10 Νοεμβρίου 2025

Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος – Μια γεωπολιτισμική πρόταση

Γράφει ο ΓΡΙΒΑΣ ΚΩΣΤΑΣ  
 
Μια γεωπολιτισμική πρόταση της Ελλάδας και της Ορθοδοξίας για έναν πιο ειρηνικό κόσμο. Το διεθνές σύστημα σήμερα βρίσκεται σε μια φάση έντονα μεταβατική και ρευστή. Κινούμαστε προς μια νέα ιστορική περίοδο με πολλά ανταγωνιστικά στοιχεία. 
 
Οι ανταγωνισμοί αυτοί έχουν εν πολλοίς υλική βάση (αλλαγές στα ισοζύγια στρατιωτικής ισχύος, στην τεχνολογία, σε ανταγωνισμούς για φυσικούς πόρους, ενέργεια κλπ). Ωστόσο, προκύπτουν και εντάσεις, οι οποίες προέρχονται από πολιτισμικά μεγέθη, τα οποία συνήθως λειτουργούν χωρίς να γίνονται αντιληπτά. Αναφερόμαστε σε κρυφά, αλλά εξαιρετικά επιδραστικά, στοιχεία στη συμπεριφορά των γεωπολιτικών δρώντων, τα οποία προέρχονται από τον πολιτισμικό τους πυρήνα.
 
Το φαινόμενο αυτό είναι πολύ έντονο στη Δύση, δεδομένου ότι αυτή παραμένει ο πιο σημαντικός παράγοντας διαμόρφωσης του διεθνούς συστήματος, ενώ η γεωπολιτική της ταυτότητα έχει οικοδομηθεί πάνω σε χριστιανογενή θεμέλια. Θεμελιώδεις κοσμοαντιλήψεις περί χρόνου, Ιστορίας, ταυτότητας και ανάγνωσης των “Άλλων” έχουν προκύψει από τον Δυτικό Χριστιανισμό (ο οποίος είναι ένα ξεχωριστό μέγεθος από τον γνήσιο Χριστιανισμό των Ελλήνων Πατέρων) και τη μετέπειτα εκκοσμίκευσή τους διαμέσου του Διαφωτισμού, του Ουμανισμού και γενικότερα αυτού που λέμε Νεωτερικότητα. Ο γραμμικός εσχατολογικός, τελεολογικός χρόνος είναι ένα τέτοιο στοιχείο, όπως και ο μανιχαϊσμός, η δυιστική ανάγνωση του κόσμου και του εαυτού, η λατρεία της ισχύος, όπως έχει τεκμηριώσει ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος και μια σειρά από άλλα. 
 
Όλα αυτά έχουν εισαγάγει ένα έντονα ανταγωνιστικό στοιχείο στη γεωπολιτική συμπεριφορά της Δύσης, το οποίο συνδυάζεται με μια σειρά ανταγωνιστικών αναγνώσεων του κόσμου, που χαρακτηρίζουν μη δυτικούς γεωπολιτικούς δρώντες, οι οποίες προκύπτουν από τη δική τους ιστορική πορεία και πολιτισμική ταυτότητα.
 
Ένας μεγάλος κίνδυνος για την Ανθρωπότητα σήμερα είναι να οδηγηθεί σε Πόλεμο Πολιτισμών, όχι τόσο με την έννοια που είχε δώσει ο Χάντινγκτον, όσο με την κρυφία εισπήδηση ανορθολογικών στοιχείων στη συμπεριφορά των παγκόσμιων γεωπολιτικών δρώντων, τα οποία επιδρούν εξόχως αποσταθεροποιητικά στο διεθνές σύστημα. Μεταξύ των άλλων, αυτά τα ανορθολογικά στοιχεία φαίνονται ξεκάθαρα στη διαχείριση της πυρηνικής ισχύος στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου και πολύ πιο έντονα σήμερα, καθώς εισερχόμαστε στην Τρίτη Πυρηνική Εποχή. 
 
Η Ελλάδα και η Ορθοδοξία μπορούν να προσφέρουν στο νέο διεθνές σύστημα ένα ισχυρό εργαλείο για να περιοριστούν οι εντάσεις αυτές ορθολογικοποιώντας τους παγκόσμιους ανταγωνισμούς, περιορίζοντας τις παρανοϊκές αναγνώσεις της πραγματικότητας, αλλά κυρίως καλλιεργώντας μια αντίληψη συνολικού και συλλογικού (συν)υπάρχειν της Ανθρωπότητας. Το εργαλείο αυτό είναι η Ορθόδοξη αντίληψη του Προσώπου.
 
Το Υπάρχειν δια της Σχέσεως και το Υπάρχειν εν Ετερότητι. Στη θέση, δηλαδή, του ανταγωνισμού των ετεροτήτων ως θεμελιακού στοιχείου της αντίληψης περί διεθνών σχέσεων, που κυριαρχεί στον δυτικό κόσμο, η Ορθοδοξία τοποθετεί τη Σχέση των ετεροτήτων, από την οποία προκύπτει και το υπάρχειν των δρώντων, αλλά και ένα συλλογικό Υπάρχειν: η Ανθρωπότητα. Το Υπάρχειν δια της Σχέσεως και το Υπάρχειν εν Ετερότητι διαμορφώνουν τη βάση για ένα καινοφανές γεωπολιτικό μέγεθος που μπορούμε να αποκαλέσουμε Πολιτισμό του Ανθρώπου. 
 
Ο Πολιτισμός του Ανθρώπου 
 
Ο Πολιτισμός του Ανθρώπου (The Civilization of the Mankind) δεν είναι απλώς το άθροισμα των ανθρώπινων πολιτισμών, ούτε καν η σύνθεσή τους. Πολύ περισσότερο δεν είναι τα κοινά στοιχεία των ανθρώπινων πολιτισμών. Αυτή είναι μια αντίληψη ακρωτηριαστικού συγκρητισμού, που απειλεί να τοποθετήσει τους επιμέρους ανθρώπινους πολιτισμούς στην κλίνη του Προκρούστη, ώστε να επιτευχθεί μια εκβιαστική ταύτιση, με απώλεια της ετερότητας. Απειλείται, δηλαδή, να περικοπούν, να καταδιωχθούν, να δαιμονοποιηθούν τα στοιχεία της ετερότητας, ώστε να προκύψει ένας φαντασιακός κοινός πυρήνας.
 
Αντιθέτως, ο Πολιτισμός του Ανθρώπου βασίζεται στην ετερότητα ως στοιχείο ενότητας. Είναι η εφαρμογή του Υπάρχειν δια της Σχέσεως, του Υπάρχειν εν Ετερότητι, που αποτελούν τον πυρήνα της έννοιας του Προσώπου της Ορθόδοξης πολιτισμικής πρότασης. Ο Πολιτισμός του Ανθρώπου είναι μια νέα ανάγνωση του κόσμου, με πυρήνα την ύπαρξη δια της σχέσης, την ύπαρξη δια της ετερότητας. Κάθε επιμέρους πολιτισμός διατηρεί την πλήρη αυτοτέλειά του και δια αυτής διαμορφώνει τη σχέση του με τους υπόλοιπους. Υπό μία έννοια, όσο περισσότερα είναι τα στοιχεία της ετερότητας τόσο το καλύτερο. Η ετερότητα φέρνει αρμονία, η συγγένεια φέρνει ανταγωνισμούς.
 
Για να προκύψει όμως αυτή η σχέση πρέπει να υπάρξουν οι επιμέρους υποστάσεις, που σχετίζονται μεταξύ τους εν ετερότητι. Και εδώ λοιπόν, απαιτείται πριν και πάνω απ’ όλα μια αυτογνωσία. Να προσδιορίσουμε ποιοι είμαστε. Να υπάρξει πρώτα η ετερότητα, για να υπάρξει εν συνεχεία η σχέση. Και το υπάρχειν, ιδιαίτερα στη Δύση, έχει πολιτισμικά θεμέλια, τα οποία τα έχουμε ξεχάσει. Ο Πολιτισμός του Ανθρώπου είναι μια νέα γεωπολιτική ανάγνωση του κόσμου, που επιδιώκει να λειτουργήσει επ’ ωφελεία ολόκληρης της Ανθρωπότητας σε μια κρίσιμη μεταβατική ιστορική περίοδο. Και μόνον η Ελλάδα είναι σε θέση να αναλάβει αυτή την αποστολή. 
 
Εν κατακλείδι λοιπόν, ο Πολιτισμός του Ανθρώπου είναι ένα νέο μοντέλο ανάγνωσης και διαμόρφωσης του διεθνούς συστήματος, βασισμένο στην αυτογνωσία των πολιτισμών και στην ύπαρξη δια της σχέσης και δια της ετερότητας. Όσο μεγαλύτερη η ετερότητα, τόσο καλύτερη είναι η σχέση. Όσο πιο πλήρης και ρεαλιστική είναι η ανάγνωση της ταυτότητας καθενός μέρους της σχέσης, τόσο καλύτερη η ετερότητα, άρα τόσο καλύτερη η σχέση. Όσο πιο βαθιά ερευνήσουμε στον πολιτισμικό πυρήνα, τόσο καλύτερη είναι η γνώση της ταυτότητας και τόσο μεγαλύτερη η ετερότητα και τόσο καλύτερη η σχέση.
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 7:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.