Η Σαπφώ (εκ του Ψάπφω ) η Λέσβια (όχι Λεσβία) εκ του τόπου καταγωγής της(~ 630 π.Χ. - 570 π.Χ.) ήταν Ελληνίδα λυρική ποιήτρια από τη Λέσβο αιολικής καταγωγής, ιδιαίτερα γνωστή από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα για το σπουδαίο ποιητικό της έργο.
Η Σαπφώ είναι μια θαυμαστή προσωπικότητα, βάναυσα παραποιημένη αυτή και η πατρίδα της Λέσβος από ορισμένους αμαθείς-αν όχι δόλιους- δυτικούς ερευνητές. Η Σαπφώ είναι η γυναίκα που ύμνησε τον Έρωτα όσο καμία άλλη. Αυτή έγινε συνώνυμη ποιήτρια του Ερώτα.
Οι θεραπενίδες της Αφροδίτης
Υπήρξε επικεφαλής αδελφότητας κοριτσιών αφιερωμένων στην Αφροδίτη, στις Χάριτες και στις εννέα Μούσες. Η οικία της ονομάζετο «Οίκος των θεραπενίδων των Μουσών». Αργότερα, τη μιμήθηκαν οι Πυθαγόρειοι και έφτιαξαν παρόμοιο Ίδρυμα και μετά οι Αλεξανδρινοί και τα ονόμασαν «Μουσεία» από τις Μούσες.
Το ίδρυμα της Σαπφούς ήταν μια αδελφότητα αφιερωμένη στις γυναικείες θεές και ιδιαίτερα στη λατρεία της Αφροδίτης. Δεν είχε βέβαια ουδεμία ομοιότητα με τις σύγχρονες θρησκευτικές αδελφότητες και τα σύγχρονα σχολεία στα οποία διδάσκονται τα παιδιά πως να «αυνανίζονται» και να λατρεύουν και να μιμούνται τους ΛΟΑΤΚΙ.
Η Σαπφώ ύμνησε τον φυσιολογικό Ερώτα μεταξύ ετεροφύλων και όχι ανώμαλες τις σχέσεις και συμβιώσεις, όπως θέλει η παραπληροφόρηση σήμερα. Οι νεάνιδες της Λέσβου έχαιραν ερωτικής ελευθερίας, που ακόμη και σήμερα θα τις ζήλευαν πολλά εκατομμύρια γυναικών του σύγχρονου κόσμου που ζουν στερημένες σχολικής παιδείας, κλεισμένες στην οικία, όμοιες με σκλάβες, σαν «πράγματα»(rex) του ανδρικού φύλου.
Όλα διδάσκονταν στο σχολείο της Σαπφούς αλλά σε τόσο βάθος που δεν τους έδινε επαγγελματική τελειότητα ούτε τις κάνει τεχνήτριες. Εκείνο που επεδίωξε η Σαπφώ στη σχολή της ήταν να τους δώσει το ιδανικό της γυναικείας ομορφιάς, αυτό που πρώτες ενσάρκωσαν οι θεές τις οποίες τιμούσαν στη σχολή τους . Με τον τρόπο αυτό θα διαδώσουν στην κοινωνία και στο γυναικείο πληθυσμό της Λέσβου την διδασκαλία της γυναικείας ομορφιάς και όταν θα αποφοιτήσουν θα γίνουν ιδανικές σύζυγοι και ικανές μητέρες να αναθρέψουν τα παιδιά που θα γεννήσουν και ιδιαίτερα τις κόρες τους να τις προετοιμάσουν για το γάμο. Εξ αυτού μπορούμε να αντιληφθούμε ότι η θέση της Λέσβιας γυναίκας ήταν διαφορετική από αυτή της υπόλοιπης Ελλάδας και φυσικά πόρω απέχει από τα εκατομμύρια σύγχρονων γυναικών που στερούνται ακόμη τα βασικά δικαιώματα του ανθρώπου.
Η γυναίκα στη Μυτιλήνη δίνει ζωή στην πολιτεία με τη γοητεία της, την κομψότητα της και το πνεύμα της. Ο γάμος της επιτρέπει όπως συμβαίνει σε όλες τις αιολικές χώρες να συναναστρέφονται ισότιμα με τους άνδρες. Λαμβάνει μέρος στις μουσικές και ποιητικές εκδηλώσεις της εποχής της και συναγωνίζεται τους άνδρες στις τέχνες. Χωρίς όμως την ύπαρξη σχολείων για την μόρφωση της γυναίκας σύμφωνα με το φύλο της δεν θα ήταν δυνατόν η ισότιμη συναναστροφή τους με άνδρες. Η γυναίκα της Μυτιλήνης με την ομορφιά, την ελκυστικότητα, την κομψότητα και τα πνεύμα της κέρδισε τη θέση της στην κοινωνία της πόλεως. Και όλα αυτά τα όφειλαν στη Σχολή της Σαπφούς η οποία τους έδινε τα χαρίσματα της Αφροδίτης και των Μουσών. Τη λάμψη της γυναικείας ομορφιάς, η οποία φωτίζει όλο το ποιητικό έργο της Σαπφούς.
