24 Μαΐου 2025

Η υπαρξιακή αμηχανία των γειτόνων από την σιωπή των προγόνων και η κρισιμότητα διατήρησης της γλώσσας μας

Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
 
Eμείς οι Έλληνες μπορούμε να διαβάσουμε τον Όμηρο του 800 π.Χ. στο πρωτότυπο και να αναγνωρίσουμε από το 25% έως και το 60% των λέξεων. Το ποσοστό εξαρτάται από το μορφωτικό μας επίπεδο, την εξέλιξη των λέξεων στους αιώνες και την ικανότητα να αναγνωρίζουμε τις ρίζες σύνθετων λέξεων. Ακόμα κι αν χρειαζόμαστε βοήθεια για την κατανόηση του νοήματος, η γλωσσική σύνδεση παραμένει ζωντανή. Μιλάμε για μια συνέχεια σχεδόν 2.800 ετών και είναι εντυπωσιακό το επίπεδο κατανόσης σε τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
 
Ας δούμε όμως τους γείτονές μας. 
 
Οι Τούρκοι υιοθέτησαν το λατινικό αλφάβητο το 1928. Η απότομη τομή με το παρελθόν στέρησε από τους Τούρκους τη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στην παλιά τους γραμματεία και τους δημιουργεί ένα κενό. Αφορμή για το άρθρο στάθηκε ένα πρόσφατο σχόλιο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το οποίο ανέδειξε με θλίψη το γεγονός ότι οι σημερινοί Τούρκοι δεν μπορούν να διαβάσουν κείμενα γραμμένα με το οθωμανικό αλφάβητο, βασισμένο στα αραβικά. Έτσι, δεν μπορούν να διαβάσουν κείμενα των προπαππούδων τους! 
 
Οι Αλβανοί επισημοποίησαν τη γλώσσα και το αλφάβητό τους το 1912. Την περίοδο 1750–1900, η αλβανική γραφόταν με 11 διαφορετικά αλφάβητα! Τα δύο πρώτα βιβλία στην αλβανική γλώσσα γράφτηκαν το 1555 («Λειτουργικόν» του Μπουζουκού) και το 1592 («Χριστιανικό Δόγμα» του Ματρέγκα), και τα δύο από Καθολικούς ιερείς με στόχο την ένταξή τους στον Καθολικισμό. Το δεύτερο ήταν μετάφραση από Ισπανό Ιησουίτη. Γραμμένα και τα δύο στο λατινικό αλφάβητο. Οι Αλβανοί, επομένως, όχι μόνο δυσκολεύονται να διαβάσουν κείμενα των προπαππούδων τους αλλά δεν έχουν καν πολλά κείμενα να διαβάσουν. 
 
Οι Σκοπιανοί διαμόρφωσαν τη γλώσσα τους μόλις το 1944. Ο Τίτο πήρε το βουλγαρικό αλφάβητο, αφαίρεσε έξι γράμματα, πρόσθεσε τέσσερα από το σερβικό και επινόησε και τρία νέα. Επιπλέον, άλλαξε κάποιες συλλαβές σε κοινές λέξεις για να διαφοροποιηθούν από τα βουλγαρικά. Έτσι, ενώ οι Σκοπιανοί διαθέτουν κείμενα των προπαππούδων τους, αυτά είναι γραμμένα σε άλλη γλώσσα: στα παλιά βουλγαρικά! 
 
Η βαθιά σύνδεση του ελληνικού λαού με τη γλώσσα και τη γραπτή του παράδοση, που εκτείνεται αδιάκοπα μέχρι σήμερα, δεν είναι απλώς ζήτημα πολιτιστικής υπερηφάνειας — αποτελεί και μια σπάνια περίπτωση ιστορικής συνέχειας. Σε αντίθεση με τους γείτονες λαούς, που είτε αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις παλαιές τους γραφές είτε κατασκεύασαν πρόσφατα τις γλωσσικές τους ταυτότητες, οι Έλληνες έχουμε τη δυνατότητα να “συνομιλούμε” με τους προγόνους μας μέσα από το ίδιο γλωσσικό σώμα. 
 
Ίσως αυτή η αίσθηση απώλειας —ή ακόμα και υπαρξιακής αμηχανίας— να αποτελεί μία λιγότερο φανερή πηγή της αντιπαλότητας που συχνά εκδηλώνεται απέναντί μας. Η σιωπή των προγόνων είναι μια απουσία που βαραίνει. 
 
Το λυπηρό για εμάς είναι ότι, ενώ έχουμε αυτήν τη μοναδική γλωσσική συνέχεια από τον Όμηρο μέχρι σήμερα, στον 21ο αιώνα πολλοί νέοι δυσκολεύονται να διαβάσουν τον Παπαδιαμάντη και τα ελληνικά γραπτά του 19ου αιώνα. Μπορούμε, αλλά ξεμακραίνουμε. 
 
Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, είναι κρίσιμο να μη χαθεί αυτή η κληρονομιά από τις επόμενες γενιές Ελλήνων· γιατί το πλεονέκτημα αυτό δεν είναι αυτονόητο, ούτε αιώνιο. 
 
 
(Η εικόνα είναι δημιουργία του ΑΙ όταν του δόθηκαν οι κατάλληλες οδηγίες ώστε να εκφράζει το περιεχόμενο του άρθρου).



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 2:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.