17 Αυγούστου 2025

Τα μεγάλα της πίστεως κατορθώματα

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
 
Ένα από τα πιο σημαντικά φωτογραφικά ντοκουμέντα της Ελλαδικής εκκλησιαστικής ιστορίας κυκλοφορήθηκε πρόσφατα. Πρόκειται για την, κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1970, φωτογράφηση των απρόσιτων και εγκαταλελειμμένων ασκηταριών σε σπηλιές βράχων της ευρύτερης περιοχής των Μετεώρων, που χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα, ίσως και παλαιότερα. Οι φωτογραφίες πάρθηκαν από τον τότε μοναχό της Μονής του Μεγάλου Μετεώρου και σήμερα ιερομόναχο της Μονής Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους Ιουστίνο. Αυτές, με το μείζον εκκλησιαστικό, εθνικό και ιστορικό ενδιαφέρον, κοσμούν τον τόμο, που επιμελήθηκε ο εν λόγω ιερομόναχος και έχει τίτλο «Μεγάλο Μετέωρο – Η εποχή της Αναγέννησης». Πρόκειται για έργο ζωής του προαναφερθέντος Σιμωνοπετρίτη ιερομονάχου Ιουστίνου και είναι πρόσφατη έκδοση (Ιούλιος του 2025) της Μετεωριτικής Βιβλιοθήκης.
 
Ο τόμος - λεύκωμα παρουσιάζει την ιστορία της μοναστικής αδελφότητας που δημιούργησε ο αείμνηστος Γέροντας Αιμιλιανός με την ιεραποστολική του δράση από το 1961, με νέους της ευρύτερης περιοχής των Τρικάλων, αδελφότητα η οποία, από το 1968 έως το 1973, έδωσε ζωή στο Μοναστήρι του Μεγάλου Μετεώρου. Η εν λόγω αδελφότητα από το 1973 εγκαταστάθηκε στη Μονή Σιμωνόπετρας του Αγίου Όρους και στα μετόχια της και έκτοτε συνεχίζει την εκεί εγκαταβίωσή της. 
 
Παράλληλα με την αναδρομή στην ιστορία της αδελφότητας που συγκρότησε ο αρχιμανδρίτης Αιμιλιανός, κατά κόσμον Αλέξανδρος Βαφείδης, το λεύκωμα παρουσιάζει με τη βοήθεια του φωτογραφικού φακού (Pentax Spotmatic II με ενσωματωμένο φωτόμετρο), που χειριζόταν ο ιερομόναχος Ιουστίνος, την εξερεύνηση των διάσπαρτων στην περιοχή εγκαταλελειμμένων ασκηταριών και μονυδρίων, σε σπηλιές ψηλά ευρισκόμενες, εντός κάθετων βράχων. Αυτά χωρίς δυνατότητα πρόσβασης, με απαλειμμένα από τον χρόνο τα όποια μέσα ανάβασης, με χαμένες τις δύσβατες διαδρομές, όπου υπήρχαν, απαιτούσαν πολύ μεγάλη πίστη από όποιον ήθελε να τα εξερευνήσει. Όμως οι τότε μοναχοί του Μετεώρου αντιλήφθηκαν ότι ώφειλαν να απαθανατίσουν ό, τι υπήρχε σε αυτά, γιατί θεωρούσαν δεδομένο πως λόγω της εξαιρετικά δύσκολης προσπέλασής τους και της φθοράς από την επί αιώνες εγκατάλειψή τους θα καταστρέφονταν τα ντοκουμέντα της εκεί ζωής των σπηλαιωτών ασκητών. 
 
Αν τη δεκαετία του 1970 ήταν δυσκατόρθωτο οι μοναχοί να προσεγγίσουν και να εξερευνήσουν τα απρόσιτα ασκηταριά μέσα σε σπηλιές απότομων βράχων, πιο δύσκολο ήταν να ανέβουν σε αυτά οι πρώτοι ασκητές κάτοικοί τους, να τα κατοικήσουν και να τα κοσμήσουν με τοιχογραφίες, πολλές από τις οποίες είναι εξαιρετικά αξιόλογες. Βεβαίως και οι υπόλοιπες έχουν την αξία τους, αφού είναι προϊόν της απλοϊκής αλλά θερμουργού πίστης των δημιουργών τους. Ο πόθος των τότε ασκητών να αφιερώσουν τη ζωή τους ολοκληρωτικά στον Θεό, απομονωμένοι και μακριά από την τύρβη των κατοικημένων περιοχών, τους έκανε να κατορθώσουν το ακατόρθωτο: Να επιτύχουν να κατασκευάσουν τα ασκηταριά τους σε απρόσιτα σπήλαια και να ζουν με απόλυτη λιτότητα σε όλες τις ανάγκες του σώματός τους. 
 
Για να ζήσουν σε αυτά οι ασκητές, για το νερό είχαν κατασκευάσει στέρνες και για φαγητό περιορίζονταν στο να παίρνουν με καλάθι τη λίγη, ξηρά συνήθως, τροφή, που τους έδιναν οι πιστοί. Αν δεν υπήρχαν τα φωτογραφικά ντοκουμέντα για τις μεθόδους αναρρίχησης και γενικά πρόσβασης που χρησιμοποίησαν οι μοναχοί την περίοδο 1972-1973 για να κατορθώσουν να φτάσουν και να εξερευνήσουν αυτά τα ασκηταριά θα ήταν δύσκολο να εξηγηθεί πώς ανέβηκαν στους βράχους οι ασκητές λ.χ. τον 14ο αιώνα, πώς τα κατασκεύασαν και πώς ζούσαν… Όπως γράφεται στο λεύκωμα οι σύγχρονοι μοναχοί δεν είχαν καμία απολύτως εμπειρία στην αναρρίχηση. Μετά από μελέτη των δεδομένων οδηγήθηκαν στη χρήση μεθόδων με τα πιο απλά μέσα που υπήρχαν στη διάθεσή τους, με αποτέλεσμα να μην απέχουν οι τρόποι αναρρίχησής τους από εκείνους που χρησιμοποιούσαν οι παλαιοί ασκητές. 
 
Μετά τα περίπου 50 χρόνια που έχουν περάσει οι μοναχοί ασκητές αναπολούν τις αναρριχήσεις, τις αιωρήσεις, τα ανεβάσματα με μεγάλου ύψους ξύλινες σκάλες, τη χρήση ανεμόσκαλων και τριχιών, το δρασκέλισμα βαθέων βαράθρων και το σκαρφάλωμα με τα ακροδάκτυλα των χεριών και των ποδιών στους απόκρημνους βράχους και διαπιστώνουν το εύλογο: τους κινδύνους για τη ζωή τους που ελλόχευαν λόγω της απειρίας τους και της έλλειψης των κατάλληλων μέσων. Όμως, όπως οι ίδιοι προσθέτουν, «αισθάνονταν την προστασία και την ευλογία των Μετεωριτών αγίων και των από αιώνων ασκητών και πατέρων, που αγωνίστηκαν πνευματικά και εκοιμήθησαν εν Κυρίω σε αυτά τα σπήλαια». 
 
Αν ο αναγνώστης δεν δει τις φωτογραφίες του λευκώματος δεν μπορεί να αντιληφθεί το θαύμα που επιτελέστηκε εκεί, τόσο κατά την δημιουργία των ασκηταριών της περιοχής των Μετεώρων και την διαβίωση εκεί μοναχών, όσο και κατά την εξερεύνησή τους. Αν τις δει ασφαλώς θα εντυπωσιαστεί από την πραγματοποίηση του λογικά αδυνάτου, και θα παραδεχθεί πως είναι «Μεγάλα τα της Πίστεως κατορθώματα».-



Share

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.