12 Αυγούστου 2016

Λίγη αντιπολίτευση στον Ερατοσθένη για το πείραμα!

Η μεταγενέστερη υπόθεση περί του πως ο Ερατοσθένης κατάφερε να μετρήσει την διάμετρο της γης και να αποδείξει ότι η γη είναι σφαιρική, έχει πολλές επιστημονικές ελλείψεις. 

Γράφει ο Γιώργος Αναγνωστόπουλος

Ο μύθος εμφανίζει ότι ο Ερατοσθένης στις 21 Ιουνίου που είναι η πιο μεγάλη ημέρα του έτους, είχε τοποθετήσει σε ένα πηγάδι στην Αλεξάνδρεια ένα ραβδί στο κέντρο του πυθμένα του. Εκεί παρατήρησε ότι ο ήλιος όπως έπεφτε κάθετα και φώτιζε τον πυθμένα δεν δημιουργούσε σκιά.

Το ίδιο έκανε και στην πόλη Συήνη (σημερινό Ασουάν) αλλά εκεί διαπίστωσε ότι ο ήλιος την ίδια μέρα και ώρα που στην Αλεξάνδρεια δεν δημιουργούσε σκιά στον πυθμένα του πηγαδιού, στην Συήνη δημιουργούσε σκιά, το εύλογο συμπέρασμα ήταν ότι η γη δεν ήταν επίπεδη.

Μετά από αυτό το συμπέρασμα σκέφτηκε ότι έπρεπε να υπολογίσει την διάμετρο της γης εφόσον ήταν σφαιρική. Για να το πετύχει αυτό, ο μύθος θέλει να ακολούθησε την εξής μέθοδο, υπολόγισε τη γωνία που σχημάτιζε η σκιά στις 12 το μεσημέρι στην Συήνη, το αποτέλεσμα της μέτρησης ήταν ότι η γωνία ήταν το 1/50 της περιφέρειας του κύκλου του πηγαδιού.

Μετά υπολόγισε την απόσταση των δύο πόλεων. Πιθανόν έβαλε έναν βηματιστή να διασχίσει τη διαδρομή από τη μία πόλη στην άλλη και να μετρήσει με προσοχή την απόσταση, που ήταν 5.040 στάδια. Στο πείραμα του, τα 5.040 στάδια αποτυπωνόταν στο 1/50 του κύκλου (της περιμέτρου της γης εν προκειμένω).

Στη συνέχεια, πολλαπλασίασε το 5.040 με το 100% του κύκλου, δηλαδή επί το 50 και έτσι υπολόγισε την περίμετρο της γης στα 252.000 στάδια που σήμερα ισούνται με 39.690 χιλιόμετρα. Ο υπολογισμός που έκανε 2.200 χρόνια πριν ήταν αρκετά ακριβής.

Στην ουσία έπεσε έξω μόλις 358 χιλιόμετρα, καθώς σήμερα η περίμετρος της Γης υπολογίζεται σύμφωνα με δορυφορικές μετρήσεις σε 40.048 χιλιόμετρα. Μόλις ολοκλήρωσε το πείραμά του, σχημάτισε σε έναν χάρτη τη Γη, όπως πίστευε ότι έμοιαζε. 

Το πρόβλημα όμως με τον μύθο είναι το ακόλουθο:

1. Η μέτρηση της απόστασης των πόλεων θα είχε αξία μόνο εάν η μέτρηση της διαδρομής ήταν σε απόλυτη ευθεία, κάτι αδύνατον. Επίσης η ακρίβεια θα ήταν γελοία αν η μέτρηση γινόταν με βηματιστή, το πιθανότερο είναι να χρησιμοποιήθηκε άρμα, όπου η διάμετρος του τροχού είναι σταθερή άρα επιτρέπει την ακριβή μέτρηση απόστασης αλλά παραμένει το πρόβλημα της ευθείας.

2. Τα πηγάδια θα έπρεπε και τα δύο να βρίσκονταν σε μία τελείως επίπεδη περιοχή, κάτι πολύ δύσκολο.

3. Το βάθος και η διάμετρος έπρεπε να είναι ακριβώς το ίδιο και ο πυθμένας τελείως επίπεδος, κάτι απίθανο με τα μέσα της εποχής.

4. Ο χρόνος της παρατήρησης και η επικοινωνία ανάμεσα στις δύο πόλεις με τα μέσα της εποχής είναι ένα αξεπέραστο πρόβλημα.

5. Η γη κινείται ελλειπτικά γύρω από τον ήλιο και η περιστροφή γύρω από τον άξονά της αλλάζει κάθε χρόνο, άρα η θέση του ήλιου ως προς ένα συγκεκριμένο σημείο της γης δεν είναι σταθερή.

Συμπέρασμα, η μέθοδος που ακολούθησε για το πείραμα όπως περιγράφεται είναι παντελώς ανακριβής και απίθανη, παρ’ όλα αυτά η θεωρεία ήταν σωστή και η μέτρηση σχετικά ακριβής με τα μέσα της εποχής, κάτι ομολογουμένως εκπληκτικό ως επιστημονικό συμπέρασμα και υπολογισμός!

Ένα συμπέρασμα που παραλείπεται είναι ότι ο Ερατοσθένης πρέπει να είχε σοβαρές αμφιβολίες ως προς την θεωρία που ήθελε τη γη να είναι επίπεδη, αλλιώς δεν θα έμπαινε στον κόπο της επαλήθευσης της θεωρίας αυτής.

Θα είχε ενδιαφέρον να ξέραμε τί τον έκανε να αμφιβάλει. Το μυστήριο του πως έκανε τους υπολογισμούς του, μάλλον θα παραμείνει μυστήριο για πάντα.




Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 6:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.