Περί Σιωπῆς, Ἀργολογίας καί Παρρησίας

Βιάζεσθε εἰς τήν σιωπήν, εἰς τήν γεννήτριαν ὅλων τῶν κατά Θεόν ἀρετῶν· σιωπᾶτε, διά νά λέγετε τήν εὐχήν· διότι, ὅταν κανείς ὁμιλῇ, πῶς δύναται νά ἐκφύγῃ τήν ἀργολογίαν, ἐξ ἧς καί κάθε κακός λόγος, ἐκ τοῦ ὁποίου βαρύνεται ἡ ψυχή ἀπό τήν εὐθύνην; 

 

Εἰς τήν ἐργασίαν φεύγετε τήν ὁμιλίαν· μόνον μετρημένα λόγια εἰς περίπτωσιν ἀνάγκης. Τά χέρια νά δουλεύουν διά τάς ἀνάγκας τοῦ σώματος, ὁ δέ νοῦς νά λέγῃ τό γλυκύτατον ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἐξοικονομηθῇ καί ἡ ἀνάγκη τῆς ψυχῆς, πού δέν πρέπει οὔτε στιγμήν νά τήν ξεχνῶμεν.

 

2α. Μή λυπῆσαι, παιδί μου, δι᾿ ἐμέ, ἀλλά ἀγωνίζου θερμά. Ἀγωνίζου ἐν σιωπῇ, εὐχῇ καί πένθει καί θά εὕρῃς στοιχεῖα αἰωνίου ζωῆς. Βίαζε τόν ἑαυτόν σου· κλεῖσε τό στόμα σου καί ἐν χαρᾷ καί ἐν πένθει. Τοῦτο γνώρισμα ἐμπειρίας, ὅπως κρατηθοῦν ἀσφαλῶς καί αἱ δύο καταστάσεις, διότι ἡ ὁμιλία τοῦ στόματος οὐκ οἶδε νά ἀσφαλίζῃ τόν πλοῦτον.  

 

Ἡ σιωπή εἶναι ἡ πιό μεγάλη καί καρποφόρος ἀρετή· διά τοῦτο καί οἱ θεοφόροι Πατέρες τήν ἐκάλεσαν ἀναμαρτησίαν. Σιωπή καί ἡσυχία, ἕν καί τό αὐτό.  

 

Πρῶτος θεῖος καρπός τῆς σιωπῆς εἶναι τό πένθος – λύπη κατά Θεόν – χαρμολύπη. Κατόπιν ἔρχονται οἱ φωτεινοί λογισμοί πού φέρουν τήν ἁγίαν ροήν τῶν ζωηρύτων δακρύων, ἐξ ὧν καί τό βάπτισμα τό δεύτερον γίνεται καί καθαίρεται ἡ ψυχή καί λάμπει καί γίνεται ὁμοία τῶν ἀγγέλων.  

 

Ποῦ βάλω, τέκνον τοῦ Ἰησοῦ, τάς πνευματικάς ἐνοράσεις τάς ἐκ τῆς σιωπῆς πηγαζούσας! Πῶς ἀνοίγονται τά ὄμματα τῆς διανοίας καί βλέπουν τόν Ἰησοῦν ἐν γλυκύτητι ὑπέρ μέλι! Τί καινόν θαῦμα κατεργάζεται ἐκ τῆς νομίμου σιωπῆς καί προσεκτικῆς διανοίας! Ταῦτα οἶδας· ἀγωνίζου λοιπόν. Μικρόν σοι ἀπεκάλυψα· βιάζου καί θά εὕρῃς ἔτι μεγαλύτερα! Σοῦ ἔχω εὐχήν καθώς σοῦ ὑπεσχέθην· ἆράγε ἔγινες ἕτοιμος;  

 

3η. Μή ὁμιλῇς, παιδί μου, περιττά λόγια· διότι αὐτά ψυχραίνουν τήν ψυχήν σου ἀπό τόν θεῖον ζῆλον. Ἀγάπησον τήν σιωπήν, πού γεννᾷ ὅλας τάς ἀρετάς καί περιφράττει τήν ψυχήν, ὥστε νά μή τήν ἐγγίζῃ ἡ κακία τοῦ διαβόλου.  

 

“Κρεῖσσον πεσεῖν ἐξ ὕψους ἤ ἐκ γλώσσης”. Ἡ γλῶσσα κάνει τά μεγαλύτερα κακά εἰς τούς ἀνθρώπους.  

 

4η. Ἡ σωτηρία δέν κερδίζεται, ὅταν ἡμεῖς ἀργολογῶμεν ἤ ὅταν διερχώμεθα τάς ἡμέρας μας χωρίς ὑπολογισμόν. Προσέχετε τήν γλῶσσαν σας καί τόν νοῦν σας· διότι ἡ φυλακή αὐτῶν γεμίζει τήν ψυχήν ἀπό φῶς Θεοῦ. Ἐκεῖνος ὅμως πού ἔχει ἀχαλίνωτον τό στόμα του, ἀποταμιεύει εἰς τήν ψυχήν του ποικιλίαν ἀκαθαρσιῶν.  

 

5η. Σιωπᾶτε· ἡ σιωπή εἶναι ἡ μεγαλυτέρα ἀρετή· φεύγετε τούς ἀργούς λόγους καί τά γέλια, ἐάν θέλετε ἡ προσευχή σας νά ἔχῃ παρρησίαν διά δακρύων καί χάριτος!  

 

Προσέχετε τούς ἐμπαθεῖς λογισμούς διά τῶν φαντασιῶν· διώκετε αὐτούς ἀμέσως μόλις ἐμφανισθοῦν, διότι ἄν παραμείνουν κίνδυνος – θάνατος τῇ ταλαιπώρῳ ψυχῇ.  

 

Λέγετε συνέχεια τήν εὐχήν ἔντονα, μέ ζῆλον, μέ πόθον· μόνον ἔτσι κανείς δυναμώνει ψυχικῶς· ἀποφεύγετε πάσῃ θυσίᾳ τούς ἀργούς λόγους, διότι ἀδυνατίζουν τήν ψυχήν καί δέν ἔχει τήν δύναμιν νά ἀγωνισθῇ.  

 

Δέν εἶναι καιρός διά μετεωρισμούς, ἀλλά ἐποχή διά κέρδη πνευματικά· ποῖος μᾶς ἐγγυᾶται ὅτι κοιμώμενοι θά ἐξυπνήσωμεν; διά τοῦτο ἄς βιαζώμεθα.  

 

6η. Ὅταν σιωπᾷ κανείς, τοῦ δίδεται χρόνος καί ἄδεια διά προσευχήν καί περισυλλογήν· ὅταν ὅμως ἀπρόσεκτα περνᾷ τάς ὥρας του, δέν ἔχει χρόνον διά προσευχήν· ἀπό τάς ἀπροσέκτους δέ ὁμιλίας του ἀποκομίζει καί διαφόρους ἁμαρτίας. Διά τοῦτο οἱ ἅγιοι Πατέρες τήν ἀρετήν τῆς σιωπῆς τήν ἔθεσαν κορυφήν τῶν ἀρετῶν· διότι ἄνευ αὐτῆς, καμμία ἀρετήν δέν ἠμπορεῖ νά σταθῇ εἰς τήν ψυχήν τοῦ ἀνθρώπου.  

 

Λοιπόν σιωπή, εὐχή, ὑπακοή· ὅταν αὐτάς τάς ἀρετάς τάς ἐφαρμόσῃς, μέ τήν βοήθειαν τοῦ Θεοῦ, τότε θά γνωρίσῃς τό φῶς τοῦ Χριστοῦ μέσα εἰς τήν ψυχήν σου.  

 

7η. Νά εἶσαι φρόνιμος εἰς τούς λόγους σου· δηλαδή νά σκέπτεσαι καί κατόπιν νά ὁμιλῇς· νά μή τρέχῃ ἡ γλῶσσά σου προτοῦ νά σκεφθῇς τί πρέπει νά εἴπῃς.  

 

Μή ξεθαρρεύῃς, παιδί μου, εἰς παρρησίαν· πολλά τά κακά ἐκ τῆς κακῆς παρρησίας· φεῦγε ταύτην, ὡς φωτιά καί ὀχιά!  

 

8η. Πρόσεχε τόν ἑαυτόν σου ἀπό τήν παρρησίαν καί τά ἄκαιρα λόγια· αὐτά ξηραίνουν τήν ψυχήν τοῦ ἀνθρώπου· ἐνῷ ἀντιθέτως ἡ σιωπή, ἡ πραότης καί ἡ εὐχή, γεμίζουν τήν ψυχήν δρόσον οὐράνιον, μέ ἕνα πένθος γεμᾶτο γλυκύτητα.  

 

Τήν ἀργολογίαν μίσησον, ὡς γεννήτριαν τῆς ψυχρότητος καί τῆς ξηρασίας· διότι ἡ ἀργολογία σκορπίζει τά δάκρυα ἀπό τά μάτια μας, δηλαδή μᾶς ἀφαιρεῖ ταῦτα καί ἡ ψυχή μας μαραίνεται.  

9η. Ἔχε ὑπομονήν, παιδί μου, ταπείνωσιν, ἀγάπην καί φυλακήν γλώσσης· διότι ἡ γλῶσσα, ὅταν νικήσῃ τόν ἄνθρωπον, τοῦ γίνεται ἀκατάσχετον κακόν καί παρασύρει καί ἄλλους εἰς τήν φόρα της καί τούς γκρεμίζει εἰς τῆς ἁμαρτίας τά βάραθρα.  

 

Ναί, παιδί μου, τό στόμα σου νά ἔχῃ φυλακήν, διά νά φυλάσσεται ἡ καρδία σου καθαρά· καί ὅταν μένῃ καθαρά, τότε ἔρχεται ὁ Θεός καί κατοικεῖ εἰς αὐτήν καί γίνεται τότε ναός τοῦ Θεοῦ· οἱ δέ ἅγιοι ἄγγελοι χαίρονται νά εὑρίσκωνται εἰς μίαν τοιαύτην καρδίαν!  

 

Ἐπίσης δίωκε τούς αἰσχρούς λογισμούς μέ τήν ὀργήν καί τήν εὐχήν. Ἡ εὐχή εἶναι φωτιά, πού καίει τούς δαίμονας καί φεύγουν.  

 

10η. Τό στόμα σου νά τό προσέχῃς· πρωτίστως τόν νοῦν σου· νά μήν ἀφήνῃς σκέψεις κακάς νά σοῦ ἀνοίγουν κουβέντα· τό στόμα νά μή ὁμιλῇ λέξεις, πού ἐνδεχομένως θά πληγώσουν τόν ἀδελφόν.  

 

Τό στόμα σου νά βγάζῃ λέξεις, πού νά ἔχουν εὐωδίαν· λέξεις παρηγορίας, θάρρους καί ἐλπίδος. Ἀπ᾿ ὅ,τι λέγει τό στόμα, φαίνεται καί τό ἐσωτερικόν τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ἔσω ἄνθρωπος.  

 

11η. Ἀγωνίζου, παιδί μου ὅσον δύνασαι εἰς τό θέμα τῆς βίας· βία καθ᾿ ὅλα, κυρίως εἰς τήν σιωπήν καί εἰς τά δάκρυα τά πενθικά. Ὅταν ἡ σιωπή, ἡ ἐν γνώσει κρατηθῇ μέ τά δάκρυα, δημιουργεῖται ὁ θεμέλιος μοναχικός λίθος, ἐξ οὗ θά ἀπαρτισθῇ τό ἀσφαλές μελλοντικόν σπίτι, ὅπου θά εὕρῃ ἡ ψυχή τήν πνευματικήν της θαλπωρήν.  

 

Ἄν ἡ σιωπή δέν κρατηθῇ δέν διακρίνεται καλός οἰωνός διά τό μέλλον τῆς ψυχῆς, ἐφ᾿ ὅσον ὅσα μαζεύει, τά σκορπίζει· διότι μοναχός ἐλεύθερος τῷ στόματι, ἀκατάστατος ἔσται ἐν πᾶσι.  

 

Διά τοῦτο, ἐμόν τέκνον, βίαζε σεαυτόν εἰς ὅλα· διότι ἐγκωμιάζεται ἡ καλή ἀρχή καί κατακρίνεται ἡ ἀμελής· διότι τό τέλος ταύτης ἔσται οἰκτρότατον.  

 

Ὅταν σιωπῶμεν, ἔχομεν τόν χρόνον δι᾿ ἐσωτερικήν καί πληροφορικήν εὐχήν καί δι᾿ ἐννοίας φωτεινάς, πού γεμίζουν μέ φῶς τήν διάνοιαν καί τήν καρδίαν.  

 

ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΦΡΑΙΜ  

ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ
ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΦΙΛΟΘΕΟΥ  

ΠΑΤΡΙΚΑI ΝΟΥΘΕΣΙΑΙ
ΕΚΔΟΣΙΣ: ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΦΙΛΟΘΕΟΥ
ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

 

πηγή

Share