Κατ’ αρχήν να ξεκαθαρίσω πως δεν κατόρθωσα να εντοπίσω ποιός ή ποιά κατέχει το αξίωμα του Εκπροσώπου Τύπου της Κινεζικής Πρεσβείας στην Ελλάδα, ένα γεγονός που μάλλον θα έπρεπε να κάνει τους Κινέζους να μελετήσουν σοβαρά το τι ακριβώς σημαίνει «Μαλακή Ισχύς» πέρα από την οικονομική διείσδυση. Επί της ουσίας:
Η απάντηση του (ή της) Κινέζου Εκπροσώπου Τύπου στην παρότρυνση της Αμερικανίδας Πρέσβεως να πουλήσει η Ελλάδα το λιμάνι του Πειραιά είναι συναισθηματική, ρητορικά φορτισμένη, επιχειρεί να μετατρέψει οικονομικές επιλογές σε ηθικο – πολιτικά αξιώματα και αποφεύγει συγκεκριμένα στοιχεία για να στηρίξει τις γενικεύσεις της. Χρησιμοποιεί όρους όπως «αβάσιμες επιθέσεις», «ψυχροπολεμική νοοτροπία» και «κακόβουλη συκοφάντηση» χωρίς να παραθέτει (όχι επειδή δεν υπάρχουν, αλλά επειδή δεν τολμάει) αποδείξεις, ή έστω πειστικές ενδείξεις, που να επαληθεύουν την κατηγορία περί αμερικανικής «εκμετάλλευσης» ή περί προθέσεων πώλησης του λιμανιού που να παραβιάζουν διεθνείς συμβάσεις. Η ρητορική του/της εξυπηρετεί ενδεχομένως την επιφανειακή αποδόμηση της αντιπάλου, με «επικοινωνιακές» μεθόδους ενός πιό λογικοφανούς… μπουμπούκου, αλλά σίγουρα δεν αποτιμά αντικειμενικά την ίδια την συμφωνία παραχώρησης του λιμανιού του Πειραιά και εν συνεχεία του ΟΛΠ στην COSCO, τις αναθεωρήσεις της και τα οικονομικά, γεωοικονομικά και κοινωνικά της αποτελέσματα. Ακολουθούν κάποια δεδομένα, προκειμένου να αποφευχθεί η επικοινωνιακή συσκότιση που επιχειρείται και από τις δύο πλευρές δλδ. την Κίνα και τις ΗΠΑ (ειλικρινά, από την Κίνα περίμενα κάτι πιο σοβαρό):
Τι έκανε πραγματικά η Κίνα κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης χρέους σχετικά με το λιμάνι του Πειραιά και τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ);
Κατά πρώτον, η αρχική συμφωνία εκμετάλλευσης του λιμανιού για 35 χρόνια από κινεζικές εταιρείες πραγματοποιήθηκε το 2009 (κυβέρνηση του… πατριώτη πάνω απ’ όλα Κωστάκη Καραμανλή) και δεν προέκυψε μέσα στο πλαίσιο των επώδυνων και εθνικά επικίνδυνων ιδιωτικοποιήσεων – ξεπουλημάτων που επέβαλαν τα «μνημόνια». Αυτή η συμφωνία προσέδωσε στην Κινεζική εταιρεία πρωτοφανή αρχικά πλεονεκτήματα που τα εκμεταλλεύτηκε και τα διεύρυνε κατά την διάρκεια της κρίσης στον μέγιστο δυνατό βαθμό και με την μέγιστη δυνατή συνεργασία του… πατριωτικού πάνω απ’ όλα Ελληνικού πολιτικού προσωπικού:
Η COSCO κατέβαλε στον ΟΛΠ αρχικά 50 εκατομμύρια ευρώ και συμφώνησε μία ετήσια αμοιβή προς το Ελληνικό κράτος, βασισμένη σε έναν σύνθετο τύπο που όριζε την εκπλήρωση των κατασκευαστικών υποχρεώσεων της εταιρείας και των ετήσιων ροών εμπορευματοκιβωτίων (Νόμος 3755/2009 Άρθρο 4). Ο ΟΛΠ από την πλευρά του, δεσμεύτηκε να μην αναπτύξει άλλους προβλήτες εμπορευματοκιβωτίων, συμπεριλαμβανομένου του Προβλήτα Ι, ο οποίος παρέμεινε υπό τον έλεγχό του.
Αυτή η αρχική συμφωνία αναθεωρήθηκε το 2011 και το 2014, μέσω «φιλικών διακανονισμών διαφορών των δύο μερών» που προστάτευσαν σκανδαλωδώς την κερδοφορία της COSCO κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της ελληνικής χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Ο πρώτος διακανονισμός (Άρθρο 327 του Νόμου 4072/2012 – κυβέρνηση Παπαδήμου – αυτός τουλάχιστον, ποτέ του δεν παρίστανε τον… πατριώτη) προσάρμοσε – ευνοϊκά για την COSCO— το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των υποχρεώσεών της για την αναβάθμιση των υποδομών του λιμανιού και τους όρους καταβολής της ετήσιας σταθερής αποζημίωσης (γνωστής ως «Εγγυημένο Αντάλλαγμα») προς τον ΟΛΠ.
Ο δεύτερος διακανονισμός (Άρθρο 18, του νόμου 4315/2014 – συγκυβέρνηση του… πατριώτη Αντώνη Σαμαρά και των… υπερπατριωτών του σημιτικού ΠΑΣΟΚ), μεταξύ άλλων ευνοϊκών για την Κίνα ρητρών, ανέστειλε την καταβολή της ετήσιας αποζημίωσης από την εταιρεία στον ΟΛΠ εώς ότου το ελληνικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) να επιστρέψει στα επίπεδα του 2008.
Μέσω αυτών των δύο διακανονισμών, οι ελληνικές κυβερνήσεις ελαχιστοποίησαν τον οικονομικό κίνδυνο της COSCO κατά την κορύφωση της κρίσης, εις βάρος του Ελληνικού κράτους, και έθεσαν τις βάσεις για την τελική ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ.
Το 2016, η κυβέρνηση του… μακεδονομάχου Αλέξη Τσίπρα (και οι άλλοι… μακεδονομάχοι είναι, απλώς αυτού του «έκατσε το ζάρι») ιδιωτικοποίησε τον ΟΛΠ στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου – «συμφωνίας διάσωσης» με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η συμφωνία του 2009, μαζί με τους διακανονισμούς του 2011 και του 2014 που αναφέρω παραπάνω, δημιούργησαν τόσο ευνοϊκές για την COSCO συνθήκες, ώστε κανένας άλλος πλειοδότης δεν συμμετείχε στον διεθνή διαγωνισμό για την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ. Η COSCO έλαβε αρχικά μερίδιο 51% στον ΟΛΠ βάσει της συμφωνίας ιδιωτικοποίησης του 2016 (Νόμος 4404/2016), το οποίο αυξήθηκε σε 67% το 2021 (κυβέρνηση του… πάνω απ΄ όλα υπερπατριώτη κούλη Μητσοτάκη, μαζί με τους… υπερπατριώτες του σημιτικού ΠΑΣΟΚ – αυτή την φορά αυτοί προήλθαν εκ μετεγγραφών). Ο έλεγχος του λιμανιού από την COSCO προβλέπεται πλέον να διαρκέσει μέχρι το 2052.
Αυτά για την «χείρα βοηθείας που έτεινε η Κίνα, όταν η Ελλάδα αντιμετώπιζε την κρίση χρέους».
Ωστόσο, και παρά τους επαχθείς και εκβιαστικούς όρους, είναι γεγονός πως τα κινεζικά κεφάλαια προσέφεραν ρευστότητα και επενδυτικό κεφάλαιο σε μια περίοδο που οι παραδοσιακοί ευρωπαϊκοί και διεθνείς επενδυτές ήταν εχθρικοί. Αλλά είναι γεωπολιτικά παράλογο να θεωρήσουμε αυτή την κίνηση σαν μιά κίνηση φιλίας, αντί για αυτό που πραγματικά είναι: Η στυγνή εκμετάλλευση μιάς μοναδικής ευκαιρίας να εξαγοραστεί «κοψοχρονιά» το μεγαλύτερο Ελληνικό εμπορικό λιμάνι. Επιπλέον, παρότι σαφώς η κινεζική παρουσία συνέβαλε σε αύξηση εμπορικών ροών και θέσεων εργασίας στον Πειραιά, παραμένουν πολλές απορίες σχετικά με την διακυβέρνηση του λιμανιού και για τους τρόπους με τους οποίους διαμοιράζονται τα οφέλη στο οικονομικό οικοσύστημα του Πειραιά και της Ελλάδας ευρύτερα. Την περίπτωση να συγκριθούν τα οφέλη από την κινεζική διαχείριση με τα (εντελώς στην σφαίρα του φανταστικού) κέρδη από μία αδιάφθορη, αξιοκρατική και πατριωτική Ελληνική κυβέρνηση ή ανεξάρτητο κρατικό οργανισμό δεν την συζητάμε καν.
Τώρα, σε επίπεδο σχέσεων γεωστρατηγικής ισχύος, η κινεζική επένδυση σαφώς επηρέασε το γεωοικονομικό – άρα και το γεωπολιτικό – πλαίσιο: Η ανάδειξη του Πειραιά ως εμπορικού κόμβου υπό την διαχείριση κινεζικών επιχειρήσεων εντάσσεται στην ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ πρωτοβουλία Belt and Road και προσέθεσε μια ισχυρή μεσογειακή “πύλη” για τις Κινεζικές εισαγωγές και εξαγωγές από και προς την Ευρώπη. Ο εμπορικός κόμβος που δημιουργήθηκε, επέτρεψε σε κινεζικές εταιρείες να διευρύνουν τις επιχειρηματικές τους βάσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος, αλλάζοντας την κατανομή επενδυτικών ροών και δικτύων συνεργασίας στην περιοχή.
Επί πλέον, η παρουσία μίας γιγαντιαίας κινεζικής εταιρείας σε ευρωπαϊκό λιμάνι προκάλεσε – εύλογα – έντονες ανησυχίες περί ευπάθειας αλυσίδων εφοδιασμού και στρατηγικής προσβασιμότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, με αποτέλεσμα την εντονότερη παρακολούθηση από πλευράς της «Δύσης» και την πολιτική της ανταπόκριση – με στοιχεία έντονης καχυποψίας – απέναντι στην Ελλάδα. Είναι εξαιρετικά αμφίβολο το εάν η συμφωνία, οι αναθεωρήσεις της και η τελική πώληση του ΟΛΠ προέβλεπαν κάποια παράλληλη πρόνοια για αυτό το καθαρά Ελληνικό γεωπολιτικό κόστος – ο/η Κινέζα εκπρόσωπος τύπου πάντως δεν διευκρινίζει τίποτα σχετικό και κανένα απολύτως γεγονός δεν το υπονοεί.
Και κάτι πολύ λιγότερο αντιληπτό: Τα γεωοικονομικά και τα επιχειρηματικά αποτελέσματα από το εγχείρημα, έγιναν αντικείμενο διεθνούς παρατήρησης ως «πείραμα» για τους τρόπους με τους οποίους οι κινεζικές εταιρείες μετατρέπουν ευρωπαϊκές υποδομές σε διεθνή εργαλεία εμπορίου και γεωστρατηγικής επιρροής, οδηγώντας σε αντίστοιχες πολιτικές αντιδράσεις και ρυθμιστικές πρωτοβουλίες σε άλλες περιοχές. Προφανώς, ο «πειραματισμός» εμπλούτισε πολύ περισσότερο και πολύ πιο καθοριστικά την κινεζική εμπειρία και θα ήταν καλό – και επικοινωνιακά πιο ορθό εφ’ όσον διατυπωνόταν προσεκτικά και αντιληπτά – να είχαμε μία Κινεζική ενημέρωση σχετικά, καθαρά για λόγους «Μαλακής Ισχύος».
Πέρα όμως από αυτά τα «ψιλά γράμματα», υπάρχουν τρείς βασικές απουσίες από την ανακοίνωση της/του Κινέζας/ου Εκπροσώπου Τύπου:
- Η αναφορά σε ποσοτικοποίηση οφέλους και κόστους: ΔΕΝ αναφέρονται συγκεκριμένα ποσά επενδύσεων, φορολογικά έσοδα, ή εκθέσεις για απασχόληση και τοπική προστιθέμενη αξία.
- Περιγραφή – έστω περιληπτικά – μεθόδων εταιρικής διακυβέρνησης και όρων των συμβάσεων: δεν γίνεται αναφορά σε ρήτρες, χρονική διάρκεια παραχωρήσεων, ή σε μηχανισμούς εποπτείας που θα αντιμετώπιζαν κινδύνους εξωτερικής εξάρτησης.
- Αγνοούνται επιδεικτικά (σχεδόν περιφρονούνται) οι γεωπολιτικές παράμετροι της συμφωνίας – κοινώς η Κινεζική πρεσβεία μας περνά για ηλιθίους, ακριβώς όπως και η Αμερικανική.
Δυστυχώς η Ελλάδα στερείται ενός σοβαρού πολιτικού εκπροσώπου, που θα μπορούσε να αναγνωρίσει μεν τα – όποια – οικονομικά οφέλη που προέκυψαν από την συμφωνία με την COSCO, αλλά θα προωθούσε παράλληλα την πραγματική επίσημη διαφάνεια σχετικά με τα στοιχεία της συμφωνίας και των αναθεωρήσεών της, τις οικονομικές και γεωοικονομικές επιπτώσεις της, θετικές ΚΑΙ αρνητικές, και τα κοινωνικά της αποτελέσματα. Αυτός ο σοβαρός εκπρόσωπος θα επέμενε στην εθνική κυριαρχία και στον σεβασμό των ελληνικών θεσμών και συμφερόντων, τονίζοντας πως προφανώς οι εμπορικές συμφωνίες οφείλουν να είναι σεβαστές, εφ’ όσον οι εταίροι σέβονται το ελληνικό δημόσιο συμφέρον και τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας και εφ’ όσον δεν τις έχουν υπογράψει διεφθαρμένοι, εξαγορασμένοι και επιδεικτικά ανίκανοι πολιτικοί σε συνθήκες εξοντωτικής οικονομικής πίεσης.
Στις ΗΠΑ, αυτός ο… φανταστικός Έλληνας πολιτικός εκπρόσωπος, έστω και μέσω «κύκλων», θα επεσήμαινε ότι η δημόσια πρόταση της κυρίας Γκίλφοϊλ να «πουλήσουμε το λιμάνι» είναι επιδεικτικά αφελής και απολύτως ακατάλληλη ως διπλωματική διατύπωση: Οι αποφάσεις για την δημόσια περιουσία οφείλουν να λαμβάνονται από τον ελληνικό λαό μέσω των θεσμοθετημένων μηχανισμών του Ελληνικού κράτους, και όχι να προκαλούνται από δημόσιες παροτρύνσεις ξένων πρέσβεων ως υποθετικά (απολύτως υποθετικά) γεωπολιτικά «αντισταθμίσματα». Θα υπενθύμιζε αυτός ο φανταστικός άνθρωπος την σημασία των επενδύσεων εφ’ όσον γίνονται με κανόνες διαφάνειας, ορθολογικής διακυβέρνησης και σεβασμού των στοιχειωδών κανόνων των διακρατικών συμφωνιών. Θα ζητούσε τέλος, εποικοδομητικό δημόσιο διάλογο για τους κινδύνους και τα οφέλη αυτών των επενδύσεων, αντί για δημόσιες ρητορικές πιέσεις (μεταξύ ανόητων «διαγγελμάτων» προς την… Ελλάδα και παρακμιακών διασκεδάσεων στα «μπουζούκια») που πυροδοτούν ακόμα περισσότερα διχαστικά αντανακλαστικά στον Ελληνικό πληθυσμό και υπονομεύουν περαιτέρω την Εθνική στρατηγική μας αυτονομία.
Πετροβούβαλος/Αβέρωφ
Παραπομπές:
News EU (Κινεζικής ιδιοκτησίας πηγή με σαφείς γεωπολιτικές αναφορές)
H (πολύ κατώτερη των περιστάσεων) ανακοίνωση της Κινεζικής Πρεσβείας στο Twitter ΕΔΩ
Η φωτογραφία του πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων της COSCO στον Πειραιά είναι από το China Daily
.jpeg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου