3 Μαΐου 2025

Πριν φτιαχτούν τα γυαλιά, πως διάβαζαν οι παππούδες μας;

 
Δεν διάβαζαν. Ή τουλάχιστον όχι όπως νομίζεις. Για αιώνες, η πρεσβυωπία ήταν ένα φυσικό τέλος της ανάγνωσης. Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι απλώς αποδέχονταν ότι τα γράμματα γίνονταν θολά και μικρά. Οι γραφείς, οι καλόγεροι και οι λόγιοι ήταν οι πρώτοι που ένιωσαν την ανάγκη να δουν καθαρά — όχι γιατί το διάβασμα ήταν χόμπι, αλλά γιατί ήταν επάγγελμα. 
 
Πριν εμφανιστούν τα γυαλιά, υπήρχαν οι λεγόμενες «λίθοι ανάγνωσης». Ήταν κυρτοί κρύσταλλοι, σαν μισές μπάλες, που μεγέθυναν το κείμενο. Ένας αναγνώστης τις ακουμπούσε επάνω στο χειρόγραφο και παρακολουθούσε λέξη τη λέξη. Δεν τις φορούσαν στο πρόσωπο. Τις έσπρωχναν πάνω στην περγαμηνή, αργά, με το χέρι. 
 
Ο πρώτος που περιέγραψε έναν τέτοιο φακό ήταν ο Πτολεμαίος στην Αλεξάνδρεια. Οι Άραβες μελέτησαν τα κείμενά του και ο Αλχαζέν, γύρω στο 1021, έγραψε το «Βιβλίο της Οπτικής». Ήταν η αρχή μιας αλυσίδας γνώσης που έφτασε στην Ιταλία τον 13ο αιώνα. Εκεί κατασκευάστηκαν τα πρώτα πραγματικά γυαλιά. 
 
Λέγεται ότι γύρω στο 1290, στην Πίζα, ένας μάστορας έφτιαξε δύο μικρά κυρτά γυαλάκια και τα κόλλησε σε ένα ξύλινο πλαίσιο. Δεν τα φορούσαν, τα κρατούσαν μπροστά από τα μάτια. Μοιάζουν με σύγχρονα “pince-nez”, χωρίς χερούλια. Ήταν για τους πλούσιους. Όσοι δεν είχαν λεφτά απλώς… μάντευαν τα γράμματα. 
 
Πιο παλιά, κατά τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, λέγεται ότι ο Νέρωνας παρακολουθούσε τους μονομάχους μέσα από ένα πράσινο σμαράγδι. Ίσως όχι για να βλέπει καθαρότερα, αλλά για να χαλαρώνει τα μάτια του από την ένταση του ήλιου. Άρα, πριν τα γυαλιά, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν πολύτιμες πέτρες και χοντροκομμένα κομμάτια γυαλιού για να περιορίσουν το φως. 
 
Στην Κίνα υπήρχαν από τον 12ο αιώνα καπνιστοί χαλαζίες, κυρίως για να κρύβουν τα μάτια σε δίκες. Δεν βοηθούσαν στην όραση. Οι Ινουίτ, στον αρκτικό κύκλο, χρησιμοποιούσαν κομμάτια ξύλου με μια λεπτή σχισμή. Το φως έμπαινε μόνο από εκεί, κόβοντας τη λάμψη του χιονιού. Ήταν οι πρώτες “γυαλιές ηλίου”. 
 
Η ιδέα ότι η όραση μπορεί να διορθωθεί ήταν επαναστατική. Για χιλιάδες χρόνια, η απώλεια όρασης θεωρούταν φυσική και μη αναστρέψιμη. Οι γιατροί έβαζαν κομπρέσες, βότανα ή χτυπήματα με πέτρες — αλλά ποτέ φακούς. Ο φακός δεν ήταν φάρμακο, ήταν φιλοσοφία. 
 
Και τότε ήρθαν οι Ιταλοί. Μέσα σε 50 χρόνια από την εμφάνιση των πρώτων γυαλιών, η Βενετία έστησε ολόκληρη βιομηχανία. Το γυαλί του Μουράνο θεωρήθηκε το καλύτερο στον κόσμο και οι κατασκευαστές γυαλιών έγιναν συντεχνία. Δεν τα λέγαν γυαλιά. Τα λέγαν “occhiali”, μικρά ματάκια. 
 
Για τους αιώνες που ακολούθησαν, οι παππούδες μας διάβαζαν μόνο αν είχαν χρήματα και γνωριμίες. Αλλιώς, ακούγανε κάποιον να τους διαβάζει δυνατά. Ή απλώς σταματούσαν να διαβάζουν. Τα γυαλιά δεν ήταν ακόμα δικαίωμα. Ήταν προνόμιο.
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 12:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.