14 Νοεμβρίου 2025

Η τοξική κληρονομιά του πολέμου του Κοσσυφοπεδίου: Απεμπλουτισμένο ουράνιο

Ένα αμερικανικό πολεμικό αεροπλάνο εξοπλισμένο με βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου που χρησιμοποιήθηκε στο Κοσσυφοπέδιο, στα ανοικτά των ακτών της Αλβανίας, τον Μάρτιο του 1999. 
 
Το ΝΑΤΟ χρησιμοποίησε πυρομαχικά εμπλουτισμένα με ουράνιο στον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου πριν από 26 χρόνια. Πολλοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων Ιταλών στρατιωτών, έπασχαν από καρκίνο και κάποιοι έλαβαν αποζημίωση. Αλλά το δηλητήριο εξακολουθεί να υπάρχει στο έδαφος του Κοσσυφοπεδίου. 
 
«Θυμάμαι ακόμα την τελευταία μέρα σαν να ήταν χθες», λέει ο Εμερίκο Μαρία Λατσέτι, πρώην συνταγματάρχης του Ιταλικού Ερυθρού Σταυρού (Croce Rossa Italiana). Εξηγεί ότι υπηρέτησε στην Αλβανία κατά τη διάρκεια του πολέμου του Κοσσυφοπεδίου το 1999 , μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα από τα σύνορα. Ήταν διοικητής ενός νοσοκομείου εκστρατείας που είχε δημιουργηθεί για πρόσφυγες που εγκατέλειπαν το Κοσσυφοπέδιο, το οποίο τότε ήταν μέρος της Σερβίας . 
 
Ο Λατσέτι περιγράφει την πολεμική σκηνή ως εξής: 
«Σταθήκαμε πάνω από τα κοντέινερ και παρακολουθήσαμε τους βομβαρδισμούς. Ήταν σαν μια παράξενη επίδειξη πυροτεχνημάτων Πρωτοχρονιάς. Μπορούσαμε να νιώσουμε την πίεση των εκρήξεων ακόμη και από απόσταση. Αλλά δεν μας δόθηκαν πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά των όπλων που χρησιμοποιήθηκαν και τους διαρκείς κινδύνους που έθεταν». 
 
Χρήση πυρομαχικών ουρανίου 
 
Τον Μάρτιο του 1999, το ΝΑΤΟ επενέβη στην πολυετή σύγκρουση στο Κοσσυφοπέδιο στο πλαίσιο της Επιχείρησης «Συμμαχική Δύναμη». 
 
Για 78 ημέρες, περίπου 1.000 αεροσκάφη πραγματοποίησαν επιχειρήσεις εναντίον των σερβικών δυνάμεων ασφαλείας. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, έπεσαν περισσότερες από 28.000 βόμβες, συμπεριλαμβανομένων πυρομαχικών με βάση το ουράνιο, τα οποία έχουν συνδεθεί με κινδύνους καρκίνου. 
 
Ο πυρήνας αυτών των πυρομαχικών περιείχε «απεμπλουτισμένο ουράνιο» (DU). Λόγω της υψηλής πυκνότητάς τους, αυτά τα όπλα έχουν ισχυρό διατρητικό αποτέλεσμα και χρησιμοποιήθηκαν κυρίως εναντίον αρμάτων μάχης. 
 
Ωστόσο, όταν αυτά τα βλήματα χτυπήσουν έναν στόχο, μπορούν να απελευθερώσουν ραδιενεργό σκόνη ουρανίου, η οποία μπορεί να εισέλθει στο σώμα όταν εισπνευστεί και να προκαλέσει σοβαρά μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας. 
 
Το ΝΑΤΟ αρνείται τους ισχυρισμούς 
 
Το ΝΑΤΟ σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία απάντησε μόνο γραπτώς: 
«Λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψη τα ζητήματα υγείας και περιβάλλοντος.» 
 
Σύμφωνα με τη συμμαχία, η «Επιτροπή DU», που συστάθηκε το 2001 για να εξετάσει τους ισχυρισμούς περί απεμπλουτισμένου ουρανίου, κατέληξε, βάσει ανεξάρτητων δεδομένων, στο συμπέρασμα ότι τα πυρομαχικά που χρησιμοποιήθηκαν στο Κοσσυφοπέδιο «δεν αποτελούν διαρκή κίνδυνο για την υγεία του πληθυσμού». 
 
Το ΝΑΤΟ βασίζει αυτήν την άποψη σε αρκετές εκθέσεις του ΟΗΕ του 2014. Ωστόσο, αυτή η εκτίμηση έρχεται σε αντίθεση με τις αποφάσεις των ιταλικών δικαστηρίων. Περίπου 500 Ιταλοί στρατιώτες που υπηρέτησαν στον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου εμφάνισαν καρκίνο μετά από έκθεση σε πυρομαχικά ουρανίου και κέρδισαν αξιώσεις αποζημίωσης κατά του κράτους. 
 
Η μακρά ασθένεια του Λατσέτι 
 
Ο Λατσέτι λέει ότι γνώριζαν ότι η περιοχή της αποστολής ήταν μια «επικίνδυνη περιοχή»: 
«Αλλά ποτέ δεν μας είπαν ότι ορισμένοι τύποι πυρομαχικών θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μακροπρόθεσμους κινδύνους ακόμη και χωρίς άμεση επαφή, για παράδειγμα από κοντινές μη εκραγείσες βόμβες». 
 
Λίγο μετά την επιστροφή του στο σπίτι τον Ιούλιο του 1999, άρχισε να έχει δύσπνοια. Στην ηλικία των 36 ετών, οι εξετάσεις αποκάλυψαν μια επιθετική μορφή λεμφώματος (καρκίνος του λεμφικού συστήματος). Οι θεραπείες λειτούργησαν προσωρινά, αλλά το 2008, ο καρκίνος επέστρεψε. Οι γιατροί βρήκαν «τέλεια στρογγυλά κεραμικά σωματίδια» στο σώμα του. 
 
Το αποτέλεσμα ήταν σαφές: Αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια είχαν συσσωρευτεί στο σώμα του με την πάροδο των ετών. 
 
Αμερικανικά πυρομαχικά ουρανίου που χρησιμοποιήθηκαν στο Ιράκ το 2004 Φωτογραφία: STAN HONDA/AFP 
 
Επιτυχής αξίωση αποζημίωσης 
 
Αργότερα, ο Λατσέτι επικοινώνησε με πολυάριθμους στρατιώτες με παρόμοιες διαγνώσεις και συμμετείχε σε ομαδική αγωγή κατά του ιταλικού κράτους. 
 
Το 2009, το Εφετείο της Ρώμης αναγνώρισε ότι είχε αρρωστήσει από έκθεση σε ουράνιο κατά τη διάρκεια της θητείας του και του επιδίκασε αποζημίωση. 
 
Αλλά, προσθέτει ο Λατσέτι με ένα σαρκαστικό χαμόγελο, «Δυστυχώς, η απόφαση του δικαστηρίου δεν εξαλείφει τα σωματίδια στους πνεύμονες ή τα νεφρά μου». 
 
Η επιστημονική συζήτηση συνεχίζεται 
 
Μια επιτροπή του ιταλικού Υπουργείου Άμυνας ανέφερε μια στατιστικά σημαντική αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης μη-Hodgkin λεμφώματος (ενός τύπου λεμφώματος) μεταξύ των στρατιωτών που εκτέθηκαν σε απεμπλουτισμένο ουράνιο. 
 
Ωστόσο, μια έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που δημοσιεύθηκε ταυτόχρονα δεν βρήκε κανένα αποδεικτικό στοιχείο άμεσης αιτιώδους σύνδεσης. 
 
«Ο δικαστής αναγνώρισε ότι το ιταλικό κράτος είχε «καθήκον επιτήρησης» απέναντι στους στρατιώτες του. Γι’ αυτό εκδόθηκε η αποζημίωση», δήλωσε ο Βιμ Τσβίνεμπουργκ, ερευνητής του Διεθνούς Συνασπισμού για την Απαγόρευση των Όπλων Ουρανίου (ICBUW), σε συνέντευξη που παραχώρησε στην DW. Πρόσθεσε: 
 
«Ωστόσο, είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταλήξουμε σε οριστικά επιστημονικά συμπεράσματα. Το απεμπλουτισμένο ουράνιο είναι αποτελεσματικό μόνο όταν εισέρχεται στο σώμα, κυρίως μέσω εισπνοής». 
 
Ο Τσβίνεμπουργκ προσθέτει ότι οι αιτίες του καρκίνου είναι σύνθετες και περιλαμβάνουν γενετικούς, περιβαλλοντικούς και παράγοντες του τρόπου ζωής. 
 
Ο Βιμ Τσβίνεμπουργκ (αριστερά), ερευνητής του Διεθνούς Συνασπισμού για την Απαγόρευση των Όπλων Ουρανίου (ICBUW), εντοπίζει υπολείμματα απεμπλουτισμένου ουρανίου σε εμπόλεμες ζώνες (Φωτογραφία: 15.09.2025, Ιράκ)Φωτογραφία: Vjosa Cerkini/DW 
 
Υποχρεώσεις καθαρισμού και ξεχασμένες περιοχές 
 
Το 2002, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε ψήφισμα που υποχρέωνε τις χώρες που χρησιμοποιούν πυρομαχικά ουρανίου να ειδοποιούν τα πληγέντα κράτη και να βοηθούν στον καθαρισμό των μολυσμένων περιοχών. Ο βαθμός στον οποίο το ΝΑΤΟ έχει εκπληρώσει αυτήν την υποχρέωση στο Κοσσυφοπέδιο είναι ασαφής. Η KFOR, η ειρηνευτική δύναμη του ΝΑΤΟ στην περιοχή, δεν δημοσιεύει πληροφορίες σχετικά με αυτό το θέμα. 
 
Σε πολλές περιοχές του Κοσσυφοπεδίου, το κοινό δεν γνωρίζει τους πιθανούς κινδύνους. Δεν έχουν αναληφθεί δραστηριότητες απομάκρυνσης ή απολύμανσης ουρανίου. 
 
Ο Τσβίνεμπουργκ συνοψίζει την κατάσταση ως εξής: «Το ΝΑΤΟ μπορεί να επικριθεί για τη χρήση αυτών των όπλων. Αλλά η πραγματική κριτική είναι ότι δεν έγινε καθαρισμός μετά τον πόλεμο. Υπάρχουν πρωτόκολλα προστασίας για τους στρατιώτες, αλλά κανένα για τους πολίτες. Η χρήση δηλητηριασμένων πυρομαχικών και η μετά η στροφή της πλάτης είναι απαράδεκτη». 
 
Τα πυρομαχικά με βάση το ουράνιο θεωρούνται επίσημα απόβλητα χαμηλής έως μεσαίας ραδιενέργειας. Ωστόσο, σε υγρές περιοχές όπως τα Βαλκάνια, αυτά τα βλήματα σκουριάζουν και αποσυντίθενται με την πάροδο του χρόνου, αφήνοντας επικίνδυνα υπολείμματα στο έδαφος. 
 
Ο Τσβίνεμπουργκ κάνει μια εντυπωσιακή σύγκριση: 
«Οι Ευρωπαίοι, οι δικοί τους λαοί, λαμβάνουν σοβαρά υπόψη αυτούς τους κινδύνους. Για παράδειγμα, εάν βρεθούν τέτοια πυρομαχικά σε ένα πάρκο στην Ολλανδία, η περιοχή θα αποκλειστεί αμέσως, θα φτάσουν ομάδες εμπειρογνωμόνων και τα πυρομαχικά θα μεταφερθούν με ασφάλεια σε μολύβδινα δοχεία. Αλλά στα Βαλκάνια; Κανείς δεν δίνει προσοχή στην κατάσταση.» 
 
Ο Λατσέτι είναι επίσης αναστατωμένος που τα πυρομαχικά απεμπλουτισμένου ουρανίου παραμένουν νόμιμα παρά τη δική του υπόθεση και τις προσπάθειες άλλων βετεράνων. 
 
«Προσπαθήσαμε με κάθε δυνατό τρόπο να απαγορεύσουμε αυτά τα όπλα, αλλά αποτύχαμε». 
 
DW 
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 5:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.