18 Απριλίου 2025

Επιστήμη και εξουσία

Η δεύτερη είναι ο παραγωγός γνώσεων που δημιουργούν τους απαραίτητους πόρους για την επιβίωση της πρώτης, αλλά μπορεί να συμβεί και ακριβώς το αντίθετο 
 
Γράφει ο Γιάννης Χ. Κουρριανίδης
 
«Οι άνθρωποι ξαναγεννιούνται και αναπληρώνονται. Η οικονομία όμως, όταν υποστεί ισχυρό πλήγμα, πολύ δύσκολα θα καταφέρει να ανακάμψει». Δεν είναι συνωμοσιολογία. Είναι η αντίληψη που διακατέχει όλες τις πολιτικές εξουσίες, σε όλο τον κόσμο.
 
Είναι η ίδια αντίληψη που εμποδίζει την επιστημονική πρόοδο όταν αυτή δεν συμβαδίζει με τη διαχειριστική τους αντίληψη. Είναι η ίδια, λ.χ., που δεν υποστηρίζει την έρευνα επί της πρόγνωσης των σεισμών, αφού μία ενδεχόμενη πρόβλεψη με εύρος μιας εβδομάδας θα οδηγήσει στην παράλυση της οικονομίας της περιοχής. Το είδαμε πρόσφατα στην περίπτωση της Σαντορίνης, όπου μία σεισμική σμηνοσειρά λόγω ηφαιστειακής δραστηριότητας επιχειρήθηκε να υποβαθμιστεί με το περισσότερο καθησυχαστικό αφήγημα της τεκτονικής δραστηριότητας.
 
Είναι, ακόμη, η ίδια αντίληψη που επέβαλε τον υποχρεωτικό εμβολιασμό με σκευάσματα μη επαρκώς δοκιμασμένα, αποσιωπώντας τις ενδεχομένως ολέθριες παρενέργειές τους, τουλάχιστον για ορισμένες μερίδες του πληθυσμού.
 
Η σχέση εξουσίας και επιστήμης, εξάλλου, διαχρονικά χαρακτηριζόταν από μία αμοιβαιότητα. Η δεύτερη είναι ο παραγωγός γνώσεων που δημιουργούν τους απαραίτητους πόρους για την επιβίωση της πρώτης (γι᾽αυτό η στήριξή της είναι συνήθως αμέριστη), αλλά μπορεί να συμβεί και ακριβώς το αντίθετο όταν οι γνώσεις αυτές αντιμάχονται τους σχεδιασμούς της εξουσίας.
 
Θύματα της ρήξης
 
Από την εποχή που η θρησκευτική εξουσία επηρέαζε καταλυτικά και διαμόρφωνε ουσιαστικά την πολιτική εξουσία, μέχρι και σήμερα, πολλοί επιστήμονες έπεσαν θύματα της ρήξης τους με το κατεστημένο της εποχής τους. Από τα χρόνια της Υπατίας της Αλεξανδρινής, της πιο γνωστής περίπτωσης δολοφονίας επιστήμονα από τον καθοδηγούμενο όχλο, μέχρι το κάψιμο στην «καθαγιαστική» πυρά της Ιεράς Εξέτασης κορυφαίων επιστημόνων, όπως ο μαθηματικός και αστρονόμος Τζορντάνο Μπρούνο, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι του σκοταδισμού. Αρκετό για να καταλάβουν οι εξουσιαστές ότι περισσότερο αποτελεσματική από τη βιολογική εξόντωση ενός ενοχλητικού επιστήμονα είναι η απαξίωση ή και η αποσιώπηση του έργου του και των απόψεών του.
 
Στη σημερινή εποχή, λοιπόν, η απαραίτητη επιστημονική συνηγορία στα εξουσιαστικά αφηγήματα παρέχεται επιλεκτικά, αναλόγως με την εξυπηρέτηση ή μη αυτών των αφηγημάτων. Κι αν κάπου κάτι μας ξεφύγει, δεν χάθηκε κι ο κόσμος. Μία τροποποίηση της επιστημονικής τεκμηρίωσης, μία διόρθωση επιστημονικών πορισμάτων και όλα έρχονται με τον τρόπο αυτό στη σωστή πλευρά της Ιστορίας! Βλέπετε, η επιστήμη δεν διεκδικεί το αλάθητο. Αφήνει πάντοτε το περιθώριο για την ανάπτυξη και διαφορετικών απόψεων. Δεν είναι στρατευμένη στην απόδειξη ενός σκοπού.
 
Κυριαρχεί η απολυτότητα
 
Το αντίθετο συμβαίνει στην εξουσία. Εκεί κυριαρχεί η απολυτότητα. Κι αυτό γιατί πρέπει να πειστούν οι υπήκοοί της ότι αυτή έχει απόλυτο δίκιο, ότι δεν κάνει λάθος και ότι οι επιλογές της είναι πάντοτε σωστές. Αν αυτό αμφισβητηθεί, τότε διακυβεύεται η ίδια η ύπαρξή της. Γι᾽ αυτό και οι απόψεις που δεν την εξυπηρετούν δαιμονοποιούνται, λοιδορούνται και απαξιώνονται. Ακόμη κι όταν υπάρχει η γενική αίσθηση ότι αυτό είναι λάθος και άδικο.
 
Οταν ο Γαλιλαίος δικαζόταν για τις «αιρετικές» απόψεις του και βλέποντας πού οδηγείτο η κατάσταση, απευθύνθηκε σε έναν από τους δικαστές του και του είπε: «Η Φύση γελάει με τα διατάγματα πριγκίπων, αυτοκρατόρων και βασιλιάδων. Δεν πρόκειται να αλλάξει η ίδια ούτε ένα γράμμα από τους νόμους και τις καταστατικές εξισώσεις της, επειδή κάποιοι έτσι απαιτούν».
 
Το πρόβλημα είναι ότι ο Γαλιλαίος δικαιώθηκε πολύ αργότερα. Δικαιώθηκε όμως!
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 2:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.