4 Νοεμβρίου 2015

ΑΘΛΙΕ ΦΙΛΗ, ΜΑΘΕ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Για την αντιγραφή, Παναγιώτης Αποστόλου
Επικεφαλής “Ελλήνων Πολιτεία” 
egerssi@otenet.gr
www.apostoloupanos.gr

Του Γεωργίου Τσούτσου

Ως ημέρα Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού ορίστηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο η 19η Μαΐου. Η Τουρκία όμως, όπως και στην περίπτωση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, αρνείται επισήμως μέχρι σήμερα να αναγνωρίσει τις ιστορικές της ευθύνες για τα τραγικά αυτά συμβάντα. Πρέπει πάντως να ομολογήσουμε ότι και εκτός Ελλάδος, δεν είναι ευρύτερα γνωστή η περίοδος αυτή των διωγμών η οποία πρέπει να χωριστεί σε δύο φάσεις: Η πρώτη εκτείνεται χρονικά μεταξύ των ετών 1913- 1918 και η δεύτερη καλύπτει τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας (1919-1922). Διωγμοί εναντίον του ελληνικού στοιχείου είχαν σημειωθεί και κατά το παρελθόν αλλά στις παραπάνω περιπτώσεις έλαβαν τη μορφή της γενοκτονίας ενώ τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν συμπίπτουν με εκείνα του ναζιστικού ολοκαυτώματος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της «Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους», από το 1913 μέχρι και το 1918 εκτοπίστηκαν 773.915 άτομα εκ των οποίων τουλάχιστον το ήμισυ έχασε τη ζωή του  υπό αντίξοες συνθήκες. Είχε προηγηθεί η έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914 οπότε η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν σύμμαχος της Γερμανίας. Εν όψει της συμμετοχής των Τούρκων στον Μεγάλο Πόλεμο,  Γερμανοί αξιωματικοί είχαν αναλάβει να αναδιοργανώσουν τον οθωμανικό στρατό. Οι Γερμανοί προέτρεπαν τους Τούρκους να λάβουν προληπτικά μέτρα εναντίον των Ελλήνων επειδή προέβλεπαν ότι η Ελλάδα θα συμμετάσχει στον πόλεμο στο πλευρό των Αγγλογάλλων και ανησυχούσαν για το ρόλο των χριστιανικών πληθυσμών. Ο Λίμαν φον Σάντερς, στρατιωτικός διοικητής κοντά στον οποίο υπηρέτησε και ο Μουσταφά Κεμάλ, έβγαζε πύρινους λόγους εξάπτοντας το στρατό κατά των Ελλήνων. 

Οι Γερμανοί πρότειναν στους Τούρκους να εκτοπίσουν στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας τους ελληνικούς πληθυσμούς. Οι εκτοπισθέντες, ηλικίας 20- 45 ετών, κατατάχθηκαν υποχρεωτικά στα λεγόμενα τάγματα εργασίας (αμελέ ταμπουρού) προκειμένου να εργαστούν στην κατασκευή μεγάλων οδικών έργων στην Ανατολία και στη Μεσοποταμία. καθώς επίσης και σε λατομεία και αγροτικές εργασίες. Εκτεθειμένοι σε ακραίες καιρικές συνθήκες, με ελάχιστη τροφή, έπεσαν γρήγορα θύματα της χολέρας και του τύφου και έχαναν τη ζωή τους κατά χιλιάδες. Μετά το 1916, χρονιά κατά την οποία σημειώθηκε η Γενοκτονία των Αρμενίων, ήλθε και η σειρά των αμάχων να υποστούν την ίδια πολιτική εξόντωσης. Ολόκληρες οικογένειες, με βρέφη και ηλικιωμένους, εξαναγκάστηκαν να διανύσουν τεράστιες αποστάσεις στα παγωμένα μονοπάτια των Ποντιακών Άλπειων όπου και άφησαν την τελευταία τους πνοή.

Πρέπει να σημειωθεί οτι μερικές χιλιάδες επέζησαν χάρη στις άοκνες προσπάθειες του Μητροπολίτη Αμάσειας Γερμανού Καραβαγγέλη. Ιδιαίτερα αγαπητός στο ποίμνιό του, ο ακούραστος κληρικός μιμήθηκε το παράδειγμα του Κοσμά του Αιτωλού αφού στο αμέσως προηγούμενο διάστημα περιόδευε στην περιφέρειά του μέχρι και το τελευταίο χωριό, ιδρύοντας σχολεία και τονώνοντας το εθνικό φρόνημα των κατοίκων. Την περίοδο εκείνη αναβίωσε η πολιτική του εξισλαμισμού ο οποίος παρουσιαζόταν σαν η μόνη διέξοδος για να γλυτώσουν οι Πόντιοι από την πείνα ή το διωγμό. Είναι βέβαια χαρακτηριστικό ότι η πολιτική αυτή σημειώθηκε επί κυριαρχίας των Νεοτούρκων, ενός κινήματος που επιδίωκε να εξευρωπαΐσει και να εκσυγχρονίσει τις δομές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Οι Νεότουρκοι προήλθαν από μια ομάδα διανοουμένων, στρατιωτικών και ανώτατων κρατικών υπαλλήλων που ήλθαν σε επαφή με τα  ιδεολογικά ρεύματα της γαλλικής κοινωνίας και ιδιαίτερα  της Γαλλικής Επανάστασης. Ήθελαν να ανακόψουν την φθίνουσα πορεία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και να παρατείνουν το βίο της με πολιτικές και άλλες μεταρρυθμίσεις που μετέβαλαν το καθεστώς της απόλυτης μοναρχίας σε συνταγματική μοναρχία. Ήθελαν να δώσουν πολιτικές ελευθερίες στις χριστιανικές μειονότητες ώστε να πάψουν να διεκδικούν την εθνική τους χειραφέτηση ενώ παράλληλα καλλιέργησαν τον τουρκικό εθνικισμό ως ενοποιητική ιδεολογία. Μεταβλήθηκαν όμως σε σκληρούς διώκτες των χριστιανικών μειονοτήτων όταν αντιλήφθηκαν ότι ο εκτουρκισμός τους δεν ήταν εφικτός με ειρηνικά μέσα.Η 19η Μαΐου είναι επίσης η ημερομηνία κατά την οποία ο Μουσταφά Κεμάλ πήγε στη Σαμψούντα προερχόμενος από την Κωνσταντινούπολη με εντολή του Σουλτάνου ως ανώτατος στρατιωτικός επιθεωρητής για να επιβάλλει την τάξη. Η άφιξή του στη Σαμψούντα συμπίπτει με την κατάληψη της Σμύρνης από τον ελληνικό στρατό και εορτάζεται σήμερα στην Τουρκία ως επέτειος του αγώνα της «εθνικής ανεξαρτησίας».

Ο ίδιος ο Κεμάλ στις σημειώσεις του (Νουτούκ), αναφερόμενος στην κατάσταση που αντιμετώπισε την πρώτη ημέρα που έφθασε στην Σαμψούντα καταγγέλλει τον αποσχιστικό ρόλο των Ποντίων. Γράφει ότι δρουν μέσω  μιας οργάνωσης με την επωνυμία «Μαύρη Μοίρα» η ύπαρξη της οποίας δεν έχει επιβεβαιωθεί από την ιστορική έρευνα. 

Η επίσημη τουρκική ιστοριογραφία επικαλείται τον αποσχιστικό ρόλο των Ποντίων για να δικαιολογήσει το γεγονός ότι ο Κεμάλ στράφηκε εναντίον του χριστιανικού πληθυσμού του Πόντου (Ελλήνων και Αρμενίων). Το πρόγραμμα όμως του Κεμάλ υπερβαίνει το πλαίσιο της στρατιωτικής αναμέτρησης των κεμαλικών δυνάμεων με τα αντάρτικα σώματα που ίδρυσαν οι Πόντιοι και αποβλέπει στη βιολογική εξόντωση των τελευταίων ώστε να αλλάξει η πληθυσμιακή σύνθεση του Πόντου. Είναι χαρακτηριστικό το υπόμνημα που έστειλε τον Νοέμβριο του 1921 στην Κοινωνία των Εθνών το Οικουμενικό Πατριαρχείο στο οποίο μεταξύ άλλων τονίζεται ότι «.....ουδέποτε οι Χριστιανοί της Τουρκίας εξετέθησαν εις μεγαλυτέρας καταστροφάς, ειμή υπό το επαναστατικόν καθεστώς του Μουσταφά Κεμάλ». Πρόκειται για το δεύτερο μεγάλο κύμα των διωγμών οι οποίες διήρκεσαν μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών. 

Την περίοδο αυτή τα περιβόητα «Δικαστήρια της Ανεξαρτησίας» εκδίδουν θανατικές αποφάσεις κατά συρροή εκτελώντας κυρίως κληρικούς, δασκάλους, προκρίτους. Όμως οι θανατικές ποινές εκτελούνται και χωρίς δικαστική απόφαση, συνήθως με απαγχονισμό ή με σταύρωση. Εκτοπίσεις, ομαδικές σφαγές, πυρπολήσεις χωριών, κάψιμο γυναικόπαιδων σε «χαμάμ» ή σε σπίτια αποτελούν καθημερινή πρακτική. Διαβόητος σφαγέας αυτής της περιόδου υπήρξε ο Οσμάν γνωστός με το προσωνύμιο Τοπάλ (κουτσός). Οι θηριωδίες που διέπραξε ξεπερνούν κάθε φαντασία και τα σχετικά στοιχεία βρίσκονται στη διάθεση εκείνων που του ανήγειραν ανδριάντα στον Πόντο. Το σύνολο των εξοντωθέντων Ελλήνων του Πόντου στις δύο αυτές φοβερές περιόδους υπερβαίνει τα 400.000 άτομα. 

Σημειώσεις
Χρ. Αγγελομάτη, Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας, Αθήνα 1971
Κεμάλ Ατατούρκ, Ομιλίες, Αθήνα 1995
Θάνου Βερέμη, Ελληνοτουρκικές Σχέσεις, Αθήνα- Κομοτηνή 1986
Φάνη Κλεάνθη, «Έτσι χάσαμε τη Μικρασία», Αθήνα χ.ημ.
Γ.Θ. Πρίντζιπα, Σαμψούντα και Πάφρα, Πεμπτουσία, τευχ. 11, Απρίλιος- Ιούλιος 2003 σελ. 79- 87 και τευχ. 12 Αύγουστος- Νοέμβριος 2003 σελ. 44-50 

Γιώργος Α. Τσούτσος



Share

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.