ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ [:Ιω.4,10]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:
«Ο ΧΡΙΣΤΟΣ, ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 12-5-1985]
[Β136]
Ο διάλογος, αγαπητοί μου, του Κυρίου μας μετά της Σαμαρείτιδος, περιέχει έναν ανεξάντλητον πλούτον αληθειών και αποκαλύψεων. Κατά τρόπον, μάλιστα αριστοτεχνικότατον.
Φεύγοντας ο Κύριος από την Ιουδαία και πηγαίνοντας στη Γαλιλαία, θα περνούσε, για συντομότερο δρόμο, από την Σαμάρεια. Ήταν μεσημέρι και ήταν κουρασμένος, «κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας». Και εκάθισε σε ένα πηγάδι, που ήταν αυτό το πηγάδι του Ιακώβ, που το είχε δώσει στο παιδί του, τον Ιωσήφ. Και ήρθε μία γυναίκα, Σαμαρείτις αυτή η γυναίκα, από την Σαμάρεια, να πάρει νερό. Κι εκεί διαμείβεται ένας διάλογος. Ο Κύριος τής λέγει:- «Δός μοι πιεῖν (: Δώσε μου να πιω νερό)».
- «Πώς εσύ», του λέγει, «ζητάς από μένα νερό, ενώ είσαι Ιουδαίος;». Βάζει μία παρένθεση ο ιερός Ευαγγελιστής: «Διότι οι Ιουδαίοι δεν χωνεύονται, ‘’οὐ συγχρῶνται’’, δεν χωνεύονται με τους Σαμαρείτας».
Και λέγει ο Κύριος: - «Εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ, καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτησας αὐτόν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν (:Αν ήξερες την δωρεά του Θεού και Ποιος είναι Εκείνος που σου ζητάει νερό, μάλλον εσύ θα Του ζητούσες να πιεις απ’ Αυτόν)».
Κι εκεί ξεκινάει, αγαπητοί μου, ένας θαυμάσιος διάλογος, μέσα στον οποίον τονίζονται μεγάλες αλήθειες. Εκεί λέγει ο Κύριος ότι είναι ο Μεσσίας. Εκεί λέγει φανερώς: «Ἐγώ εἰμί…», λέγει. «Ξέρομε», λέγει, «ότι άμα έρθει ο Χριστός θα μας τα πει όλα αυτά». «Ἐγώ εἰμι, Εκείνος που σου ομιλεί. Είμαι Εγώ». Και ακόμη ο Κύριος ομίλησε δια τον τρόπον με τον οποίον θα προσεγγίζουν οι πιστοί τον Θεό. Ότι «ο Θεός είναι Πνεύμα, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν». Γι'αυτό σας είπα, η περικοπή αυτή είναι πλουσιοτάτη σε περιεχόμενο, σε αποκαλύψεις.
Αλλά, αγαπητοί μου, θα μείνομε μόνο σε ένα σημείο: «Εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ(:Εάν γνώριζες την δωρεά του Θεού), καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτησας αὐτόν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν».
Ένα τροπάριο της ημέρας λέγει το εξής· είναι από τον Εσπερινό: «Ἐπὶ τὴν πηγὴν ἐπέστη ἡ πηγὴ τῶν θαυμάτων ἐν τῇ ἕκτῃ ὥρᾳ τῆς Εὔας ζωγρῆσαι καρπὸν· ἡ γὰρ Εὔα ἐν αὐτῇ ἐξελήλυθεν ἐκ τοῦ παραδείσου, ἀπάτῃ τοῦ ὄφεως». «Ἐπέστη, ήλθε», λέγει, «στην πηγή, η πηγή των θαυμάτων· ο Χριστός· που είναι η πηγή των θαυμάτων. Ήρθε εις την πηγήν». Δηλαδή εις το φρέαρ, εκεί στο πηγάδι του Ιακώβ. «Την έκτην ώρα». Το μεσημέρι. Στις 12 το μεσημέρι. «Τῆς Εὔας ζωγρῆσαι καρπὸν»· «Για να ψαρέψει, να συλλάβει τον καρπόν της Εύας». Ποιος ήτο «ο καρπός της Εύας»; Η αμαρτωλή Σαμαρείτις. Η πόρνη Σαμαρείτις. «Ήρθε, λοιπόν, να συλλάβει τον καρπόν της Εύας, εκείνης που είχε πέσει εις τον Παράδεισον. Γιατί η Εύα εις αυτήν την ώραν εβγήκε από τον Παράδεισον, ένεκα της απάτης του όφεως».
Είναι ένα πολύ ωραίο τροπάριο αυτό, που με δύο πινελιές μας δίνει μία εικόνα. Γιατί ήλθε ο Χριστός εκεί, σε εκείνο το πηγάδι. Ο Οποίος είναι πράγματι η πηγή των θαυμάτων, είναι η πηγή της ζωής.
«Εάν εγνώριζες την δωρεάν του Θεού!». Δηλαδή «εάν εγνώριζες τι δωρίζει ο Θεός». Τι δωρίζει ο Θεός; «Τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν»· που είναι ο Χριστός. Αυτό δωρίζει ο Θεός. Λέγεται δε «δωρεά», διότι ο Θεός δεν ζητάει κανένα αντάλλαγμα. Το δίδει από μόνος Του. Οι δε άνθρωποι είναι ανύποπτοι. Μόνο που διψούσαν οι άνθρωποι πάντοτε. Διψούσαν την δίψαν –επιτρέψατέ μου να πω μία λέξη, η οποία δεν μ’ αρέσει, αλλά εκφράζει όμως- την μεταφυσικήν· διψούσαν, διψούσαν εκείνο που ήσαν· διψούσαν Εκείνον που τους κατεσκεύασε, που τους εδημιούργησε. Διψούσαν, αλλά δεν εγνώριζαν γιατί διψούν. Γι'αυτό και ανεζήτουν «τῇδε κἀκεῖσε» να ξεδιψάσουν αυτήν την μεταφυσική τους δίψα.
Δωρεά, λοιπόν, του Θεού, δωρεά. Πράγματι ο Ιησούς Χριστός είναι η δωρεά του Πατρός προς τον κόσμον. Λέγει ο ίδιος ο Ευαγγελιστής: «Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον(:Τόσο πολύ αγάπησε ο Θεός τον κόσμο), ὥστε τὸν Υἱὸν Αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς Αὐτὸν μὴ ἀπόλληται, ἀλλὰ ἔχει ζωὴν αἰώνιον». Αυτή είναι η δωρεά του Θεού. Υπάρχει μεγαλυτέρα;
«Εἰ ᾔδεις…». «Εάν εγνώριζες… Ω, εάν εγνώριζες…». Πόσοι άνθρωποι αγνοούν, αγαπητοί μου, αυτήν την δωρεάν του Θεού! Πόσοι άνθρωποι! Ξέρετε, αγαπητοί, αυτήν την στιγμή, κάτω από τα πόδια μας μπορεί να υπάρχει αμύθητος θησαυρός κι εμείς να είμαστε φτωχοί. Γιατί δεν τον ανακαλύψαμε. Λέγεται ότι κάποτε ένας περιηγητής στην Νότια Αφρική, είδε τα παιδιά των ιθαγενών να παίζουν ένα παιχνίδι, κάτι σαν το δικό μας με τους βώλους· και ήταν διαμάντια! Κι όμως πέθαιναν από την πείνα τα παιδιά αυτά, από την φτώχεια. Δεν ήξεραν αυτά που κρατούσαν τι ήσαν. Αν εγνωρίζαμε την δωρεάν του Θεού! Λιμοκτονούμε. Πεθάναμε από την δίψα και η πηγή της ζωής είναι πλάι μας. Η δωρεά έχει δοθεί. Κι εμείς αυτή την αγνοούμε.
Ω! «Εἰ ᾔδεις(:Εάν εγνώριζες) καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν …». «Εάν εγνώριζες Ποιος είναι Εκείνος που σου λέγει: ‘’Δώσ’ μου να πιω’’…». Ποιος ήτο; Ο Υιός του Θεού, η πηγή της ζωής. Στην Παλαιά Διαθήκη, αγαπητοί μου, «πηγή ζωής» λέγεται ο Γιαχβέ, ο Κύριος. Προσέξτε, ο Γιαχβέ, ο Κύριος. Λέγεται «πηγή της ζωής». Στον 34ον Ψαλμόν λέγει: «Ὅτι παρὰ Σοὶ πηγὴ ζωῆς», «σε Σένα είναι η πηγή της ζωής». Και σε πλείστα όσα άλλα σημεία αναφέρεται ότι ο Θεός, ο Γιαχβέ, ο Κύριος, της Παλαιάς Διαθήκης, είναι η πηγή της ζωής.
Προσέξτε. Εδώ ο Ίδιος ο Κύριος λέγει: «Εάν εγνώριζες Ποιος είναι Αυτός που σου ομιλεί, εσύ μάλλον θα ζητούσες από Αυτόν νερό». Δηλαδή, «Εγώ είμαι η πηγή». Ποια; Λίγο παρακάτω θα πει εις την Σαμαρείτιδα γυναίκα: «Κι εκείνος που θα πιει από το νερό που θα του δώσω, δεν θα πεθάνει ποτέ και δεν θα διψάσει ποτέ». Πέστε μου, σας παρακαλώ, σ’ αυτό το σημείο τι αναγνωρίζετε εις το πρόσωπον του Χριστού; Ποια η ταυτότητα του Ιησού Χριστού; Εάν στην Παλαιά Διαθήκη λέγει ο Γιαχβέ, ο Κύριος «Εγώ είμαι η πηγή της ζωής» και ο Κύριος λέγει -ο Ιησούς Χριστός τώρα στην Καινή Διαθήκη-: «Ἐγὼ εἰμὶ ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς», ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός; Ποια είναι η ταυτότητά Του;
Είναι ο Γιαχβέ. Αυτός ενηνθρώπησε, ο Κύριος· που ωμίλει στην Παλαιά Διαθήκη. Θέλετε; Πάντα ο Λόγος ω μίλει στην Παλαιά Διαθήκη. Ο Πατήρ δια του Λόγου ομίλει πάντοτε στην Παλαιά Διαθήκη. Αυτός ο Λόγος που ομίλει στον Μωυσή, καλύτερα, πιο μπροστά, στους δικαίους της Παλαιάς Διαθήκης, μετά στον Αβραάμ, στους Πατριάρχες, δηλαδή τον Ισαάκ, τον Ιακώβ, μετά εις τον Μωυσέα, που εμφανίζεται ως Μεγάλης Βουλής Άγγελος εις την βάτον, στους προφήτας· είναι ο Λόγος. Είναι το δεύτερον πρόσωπον της Αγίας Τριάδος, που ενηνθρώπησε. Αυτός τώρα κάθεται στο πηγάδι και λέγει στην Σαμαρείτιδα γυναίκα: «Δός μοι πιεῖν». Είδατε, παρακαλώ, η εκκλησιαστική μας παράδοσις, η εκκλησιαστική μας θεολογία, αμέσως συνδέει το πρόσωπο του Χριστού με Εκείνον που ωμίλει στην Εύα εις τον Παράδεισον! Είναι ο Ίδιος που ομίλησε στην Εύα· είναι ο Ίδιος. Αυτή είναι η ταυτότητα του ομιλούντος εις την Σαμαρείτιδα γυναίκα. Μα αυτό είναι καταπληκτικό αδελφοί, είναι καταπληκτικό.
Ακούστε, παρακαλώ, τι λέει ο Ζαχαρίας ο προφήτης, στο 14,8: «Καὶ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ -Ποια ημέρα; Της ημέρας της Ενανθρωπήσεως του Υιού του Θεού- ἐξελεύσεται ὕδωρ ζῶν ἐξ Ἱερουσαλήμ – «θα βγει ζωντανό», «ζῶν» θα πει ζωντανό, θα πει φρέσκο νερό, όχι όπως το νερό ενός πηγαδιού, αλλά το νερό μιας πηγής που τρέχει. Αυτό λέγεται «ζωντανό νερό, ‘’ζῶν ὕδωρ’’». Θα βγει νερό από την Ιερουσαλήμ-, τὸ ἥμισυ αὐτοῦ εἰς τὴν θάλασσαν τὴν πρώτην -δηλαδή την Νεκρά Θάλασσα- καὶ τὸ ἥμισυ αὐτοῦ εἰς τὴν θάλασσαν τὴν ἐσχάτην -δηλαδή στη Μεσόγειον. Από την Ιερουσαλήμ θα βγει νερό. Πότε; «Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ». Είναι ο Ιησούς Χριστός. Είναι η πηγή της ζωής, ο Γιαχβέ, που θα γίνει άνθρωπος. Και θα εμφανιστεί αυτή η πηγή στα Ιεροσόλυμα. Γιατί το μισό πηγαίνει στη Νεκρά Θάλασσα και το μισό νερό πηγαίνει «εἰς τὴν ἐσχάτην», δηλαδή την Μεσόγειο Θάλασσα; Διότι η Νεκρά δεν είχε ζωή. Και πηγαίνει εκεί για να δώσει ζωή. Είναι το σύμβολον του νεκρωμένου Ισραήλ. Η δε «ἐσχάτη θάλασσα»; Η «ἐσχάτη θάλασσα», αυτή η κλειστή θάλασσα, η θάλασσα που είναι το σκηνικό των αποκαλύψεων του Δανιήλ, είναι η χώρα των Εθνών. Συνεπώς είναι η πηγή της ζωής που ζωντανεύει τον νεκρόν Ισραήλ, που νεκρώθηκε μέσα στην τυπολατρία και στην αποστασία. Είναι η πηγή της ζωής, που δίνει ζωή, αιώνιον ζωή εις τα έθνη· που ήσαν μακράν του Θεού.
Στην Αποκάλυψη διαβάζομε το εξής: «Ἐγὼ τῷ διψῶντι δώσω ἐκ τῆς πηγῆς τοῦ ὕδατος τῆς ζωῆς δωρεάν». «Εγώ», λέγει, «σε εκείνον που διψά θα δώσω το νερό της ζωής δωρεάν». Ποιος «Εγώ»; Είναι ο αμνός του Θεού. Είναι ο ενανθρωπήσας Υιός του Θεού. Και παρακάτω λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στο 22 κεφάλαιον: «Καὶ ἔδειξέ μοι ποταμὸν ὕδατος ζωῆς λαμπρὸν ὡς κρύσταλλον, ἐκπορευόμενον ἐκ τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ ἀρνίου». «Μου έδειξε», λέει, «ποτάμι -δηλαδή έρρεε-, λαμπρόν σαν κρύσταλλο, που ξεκινούσε ως από πηγή, από τον θρόνο του Θεού και του αρνίου, του Πατρός και του Υιού». Είναι βέβαια το Πνεύμα το Άγιον. Γιατί πρέπει να σας πω ότι το Πνεύμα το Άγιον εμφανίζεται ως νερό και ως πυρ. Κυρίως αυτά τα δύο σύμβολα.
Αλλά και ο Υιός ως νερό, ως πηγή, ως ποταμός, ως πηγή ζωής. Και συνεπώς τι σημαίνει εδώ ότι ο Υιός εμφανίζεται ως νερό; Πρώτον. Ότι ο Χριστός είναι Εκείνος ο Οποίος έδωσε την ζωή σε ό,τι ζει. Είναι ο Χορηγός της ζωής. Όταν στα χέρια Του, ο Υιός του Θεού, πριν ενανθρωπήσει, επήρε πηλό, δηλαδή τα στοιχεία της γης και ενεφύσησε και έδωσε πνοήν ζωής στον πρώτο άνθρωπο, τον Αδάμ, βλέπομε εδώ την ζωή να υπάρχει, να μπαίνει μέσα σε αυτό το κατασκεύασμα που λέγεται «άνθρωπος». Την ερχομένη Κυριακή, του Τυφλού, θα πει στον εκ γενετής τυφλό, που έλειπαν οι βολβοί. Όχι ότι ήτο τυφλός ως συνήθως, ένας που τυφλούται, έστω και εκ γενετής, αλλά έχει τα μάτια του, μόνο που δεν βλέπει. Εκ γενετής τυφλός. Θα του πει· θα κάνει το εξής: Θα φτύσει χάμω ο Κύριος και θα κάνει λάσπη. Και θα πάρει πηλόν –προσέξτε, πηλόν- και θα χρίσει τα μάτια του τυφλού. Ποιος γιατρός, οφθαλμίατρος, πέστε μου, αντί κολλυρίου θα έβαζε λάσπη! Αδιανόητο! Και του λέει του τυφλού: «Πήγαινε τώρα στην κολυμβήθρα, εκεί, να πλυθείς». Βεβαίως πλύθηκε. Βεβαίως η λάσπη έφυγε. Αλλά την ώρα εκείνη που επλένετο και η λάσπη έφευγε, εδημιουργούντο μάτια εις τον τυφλόν! Ξέρετε τι ήθελε να δείξει ο Κύριος; Την ταυτότητά Του! Εκείνος που πήρε πηλόν και έκανε τον Αδάμ, είναι ο Ίδιος τώρα που έρχεται και πλάθει μάτια, ανύπαρκτα μάτια εις αυτόν τον τυφλόν. Είναι μεγάλο πράγμα. Πολλαπλώς ο Κύριος μάς έδειξε την ταυτότητά Του.
Αν βαθαίνομε στο μυστήριο της Ενανθρωπήσεως, Ποιος είναι Εκείνος που ήρθε… Όπως λέγει ο Ζαχαρίας δυο-τρία χωρία πιο πάνω απ’ αυτό που σας διάβασα προηγουμένως: «Οὗ ἔστησαν οἱ πόδες», λέγει, «του Οποίου τα πόδια στάθηκαν» ανατολικά της Ιερουσαλήμ, «εἰς τὸ ὅρος τῶν Ἐλαιῶν». Είναι εκεί που ο Κύριος ανελήφθη εις τον ουρανό. ««Οὗ οἱ πόδες ἔστησαν». Είναι συγκλονιστικό! Αγαπητοί μου, είναι συγκλονιστικό! Ο αιώνιος Θεός, Εκείνος που στο χέρι Του μέσα είναι τα σύμπαντα, Αυτός ήρθε ανάμεσά μας. Είναι συγκλονιστικό, σας το ξαναλέγω! Αν κάποτε αυτό το πράγμα το ανακαλύψομε, το ανακαλύψομε όχι νοητικά, αλλά το ανακαλύψομε εμπειρικά, με αυτήν την όλη ύπαρξή μας το ανακαλύψομε αυτό, αγαπητοί μου, θα ήταν κάτι ασύλληπτο για μας, ασύλληπτο! Έτσι γίνεται το κύτταρό μας χριστιανικό, θα έλεγα. Έτσι μπαίνομε μέσα στο νόημα των πραγμάτων. Καταλαβαίνομε Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Και αισθανόμεθα για Εκείνον, ω, τι μπορεί να αισθάνεται η κτίσις για τον Δημιουργό της...
Δεύτερον, ο Χριστός δίνει την αιώνιον ζωήν. «Πᾶς ὁ θεωρῶν τὸν Υἱὸν καὶ πιστεύων εἰς Αὐτόν, ἔχει ζωὴν αἰώνιον». Ναι, είναι η πηγή της ζωής, της αιωνίου ζωής. Όχι της ζωικής μόνο, όχι μόνο της βιολογικής ζωής. Παν ό,τι υπάρχει επάνω, μέσα στην Δημιουργία καλύτερα, δεν λέγω «πάνω στη γη», μέσα στη Δημιουργία, ό,τι έχει ζωή, είναι δικό Του δημιούργημα. Όχι μόνο ζωή ζωική, βιολογική ζωή, αλλά και ζωή αιωνία. Αιωνία ζωή. Γιατί είναι η πηγή της αιωνίου ζωής.
Τρίτον. Είναι ο Χριστός η πηγή της ζωής, είναι το καθάριο εκείνο νερό, γιατί η διδασκαλία Του δεν έχει τίποτε το βλαβερό. Δεν είναι τα στάσιμα νερά ενός πηγαδιού ή μιας δεξαμενής· που κάποτε μπορούμε να πιούμε και να βλαφτούμε. Αλλά είναι το καθαρό, διαυγές εκείνο νερό, το δροσερό νερό, που όποιος σκύβει μέσα σ’ αυτό το νερό, ξεδιψάει, αισθάνεται υγεία μέσα του, πραγματική υγεία. Ο Ίδιος είπε στους Φαρισαίους: «Σεις», λέει, «ἐρευνᾶτε τὰς γραφάς(:σεις ψάχνετε τις Γραφές) ὅτι ὑμεῖς δοκεῖτε ἐν αὐταῖς ζωὴν αἰώνιον ἔχειν (:γιατί εσείς νομίζετε, ξέρετε ότι εκεί υπάρχει ζωή αιώνιος)». Ε, λοιπόν, οι Γραφές αυτήν την πηγή αποκαλύπτουν, τον Ιησούν Χριστόν, τον Ενανθρωπήσαντα Υιόν του Θεού.
Εντούτοις, αγαπητοί μου, ο Θεός έχει ένα παράπονο μαζί μας. Εκφράζεται δια του Ιερεμίου του προφήτου, 2,13. Και λέγει: «Δύο καὶ πονηρὰ ἐποίησεν ὁ λαός μου· ἐμὲ ἐγκατέλιπον, πηγὴν ὕδατος ζωῆς, καὶ ὤρυξαν ἑαυτοῖς λάκκους συντετριμμένους, οἳ οὐ δυνήσονται ὕδωρ συνέχειν». «Δύο πονηρά πράγματα έκανε ο λαός μου». Ποιος λαός; Ο λαός του Ισραήλ. Δυστυχώς και ο νέος Ισραήλ. Δυστυχώς… Από πού το ξέρομε; Εφόσον το λείμμα θα σωθεί και όχι όσοι βαπτίζονται; Δυστυχώς, αγαπητοί μου.
Ποια είναι τα «δύο πονηρά»; Το πρώτον. «Εμένα, την πηγή της ζωής -μιλάει στην Παλαιά Διαθήκη ο Γιαχβέ. Είναι ο Ιησούς Χριστός στην Καινή, που σας είπα προηγουμένως- με εγκατέλειψε». Το δεύτερον. «Όχι μόνο με εγκατέλειψε, αλλά κατασκεύασε λάκκους συντετριμμένους», δηλαδή λάκκους χαλασμένους, κακοτράχαλους, που δεν μπορούν να κρατήσουν νερό. Τι σημαίνει αυτό; Είναι, πρώτον, η αποστασία από τον Ιησούν Χριστόν. Δεύτερον, η κατασκευή μέσων ανθρωπίνης παρηγορίας, όπως είναι ο πολιτισμός. Λέμε: «Δεν έχομε ανάγκη από τον Χριστόν. Φτιάξαμε δική μας κατασκευή να μας παρηγορεί». Όπως είναι η φιλοσοφία, όπως είναι οι Καλές Τέχνες. Θα έλεγα ακόμα, είναι και η φιλολογία. Πόσοι μαθηταί ανατρέχουν εκεί και μαθήτριες, ανατρέχουν εκεί να βρουν τι; «Ιδέες», λέει... Δηλαδή «συντετριμμένα φρέατα», κακοφτιαγμένα, ιδιοκατασκεύαστα πηγάδια. Τι είπα; Ξεροπήγαδα. Δεν έχουν νερό. Δεν κρατούν νερό! Εκεί ανατρέχουν να βρουν ιδέες, να βρουν τάχα ωραία πράγματα, σκέψεις καινούριες, τάχα να δοθούν απαντήσεις στη ζωή. Πώς ο καθένας απ’ αυτούς βλέπει την ζωή, βλέπει την κοινωνία· για να πάμε να πάρομε συνθήματα απ’ αυτούς. Ποιους; Από τα «συντετριμμένα αυτά φρέατα».
«Αυτά τα δύο πονηρά», λέει, «έκανε ο λαός μου, αυτά τα δύο πονηρά». Είναι φοβερό, αγαπητοί μου, φοβερό! Εγκαταλείψαμε την πηγή της ζωής, το ὕδωρ τὸ ζῶν, τον Ιησούν Χριστόν και τρέχομε «τῇδε κἀκεῖσε», για να ξεδιψάσομε την μεταφυσική μας, που σας είπα προηγουμένως δίψα. Την δίψα της ψυχής μας, αυτή που κατασκευάστηκε, ειδικά κατασκευάστηκε. Όπως κάθε μηχανή, έχει το δικό της το λάδι που θα λαδωθεί. Η δική μας η ψυχή κατασκευάστηκε για να πίνει το νερό που λέγεται «Ιησούς Χριστός». Δηλαδή να τρώγει και να πίνει τον Κατασκευαστή της. Γι'αυτό ο Κύριος είπε: «Ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον». Ακόμα ο Κύριος είπε: «Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος», Ιω.7,38. Όπως σας είπα προηγουμένως, και ο Κύριος, ο Ιησούς Χριστός και το Πνεύμα το Άγιον, λέγονται «νερό». «Αυτός», λέγει, «που θα πιστέψει σε Εμένα, θα ρεύσουν ποτάμια νερού απ’ την κοιλιά του». Ποια «κοιλιά» του; Εννοεί «κοιλία»… είναι τα σωθικά του, είναι το από μέσα του. Θα πληρωθεί Πνεύματος Αγίου! Γιατί θα πληρωθεί Πνεύματος Αγίου; «Γιατί Εγώ, ο Υιός ο Ενανθρωπήσας, ανήλθα στον ουρανό, κατήλλαξα τον Πατέρα και Εκείνος έστειλε το Πνεύμα Του το Άγιο και γεμίζουν τώρα οι άνθρωποι που πιστεύουν σε Εμένα, από Εμένα και Πνεύμα Άγιον».
Ο άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας, αγαπητοί μου, όταν πήγαινε στη Ρώμη για να δικαστεί και εν συνεχεία να μαρτυρήσει, γράφει μία επιστολή, πριν φθάσει, στους Ρωμαίους Χριστιανούς. Έμαθε ότι οι Ρωμαίοι Χριστιανοί έκαναν προσπάθειες να μεσολαβήσουν στον αυτοκράτορα να γλυτώσει το μαρτύριον ο πολιός εκείνος πρεσβύτης, ο σεβαστός, ο θαυμάσιος άγιος Ιγνάτιος, επίσκοπος Αντιοχείας. Το ‘μαθε αυτό. Και τους γράφει μία αθάνατη επιστολή. Η προς Ρωμαίους, αυτή, επιστολή. Αθάνατη επιστολή! Ανάμεσα σε εκείνα που γράφει, τους γράφει και τα εξής: «Ὁ ἐμὸς ἔρως ἐσταύρωται, καὶ οὐκ ἔστιν ἐν ἐμοὶ πῦρ φιλόϋλον(:Η δική μου η αγάπη, ο έρωτάς μου, έχει σταυρωθεί. Είναι ο Χριστός. Και δεν υπάρχει σε μένα πῦρ φιλόϋλον, δεν υπάρχει επιθυμία που να αγαπάει την ύλη)· ὕδωρ δὲ ζῶν καὶ λαλοῦν ἐν ἐμοί, ἔσωθέν μοι λέγον(:μέσα μου αισθάνομαι ένα ζωντανόν νερό, που μου μιλάει και μου λέγει)· Δεῦρο πρὸς τὸν πατέρα(:Έλα προς τον Πατέρα). Οὐχ ἥδομαι τροφῇ φθορᾶς, οὐδὲ ἡδοναῖς τοῦ βὶου τοὺτου(:Δεν ευχαριστιέμαι, λέει, με την τροφή της φθοράς -το ψωμί και το τυρί και το φαγητό που θα φάμε, τις κοινές τροφές. Είναι τροφές φθοράς- ούτε τις ηδονές του βίου). Ἄρτον Θεοῦ θέλω, ὅ ἐστιν σὰρξ Ἰησοῦ Χριστοῦ, πόμα Θεοῦ θέλω, ὅ ἐστιν αἷμα Ἰησοῦ Χριστοῦ(:το Σώμα Του και το αίμα Του, τον Χριστό, που είναι η πηγή της ζωής)».
Βλέπει κανείς εδώ, επιτρέψατέ μου μία πάλι λέξη, δεν μ’ αρέσει κι αυτή, αλλά για να κατανοούμε, «ο μυστικισμός του Χριστιανισμού». Τι είναι δηλαδή; Όταν ο πιστός ενώνεται με τον Θεό, όταν θεώνεται. Όταν καταξιώνεται αυτής της ενώσεως. Είναι μεγάλο πράγμα. Έτσι, αγαπητοί μου, ας φθάσομε κάποτε να λέμε κι εμείς, όπως ο Ψαλμωδός: «Ὅν τρόπον ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπί τάς πηγάς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖ ἡ ψυχή μου πρός σέ, ὁ Θεός». «Πώς πηγαίνει το ελάφι στις πηγές των υδάτων και επιποθεί να πιει νερό πολύ, έτσι, λέγει, ω πηγή της ζωής, ω Χριστέ μου, έτσι επιποθεί η ψυχή μου». «Ἐδίψησεν ἡ ψυχή μου πρὸς τὸν Θεόν, τὸν ἰσχυρόν, τὸν ζῶντα»: Ψαλμ.41. «Εδίψασε η ψυχή μου τον Θεό, τον ισχυρό, τον ζωντανό Θεό». Γι'αυτό ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός, στον 22ον Ψαλμό λέγεται ότι είναι «τό ὕδωρ τῆς ἀναπαύσεως». «Το νερό που αναπαύει».
Αγαπητοί, λέγεται ότι ο άνθρωπος χωρίς νερό δεν μπορεί να ζήσει παρά μόνον έως 16 ημέρες· ενώ χωρίς φαΐ μπορεί να ζήσει πάνω από 40 ημέρες. Γι'αυτό ακριβώς ονομάζει τον εαυτό Του ο Χριστός «νερό της ζωής»· που σημαίνει ότι ο Χριστός είναι η ζωή μας. Δεν μπορούμε να ζήσομε χωρίς το νερό που λέγεται «Ιησούς Χριστός». Ο Χριστός, λοιπόν, είναι η ζωή μας, είναι η αναψυχή μας, είναι η ανάπαυσή μας. Η Σαμαρείτιδα γυναίκα ήπιε αυτό το νερό, το νερό που λέγεται Χριστός και έγινε η αγία Φωτεινή. Έδωσε και την ζωή της στο μαρτύριο η αγία Φωτεινή. Μαζί με πέντε αδελφές της και δύο παιδιά της! Ακούσατε τα ονόματά τους: Φωτεινή, Ανατολή, Φωτώ, Φώτις, Παρασκευή, Κυριακή. Είναι οι αδελφές. Τα παιδιά της: Φωτεινός, Ιωσήφ. Όλοι αυτοί ήπιαν το νερό της ζωής. Κι έγιναν φως, κι έγιναν ζωή. Πήραν την αιωνία ζωή.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
ψηφιοποίηση και επιμέλεια της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