Η Σαπφώ είναι η πρωτοπόρος για την χειραφέτηση της Γυναίκας. Το πρόσωπο της γυναίκας είναι ένας Ήλιος που λάμπει γράφει στα ποιήματα της και πρέπει να το λούζουν αδιάκοπες ανταύγειες. Τα μάτια της να είναι όλο χάρη και το βάδισμα της να εμπνέει τον πόθο. Σκοπός της μόρφωσης είναι η κατάκτηση της ομορφιάς, Εξ άλλου, οι αρχαίοι πρόγονοι μας επιζητούσαν σαν ιδανικό όχι τον «πλούσιο», αλλά τον «καλόν κ’ αγαθόν», δηλαδή τον ενάρετο και όμορφο άνθρωπο.
Τα δώρα της Αφροδίτης
Στην σχολή οι νεάνιδες διδάσκονταν να βρουν τα δώρα της Αφροδίτης, να αγαπούν τα λουλούδια και τη θάλασσα από το αφρό της οποίας γεννήθηκε η θεά στην Κύπρο και να μάθουν να αποκαλύπτουν τη γοητεία του αισθητού κόσμου και πάνω από όλα την μεθυστική ομορφιά του γυναικείου σώματος. Τέτοιου είδους αισθητική τέχνη βρίσκεις σήμερα μόνο σε μεγάλους καλλιτέχνες (γλύπτες, ζωγράφους κ.α). Η λάμψη της ομορφιάς της γυναίκας καθρεφτίζεται στο περιβάλλον της και επιστρέφει, δίνοντας της αφειδώλευτη χαρά και γοητεία. Μέσα στη σχολή τα κορίτσια ζούσαν κάτω από την επήρεια της θεάς και το προαίσθημα της επιρροής της στην μελλοντική τους ζωή και την έξοδο από τον μοναχικό και αυστηρό βίο της σχολής, με τις σκέψεις τους αντί να είναι στραμμένες στην παρθενική ζωή και στην αγνότητα (όπως συμβαίνει στα σημερινά εκκλησιαστικά σχολεία) αυτών τα όνειρα ήταν ο μελλοντικός άνδρας που θα συναντήσουν και ενωθούν στη ζωή. Η παιδεία ήταν ποιητική μαζί με το χορό, αφιερωμένη στην Αφροδίτη και στον έρωτα όπου σιγά σιγά ολοκληρώνονταν σαν γυναίκες. Ασφαλώς σε ένα τέτοιο περιβάλλον δημιουργούνται φλογεροί δεσμοί φιλίας ανάμεσα στη Σαπφώ και τις μαθήτριες της, μια φιλία που διαρκούσε εφ’ όρου ζωής. Οι απόφοιτες της σχολής γίνονταν οι φωτεινοί φάροι στον γυναικείο πληθυσμό της Λέσβου και έκαναν την διαφορά ώστε να τις μιμηθούν και άλλες.
Ένας στίχος της Σαπφούς που μπορεί κάτι να θυμίζει στους ερωτευμένους:
«Τον είδα εκοκκίνησα, χλώμιασα στη θωριά του.
Μια ταραχή σηκώθηκε στην άμοιρη καρδιά
Τα μάτια μου δε βλέπανε, το στόμα μου βουβάθη
Ένιωσα σ’ όλο το κορμί μια ρίγος, μια φωτιά»
Και ο Γάλλος Ρακίνας δίνει σε μετάφραση ένα σκληρό ποίημα της Σαπφούς:
«Ισόθεος μου φαίνεται εκείνος
που αντικρύ σου καθισμένος
ακούει από κοντά την απαλή φωνή σου
κι’ αυτό το γέλιο όλο γητειά που στ΄ορκίζομαι
στο στήθος την καρδιά μου λιώνει
Μόλις τα μάτια μου επάνω σου σηκώσω και
μια μόνο στιγμή αχός κανείς τα χείλια δε περνάνε
η γλώσσα μου ξεραίνεται
και μες στις φλέβες μου λεπτόρρευστη ξάφνου
φωτιά κυλάει, τα μάτια μου δεν βλέπουν
τα αυτιά μου αντιβουίζουν»
Οι Ιάπωνες έχουν Σχολές Γκεϊσών για την παραδοσιακή μόρφωση των γυναικών. Η ιαπωνική σχολή έχει διαφορετικό χαρακτήρα και ποιοτικώς δεν μπορεί να συγκριθεί με τη Σχολή της Σαπφούς.
Η Σχολή της Σαπφούς έφτιαχνε ελεύθερες και σύγχρονες για την εποχή τους γυναίκες ενώ η Ιαπωνική Σχολή φτιάχνει φολκλορικούς και παραδοσιακούς τύπους υποτακτικών στον άνδρα αφέντη γυναικών.
Η «γκέισα» εκπαιδεύεται να σέβεται την παράδοση να είναι μορφωμένη ώστε να συμμετέχει σε συζητήσεις με άνδρες, να φοράει τα κιμονό με εντυπωσιακά σχέδια να χτενίζεται με το χαρακτηριστικό παραδοσιακό χτένισμα, να γνωρίζει καλά την πατροπαράδοτη «τελετουργία του τσαγιού», να γνωρίζει τους καλούς τρόπους συμπεριφοράς, να χορεύει τους παραδοσιακούς χορούς της Ιαπωνίας ή να παίζει το μουσικό όργανο «σαμισέν».
Στο Κιότο που επισκέφτηκα Σχολή Γκεϊσών μας παρουσίασαν την τελετουργία του τσαγιού, πράγματι λίαν εντυπωσιακή, την οποία διδάσκουν στα Ιαπωνικά Πανεπιστήμια. Η τελετουργία του τσαγιού προορίζεται για την πολεμική προετοιμασία των Σαμουράι προ της μάχης. Η μεγαλύτερη διαφορά της σχολής των γκεϊσών και των μαθητριών της Σαπφούς είναι η εξής. Οι γκέισες ήταν κοπέλες που προορίζονταν για την συντροφιά των Σαμουράι και της ανωτέρας τάξεως της Ιαπωνίας, χωρίς να αποκλείεται η ικανοποίηση της ερωτικής επιθυμίας του κυρίου. Αντίθετα, η νεάνιδα της Λέσβου προορίζετο να γίνει μια ιδανική σύζυγος και να διακρίνεται για την ομορφιά, την κομψότητα και τη χάρη στον τόπο της. Είχε δηλαδή την ελευθερία της εκλογής του συζύγου της φυσικά με έρωτα και όχι να επιδίδεται σε αγοραίο έρωτα ή να γίνεται «ιερόδουλη» στο ναό της Αφροδίτης.
Σε καμία περίπτωση η γκέισα δεν είναι ιερόδουλη, καίτοι κατά την διάρκεια της Αμερικανικής κατοχής στη Ιαπωνία και κατά την διάρκεια του Κορεατικού πολέμου, αρκετές Γιαπωνέζες ντυμένες γκέισες προσέφεραν πληρωμένο έρωτα στα συμμαχικά στρατεύματα κατοχής σαν ιερόδουλες. Σε μπαρ που συχνάζουν άνδρες και σε παραδοσιακά κέντρα φαγητού θα έλθει κοντά σου λίαν ευγενώς η γκέισα για συντροφιά , χωρίς φυσικά να σου ζητήσει χρήματα, εκτός από το ποτό που θα της προσφέρεις. Στα παραδοσιακά κέντρα φαγητού σαν σερβιτόρα-γκέισα θα σε σερβίρει και θα σου δώσει και την πρώτη πιρουνιά στο στόμα να δοκιμάσεις . Είναι πολιτισμένες και ευχάριστες , συζητούν ωραία με τον ξένο και μαζί τους δεν πλήττεις.
Εδώ κλείνω το κεφάλαιο τούτο, χωρίς καν να το ανοίξω. Απλώς το έθιξα ακροθιγώς για να δείξω το πως γινόταν τότε η διαπαιδαγώγηση της γυναίκας και να καταρρίψω τα ψεύδη ότι τάχα η Σαπφώ επιδίδετο σε ανώμαλους έρωτες με τις μαθήτριες της, αλλά και άλλα παρόμοια μυθεύματα , έτσι ώστε οι γυναίκες με «ιδιαιτερότητες» να ονομάζονται «Λεσβίες». Τούτο αποτελεί Υβρι της Αλήθειας.
Η κρίση Αξιών της Δύσεως.
Η Δύση η οποία σήμερα διέρχεται κρίση Αξιών κρίνεται σκόπιμο όπως μελετήσει τους αρχαίους Ελληνικούς θεσμούς με τους οποίους εκείνος ο κόσμος δημιούργησε τον ανώτερο στον κόσμο Πολιτισμό μέσα σε κλίμα απόλυτης ελευθερίας, δημοκρατίας, κάλλους και ομορφιάς, προκειμένου να φτιάξει το νέο κόσμο της ΑΙ. Ο νέος κόσμος ας ελπίσουμε ότι θα γίνει ένα ερωτικό ποίημα σαν τα ποιήματα της Σαπφούς της Λέσβου και όχι μια Κόλαση του Δάντη.
(15/7/23)
Αμφικτύων
* Αμφικτύων είναι ο Υποστράτηγος ε.α Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης
Συγγραφεύς, Μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
amphiktyon@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου