17 Αυγούστου 2025

Το «Έλλειμμα Πολιτικής» και το «Στρατηγικό Κενό» της Ευρώπης – Μια λανθασμένη αφήγηση

Γράφει ο Πετροβούβαλος/Αβέρωφ 
 
Διαβάζω συχνά άρθρα και σχόλια που υπογραμμίζουν το σημαντικό «Ευρωπαϊκό έλλειμμα πολιτικής», την «έλλειψη στρατηγικής σκέψης της Ευρώπης» κλπ. Αυτές οι κριτικές είναι ασόβαρες, καθώς παραβλέπουν τη θεμελιώδη φύση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ενός υπερ-εθνικού οργανισμού που – εγγενώς και θεσμικά – είναι ανίκανη να επιτύχει στρατηγική ομοιογένεια μεταξύ των κρατών – μελών της. Ακολουθούν κάποια δεδομένα που θα έπρεπε να είναι αυτονόητα για τους κάθε λογής «σχολιαστές»:
 
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι κράτος, είναι συνεταιρισμός 27 κρατών, συνδεδεμένων με συμφωνίες κατά κύριο λόγο οικονομικές. 
 
Η θεσμική πολυπλοκότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ανάγκη για ομοφωνία (ή τουλάχιστον συναίνεση) μεταξύ των 27 κρατών μελών της δημιουργούν σημαντικά εμπόδια στη διαμόρφωση μιας συνεκτικής και ενιαίας στρατηγικής σε γεωπολιτικά ζητήματα. Κάθε κράτος – μέλος έχει δικά του εθνικά συμφέροντα, ιστορικό πλαίσιο και στρατηγικό προσανατολισμό, γεγονός που οδηγεί νομοτελειακά σε αποκλίνουσες θέσεις και σε δυσκολία επίτευξης συμφωνιών. (Για παράδειγμα, δεκάρα δεν δίνει η Ισπανία για τις τουρκικές διεκδικήσεις σε Ελληνικά εδάφη και θάλασσες, αντίθετα παίρνει πολλές «δεκάρες» από την Τουρκία για να της πουλήσει όπλα και άλλες τόσες της προσφέρει για να αγοράσει όπλα από αυτήν). 
 
Η θεσμική δομή της ΕΕ, που χαρακτηρίζεται από πληθώρα θεσμών και διαδικασιών λήψης αποφάσεων, περιπλέκει περαιτέρω την κατάσταση, οδηγώντας σε μια ακόμα πιο κατακερματισμένη προσέγγιση των γεωστρατηγικών ζητημάτων. 
 
Επιπλέον, η διαδικασία ολοκλήρωσης της ΕΕ εξακολουθεί να δίνει προτεραιότητα στην οικονομική συνεργασία έναντι της πολιτικής και στρατιωτικής ενότητας, παρά τα τεράστια κοινοτικά κονδύλια που προορίζονται για τα νέα εξοπλιστικά προγράμματα (μεγάλο μέρος των οποίων κονδυλίων προορίζονται για χώρες εχθρικές για κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, όπως – καλά το μαντέψατε – η Τουρκία). Πολύ λογικά, αυτό δημιουργεί απροθυμία των κρατών μελών να συμμετέχουν σε κοινές πρωτοβουλίες εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας. 
 
Η ανυπαρξία κοινών ευρωπαϊκών ενόπλων δυνάμεων και οι ποικίλοι βαθμοί αμυντικής εξάρτησης από εξωτερικές δυνάμεις – όπως οι ΗΠΑ – συμβάλλουν στη αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαμορφώσει μία ενιαία γεωπολιτική προσέγγιση. 
 
Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τρόπο ώστε να συμπεριλάβει χώρες με ποικίλους βαθμούς οικονομικής ανάπτυξης, πολιτικών συστημάτων και στρατηγικών προτεραιοτήτων έχει δυναμιτίσει την δυνατότητά της για πολιτική ενοποίηση. Η ενσωμάτωση κρατών από την Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, για παράδειγμα, έχει εισαγάγει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ισχυρή ρωσσική και αντι-ρωσσική επιρροή που αποσπά την προσοχή από την παραδοσιακή γεωστρατηγική εστίαση των δυτικοευρωπαϊκών δυνάμεων και των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου. 
 
Η «ήπια ισχύς» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που βασίζεται στην ταυτότητά της ως «κανονιστικής» και «ρυθμιστικής» δύναμης, συγκρούεται ουσιαστικά με τη δυναμική της «σκληρής ισχύος» που καθορίζει κατά κύριο λόγο την γεωπολιτική. Εξαρτημένη από την διπλωματία, τις οικονομικές κυρώσεις και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτυγχάνει νομοτελειακά να διαμορφώσει μια ενιαία και δυναμική στάση απέναντι σε επιθετικές ενέργειες παγκόσμιων και περιφερειακών δυνάμεων που λειτουργούν με βάση διαφορετικές, και συνήθως πολύ πιο «πρωτόγονες» αρχές. 
 
Οι θεσμικοί περιορισμοί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η κυριαρχία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής, συμβάλλουν επίσης στη στρατηγική της ασυνέπεια. Η διακυβερνητική φύση του Συμβουλίου επιτρέπει στα οικονομικά ισχυρότερα κράτη – μέλη να ασκούν σημαντική εξουσία, προάγοντας τα επί μέρους εθνικά τους συμφέροντα εις βάρος των συλλογικών στρατηγικών αναγκών. 
 
Συνοψίζοντας, ο θεσμικός σχεδιασμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ανισότητες μεταξύ των μελών της και η ιστορική της εστίαση στην οικονομική ολοκλήρωση – και όχι στη γεωπολιτική ενότητα – είναι βασικοί αποτρεπτικοί παράγοντες για την διαμόρφωση μιας ενιαίας στρατηγικής σε γεωπολιτικά ζητήματα. 
 
Εφ’ όσον αυτές οι εγγενείς προκλήσεις δεν αναγνωρίζονται και δεν αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά και θεσμικά, προκειμένου η ΕΕ να πλοηγηθεί αποτελεσματικά στις πολυπλοκότητες της διεθνούς σκηνής και να εδραιωθεί ως παγκόσμιος στρατηγικός παράγοντας, είναι αστείο να μιλάμε για «Ευρωπαϊκό έλλειμμα πολιτικής», «έλλειψη στρατηγικής σκέψης της Ευρώπης» κλπ. 
 
Πετροβούβαλος/Αβέρωφ 
H εικόνα είναι από το Pinterest



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 6:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.