Επί χρόνια η τουρκική Στρατιά του Αιγαίου επικρέμεται σαν πραγματική απειλή εναντίον των ελληνικών νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Ποιες, όμως, είναι οι δυνατότητες της Τουρκίας για απόβαση και πως μπορεί να αμυνθεί η Ελλάδα; Αμφίβιες επιχειρήσεις διεξάγονται από την αρχαιότητα, αν και τα αποβατικά πλοία είναι πρόσφατη ανακάλυψη. Οι Έλληνες στην Τροία (1200 π.Χ.) έπρεπε να δημιουργήσουν προγεφύρωμα στην ακτή, όπως και οι Πέρσες στον Μαραθώνα.
Οι αποβατικές επιχειρήσεις είναι οι πλέον δύσκολες στρατιωτικές επιχειρήσεις και εμπεριέχουν τεράστιο ρίσκο για τον επιτιθέμενο, ο οποίος δεν έχει δυνατότητες απαγκίστρωσης και υποχώρησης. Οι δυνάμεις που συμμετέχουν αποτελούνται από την επιχειρησιακή ομάδα (task force) και τις αποβατικές δυνάμεις. Η επιχειρησιακή ομάδα συμπεριλαμβάνει όλα τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν στην αποβατική ενέργεια.
Οι αποβατικές δυνάμεις, όμως, τελούν υπό ανεξάρτητη διοίκηση, η οποία προσδιορίζει την αποστολή, τους σκοπούς, τις ακτές, τις ζώνες ρίψεως και προσγείωσης ελικοπτέρων. Ο καθορισμός ημερομηνίας και ώρας παίζει κρίσιμο ρόλο και συνδέεται με τις καιρικές συνθήκες. Ως εκ τούτου είναι απίθανο αποβατικές επιχειρήσεις να γίνουν όταν υπάρχει θαλασσοταραχή και κακοκαιρία. Τα αποβατικά σκάφη δεν είναι ιδιαίτερα αξιόπλοα, ιδίως τα ανοικτού τύπου που αναλαμβάνουν το κύριο βάρος της απόβασης. Εμποδίζεται επίσης η ρίψη αλεξιπτωτιστών, η χρήση ελικοπτέρων, αλλά και μικρών λέμβων για την αποβίβαση μονάδων ειδικών επιχειρήσεων και δολιοφθορέων.
Η εγγύτητα των ελληνικών νησιών
Το θέμα που πάντα απασχολεί τους Έλληνες επιτελείς είναι η εγγύτητα των μικρασιατικών ακτών στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Από την άλλη, η εγγύτητα ακυρώνει τον πλήρη αιφνιδιασμό. Η απόσταση Τσεσμέ-Χίου είναι μικρότερη των 15 χλμ. Ο κόλπος του Αϊβαλί απέχει 18 χλμ από τον Μανταμάδο. Το στενό της Μυκάλης που χωρίζει την Σάμο από την απέναντι ακτή είναι μόλις 2,7 χλμ.
Λόγω της εγγύτητας, το πυροβολικό και από τις δύο πλευρές θα συμμετάσχει εξαρχής στις επιχειρήσεις. Δεδομένου ότι τα σύγχρονα πολεμικά πλοία έχουν περιορισμένη δυνατότητα παροχής πυρών υποστήριξης, λόγω της εγγύτητας το τουρκικό ναυτικό μάλλον δεν θα χρησιμοποιηθεί. Το ελληνικό μπορεί να πλήξει τα τουρκικά αποβατικά στις μικρασιατικές ακτές από ικανή απόσταση, εκμεταλλευόμενο και το ανάγλυφο των νησιών για να μείνει εκτός της εμβέλειας του εχθρικού πυροβολικού.
Η γεωγραφία σύμμαχος της άμυνας
Τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου αποτελούνται από ορεινούς όγκους ανάμεσα στους οποίους εκτείνονται στενές κοιλάδες όπου ιστορικά αναπτύχθηκαν οι οικισμοί και οι καλλιέργειες. Οι περισσότερες παραλίες δεν προσφέρονται για απόβαση, επειδή δεν έχουν εύκολες προσβάσεις προς άλλα σημεία. Όσες παραλίες έχουν πρόσβαση έχουν κατά κανόνα κατακλυστεί από κτήρια κυρίως τουριστικών χρήσεων. Οπότε οι επιχειρήσεις θα προκαλέσουν απώλειες αμάχων τουριστών από τρίτες χώρες, αν γίνουν καλοκαίρι.
Η χαοτική δόμηση εκθέτει τους επιτιθέμενους, αν φτάσουν στα νησιά, στην διεξαγωγή μάχης σε αστικό περιβάλλον, ενώ θα είναι ήδη καταπονημένοι. Το αστικό περιβάλλον προσδίδει τεράστια πλεονεκτήματα στον αμυνόμενο, ένα εκ των οποίων είναι η σοβαρή μείωση της δυνατότητας πλήγματος από τον αέρα. Η αφθονία υψηλών σημείων δίνει πλεονέκτημα στην παρατήρηση, πράγμα για το οποίο οι τουρκικές δυνάμεις θα πρέπει να χρησιμοποιούν drones. Δεδομένης της καλοκαιρίας αυτά θα πληγούν από αντιαεροπορικά όπλα πεζικού, όπως τα ZU-23 και Stinger που υπάρχουν σε σχετική αφθονία στον Ελληνικό Στρατό.
Σε μεγαλύτερα υψόμετρα και μακρύτερες αποστάσεις απειλή για τα εχθρικά αεροσκάφη αποτελούν τα αντιαεροπορικά συστήματα TOR-M1 και OSA, τα οποία όντας εποχούμενα έχουν μικρότερη πιθανότητα να γίνουν αντιληπτά. Θα ανοίγουν τα ραντάρ τους αφού έχουν λάβει πληροφορίες για επιχειρούντα εχθρικά αεροσκάφη. Έτσι μειώνεται η πιθανότητα να πληγούν με πυραύλους αντι-ραντάρ, όπως οι HARM. Τέλος, η απόβαση στα δυτικά των νησιών δεν ενδείκνυται, καθώς αυξάνει τον χρόνο πλεύσης και άρα την έκθεση στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό και την Αεροπορία, πέραν του πυροβολικού που εδρεύει στα νησιά.
Αμφίβιες επιχειρήσεις: Μια υποθετική αλληλουχία
Αν υποθέσουμε ότι οι Τούρκοι θέλουν με απόβαση να καταλάβουν ένα μεγάλο νησί, διατηρώντας τον μέγιστο δυνατό αιφνιδιασμό. Θα το κάνουν με πρόσχημα τη διεξαγωγή ασκήσεων στην περιοχή. Εκείνο το χρονικό διάστημα, τη νύχτα θα αποβιβάσουν κομάντο και δολιοφθορείς με σκοπό να θέσουν εμπόδια, να αποπροσανατολίσουν τους αμυνόμενους και να εντοπίσουν τις θέσεις διασποράς των ελληνικών μονάδων για να δώσουν το στίγμα με σκοπό επιθέσεις από την τουρκική αεροπορία και το πυροβολικό.
Τέτοιες ενέργειες, όμως, έχουν καταστεί πλέον δυσχερέστερες με το κλοιό αισθητήρων και περιπολικών που έχει αναπτυχθεί για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών. Αν τέτοιες τουρκικές κινήσεις γίνουν αντιληπτές αντιμετωπίζονται και από τις μοίρες αμφιβίων καταδρομών.
Της κύριας αποβατικής θα προηγηθούν ρίψεις αλεξιπτωτιστών ή και προσγείωση αερομεταφερομένων δυνάμεων με ελικόπτερα. Μόλις γίνουν αντιληπτές θα σηματοδοτήσουν επίσημα την έναρξη των εχθροπραξιών. Θα πρέπει, λοιπόν, να είναι ήδη σε επιθετική διάταξη η αποβατική δύναμη. Σκοπός των αερομεταφερομένων δυνάμεων είναι να καταλάβουν στρατηγικά σημεία, όπως λιμάνια και αεροδρόμια, ώστε να μπορούν να μεταφερθούν εφεδρείες και εφόδια με σχετική ασφάλεια.
Ταυτόχρονα οι τουρκικές δυνάμεις θα πρέπει να εξαπολύσουν μικρότερες επιχειρήσεις για να παραπλανήσουν τους Έλληνες επιτελείς ως προς τον κύριο στόχο της απόβασης. Αυτό σημαίνει διασπορά των τουρκικών δυνάμεων και συσσώρευση απωλειών. Πόσα από τα τουρκικά αποβατικά μπορούν να διατεθούν για τέτοιες επιχειρήσεις;
Οι τουρκικές αποβατικές δυνάμεις, που εδρεύουν στην Φώκαια, περιλαμβάνουν ένα OSMANGAZİ (14 άρματα, 2 τάγματα), δύο SARUCABEY (11 άρματα, 600 άντρες), δύο BAYRAKTAR (20 άρματα, 300 στρατιώτες), οκτώ νέα LCT (2-3 άρματα), 12 EDIC (άγνωστο πόσα είναι ενεργά, θεωρητική μεταφορική δυνατότητα 5 αρμάτων) και 16 παλαιότατα αποβατικά που δεν έχουν δυνατότητα απόβασης οχημάτων.
Απόβαση και άμυνα στο έδαφος
Η ελληνική άμυνα έχει, πέραν των πλεονεκτημάτων της απόλυτης γνώσης του εδάφους και της χρήσης οχυρών θέσεων, το πλεονέκτημα του ύψους. Οι εχθρικές δυνάμεις αναγκαστικά θα αποβιβαστούν σε παραλίες θα χρησιμοποιήσουν συγκεκριμένα δρομολόγια προς τους αντικειμενικούς σκοπούς τους. Δεδομένου ότι σημεία στρατηγικού ενδιαφέροντος δεν υπάρχουν στα νησιά πέραν των διοικητικών κέντρων, αυτά θα είναι οι κύριοι αντικειμενικοί σκοποί των τουρκικών δυνάμεων. Είναι αδύνατον, λοιπόν, οι Τούρκοι να καταφέρουν το κατά Κλάουζεβιτς “αποφασιστικό πλήγμα”.
Σκοπός της ελληνικής Αεροπορίας είναι να αποκτήσει την υπεροχή πάνω από το πληττόμενο νησί, κάτι που είναι πολύ πιθανόν. Αν δεν μπορεί να το επιτύχει πλήρως μπορεί όμως να εμποδίσει την ελευθερία κινήσεων των Τούρκων. Ο συνωστισμός στην ακτή δημιουργεί στόχους για όπλα μακρού πλήγματος όλων των κλάδων, αλλά και των βαρέων όπλων πεζικού (όλμοι, αντιαρματικά όπλα, αντιαεροπορικά).
Η ταχύτατη διασπορά ελληνικών τεθωρακισμένων μπορεί να εμποδίσει αποφασιστικά την εκμετάλλευση του προγεφυρώματος και να οδηγήσει σε εξάλειψή του. Η καταστροφή αποβατικών σκαφών πριν ή μετά την απόβαση θα περιορίσει την δυνατότητα μετακίνησης εφοδίων και εφεδρειών προς το εχθρικό προγεφύρωμα και θα έχει αρνητικό αντίκτυπο σε ένα επόμενο κύμα, αν υπάρξει.
Δομές φιλοξενίας μεταναστών και πέμπτη φάλαγγα
Σοβαρό πρόβλημα για την άμυνα των νησιών του ανατολικού Αιγαίου είναι η συσσώρευση χιλιάδων μεταναστών. Η ύπαρξη ανάμεσα τους προβοκατόρων και πρακτόρων της Τουρκίας θεωρείται δεδομένη. Σε περίπτωση που οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις θελήσουν να πραγματοποιήσουν αποβατική ενέργεια σε ένα από τα μεγαλύτερα νησιά οι “δομές φιλοξενίας” θα αποβούν στην καλύτερη περίπτωση εστίες αναταραχής, στη δε χειρότερη κυψέλες εξόρμησης ατάκτων.
Η πλέον ζοφερή πλευρά είναι η μετάδοση πληροφοριών περί των κινήσεων και της διασποράς των ελληνικών μονάδων, καθώς όλοι πλέον διαθέτουν "έξυπνα" κινητά και μπορούν να μεταδώσουν εικόνα και γεωγραφικό στίγμα σε πραγματικό χρόνο. Αν είναι εκπαιδευμένοι πράκτορες καταλαβαίνουμε την πολυτιμότητα για τον εχθρό των πληροφοριών που θα λαμβάνει.
Σε κάθε περίπτωση θα απασχολήσουν τις μονάδες δημόσιας τάξης, μονάδων εθνοφυλακής ή και ενόπλων δυνάμεων. Από την άλλη πλευρά, οι συγκεντρώσεις ατόμων στην ύπαιθρο μπορεί να αποτελέσουν στόχο των επιτιθέμενων. Η χαμηλή ευκρίνεια των καμερών που έχουν τα drones δεν επιτρέπει να φανεί εάν μια ομάδα ατόμων είναι πολίτες, ή οπλίτες.
Σε γενικές γραμμές η επίθεση εναντίον μεγάλου νησιού δεν είναι εύκολη και μπορεί να καταλήξει τραγικά για τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Το 1974 στην Κύπρο ήταν ελληνική αποτυχία, όχι τουρκική επιτυχία. Οι Τούρκοι δεν είναι Αμερικανοί που διέθεταν τεράστια μέσα για την διενέργεια αποβατικών επιχειρήσεων στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πιθανότερο σενάριο είναι οι Τούρκοι να χρησιμοποιήσουν τις αποβατικές δυνατότητές τους για να καταλάβουν μικρότερο ελληνικό νησί, το οποίο να έχει περιορισμένες δυνατότητες άμυνας και άρα οι ίδιοι περισσότερες πιθανότητες να δημιουργήσουν τετελεσμένο. Αλλά για την άμυνα μικρών νησιών θα μιλήσουμε σε επόμενο άρθρο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου