Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Μέσα στον ορυμαγδό της προπαγάνδας, της παραπληροφόρησης, του νεομακαρθισμού που απειλεί την ευθυκρισία μας, πλήττει το δικαίωμά μας σε μια ισορροπημένη ενημέρωση από όλες τις πλευρές και μας εγκλωβίζει σε ένα μανιχαϊστικό πλαίσιο αντίληψης, είναι φυσικό να επικρατεί μεγάλη σύγχυση ως προς κορυφαίας σημασίας εξελίξεις, πολεμικές, πολιτικές και οικονομικές, γύρω από την ουκρανική κρίση, που θα επηρεάσουν όλη την ανθρωπότητα. (Τουλάχιστον σε όσους τυχαίνει να βρισκόμαστε εντός του δυτικού κόσμου και των προτεκτοράτων του, όπως η Ελλάδα, γιατί έξω από αυτόν, δηλαδή στο κατά πολύ μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, συμβαίνουν εντελώς διαφορετικά πράγματα).
Στο παρόν κείμενο θα επιχειρήσουμε να συνοψίσουμε το ιστορικό και διεθνές πλαίσιο της ουκρανικής κρίσης, προτού σκιαγραφήσουμε τους δύο δρόμους που έχει μπροστά της η ανθρωπότητα.
Η διαμόρφωση της Ρωσίας και της ιδεολογίας της
Ιστορικά, το ρωσικό συλλογικό ασυνείδητο και η ιδεολογία τόσο των ρωσικών λαϊκών τάξεων, όσο και του μεγαλύτερου τμήματος των ρωσικών κρατικών ελίτ, έχει καθοριστεί από τις ιστορικές του εμπειρίες.
Το ίδιο το ρωσικό έθνος έχει διαμορφωθεί ιστορικά αφενός αντιμετωπίζοντας τις μογγολικές εισβολές αλλά και τις δυτικές επιθέσεις, αφετέρου αφομοιώνοντας και αναπτύσσοντας τον βυζαντινό πρώτα και εν συνεχεία τον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό. Τη γεωπολιτική εξίσωση διαμόρφωσης της Ρωσίας τη διατύπωσε με δωρική λιτότητα ο Τρότσκι στη μνημειώδη Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης, ένα από τα τρία σπουδαιότερα ιστορικά βιβλία της ανθρωπότητας κατά τον Αντρέ Μαλρώ: Για τη Ρωσία η Ανατολή υπήρξε φοβερός εχθρός και η Δύση μεγάλος δάσκαλος και ακόμα πιο φοβερός εχθρός.
Τρεις κορυφαίες ιστορικές εμπειρίες των δύο τελευταίων αιώνων, στη διάρκεια των οποίων παρ’ ολίγον να καταστραφεί το ρωσικό κράτος, σφράγισαν με ακατάλυτο τρόπο το ρωσικό συλλογικό ασυνείδητο, ιδίως των λαϊκών τάξεων και της κρατικής ελίτ και «ανανέωσαν» κάθε φορά την γεωπολιτική εξίσωση που αναφέραμε προηγουμένως. Οι δύο πρώτες ήταν οι εκστρατείες του Ναπολέοντα και του Χίτλερ, οι στρατιές των οποίων πέρασαν από την Ουκρανία και τη Λευκορωσία για να πλήξουν τη Ρωσία. Η τρίτη ήταν η εισβολή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ακολουθούμενου από το ΝΑΤΟ, μετά το 1990.
Η ιστορία δεν ξεκινάει, όπως ισχυρίζονται οι Δυτικοί, με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου. Δεν μπορούμε να την ερμηνεύσουμε αν δεν πάρουμε υπόψιν μας το ιστορικό βάθος της αλληλεπίδρασης Ρωσίας και Δύσης, αλλά και χωρίς να πάρουμε υπόψιν μας τι έγινε το 1991 και μετά. Δηλαδή τον πραξικοπηματικό τρόπο με τον οποίο η σοβιετική νομενκλατούρα διέλυσε το σοβιετικό σύστημα, προσχωρώντας στον δυτικό καπιταλισμό και δημιουργώντας το έδαφος ώστε η ρωσική ηγεσία του Γέλτσιν να διαλύσει την ίδια τη Σοβιετική Ένωση, επίσης με τρόπο πραξικοπηματικό και αντίθετο στη θέληση των σοβιετικών πολιτών, όπως εκφράστηκε στο δημοψήφισμα του Μαρτίου 1991.
Δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε το τι συμβαίνει τώρα, αν δεν λάβουμε υπόψιν μας ότι τα σύνορα των μετασοβιετικών κρατών χαράχτηκαν χωρίς κανένα σεβασμό των εθνολογικών και ιστορικών πραγματικοτήτων και του δικαιώματος των εθνών στην αυτοδιάθεση, με αποτέλεσμα, όπως και στη Γιουγκοσλαβία, συμπαγείς εθνικές ομάδες να εγκλωβιστούν σε κράτη όπου κυριαρχούσαν άλλες εθνότητες, όπως συνέβη π.χ. με τους Ρώσους της Κριμαίας και της ανατολικής Ουκρανίας.
Οφείλουμε επίσης να λάβουμε υπόψιν την τραγωδία όλων των σοβιετικών λαών, εξαιτίας της εισαγωγής των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και διανομής και του ιδεολογικού τους «εποικοδομήματος» το 1991, που οδήγησε στη μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική καταστροφή της βιομηχανικής εποχής, αλλά και στο πραξικόπημα του Γέλτσιν τον Οκτώβριο το 1993, με την υποστήριξη της Δύσης, ώστε να ανοίξει ο δρόμος των ιδιωτικοποιήσεων, που ήταν η μεγαλύτερη λεηλασία όλων των εποχών. Τότε τερματίστηκε το μάλλον ατυχές και ασχεδίαστο πείραμα εκδημοκρατισμού του Γκορμπατσόφ, πολύ προτού εμφανισθεί οποιοσδήποτε Πούτιν στο προσκήνιο.
Το διεθνές πλαίσιο της ουκρανικής κρίσης
Αλλά για να καταλάβουμε τι γίνεται στην Ουκρανία δεν μας χρειάζεται μόνο το ιστορικό, έχουμε ανάγκη και το διεθνές πλαίσιο. Γιατί ο πόλεμος αυτός είναι υποσύνολο μιας σύγκρουσης του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία, τείνουσας αναπόφευκτα να επεκταθεί, τώρα ή αργότερα, στην Κίνα, το Ιράν και αλλού.
Εδώ πρέπει να θυμίσουμε την αθέτηση των υποσχέσεων της Δύσης για μη επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς (https://www.defenddemocracy.press/nato-expansion-what-gorbachev-heard/), την καταστροφή από τη Δύση, με πλήρη περιφρόνηση προς το διεθνές δίκαιο, σειράς κρατών φιλικών ή συμμαχικών προς τη Ρωσία, όπως η Γιουγκοσλαβία, το Ιράκ, η Λιβύη και η Συρία, το αμερικανικό πραξικόπημα του 2014 στο Κίεβο, την απομάκρυνση των Ηνωμένων Πολιτειών από το σύνολο σχεδόν των συνθηκών ελέγχου των πυρηνικών όπλων, την αναγόρευση της Ρωσίας και της Κίνας, επί κυβερνήσεως Τραμπ, ως κύριων αντιπάλων της Αμερικής και πάρα πολλά άλλα.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες τροφοδότησαν την πεποίθηση της ρωσικής ελίτ – παρά τον αρχικά έντονα φιλοδυτικό και φιλοκαπιταλιστικό προσανατολισμό της – ότι είναι στόχος της Δύσης και την ώθησαν να πάρει την απόφαση της στρατιωτικής επέμβασης στην Ουκρανία.
Δεν πρόκειται άλλωστε για εικασίες. Κορυφαίοι στρατηγιστές της Δύσης και εκθέσεις σημαντικών δεξαμενών σκέψης έθεσαν την υποταγή και διάλυση της Ρωσίας ως ρητή επιδίωξή τους. Ένας από τους κορυφαίους στρατηγιστές των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Ζμπίγνιου Μπρεζίνσκι, στο βιβλίο του «Η Μεγάλη Σκακιέρα» υπογραμμίζει τη σημασία του ελέγχου της Ουκρανίας για τον έλεγχο της Ευρασίας και άρα ολόκληρου του κόσμου και περιγράφει την προοπτική μιας ευκταίας διάλυσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Καπιταλισμός και πόλεμος
Ακόμα όμως και αν τα πάρουμε αυτά υπόψιν, και πάλι δεν θα μπορέσουμε να καταλάβουμε πλήρως τη σημασία της τωρινής σύγκρουσης, αν δεν συνειδητοποιήσουμε ότι είναι, σε τελική ανάλυση, σύμπτωμα της βαθειάς οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού που ξεκίνησε το 2008 και που συνδυάζεται επίσης με μια τρομερή οικολογική κρίση, αλλά και την άνοδο της Κίνας. Στο παρελθόν ανάλογες κρίσεις οδήγησαν στους δύο παγκοσμίους πολέμους, σε μεγάλες επαναστάσεις και αντεπαναστάσεις.
Δυστυχώς η ανθρωπότητα μοιάζει, όπως ο Σίσυφος, να ανακαλύπτει διαρκώς την πυρίτιδα. Το πώς ο Καπιταλισμός οδηγεί αναπόφευκτα στον ιμπεριαλισμό για να μπορέσει να επιβιώσει, το γνωρίζουμε πάνω από έναν αιώνα από τις κλασικές αναλύσεις του Χόμπσον και του Λένιν, το βιβλίο του οποίου «Ο ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού» διατηρεί, περισσότερο από 100 χρόνια αφότου γράφτηκε όλη την αξία του.
Δυστυχώς στην εποχή μας, η μεν Αριστερά, που θα ήταν θεωρητικά σε πολύ καλύτερη θέση να ερμηνεύσει αυτό που γίνεται με το εργαλείο του επαναστατικού μαρξισμού τον έχει απορρίψει στην πράξη, σε μεγάλο βαθμό έχει παύσει να τοποθετείται κριτικά απέναντι στο καπιταλιστικό σύστημα, οι δε δεξιοί που αγανακτούν εδώ και εκεί με τη δράση του ιμπεριαλισμού, νομίζουν ότι όλα αυτά συμβαίνουν εξαιτίας των συνωμοσιών κάποιων «κακών» παγκοσμιοποιητών, γιατί δεν μπορούν ή δεν θέλουν να τα αποδώσουν στη φυσιολογική λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος και του σύμφυτου ιμπεριαλισμού.
Βεβαίως, τα φαινόμενα δεν παρουσιάζονται με τον ίδιο τρόπο κάθε φορά. Η σημερινή εποχή διαφέρει από την εποχή του Λένιν για δύο λόγους: α) τη συγκρότηση ενός εναίου «υπεριμπεριαλιστικού» μπλοκ (ΗΠΑ, Ευρώπη, Ισραήλ, Ιαπωνία, Αυστραλία), β) την ύπαρξη μέσων και τρόπων μαζικής καταστροφής.
Οι δύο δρόμοι της ανθρωπότητας
Ο ένας δρόμος μπροστά μας είναι να συνεχίσει το ΝΑΤΟ να εξοπλίζει την Ουκρανία, ελπίζοντας να αιμορραγεί επ’ άπειρον η Ρωσία, να επιβάλλει πρωτοφανείς οικονομικές κυρώσεις με ρητή επιδίωξη την καταστροφή της ρωσικής οικονομίας και την ανατροπή του ρωσικού καθεστώτος και να συνεχίζει την καμπάνια δαιμονοποίησης της Μόσχας, με την ελπίδα ότι θα καταφέρει να ανατρέψει το καθεστώς Πούτιν.
Αυτή η μέθοδος δεν είχε αποτέλεσμα ακόμα και όταν εφαρμόσθηκε σε πολύ πιο αδύναμες χώρες από τη Ρωσία, όπως η Βόρειος Κορέα, το Ιράκ, το Ιράν, η Κούβα, η Συρία. Εφαρμοζόμενη στη Ρωσία, κινδυνεύει, εκτός των άλλων να προκαλέσει παγκόσμιο πυρηνικό πόλεμο. Ήδη, ο κίνδυνος ενός τέτοιου πολέμου είναι σημαντικά μεγαλύτερος από όσο ήταν το 1962, κατά την κρίση των πυραύλων της Κούβας.
Ακόμα όμως κι αν αποφύγουμε την πυρηνική καταστροφή, δεν θα αποφύγουμε ούτε την οικονομική, ούτε την κλιματική και όλες τις άλλες τεχνογενείς καταστροφές που μας απειλούν.
Οι κυρώσεις συνιστούν στην πραγματικότητα ένα είδος παγκόσμιου οικονομικού πολέμου, που απειλεί μάλιστα να επεκταθεί σε μια αποσύνδεση της Δύσης από το μπλοκ Ρωσίας και Κίνας, να διαταράξει τις γραμμές εφοδιασμού, να πλήξει μαζικά το βιοτικό επίπεδο των φτωχότερων ιδίως αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών, αλλά και να απειλήσει με πείνα τις χώρες του Νότου.
Προς την καταστροφή του το ανθρώπινο είδος
Οι επιστήμονες μάς έχουν εξάλλου προειδοποιήσει ότι αν δεν ληφθούν πολύ ριζικά μέτρα για την αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια το φαινόμενο θα γίνει μη αντιστρέψιμο. Η Γη θα εισέλθει σε μη αντιστρέψιμη κλιματική τροχιά, που θα είναι ασύμβατη με την επιβίωση των ανώτερων μορφών ζωής στον πλανήτη. Δυστυχώς αυτή η πληροφορία δεν έχει επαρκώς εισέλθει ακόμα στην πολιτική στρατηγική και τον σχεδιασμό των πολιτικών ηγεσιών και της κοινής γνώμης.
Το πρόβλημα αυτό, που είναι ουσιαστικά το πρόβλημα της επιβίωσης του ανθρώπινου είδους, είναι πολύ δύσκολο να λυθεί γιατί προσκρούει σε ισχυρότατα ιδιοτελή οικονομικά και εθνικά συμφέροντα και ψυχολογικές και πολιτιστικές αδράνειες. Αν όμως καταστρέψουμε κάθε δυνατότητα διεθνούς συνεργασίας και αρχίσουμε να μετατοπίζουμε μαζικά πόρους σε εξοπλισμούς για τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, τότε δεν υπάρχει καμιά ελπίδα για την ανθρωπότητα να μπορέσει να υπάρξει πέραν του τρέχοντος αιώνος.
Ο άλλος δρόμος είναι να υπάρξει ένας συμβιβασμός στην Ουκρανία, γύρω από την ιδέα της ουδετερότητας αυτής της χώρας, με αναγνώριση ασφαλώς και των θεμιτών και νόμιμων δικαιωμάτων του ουκρανικού λαού, της εθνικής του ταυτότητας και της ιδιαίτερης ιστορικής διαδρομής του.
Θα είναι τρομερό σφάλμα, με φοβερές μακροχρόνιες επιπτώσεις, της Μόσχας η υποτίμηση της δύναμης του ουκρανικού εθνισμού, όπως ήταν τρομερό σφάλμα της Δύσης η υποτίμηση του ρωσικού εθνισμού. Από την άλλη είναι απολύτως καταστροφική επιλογή για την Ουκρανία η επένδυση στη μεταβολή της σε αιχμή του αντιρωσικού δόρατος της Δύσης.
Η αντίσταση των λαών της Γιουγκοσλαβίας και της Μέσης Ανατολής στους νεοαποικιακούς πολέμους της Δύσης, η αποτροπή της σχεδιαζόμενης από τους Δυτικούς διάλυσης της Ρωσίας, η άνοδος της Κίνας και άλλων αναδυόμενων δυνάμεων, απέτρεψε το σχέδιο του παγκόσμιου Χρηματιστικού Κεφαλαίου και της Αμερικής για μια αιώνια, παγκόσμια κυριαρχία, για το «Τέλος της Ιστορίας», σχέδιο που είναι υπεύθυνο για τις πολύ μεγάλες καταστροφές που προκάλεσαν οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους τα τελευταία 30 χρόνια.
Με τις παραγωγικές δυνάμεις όμως και τις τεχνολογίες που ανέπτυξε η ανθρωπότητα μετά το 1945, δεν υπάρχει πλέον η δυνατότητα επικράτησης της Δύσης επί της Ανατολής ή το αντίστροφο, του Βορρά επί του Νότου ή το αντίστροφο.
Γι’ αυτό και έχει πολύ κρίσιμη σημασία, ακόμα και για την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας, η παρεμβολή τώρα των λαϊκών τάξεων της Δύσης, των δυνάμεων που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας της Ευρώπης και του παγκόσμιου Νότου στην εξελισσόμενη σύγκρουση, ώστε να μπουν τα θεμέλια μιας πολυπολικής, δημοκρατικής, κοινωνικής και οικολογικής παγκόσμιας τάξης. Χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε ένα «νέο, παγκόσμιο Τσίμερβαλντ».
Πηγή: kosmodromio.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου