Μιὰ ὁμιλία πού, τελικά, δὲν ἔγινε… (1)
Γράφει ο Πρωτοπρεσβύτερος
Ἀναστάσιος Κ. Γκοτσόπουλος
Ἐφημέριος Ἱ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Πατρῶν
«Οὐκρανικὸ Αὐτοκέφαλο: Πρόσκληση γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἑνότητα ἢ πρόκληση στὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας;»
Σεβαστοί πατέρες, σεβαστὲ καὶ ἀγαπητὲ κ. Πρόεδρε τῆς Διακιδείου Σχολῆς, ἀγαπητοί,
Ἐκ βάθους καρδίας εὔχομαι νὰ εἶναι καλὴ καὶ εὐλογημένη ἡ νέα χρονιά, νὰ ἀναδειχθεῖ πράγματι σωτήριο τό ἔτος 2020.
Εὐχαριστῶ κ. Πρόεδρε τῆς Διακιδείου γιὰ τὴν πρόσκληση νὰ ὁμιλήσω ἀπὸ τὸ ἱστορικὸ αὐτὸ βῆμα γιὰ τὸ τόσο κρίσιμο καὶ εὐαίσθητο θέμα τοῦ Οὐκρανικοῦ Αὐτοκεφάλου μὲ τὸν τίτλο «Πρόσκληση γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἑνότητα ἢ πρόκληση στὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας;» Εὐχαριστῶ, ἐπίσης, καὶ ὅλους ἐσᾶς γιὰ τὴν ἀποψινὴ παρουσία σας.
Καθηκόντως καὶ ὀφειλετικῶς ἡ παροῦσα ὁμιλία ἀφιερώνεται στὴ μνήμη τοῦ προσφάτως μεταστάντος σεβαστοῦ μας π. Γεωργίου Μεταλληνοῦ, γιὰ δύο λόγους:
α) Εἶναι γνωστὸ ὅτι ὁ π. Γεώργιος ἀγαποῦσε ἰδιαίτερα τὴ Διακίδειο καὶ, ἐσᾶς κ. Πρόεδρε καὶ τὸν ἀείμνηστο προκάτοχό σας Κων. Τριανταφύλλου. Πάντοτε, παρὰ τὰ προβλήματα καὶ τὶς δυσκολίες στὴν ὑγεία του, ἀνταποκρινόταν στὴν πρόσκληση καὶ λάμπρυνε τὸ βῆμα τῆς Σχολῆς. Εἶναι, ἄλλωστε, ἡ πρώτη ὁμιλία ἐδῶ, στὴ Σχολή, μετὰ τὴν ἐκδημία τοῦ π. Γεωργίου, καί
β) Ἀρχὲς Σεπτεμβρίου, λίγες μέρες πρὶν μπεῖ στὸ νοσοκομεῖο, μοῦ τηλεφώνησε γιὰ νὰ μὲ ρωτήσει ἂν τελικὰ ἡ Σύνοδος (ΔΙΣ τέλος Αὐγούστου) ἐνέκρινε τὴν Αὐτοκεφαλία τῆς Οὐκρανίας, διότι, ὅπως μοῦ εἶπε, ἡ Σύνοδος τοῦ ἀνέθεσε τὴν προεδρία τῆς Ἐπιστημονικῆς Ἐπιτροπῆς τῶν συνεδρίων γιὰ τὸ 1821 μετὰ τὸ θάνατο τοῦ καθηγητοῦ Σβολοπούλου, καὶ σκεφτόταν νὰ τὴν ἀρνηθεῖ σὲ ἔνδειξη διαμαρτυρίας. Ἐγὼ τοῦ εἶπα ὅτι «τὸ Οὐκρανικὸ παραπέμφθηκε στὴν Ἱεραρχία ἀλλὰ μήπως θὰ ἦταν καλύτερα, πάτερ, νὰ μὴν παραιτηθεῖτε ὥστε νὰ ἐπηρεάζετε κατὰ τὸ δυνατὸν τὸν Ἀρχιεπίσκοπο στὴ σωστὴ κατεύθυνση;». Ἡ ἀπάντηση τοῦ π. Γεωργίου: «Δὲν ὑπολογίζουν τίποτα, πάτερ, θὰ τὸ ἐγκρίνουν, διότι δέχονται ἐντολὲς καὶ ἐκτελοῦν τὶς ἐντολές!». Δυστυχῶς, ὁ ἀείμνηστος π. Γεώργιος εἶχε καὶ σὲ αὐτὸ δίκιο. Μετὰ ἀπὸ λίγες μέρες μπῆκε στὸ νοσοκομεῖο καὶ μέσα ἀπὸ τὸ νοσοκομεῖο προσυπέγραψε τὴν ἐπιστολὴ πρὸς τὴν Ἱεραρχία γιὰ τὸ Οὐκρανικὸ μὲ mail ποὺ ἔστειλε:
«Ἀγαπητή Σύναξη. Διάβασα τὰ περὶ Οὐκρανίας καὶ συγχαίρω.
Ὅ,τι δημοσιεύετε γιὰ τὴν Πίστη παρακαλῶ νὰ φέρει καὶ τὸ ὄνομά μου.
Συνεχίζεται ἡ περιπέτειά μου βελτιωτικά. Προσεύχεστε.
π. Γεώργιος Μεταλληνός».
Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Μεταλληνοῦ, εἴη αἰωνία ἡ μνήμη!
Ἂς ἔρθουμε στὸ θέμα τῆς ὁμιλίας «Πρόσκληση γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἑνότητα ἢ πρόκληση στὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας;».
Ἕνα ἐρώτημα: Ἦρθε στὴν ἐνορία σας νέος ἐφημέριος μὲ πολὺ καλὲς περγαμηνὲς καὶ γνωριμίες μὲ καθηγητές, ἀρχιεπισκόπους καὶ πατριάρχες. Τὸν καλεῖτε, λοιπόν, στὸ σπίτι γιὰ νά τελέσει τό μυστήριο τοῦ εὐχελαίου καὶ νὰ ἐξομολογήσει τὸν γέροντα πατέρα σας ποὺ δὲν ἔχει ἐξομολογηθεῖ ποτέ. Στὴ συζήτηση μαζί του πέφτετε ἀπὸ τὰ σύννεφα ὅταν πληροφορεῖσθε ὅτι εἶναι οὐσιατικὰ ἀχειροτόνητος, διότι ἔχει χειροτονηθεῖ ἀπὸ ἕναν ψευδοεπίσκοπο, Βίκτωρα ὀνόματι, μέ πολὺ βεβαρημένο παρελθόν: ἦταν διάκονος στὴν κανονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἀλλὰ καθαιρέθηκε διότι καταδικάστηκε καὶ φυλακίστηκε γιὰ παιδεραστία. Ὅταν βγῆκε ἀπὸ τὴ φυλακὴ ἐντάχθηκε σὲ μία σχισματικὴ ὁμάδα στὴν ὁποία παρουσιάστηκε ὡς ἐπίσκοπος, χωρὶς νὰ ἔχει χειροτονηθεῖ ποτὲ καὶ ἀπὸ κανένα, οὔτε κἄν ὡς ἱερέας, καὶ ἄρχισε νὰ χειροτονεῖ ἄλλους ἐπισκόπους καὶ ἱερεῖς. Ἀργότερα, ἔφυγε ἀπὸ τὴ σχισματικὴ ὁμάδα καὶ ἔγινε ἐπίσκοπος στοὺς Οὐνίτες. Τὸν πῆραν εἴδηση ὅμως ὅτι εἶναι ἐντελῶς ἀχειροτόνητος, καὶ τὸν ἔδιωξαν. Μάλιστα ὁ πάπας τιμώτησε καὶ τὸν Οὐνίτη Ἀρχιεπίσκοπο ποὺ τὸν εἶχε δεχθεῖ. Στὴ συνέχεια ὁ ψευδοεπίσκοπος Βίκτωρας ἔγινε προτεστάντης-Ἀγγλικανὸς πάστορας. Τελικὰ, μετὰ τὴν “ἐκκλησιαστικὴ” του πορεία κατέληξε στὴν Αὐστραλία καὶ παρουσιαζόταν ὡς «ψυχίατρος τοῦ μυστικοῦ σχολείου τῆς KGB»! Ὅμως, μετὰ ἀπὸ λίγο τὸν συνέλαβαν καὶ καταδικάστηκε σὲ 4 χρόνια καὶ 3 μῆνες γιὰ ἀπάτη καὶ πλαστογραφία, διότι ἐμφανιζόταν ὡς ψυχίατρος μὲ πλαστὰ διπλώματα.
Ἀλήθεια, ἂν μαθαίνατε ὅτι ὁ νέος σας ἐφημέριος, λαμπρὸς κατὰ τὰ ἄλλα, εἶναι οὐσιαστικὰ ἀχειροτόνητος, γιατί ἔχει χειροτονηθεῖ ἀπὸ τὸν Βίκτωρα τὸν τσαρλατάνο καὶ ἀπατεώνα θὰ τὸν ἀφήνατε νὰ ἐξομολογήσει τὸν γέροντα πατέρα σας; Θὰ παίρνατε τὴν εὐχή του; Θὰ βαπτίζατε τὸ παιδί σας; Θὰ πηγαίνατε στὴ Θ. Λειτουργία πού τελοῦσε; Θὰ κοινωνούσατε ἀπὸ τόν ἀχειροτόνητο;
Θὰ μοῦ πεῖτε ὅτι δὲν γίνονται αὐτὰ τὰ πράγματα καὶ ὅτι εἶναι ἐπινόηση τῆς φαντασίας μου! Δυστυχῶς, ἀγαπητοί μου, ὅσα σᾶς ἀνέφερα εἶναι πραγματικότητα, εἶναι ἀπολύτως ἀληθινὰ μέχρι καὶ στὶς λεπτομέρειες. Αὐτὸ ἀκριβῶς ἔγινε στὴ νέα Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία, ποὺ δημιούργησε πέρσι τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο στὴν Οὐκρανία. Μία σειρὰ “ἐπισκόπων” ποὺ δὲν ἔχουν ἴχνος Ἀποστολικῆς Διαδοχῆς, διότι ἕλκουν τὴν καταγωγὴ τῆς χειροτονίας ἀπὸ τὸν ψευδοεπίσκοπο τσαρλατάνο, παιδεραστή, οὐνίτη, ἀγγλικανὸ πάστορα, ψυχίατρο τῆς KGB, καὶ τώρα καταδικασθέντα γιὰ ἀπάτη καὶ πλαστογραφία, Βίκτωρα Τσεκάλιν!
Αὐτοὺς ἀναγνώρισε, ναὶ ἀγαπητοί μου, τέτοιους ἀναγνώρισε ὡς κανονικοὺς “ἐπισκόπους” καὶ τοὺς τίμησε μὲ τό ὕψιστο ἐκκλησιαστικὸ status τῆς αὐτοκεφαλίας τὸ Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο, αὐτοὺς ἀναγνώρισε, δυστυχῶς, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καὶ τὸ Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας!
Νὰ γιατί, ἀγαπητοί μου, στενοχωρούμαστε, πονᾶμε καὶ φωνάζουμε ἀπὸ τὸν πόνο μας, διότι παρὰ τὶς πολλές μας ἁμαρτίες δὲν θέλουμε νὰ λειτουργηθοῦμε ἀπὸ ψευδοεπισκόπους, ἀχειροτόνητους καὶ τσαρλατάνους. Ὁ Χριστὸς μας μᾶς ἀνέχεται ὡς ἁμαρτωλοὺς νὰ βρισκόμαστε στὸ θυσιαστήριο, ἀλλὰ νομίζω ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ ἀνεχθεῖ ἀχειροτόνητους νὰ παρουσιάζονται ὡς ἐπίσκοποι καὶ νὰ ἐξαπατοῦν τὸ Λαό Του. Ὁ Χριστὸς μας καταδέχεται ἀκόμα καὶ ἀπὸ τὸν πιὸ ἁμαρτωλὸ ἱερέα καὶ ἐπίσκοπο νὰ τελεῖ τὴ Θ. Εὐχαριστία, καὶ νὰ μεταβάλει τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα Του! Ὅμως, ἀπὸ ἀχειροτόνητο πότε! Δὲν μπορεῖ ὁ ἀχειροτόνητος νὰ τελέσει κανένα ἔγκυρο Μυστήριο. Ἐξαπατᾶ καὶ κοροϊδεύει τὸ Λαὸ τοῦ Θεοῦ! Σὲ τελικὴ ἀνάλυση, δὲν εἶναι δυνατὸν μιὰ χούφτα ἀχειροτόνητων σχισματικῶν χωρὶς Ἀποστολικὴ Διαδοχὴ νὰ μολύνουν, ὄχι τὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ τὸ σῶμα τῶν ἀνὰ τόν κόσμον Ὀρθοδόξων ἐπισκόπων.
Γι’ αὐτὸ φωνάζουμε καὶ θὰ συνεχίζουμε νὰ φωνάζουμε ὅλο καὶ δυνατότερα καὶ ἄς λένε ὅ,τι θέλουν τὰ φερέφωνα καὶ τὰ παπαγαλάκια, ντόπια καὶ ξένα. Οὔτε ρωσόφιλοι καὶ ρωσολάγνοι εἴμαστε, οὔτε ἐντολὲς παίρνουμε ἀπὸ ρωσικὰ κέντρα, οὔτε ρούβλια εἰσπράττουμε, οὔτε προδότες τοῦ Ἑλληνισμοῦ εἴμαστε. Αὐτοὶ οἱ συκοφαντικοὶ χαρακτηρισμοὶ δὲν μᾶς ἀγγίζουν, καὶ τοὺς ἐπιστρέφουμε… Αὐτοὶ οἱ χαρακτηρισμοὶ ποὺ μᾶς προσάπτουν χαλιβδώνουν ἔτι πλέον τὴν πεποίθησή μας ὅτι δὲν σφάλλουμε ἐν τοῖς καιρίοις στὸ ζήτημα τοῦ Οὐκρανικοῦ Αὐτοκεφάλου. Ἂν εἶχαν θεολογικὰ ἀντεπιχειρήματα δὲν θὰ προσέτρεχαν νὰ μᾶς ἀντιμετωπίσουν μὲ συκοφαντίες. Μήπως ἀκούσατε σοβαρὸ θεολογικὸ ἀντίλογο;
Ὁ Κύριός μας λίγο πρὶν ἀπὸ τὸ Σταυρικό του Θάνατο, στὴν Ἀρχιερατική Του προσευχὴ ἔκανε ἰδιαίτερη ἀναφορὰ στὴν ἑνότητα τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ στὴ συνέχεια οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ σύνολη ἡ ἐκκλησιστικὴ μας παράδοση διαφύλαξε ὡς κόρη ὀφθαλμοῦ τὴν ἐν ἀληθείᾳ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ὁλόκληρη ἡ κανονικὴ παράδοση σὲ αὐτὸ τὸ πλαίσιο ἔχει ὀργανωθεῖ, γι’ αὐτό καὶ οἱ ἐκκλησιαστικοὶ θεσμοὶ δὲν εἶναι αὐτονομημένοι, ἀλλὰ ἀποβλέπουν στὸ σκοπὸ τῆς ἑνότητας καὶ τῆς ἐν ἀληθείᾳ κοινωνίας μεταξύ τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν.
Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὸ θεσμὸ τῆς Αὐτοκεφαλίας. Εἶναι καὶ αὐτὸς ὑπηρετικός τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητος. Προσδιορίζοντας πολύ επιγραμματικά τήν ἔννοια τοῦ αὐτοκεφάλου μποροῦμε νά ποῦμε ὃτι ἒχει διπλή διάσταση: α) σὲ τοπικὸ ἐπίπεδο καὶ β) σὲ πανορθόδοξο ἐπίπεδο.
α) Σὲ τοπικὸ ἐπίπεδο ἐκδηλώνεται μέ τήν πληρότητα στὴν κανονικὴ δικαιοδοσία τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, χωρὶς καμία ἐξάρτηση ἀπὸ ἄλλο ἐκκλησιαστικὸ κέντρο, γι΄αὐτὸ καὶ εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ τὴν ἐκχώρησή του ἡ σύμφωνη γνώμη τῆς Μητέρας Ἐκκλησίας (ἀπὸ τὴν ὁποία ἀποσπᾶται ἡ νέα Ἐκκλησία), καὶ
β) Σὲ πανορθόδοξο ἐπίπεδο ἐκδηλώνεται μέ τήν ἄμεση κοινωνία τῆς αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας μὲ τὴν οἰκογένεια τῶν Ὀρθοδόξων τοπικῶν Ἐκκλησιῶν, γι’ αὐτὸ καὶ εἶναι ἀναγκαία ἐπ’ αὐτοῦ ἡ πανορθόδοξη συμφωνία.
Δηλαδή, ἡ αὐτοκεφαλία ὁλοκληρώνεται μέ τήν ἒνταξη τῆς νέας Ἐκκλησίας στήν κοινωνία τῶν λοιπῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν ὡς ἱσότιμη ἀδελφή-Ἐκκλησία. Τὸ σημεῖο αὐτὸ εἶναι ἰδιαίτερα κρίσιμο, διότι ἀφορᾶ στὴν ἑνότητα τῆς ἀνὰ τὴν Οἰκουμένη Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ ὄχι σὲ ἕνα τμῆμα αὐτῆς. Συνεπῶς, ὅπως μία ἐλλιπής-κουτσουρεμένη δικαιοδοσία δὲν συνιστᾶ αὐτοκεφαλία, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ μία αὐτοκεφαλία ποὺ προσβάλει τὴν πανορθόδοξη-οἰκουμενικὴ ἑνότητα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἶναι ὄντως κακοκεφαλία...
Στό σοβαρότατο ζήτημα τῆς ἀπόδοσης αὐτοκεφαλίας στήν Οὐκρανία ἔχουν τεθεῖ, μεταξὺ ἄλλων, τρία βασικὰ ζητήματα, ἀπὸ τὴ μελέτη τῶν ὁποίων κρίνεται ἐν πολλοῖς ἡ κανονικότητα ἢ μὴ τοῦ Οὐκρανικοῦ Αὐτοκεφάλου:
1. Ἡ Οὐκρανία ὑπάγεται κανονικὰ στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἢ στὸ Πατριαρχεῖο τῆς Ρωσίας;
2. Δικαιοῦται τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο νὰ χορηγεῖ τὸ Αὐτοκέφαλο; καὶ
3. Σέ ποιούς δόθηκε ἡ αὐτοκεφαλία;
Α΄
Ὑπάγεται ἡ Οὐκρανία στὴ δικαιοδοσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου;
Τὸ ζήτημα ἐὰν ἡ Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας ὑπάγεται στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο εἶναι κομβικῆς σημασίας, διότι σὲ ἀντίθετη περίπτωση τό Πατριαρχεῖο δὲν ἔχει κανονικὸ δικαίωμα νὰ παρεμβαίνει σὲ δικαιοδοσία ἄλλης τοπικῆς Ἐκκλησίας, διότι τότε διαπράττει σοβαρὰ κανονικὰ ἀδικήματα (εἰσπήδηση κ.ἂ. ) πού καταδικάζονται ἀπὸ πολλοὺς ἱεροὺς κανόνες (Β-2, Γ-8, Πενθέκτης-39, Ἀντιοχείας-13, -22, Σαρδικῆς-3 κ.ἄ.) καὶ σύνολη τὴν ἐκκλησιαστικὴ παράδοση.
Ἀσφαλῶς, ἀρχικὰ ἀπὸ τοῦ βαπτίσματος τῶν Ρώς στὸ Κίεβο στὸν ποταμὸ Δνείπερο, τὸ 988 μ.Χ., ἡ περιοχὴ τῆς Οὐκρανίας, ἡ «Μητρόπολη Κιέβου», ἡ λεγομένη «Μικρὰ Ρωσία», ὅπως καὶ ὅλη ἡ Ρωσία, ὑπαγόταν στὴ δικαιοδοσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ἀργότερα, τὸν 17ο αἰ. ὁ Πατριάρχης Διονύσιος Δ΄ κατόπιν αἰτήματος τῶν Ρώσων ἡγεμόνων καὶ, ἀκολουθώντας τὴν ἀρχὴ τοῦ σεβασμοῦ τῆς ἑνότητος τῶν ρωσικῶν λαῶν, τὴν ὁποία ἀρχὴ τήρησαν ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι Πατριάρχες Κωνσταντινου-πόλεως, ἐκχώρησε τὴν Οὐκρανία στὴ δικαιοδοσία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας. Εἶναι ἄξιο ἐπισημάνσεως ὅτι οἱ πρῶτοι Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως ποὺ προσπάθησαν νὰ διασπάσουν τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἑνότητα Μικρᾶς καὶ Μεγάλης Ρωσίας ἦταν οἱ λατινόφρονες Ἰωάννης Καλέκας καί Γρηγόριος Μάμας τὸν 14-15ο αἰ (2). Τελικὰ τὰ κατάφεραν (;) τὸν 21ο αἰ…
Ὅπως ἔχουμε καταδείξει σὲ πρόσφατη ἐργασία μας, σύμφωνα μέ τά ἐπίσημα στοιχεῖα, ἔγγραφα καὶ ἐκδόσεις, ἀκόμα καὶ τοῦ ἰδίου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου πού ἔχουν ἐκδοθεῖ ἀπὸ τὸ δικό Του ἐν Κωνσταντινουπόλει «Πατριαρχικὸν Τυπογραφεῖον», σύμφωνα με μελέτες στελεχῶν καὶ συνεργατῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου (Ἀρχειοφύλακας τοῦ Οἰκ. Θρόνου Κ. Δελλικάνης, π. Θ. Ζήσης, Β. Σταυρίδης, Βλ. Φειδᾶς, Γρ. Λαρεντζάκης), καθὼς καὶ ἐπίσημα διατυπωμένες θέσεις τοῦ ἰδίου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου (ἐπιστολές, ὁμιλίες)(3), προκύπτει ὅτι ἡ ἴδια ἡ ἐκκλησιαστικὴ καὶ κανονικὴ συνείδηση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου τοὺς τελευταίους τρεισήμισι αἰῶνες μέχρι καὶ τὸ 2018, δὲν θεωροῦσε ὡς κανονικό του ἔδαφος τὴν Οὐκρανία, τὴν ὁποία ἀναγνώριζε μὲ τὸν πλέον ἐπίσημο καὶ σαφῆ τρόπο ὅτι ὑπάγεται στὴν κανονικὴ δικαιοδοσία τοῦ Πατριαρχείου τῆς Ρωσίας, τὸ ὁποῖο ἀσκοῦσε τὴν πλήρη κανονικὴ δικαιοδοσία του σὲ ὅλα τὰ ζητήματα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς(4).
Ἐπίσης, οἱ ἴδιοι οἱ κάτοικοι τῆς Οὐκρανίας συμμετεῖχαν ἐνεργά σὲ ὅλες τὶς ἐκφάνσεις τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς τοῦ Πατριαρχείου τῆς Μόσχας (ἐνοριακὴ ζωή, διωγμούς, μοναχισμὸς, θεολογικὲς σπουδές, διοίκηση).
Τελευταῖο, ἀλλά καί τό πλέον καθοριστικό: Στὸ ἐρώτημα ἂν ὑπάγεται ἡ Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας στὸ Πατριαρχεῖο τῆς Ρωσίας ἔχει ἀποφανθεῖ ἡ πανορθόδοξη ἐκκλησια-στικὴ συνείδηση. Ὅλες, χωρὶς καμία ἐξαίρεση, οἱ κατὰ τόπους Αὐτοκέφαλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες καὶ τὰ Πατριαρχεῖα ἀναγνωρίζουν ὅτι ἡ Αὐτόνομη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας ὑπάγεται στὴν κανονικὴ δικαιοδοσία τῆς Μόσχας. Ὅλες, χωρὶς καμία ἐξαίρεση, οἱ Ἐκκλησίες θεωροῦν ὡς μοναδικὸ κανονικὸ Μητροπολίτη Κιέβου τὸν Ὀνούφριο. Μὲ αὐτὸν καὶ τὴν περὶ αὐτὸν Σύνοδο καὶ μόνο, εἶχαν κοινωνία στὰ διορθόδοξα καὶ πανορθόδοξα συλλείτουργα καὶ στὶς Ἐπιτροπὲς ὅλες οἱ Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Αὐτὴ ἡ ὁμοφωνία ἐκφράζει τὴν πανορθόδοξη-οἰκουμενικὴ ἐκκλησιαστικὴ συνείδηση τῆς Ὀρθοδοξίας, τὴν ὁποία κανένας δὲν ἔχει δικαίωμα νὰ περιφρονήσει χωρὶς σοβαρὲς συνέπειες.
Ἂς μὴν ξεχνᾶμε: ὅταν στὶς 26-28 Ἰουλίου 2013 πολυπληθὴς συνοδεία κληρικῶν ὑπὸ τὸν Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη μας μετέφεραν τὸν Σταυρὸ τοῦ Πρωτοκλήτου ἀπὸ τὴν πόλη μας, τὴν πόλη τῶν Πατρῶν, στὸ Κίεβο, ποιὸν μνημόνευσαν; Μήπως τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη; Ἀσφαλῶς ὄχι! Μνημόνευσαν τὸν Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο, διότι ἡ Οὐκρανία ὑπάγεται στὸ Πατριαρχεῖο Μόσχας, καὶ ἡ Ἐκκλησία τῶν Πατρῶν, ὅπως σύνολη ἡ Ὀρθοδοξία, ἀναγνώριζαν ὡς μοναδικὸ καὶ κανονικὸ Μητροπολίτη Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας τὸν Ὀνούφριο!
Αὐτὴ ἡ ὁμόφωνη, ἀδιάκοπη καὶ ἀστασίαστη ἐπὶ τρεισήμισι αἰῶνες ἐκκλησιαστικὴ ἐμπειρία καὶ ζωὴ δημιούργησε αὐτὸ τὸ ὁποῖο στὴν κανονικὴ παράδοση ἔχει χαρακτηριστεῖ ὡς «ἐκκλησιαστικό ἔθιμο», τὸ ὁποῖο εἶναι σεβαστὸ ὡς κανόνας δικαίου καὶ, συνεπῶς, ἔχει ἐφαρμογὴ ἀκόμα καὶ σὲ ζητήματα κανονικῆς δικαιοδοσίας. Παραδείγματος χάριν στὸ ἐκκλησιαστικὸ ἔθιμο θεμελιώθηκε τὸ αὐτοκέφαλο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου πού ἐπικύρωσε η Γ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος μὲ τὸν κανόνα Γ-8.
Ἄλλωστε, καὶ ἡ ὑπαγωγή τοῦ Ἀν. Ἰλλυρικοῦ (Κρήτη, Ἀχαΐα, Θεσσαλία, Ἤπειρος, Ἀλβανία, Μακεδονία) ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Ρώμης στὸ Πατριαρχεῖο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, δὲν ἔγινε μὲ τὴν ἔκδοση Τόμου, ὅπως συνηθίζεται, ἀλλὰ βάσει τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἐθίμου. Τό Ἀνατολικὸ Ἰλλυρικὸ μέχρι τὸ 731 ὑπαγόταν κανονικῶς στὴ δικαιοδοσία τοῦ Ὀρθοδόξου, τότε, Πατριαρχείου τῆς Ρώμης. Τὸ 731 ὁ εἰκονομάχος αὐτοκράτορας Λέων Γ΄ Ἴσαυρος, παρὰ τὶς ἔντονες ἀντιρρήσεις τοῦ Ὀρθοδόξου πάπα Γρηγορίου Γ΄ ἀπέσπασε μὲ αὐτοκρατορικὴ ἀπόφαση τὸ Ἀνατολικὸ Ἰλλυρικὸ, καὶ τὸ ὑπήγαγε στὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως μὲ σκοπὸ νὰ τιμωρήσει τὸν πάπα τῆς Ρώμης ποὺ ἦταν Ὀρθόδοξος καὶ δὲν συμφωνοῦσε μαζί του στὴν καταστροφὴ τῶν ἱερῶν εἰκόνων!
Κατὰ συνέπεια, ὅπως τὸ Ἀνατολικὸ Ἰλλυρικὸ λόγῳ ἐκκλησιαστικοῦ ἐθίμου ὑπάγεται στὴν Κωνσταντινούπολη, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν ὑπάρχει ἐκκλησιαστικὴ πράξη («Τόμος») ἐκχωρήσεως τῆς δικαιοδοσίας ἀπὸ τὴ Ρώμη, πολλῷ μᾶλλον ἡ Μητρόπολις Κιέβου ὑπάγεται στὸ Πατριαρχεῖο τῆς Μόσχα, τὴ στιγμὴ ποὺ ὑπάρχει καὶ ἡ Πατριαρχική καί Συνοδική ἀπόφαση τοῦ 1686, τὴν ὁποία ἡ ἐκκλησιαστικὴ συνείδηση τόσο στήν Κωνσταντινούπολη ἀλλά καί σὲ πανορθόδοξο ἐπίπεδο κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο ἑρμήνευσε, δημιουργώντας πλέον ἐκκλησιαστικὸ ἔθιμο ἐπὶ 332 συναπτὰ χρόνια.
Συνεπῶς, τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο σεβόμενο τὴν ἐκκλησιαστικὴ κανονικὴ τάξη δὲν εἶχε κανένα δικαίωμα ἐπὶ τῆς Οὐκρανίας χωρὶς τὴ σύμφωνη γνώμη τῆς κυριάρχου Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας. Μόνο Οἰκουμενικὴ ἢ Πανορθόδοξη Σύνοδος μποροῦσε νὰ ἐξουσιοδοτήσει τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη νὰ παρέμβει. Τώρα ὅμως συνέβη τὸ ἀκριβῶς ἀντίθετο: ὅλες οἱ Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες ζήτησαν νὰ μὴν παρέμβει.
Μὲ ποιὸ κανονικὸ δικαίωμα περιφρονεῖται αὐτὴ ἡ “πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως” ἐκπεφρασμένη πανορθόδοξη συνείδηση καὶ ἐμπειρία;
Μὲ ποιὸ κανονικὸ δικαίωμα ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης ἵσταται ὑπεράνω τῆς πανορθόδοξης συνείδησης;
Β΄
Δικαιοῦται τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο νὰ χορηγεῖ τὸ Αὐτοκέφαλο κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο;
Γιὰ νὰ μὴν ὑπάρξουν παρεξηγήσεις καὶ παρερμηνεῖες:
Ἀσφαλῶς, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης δικαιοῦται νὰ χορηγεῖ τὸ Αὐτοκέφαλο, πλήν ὅμως ὑπὸ προϋποθέσεις(1)!
Ἀσφαλῶς, ἡ Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας δικαιοῦται τὴν αὐτοκεφαλία, ἀλλὰ καὶ πάλι ὑπὸ προϋποθέσεις.
Τα πάντα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία γίνονται ὑπὸ προϋποθέσεις, τὶς ὁποῖες ἔχει θεσμοθετήσει ἡ ἐκκλησιαστικὴ παράδοση και κανονική τάξη. Αὐτὸ ἀκριβῶς συμβαίνει καὶ μὲ τὴν ἐκχώρηση Αὐτοκεφαλίας.
Στὴν περίπτωση τῆς Οὐκρανίας δὲν ἔγιναν σεβαστὲς οἱ βασικὲς προϋποθέσεις ποὺ ἀπαιτεῖ ἡ ἐκκλησιαστικὴ παράδοση καὶ τάξη. Δυστυχῶς, τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ὄχι μόνο δὲν τήρησε τὶς προϋποθέσεις, ἀλλὰ καὶ αὐτοαναιρέθηκε! Ἄλλα ἔλεγε καὶ μὲ θέρμη ὑποστήριζε ἐπὶ δεκαετίες στὶς Πανορθόδοξες Διασκέψεις, καὶ τὰ ἀκριβῶς ἀντίθετα ἔκανε στὴν Οὐκρανία.
Ὅλες οἱ Πανορθόδοξες Διασκέψεις, ὅλοι οἱ ἱστορικοὶ καὶ κανονολόγοι ποὺ εἶναι συνεργάτες καὶ στελέχη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀκόμα καὶ ὁ ἴδιος ὁ Οἰκουμενικὸς Θρόνος μέχρι τὸν Ἀπρίλιο 2018 ὁμογνώμως καὶ ὁμοφώνως διεκήρυτταν ὅτι ἡ ἐκκλησιαστικὴ παράδοση καὶ τάξη γιὰ τὴν ἀνακήρυξη τοῦ «αὐτοκεφάλου» μιᾶς Ἐκκλησίας προβλέπει τὰ ἑξῆς, τὰ ὁποῖα συνοψίζει ἀπὸ τὸ ἐπίσημο βῆμα τῆς Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικῆς Διάσκεψης (Γενεύη, 9-17.12.2009), ὡς πρόεδρός της ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Μητρ. Περγάμου Ἰωάννης (Ζηζιούλας):
«Ἐφ’ ὅσον ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἐξασφαλίζει τήν συναίνεσιν τῶν κατά Τόπους Αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, διά τῆς λήψεως ἐγγράφου συναινέσεώς τους, δύναται νά ὑπογράψῃ μόνος του τόν Πατριαρχικόν Τόμον … ἄν ὑπογράψῃ μόνον ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης τόν Τόμον τοῦ Αὐτοκεφάλου οὐδόλως ὑποβαθμίζεται ἡ πανορθόδοξος συναίνεσις, ἀφοῦ κατά τά ἤδη ἀποφασισθέντα θά πρέπει ἐκ τῶν προτέρων νά ἔχῃ δοθῇ ἡ συναίνεσις πάντων τῶν προκαθημένων‧ καί φυσικά καί τοῦ προκαθημένου τῆς Ἐκκλησίας-Μητρός… Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἔχει συντονιστικόν ἔργον καί δύναται νά ἐκφράζῃ τήν γνώμην ὅλης τῆς Ὀρθοδοξίας. Καί τό κάνει ἀφοῦ συνεννοηθῇ μέ τούς ἄλλους Προκαθημένους. Αὐτό δέν ἔχει καμμία σχέση μέ παπικά πρωτεῖα. Ὁ Πάπας ἐκφράζει τήν γνώμην του, δέν ἐρωτάει τούς ἄλλους. Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ζητεῖ νά ἐξασφαλίσῃ τήν γνώμην τῶν ἄλλων καί αὐτήν ἐκφράζει»(5)..
Τάδε ἔφη ὁ Μητρ. Περγάμου Ἰωάννης Ζηζιούλας ὡς ἐκπρόσωπος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, καὶ Πρόεδρος τῆς Διορθόδοξης Ἐπιτροπῆς!
Δυστυχῶς τίποτα ἀπὸ τὰ ἀνωτέρω δὲν τηρήθηκε στὸ Οὐκρανικὸ! Εἶναι προφανὲς ὅτι καμία ἀπὸ τὶς προϋποθέσεις ποὺ τὸ ἴδιο τό Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἀναγνώριζε ὡς ἐκκλησιαστικὴ τάξη καὶ παράδοση δὲν τηρήθηκαν:
1. Δὲν ὑπῆρξε ὑποβολὴ αἰτήματος ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν Ἐκκλησία ποὺ θέλει τὴν αὐτοκεφαλία, διότι ἡ κανονικὴ Αὐτόνομη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας, ποὺ εἶναι ἀναγνωρισμένη ἀπὸ τὴν Πανορθόδοξη ἐκκλησιαστικὴ συνείδηση καὶ ἀπὸ τὸ ἴδιο τό Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, μὲ τὶς 53 ἐπαρχίες, τοὺς 90 ἐπισκόπους, τὶς 12.000 ἐνορίες καὶ ἱερεῖς, τὶς 250 Ἱ. Μονές, τοὺς 5.000 μοναχοὺς καὶ μοναχὲς δὲν τὸ ζήτησε, ἀλλὰ κατηγορηματικά το ἀρνήθηκε καὶ δὲν συνέπραξε. Μάλιστα, συγκεντρώθηκαν καὶ ἐστάλησαν στὸ Πατριαρχεῖο περίπου 400.000 ὑπογραφὲς Οὐκρανῶν πολιτῶν ποὺ ἀρνοῦνταν τὴν αὐτοκεφαλία!
2. Δὲν ὑπῆρξε ἡ ἀπαραίτητη σύμφωνη γνώμη τῆς μητέρας-Ἐκκλησίας, ἀπὸ τὴν ὁποία ἀποσπᾶται ἡ αἰτοῦσα τὸ αὐτοκέφαλο Ἐκκλησία, ἀντιθέτως ἦταν κατηγορηματικὰ ἀντίθετη στὴν ἀπόδοση αὐτοκεφαλίας.
3. Δὲν ὑπῆρξαν ἐπαφὲς καὶ διαβούλευση μὲ τὶς ἄλλες Ἐκκλησίες καὶ, κυρίως, καμία Τοπικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δὲν συνηγόρησε στὴν ἀπονομὴ τοῦ αὐτοκεφάλου. Οἱ πιέσεις ποὺ ἀσκοῦνται ἀπὸ τὸν Ἀμερικανικὸ παράγοντα στὶς τοπικὲς Ἐκκλησίες γιὰ ἀναγνώριση τῆς Αὐτοκεφαλίας δὲν τιμοῦν ὅσους σχεδίασαν καὶ συνέπραξαν στὴν Οὐκρανικὴ αὐτοκεφαλία, ἀποτελοῦν δὲ ὄνειδος γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ τοὺς Ποιμένες της…
4. Ἔτσι, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης στὴν περίπτωση τῆς Οὐκρανίας δὲν ἐνήργησε ὡς ἐκφραστής τῆς πανορθόδοξης συμφωνίας καὶ ἀποδοχῆς, ἀλλὰ ἐντελῶς ἀντίθετα πρὸς αὐτή.
Δυστυχῶς, μὲ θλίψη διαπιστώνουμε ὅτι τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο περιφρόνησε τὴν κραυγὴ τῆς Κανονικῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Οὐκρανικοῦ λαοῦ, περιφρόνησε τὴ γνώμη τῆς μητρὸς Ἐκκλησίας, περιφρόνησε τὴν ὁμόφωνη ἄρνηση ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, καὶ ὑπάκουσε σὲ ποιούς; Σὲ δύο ὁμάδες Οὐκρανῶν: α) Στὴν πολιτικὴ ἡγεσία ὑπὸ τὸν τέως πρόεδρο (τοῦ 17%!) Ποροσένκο, καὶ τὸν πρόεδρο τῆς Βουλῆς, ποὺ καὶ οἱ δύο εἶναι Οὐνίτες καὶ β) σέ δυὸ ὁμάδες καθηρημένων, ἀφορισμένων καὶ αὐτοχειροτόνητων ψευδοκληρικῶν. Οἱ ψευδοκληρικοὶ αὐτοί, εἶχαν συστήσει σχισματικὲς ὁμάδες, ἀλλά, παρὰ τὴν κρατικὴ καὶ παρακρατικὴ συμπαράσταση καὶ βοήθεια, εἶχαν μικρὴ ἀπήχηση στὸ λαό.
Εἶναι προφανὴς ἡ περιφρόνηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως καὶ τάξεως γιὰ τὴν ἀπόδοση τῆς Οὐκρανικῆς αὐτοκεφαλίας.
Εἶναι δυνατὸν μιὰ αὐτοκεφαλία ἡ οποία στηρίχθηκε σὲ τέτοιες βάσεις, νὰ ἔχει πνευματικοὺς καρποὺς καὶ νὰ προκόψει; Συνεχῶς, μόνο προβλήματα θὰ δημιουργεῖ.
συνεχίζεται στο 2ο μέρος
Παραπομπές (του 1ου μέρους)
1. Ἡ διάλεξη εἶχε προγραμματιστεῖ στὴ Διακίδειο Σχολὴ Λαοῦ Πατρῶν γιὰ τὶς 8.1.2020, ἀλλὰ δὲν πραγματοποιήθηκε. Δημοσιεύεται ἀκριβῶς ὅπως θὰ ἐκφωνεῖτο κατόπιν αἰτήματος πολλῶν πιστῶν.
2. Εἶναι φοβερὸ νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι τὴ διάσπαση τῶν ρωσικῶν λαῶν-Ἐκκλησιῶν ἀγωνίστηκαν νὰ ἐπιβάλουν, χωρὶς τελικὰ νὰ τὸ κατορθώσουν τότε, οἱ Λατῖνοι (μὲ τὴν Οὐνία) καὶ οἱ λατινόφρονες πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος Μάμας (ὑπέρμαχος τῆς Φερράρας-Φλωρεντίας) καὶ ὁ βαρλααμίτης Ἰωάννης Καλέκας, ἐνῶ οἱ ὀρθόδοξοι Πατριάρχες Ἰσίδωρος, Νείλος καὶ Ἃγ. Φιλόθεος Κόκκινος ὑπεραμύνθηκαν τῆς ἑνότητος, Θ. ΖΗΣΗΣ, Τὸ Οὐκρανικὸ Αὐτοκέφαλο, ἐκδ. “Τό Παλίμψηστον”, Θεσσαλονίκη 2018, σ. 40-78. Τραγικὴ διαπίστωση γιὰ τὴ σημερινὴ ἡγεσία τοῦ Πατριαρχείου μας…
Γιὰ τὸν ὓποπτο ρόλο τῆς Οὐνίας στὶς τελευταῖες ἐξελίξεις στὴν Οὐκρανία, βλ. τὸ ἐνδιαφέρον ἄρθρο τοῦ Konstantin Shemliuk, «Ἑτοιμάζονται οἱ Οὐνίτες τῆς Οὐκρανίας γιὰ μία νέα Μαϊντάν;», στό https://tasthyras.wordpress.com/2019/05/09/ετοιμάζο νται-οι-ουνίτες-της-ουκρανία/#more-1946.
Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ ἐπιστολὴ τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Νείλου (1380-1388) ἀπὸ τὴν ὁποία προκύπτει ὅτι ἡ ἐκκλησιαστικὴ τάξη καὶ παράδοση («ἀρχαία τῆς μητροπόλεως ταύτης συνήθεια … παλαιὰ ἐκείνη συνήθεια») ἤθελε τὴν Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας (Μεγάλη καὶ Μικρὴ Ρωσία) ἑνωμένη ὑπὸ ἕνα ἐπίσκοπο: «προηγουμένως μὲν χειροτονηθῆναι τὸν Ποιμένα μητροπολίτην Μεγάλης Ρωσίας, ἐπικηρυχθῆναι δὲ αὐτὸν καὶ Κυέβου κατὰ τὴν ἀρχαίαν τῆς μητροπόλεως ταύτης συνήθειαν, ἐπεί ἀδύνατον Μεγάλης Ρωσίας γενέσθαι ἀρχιερέα, εἰ μὴ Κυέβου πρότερον ὀνομασθείη, ὅπερ ἐστὶν ἡ καθολικὴ ἐκκλησία πάσης Ρωσίας, καὶ προκαθεζομένη μητρόπολις … καὶ Κυέβου καὶ πάσης Ρωσίας μόνος αὐτός, … ἀνακηρυχθήσεται, καὶ μετ’ αὐτὸν δὲ εἷς τὸν ἅπαντα χρόνον ἀρχιερεὺς ἁπάσης Ρωσίας ἔσται κατὰ τὴν παλαιὰν ἐκείνην συνήθειαν» (F. Miklosich-I. Müller, Acta et Diplomata graeca medii aevi, sacra et profana, ἐκδ. Nindobonae Carolus Gerold 1862, τ. Β΄ σ. 17-18).
3. Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος στὴν ἐπίσημη ἐπίσκεψή του στὸ Κίεβο στὶς 26 Ἰουλίου 2008 γιὰ τὸν ἑορτασμὸ τῶν 1020 χρόνων ἀπὸ τοῦ βαπτίσματος τῶν Ρῶς, ἀπευθυνόμενος πρὸς τὸν Οὐκρανικὸ λαὸ εἶπε μεταξὺ ἄλλων ὅτι ἡ Οὐκρανία ὑπαγόταν στὸ Οἰκουμενικὸ Θρόνο ἐπὶ ἑπτὰ αἰῶνες, ἀπὸ τὸ 988 μέχρι τὸ 1687, ὁπότε ὁ Πατριάρχης Διονύσιος ἔκρινε ἀναγκαία τὴν ἐκκλησιαστικὴ ὑπαγωγή της στὸ Πατριαρχεῖο Μόσχας: «Ἡ ἐπί προφανεῖ θυσίᾳ τῶν ἰδίων δικαιωμάτων ὀφειλετική διακονία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ ἔχει τήν περισσοτέραν ἔκφρασιν εἰς τήν ὅλην ἐξέλιξιν τῆς σχέσεως αὐτοῦ πρός τήν ἐκλεκτήν μεταξύ τῶν θυγατέρων Ἐκκλησιῶν, τήν Ἐκκλησίαν τῆς Οὐκρανίας, ἡ ὁποία ὑπήγετο ὑπό τήν κανονικήν δικαιοδοσίαν του ἐπί ἑπτά συναπτούς αἰῶνας, ἤτοι ἀπό τοῦ Βαπτίσματος τῆς μεγάλης ἡγεμονίας τοῦ Κιέβου (988-1687), μέχρι τῆς προσαρτήσεως αὐτῆς ὑπό τοῦ Μ. Πέτρου εἰς τό ρωσικόν κράτος. Πράγματι, ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία προσέφερε προθύμως ἐπί ἑπτά αἰῶνας καί ἐκ τοῦ ὑστερήματος αὐτῆς,… Οὕτως, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Διονύσιος Δ',… ἔκρινεν ἀναγκαίαν,… τὴν ἐκκλησιαστικὴν ὑπαγωγὴν αὐτῆς εἰς τὸ Πατριαρχεῖον Μόσχας (1687),… ἐπὶ προφανεῖ ζημίᾳ τῶν κανονικῶν δικαίων τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας» (βλ. π. Ἀν. Γκοτσοπούλου, Συμβολὴ στὸν διάλογο γιὰ τὸ Οὐκρανικὸ Αὐτοκέφαλο, Θεσσαλονίκη 2019, σ. 23-24).
4. Ἐκτενὴς ἀναφορὰ καὶ τεκμηρίωση βλ. π. Ἀναστ. Γκοτσοπούλου, Οὐκρανικὸ Αὐτοκέφαλο, συμβολὴ στὸ διάλογο, ἔκδ. Παλίμψηστον, Θεσσαλονίκη 2019, σ. 15-36.
5. Μητρ. Ναυπάκτου Ἰερόθεος, «Ἡ συζήτηση γιὰ τὴν ἀνακήρυξη αὐτοκεφαλίας σὲ μία Ἐκκλησία», http://parembasis.gr/ index.php /el/5476-2018-10-24
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου