11 Σεπτεμβρίου 2024

Μεγάλωσαν και ομόρφυναν την Ελλάδα

Η αθωότητα, ο ρομαντισμός, η ευγένεια και η χαλαρότητα των μουσικών της Μεταπολίτευσης κόντρα στον θυμό, στην απληστία, στο άγχος και στην ταχύτητα της εποχής
 
Του Μανώλη Κοττάκη 
 
Το παρατήρησα πρώτη φορά βλέποντας κλασικές ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του 1960 και του 1970 . Το θυμήθηκα ξανά στη συναυλία του Μανώλη Μητσιά στις «Λεύκες» της Πάρου, τον Αύγουστο. Το επιβεβαίωσα κατά τη διάρκεια της συναυλίας του Σκάι προς τιμήν του «δασκάλου» Λευτέρη Παπαδόπουλου, τον οποίο παλιά «πετύχαινα» πάντα στην ταράτσα της Μίνας στην Ακρόπολη, στο ρεστοράν Αττικός, με την παρέα του, άλλοτε τον Λαλιώτη, άλλοτε τον Σηφουνάκη, άλλοτε τον Λιάνη, νομίζω καμιά φορά και με τον Βενιζέλο. Αναφέρομαι στο ύφος των ταινιών, των μελωδιών και των στίχων που μας κληροδοτεί η κατασυκοφαντημένη Μεταπολίτευση. Στη θεμελιώδη διαφορά τους με το άνοστο σήμερα.
 
Πάντοτε πίστευα ότι ο καλύτερος τρόπος για να ιχνηλατήσεις μια εποχή και να τη συγκρίνεις με μια άλλη είναι τα τραγούδια της, οι ήχοι της, οι στίχοι της. Οι ταινίες της. Εκεί καθρεφτίζονται όλα. Οταν έγραφαν ο Λευτέρης, ο Γκάτσος, ο Λοΐζος, ο Χατζιδάκις, ο Ξαρχάκος, ο Μίκης, η Λίνα, ο Σταμάτης, όταν τραγουδούσαν ο Στέλιος, ο Γρηγόρης, ο Μανώλης η Δήμητρα και η Αλκηστις, αυτή η χρυσή γενιά που σφράγισε τη Μεταπολίτευση, η εποχή διακρινόταν για την αθωότητά της, τον ρομαντισμό της, την έλλειψη ταχύτητας, την ευγένεια και τον συναισθηματισμό της. Τα νέα τότε δεν κυκλοφορούσαν από τη μια άκρη του πλανήτη μέσα σε δευτερόλεπτα. Η διακίνηση της πληροφορίας γινόταν κατά τρόπο τέτοιον που επέτρεπε στους πολίτες να την κατανοήσουν και να τη χωνέψουν.
 
Τα ήθη στις ανθρώπινες σχέσεις δεν είχαν βιασύνες. Ενα φλερτ για να καταλήξει έπαιρνε μήνες. Φτώχεια πολλή υπήρχε, φτώχεια καταραμένη μάλιστα, αλλά το χρήμα δεν ήταν Θεός. Το χιούμορ, το πείραγμα και η φάρσα ήταν συστατικά στοιχεία της ζωής των ανθρώπων. Οι μουτρωμένοι ήταν ντεμοντέ. Δεν άφηναν να τους πάρει από κάτω η ζωή. Και βεβαίως υπήρχε συναίσθημα, υπερχειλίζον συναίσθημα, όχι υπολογισμός. Τα νέα παιδιά σήμερα, όταν ακούν την κληρονομιά που μας αφήνουν οι μεγάλοι που έγραψαν χιλιόμετρα στις ζωές μας και μας όρισαν στις χαρές μας και τις λύπες μας, καταρχάς δεν μπορούν να την παρακολουθήσουν. Τους είναι ξένος ο ρυθμός, η «σλόου μόσιον», η μελωδία.
 
Γλυκανάλατοι εκ πρώτης όψεως οι στίχοι. Τα τραγούδια της νέας γενιάς -αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν mainstream- είναι το ακριβώς αντίθετο της Μεταπολίτευσης. Είναι αντι-πολίτευση. Ο ρυθμός των τραγουδιών είναι γρήγορος, κοφτός, αγχώδης και λαχανιασμένος. Σαν να τρέχουμε να προλάβουμε κάτι, χωρίς άνεση χρόνου. Η μελωδία έχει θυμό, πολύ θυμό, αντίστοιχο με τον θυμό της εποχής. Ο στίχος περιέχει συνήθως κυνισμό και οι λέξεις, όταν είναι ελληνικές, είναι μισές, κομμένες στα δύο. Υποψία ρομαντισμού δεν υπάρχει. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι τραγουδούν αυτό που ζουν. Αργή και ρομαντική η εποχή; Αργά και αθώα τα τραγούδια. «Σφαίρα» και επιθετική η εποχή; Μπιτ και θυμωμένα τα τραγούδια.
 
Το ζήτημα είναι, όμως, τι αντέχει στον χρόνο. Εξομολογούμαι ότι βρίσκω συγκλονιστικώς ενδιαφέρον ως θέμα διδακτορικής διατριβής τη θεματογραφία και τις αξίες, τις πηγές έμπνευσης των τραγουδιών δύο περιόδων: του 1974-2000 και του 2001-2024. Παρακολουθώντας σήμερα σε επαναλήψεις στην αγία ET2 το «Καλλιτεχνικό Καφενείο» με τους Πλέσσα, Τσιβιλίκα και Φέρρη, χαλαρώνω και αποσυναρμολογούμαι. Υπέροχα τα ελληνικά τους, υπέροχες οι μουσικές τους, μεγάλα τα μεγέθη που εμφανίστηκαν εκεί. Φεύγει μαζί τους η ένταση όλης της ημέρας στη διαβολεμένη πρωτεύουσα του άγχους. Σκέφτομαι ξανά ότι η έννοια του χρόνου είναι σχετική. Τι σημαίνει «γρήγορα», τι «αργά», ποιος το ορίζει; Ακούγοντας τα τραγούδια του Λευτέρη σκέφτομαι επίσης ότι η φαντασία είναι κινητήριος δύναμη για τη ζωή.
 
Ποιος άλλος θα μπορούσε να κάνει σουξέ τον διάλογό του με ένα… άγαλμα; Συνειδητοποιώ ότι η γεωγραφική (χτύπησε ο αέρας του Αιγαίου τον Παπαδόπουλο στα παιδικά του χρόνια) και η κοινωνική καταγωγή, ακόμη και η χαμηλή (η μητέρα του ήταν, νομίζω, οικιακή βοηθός), είναι στρατηγικό πλεονέκτημα. Τι βουτιά στα συναισθήματα ήταν αυτή που έκανε τον δάσκαλο να γράψει το περίφημο «το μερτικό μου απ’ τη χαρά μού το ‘χουν πάρει άλλοι/γιατί είχα χέρια καθαρά και μια καρδιά μεγάλη!». Η βουτιά της καταγωγής ήταν! Κάθε φορά λοιπόν που αναμετρώμεθα με την πολιτιστική κληρονομιά μας, με την κληρονομιά της Μεταπολίτευσης, πέρα από αριθμούς και μιζέριες, διαπιστώνω με χαρά ότι οι γενιές που φεύγουν μας άφησαν μεγάλη κληρονομιά.
 
Η γενιά του Παπαδόπουλου μεγάλωσε και ομόρφυνε την Ελλάδα. Και αυτό που με παρηγορεί είναι ότι στα πάρτι τους τα νέα παιδιά, αφού ακούσουν όλα τα «τρέχοντα», προσφεύγουν πάντα στα «έτοιμα» για να έρθουν στο κέφι. Δεν αποποιούνται την κληρονομιά τους, έστω και αν οι ρυθμοί της είναι πιο αργοί. Μεγάλη υπόθεση! Οπως έλεγε άλλωστε και ο Μίλτος, ένας διάσημος ταξιτζής που οδηγούσε μια θηριώδη γαλάζια Σεβρολέτ στο νησί μου, «πάω αργά γιατί βιάζομαι». Ας γίνει η μεταπολιτευτική χαλαρότης, λοιπόν, η νέα βιασύνη. Θα περάσουμε καλά. 
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 2:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.