Μετάφραση: Σωτήρης Δημόπουλος
Αυτό καθιστά αδύνατη τη στενή οικονομική και στρατιωτική ολοκλήρωση μεταξύ τους, καθώς οι διαδρομές διέλευσης διέρχονται από χώρες που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν φιλικές και αξιόπιστες.
Η σύγχρονη Τουρκία, σημαντικά συρρικνωμένη σε σύγκριση με την αυτοκρατορία πριν από πεντακόσια χρόνια, επιδιώκει να επεκτείνει τη ζώνη επιρροής της με οποιονδήποτε τρόπο. Για το σκοπό αυτό, οι Τούρκοι επέλεξαν τρία σχέδια: τον Παντουρκισμό, τον Οθωμανισμό (αυτοκρατορική ιδεολογία) και τον Ισλαμισμό. Μάλιστα, αποφάσισαν να τα χρησιμοποιήσουν ταυτόχρονα, παρά την προφανή ασυμβατότητα μεταξύ τους.
Η πορεία προς την ηγεσία του ισλαμικού κόσμου έχει σταματήσει, υπάρχουν πάρα πολλοί ισχυροί ανταγωνιστές που, μπροστά σε έναν κοινό εχθρό, αποφάσισαν να κτίσουν μια κοινή γραμμή άμυνας μπροστά στο χρόνο. Και στην ίδια την Τουρκία υπάρχει ισχυρή κοσμική αντιπολίτευση, η οποία εμποδίζει τους φανατικούς θρησκευόμενους να μετατρέψουν τη χώρα σε ανάλογο της Σαουδικής Αραβίας.
Οι ίδιοι οι Άραβες θυμούνται καλά τη στάσιμη περίοδο της οθωμανικής κατάκτησης, ταπεινωτική για αυτούς, όταν σχεδόν όλα τα αραβικά κράτη παραδόθηκαν στους Τούρκους. Σε αυτό το πλαίσιο, ακόμη και η «σιωνιστική» απειλή δεν φαίνεται πλέον να είναι πρώτης προτεραιότητας, οι Άραβες κάνουν ειρήνη με το Ισραήλ με την προοπτική να δημιουργήσουν μια ενιαία αμυντική συμμαχία εναντίον της Τουρκίας (και του Ιράν).
Η δημιουργία μιας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας νούμερο 2 μπλοκαρίστηκε στα βόρεια της Συρίας: έχοντας καταλάβει μέρος του εδάφους, οι Τούρκοι δεν μπόρεσαν να φέρουν σε πέρας το στόχο που είχαν αναλάβει, να νικήσουν δηλαδή τις κουρδικές μονάδες αυτοάμυνας.
Όλο και περισσότερες κατοικημένες περιοχές αναγνωρίζουν την εξουσία της επίσημης Δαμασκού, η οποία δεν θα σταματήσει μέχρι να εκδιώξει όλους τους ξένους εισβολείς. Στη Μεσόγειο Θάλασσα, ήταν αδύνατο να προωθηθεί. Οι Κύπριοι και οι Έλληνες της ηπειρωτικής Ελλάδας, με την υποστήριξη της Γαλλίας, δεν προτίθενται να κάνουν εδαφικές παραχωρήσεις.
Από το Μαρόκο έως την Αλάσκα
Η μεγαλύτερη πρόοδος για την τουρκική επέκταση (με ιδεολογικούς όρους) επετεύχθη στην παντουρκική κατεύθυνση – και ο Ερντογάν προσπαθεί με όλη του τη δύναμη να προωθήσει περαιτέρω αυτήν την επιτυχία. Αυτό διευκολύνθηκε σε μεγάλο βαθμό από τη σύγκρουση του Καραμπάχ, η οποία ώθησε το Μπακού στην αγκαλιά της Κωνσταντινούπολης.
Στη δεκαετία του ’90, το Αζερμπαϊτζάν ηττήθηκε εντελώς, ο αρμενικός στρατός ήδη σχεδίαζε μια επίθεση βαθιά στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, και μόνον οι απειλές της Τουρκίας ότι θα επέμβει μπόρεσαν να παγώσουν τον πόλεμο.
Το Αζερμπαϊτζάν βαριά λαβωμένο, έχοντας χάσει το 20% του εδάφους του, χρειαζόταν επειγόντως συμμάχους για πάρει την στρατιωτική ρεβάνς. Οι Τούρκοι ήταν οι μόνοι που υποστήριξαν ανοιχτά τα ρεβανσιστικά σχέδια για απελευθέρωση των κατεχόμενων εδαφών με στρατιωτικά μέσα.
Σε αντάλλαγμα, οι Αζέροι (οι οποίοι στα τσαρικά χρόνια ονομάζονταν Υπερκαυκασιανοί Τάταροι) έπρεπε να παραδεχτούν ότι ήταν ένας λαούς με τους Τούρκους, που ζούσαν σε δύο κράτη. Η δημιουργηθείσα ταύτιση έγινε το πρώτο θεμέλιο για το νέο «μεγάλο Τουράν» που οικοδομείται.
«Τουράν» αρχικά ήταν η λεγόμενη ένωση ιρανόγλωσσων νομάδων στο απέραντο έδαφος της Κεντρικής Ασίας. Στη συνέχεια, όταν αυτά το εδάφη άρχισαν να τα κατοικούν τουρκόφωνες φυλές, διατήρησαν αυτόν τον όρο, η έννοια του οποίου είναι πολύ αόριστη, αλλά υπονοεί την ενοποίηση όλων των τουρκικών λαών. Στην πραγματικότητα, οι ιδεολογίες του «Παντουρκισμού» και του «Τουρανισμού» είναι από πολλές απόψεις παρόμοιες.
Στις τουρκικές χώρες, εκτός από την Τουρκία, συμπεριλαμβάνουν το Καζακστάν, το Τουρκμενιστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Κιργιστάν, το Αζερμπαϊτζάν και η «βόρεια Κύπρος». Προσπαθούν επίσης να συμπεριλάβουν τους πληθυσμούς της Ουγγαρίας και της Μογγολίας, που έχουν προγόνους νομάδες, αν και είναι εντελώς διαφορετικές εθνικές ομάδες.
Εδάφη που κατοικούνται ή κάποτε κατοικούνταν από τουρκικούς λαούς επίσης εντάσσονται στο μελλοντικό Τουράν. Στη Ρωσία, αυτές είναι οι περιοχές του Μέσου και του Κάτω Βόλγα, η Κριμαία και σχεδόν το ήμισυ της Σιβηρίας και της άπω ρωσικής Ανατολής μέχρι τις ακτές του Βερίγγειου πορθμού.
Στην Κίνα, είναι η Αυτόνομη Περιφέρεια Xinjiang των Ουιγούρων, που ονομάζεται συχνότερα Ανατολικό Τουρκεστάν, το οποίο καταλαμβάνει το 1/6 της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Στη Μέση Ανατολή, περιλαμβάνονται οι βόρειες επαρχίες του Ιράν, του Αφγανιστάν και του Ιράκ.
Δεν έχει καμία σημασία ότι ένα τέτοιο τεράστιο κράτος δεν υπήρξε ποτέ στο παρελθόν. Ακόμη και ο Τζένγκις Χαν δεν πήγε πολύ βαθιά στη Σιβηρία. Τους σύγχρονους απολογητές του Παντουρκισμού δεν τους απασχολεί αυτό το γεγονός. Στους χάρτες που σχεδιάζουν και διανέμουν επιμελώς στο Διαδίκτυο, η περιοχή του Τουράν καταλαμβάνει ακόμη και εντελώς ξένα εδάφη.
Αυτοί οι χάρτες, με τη σειρά τους, τοποθετούνται σε όλες τις μουσουλμανικές χώρες, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται μια περιοχή μεγαλύτερη και από τη βρετανική αποικιακή αυτοκρατορία.
Ανατολική ασπίδα
“Η γεωγραφία είναι πεπρωμένο”. Η δήλωση αυτή του Ναπολέοντα είναι επίκαιρη και στον 21ο αιώνα. Το κύριο πρόβλημα των φιλόδοξων σχεδίων του Παντουρκισμού είναι η απουσία κοινών χερσαίων συνόρων με το νεοεμφανιζόμενο κέντρο.
Η Τουρκία συνορεύει μόνο με την περιοχή του Ναχιτσεβάν – τον θύλακα του Αζερμπαϊτζάν, ο οποίος συνορεύει με την τουρκική επικράτεια για μόνον δέκα χιλιόμετρα. Διαφορετικά, η Τουρκία περιβάλλεται από μη τουρκικά κράτη, με τα οποία έχει διαφορετικό βαθμό εχθρότητας.
Ο κλοιός αυτός, σύμφωνα με τις τουρκικές φιλοδοξίες, πρέπει να σπάσει, γιατί χωρίς να συμβεί αυτό είναι αδιανόητα τα σχέδια ενοποίησης σε εθνοτική βάση. Ποιος βρίσκεται μεταξύ Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν; Αυτό το κράτος είναι οπωσδήποτε άτυχο, και το θέμα δεν είναι μόνον για τη συντομότερη διαδρομή υλικοτεχνικής υποστήριξης στον Νότιο Καύκασο που διασχίζει την επικράτειά της.
Η Αρμενία, από την ίδια την ύπαρξή της εντός των σημερινών συνόρων της, αποτελεί εμπόδιο, εξαιτίας του οποίου είναι αδύνατο να δημιουργηθούν οι αποτελεσματικές υπερκρατικές ενώσεις που κατασκευάζει ο Ερντογάν. Είναι αδύνατο να οικοδομηθεί το «μεγάλο Τουράν» εάν όλος ο εφοδιασμός περνά από τη Γεωργία και το Ιράν…
Καθόλου συμπτωματικά η σύνοδος του Συμβουλίου Συνεργασίας των Τουρκόφωνων Κρατών (Τουρκικό Συμβούλιο) θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο στο Μπακού. Συνήθως σε αυτήν την εκδήλωση, συζητούνται θέματα ανθρωπιστικής και οικονομικής συνεργασίας των τουρκικών χωρών.
Τώρα, η Τουρκία θα φέρει στο προσκήνιο το ζήτημα της στρατιωτικής συνεργασίας. Ωστόσο, η Τουρκία και η Ουγγαρία βρίσκονται στο ΝΑΤΟ, ενώ το Καζακστάν και η Κιργιζία βρίσκονται στον Οργανισμό της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας. Τούρκοι εμπειρογνώμονες, από καιρό, ρίχνουν ιδέες για έναν ενιαίο «τουρανικό στρατό», αλλά κάτι τέτοιο ακόμη δεν έχει ανακοινωθεί από επίσημα χείλη.
Τα ουδέτερα Τουρκμενιστάν, Ουζμπεκιστάν και Αζερμπαϊτζάν, που επισήμως δεν αποτελούν μέλη στρατιωτικών ή οικονομικών συμμαχιών, θεωρητικά μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για μια στενότερη στρατιωτική ολοκλήρωση, κι επιπλέον, βρίσκονται σε άμεση επαφή μεταξύ τους μέσω της Κασπίας Θάλασσας. Το μόνο που λείπει είναι η γέφυρα προς την Τουρκία, η οποία μπορεί να περάσει είτε μέσω του Ιράν, το οποίο είναι απίθανο, είτε μέσω της Αρμενίας.
Το Αζερμπαϊτζάν και η Τουρκία χωρίζονται από μια μικρή λωρίδα αρμενικού εδάφους, καθώς και αρκετές περιοχές του Αζερμπαϊτζάν που ελέγχονται από τους Αρμένιους, τις οποίες κατέλαβαν τη δεκαετία του ’90. Σε αυτές τις περιοχές τώρα λαμβάνει χώρα η κύρια επίθεση των Αζέρων.
Η αφορμή για τη μεταφορά των εχθροπραξιών στην ίδια την Αρμενία μπορεί να βρεθεί πολύ άνετα. Το Μπακού έχει ήδη δηλώσει ότι ο θύλακας του Ναχιτσεβάν επλήγη από πυραύλους (το Ερεβάν αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη). Λίγες ακόμη τέτοιες επιθέσεις, και είναι δυνατόν να κηρυχθούν «ιστορικά» δικαιώματα επί της νότιας Αρμενίας, η οποία κατέλαβε και διαίρεσε το έδαφος του Αζερμπαϊτζάν σε δύο μέρη.
Επιπλέον, ένα μέρος των ορεινών περιοχών του Καραμπάχ μπορεί να αναγνωριστεί ως αρμενικό έδαφος, σαν ένα είδος αποζημίωσης, και έτσι να ανακοινωθεί στην παγκόσμια κοινότητα ότι έχει πραγματοποιηθεί ανταλλαγή εδαφών.
Έξωση της Κίνας
Φυσικά, μια τέτοια εξέλιξη των γεγονότων είναι αδύνατη στο εγγύς μέλλον, αλλά ο Ερντογάν, όπως και κάθε άλλος φανατικός ιδεολόγος, δουλεύει για το μέλλον. Το κύριο στοιχείο εδώ δεν είναι ο χρόνος, αλλά η ίδια η τάση, η ώθηση προς τη σωστή κατεύθυνση.
Στο τέλος, και η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν προέκυψε αμέσως, καθώς κάθε νέος σουλτάνος κατακτούσε όλο και περισσότερα νέα εδάφη, έως ότου στη Βιέννη έδειξαν στους Τούρκους τον δρόμο της επιστροφής.
Έτσι, ο σημερινός «σουλτάνος» προσπαθεί να κατευθύνει την Τουρκία στο δρόμο της επέκτασης προς όλες τις πιθανές κατευθύνσεις, πυροδοτώντας στρατιωτικές συγκρούσεις προκειμένου να στείλει στρατεύματα στο έδαφος ενός εξασθενημένου κράτους και να μην φύγουν πλέον από εκεί.
Και ενώ στα νότια και δυτικά υπάρχει ένα πυκνό τείχος από τις ενωμένες δυτικές και αραβικές χώρες, στα ανατολικά μπορεί να επωφεληθεί από τις ασταθείς μετα-σοβιετικές χώρες. Η τουρκική προπαγάνδα λειτουργεί από καιρό με επιτυχία στην Κεντρική Ασία. Και περιλαμβάνει δημοφιλείς τουρκικές τηλεοπτικές σειρές, μουσική, πανεπιστήμια και οικονομικές επενδύσεις.
Είναι αλήθεια ότι μια τέτοια πίεση προς τα ανατολικά ολοένα και περισσότερο προσκρούει σε μια άλλη, που κινείται από την αντίθετη κατεύθυνση. Σύμφωνα με τις οδηγίες του Κομφούκιου, το Πεκίνο αυξάνει σταδιακά την επιρροή του στις χώρες της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου.
Το χερσαίο τμήμα του προγράμματος «One Belt, One Road» περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός αξιόπιστου διαδρόμου μεταφορών από την Κίνα προς την Ευρώπη που θα αποτελείται από πιστές προς το Πεκίνο χώρες.
Η Τουρκία και ο Νότιος Καύκασος στην προκειμένη περίπτωση γίνονται το αντικείμενο της κινεζικής οικονομικής επέκτασης. Εν τω μεταξύ, τα τουρκικά αγαθά, χωρίς να υπολογίζονται τα γεωργικά προϊόντα, ανταγωνίζονται τα κινεζικά, έχοντας περίπου τις ίδιες τιμές. Αυτό δεν αρέσει στην Κίνα, η οποία είναι συνηθισμένη να εκμεταλλεύεται το πλεονέκτημα των χαμηλών τιμών για τα προϊόντα της.
Ταυτόχρονα, οι χώρες της Κεντρικής Ασίας ανακατευθύνουν όλο και περισσότερο τις εξαγωγές τους, οι οποίες αποτελούνται κυρίως από πρώτες ύλες (υδρογονάνθρακες, μέταλλα), στην Κίνα, κάτι που δεν αρέσει στους Τούρκους.
Η Τουρκία εδώ και καιρό ασκεί πιέσεις για την δημιουργία ενός αγωγού φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν στο Αζερμπαϊτζάν για την αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Σε αυτήν την περίπτωση, όπως και στην περίπτωση της Ουκρανίας, οι Τούρκοι θα μπορούν να κερδίζουν δισεκατομμύρια δολάρια μόνο με τη διαμετακόμιση, χωρίς να κάνουν τίποτα.
Εκτός από τους οικονομικούς λόγους, η Κίνα θα αντιταχθεί έντονα στην τουρκική επιρροή και για ιδεολογικούς λόγους. Στις απέραντες ασιατικές στέπες, οι Ούννοι, οι Τούρκοι, οι Μογγόλοι και άλλοι νομαδικοί λαοί δημιούργησαν ισχυρές νομαδικές αυτοκρατορίες (Χανάτα).
Και δημιουργήθηκαν για δύο βασικά σκοπούς: 1) για να λεηλατούν την Κίνα. 2) για να λεηλατούν την Περσία. Η ίδια η προοπτική δημιουργίας ενός τεράστιου κρατικού σχηματισμού με βάση την επιστροφή στις νομαδικές παραδόσεις, προκαλεί την αντίθεση των γειτονικών χωρών που έχουν ως βάση την αγροτική κουλτούρα.
Η εταιρική σχέση μεταξύ Ρωσίας, Κίνας και Ιράν θεωρείται αναγκαστική – για την αντιμετώπιση της επιθετικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά φαίνεται ότι έχει εμφανιστεί ένας ακόμη παίκτης, κατά του οποίου θα δράσει αυτή η τριπλή συμμαχία.
Ποιος θα είναι ο ρόλος της Ρωσίας; Δεν υπάρχει ακόμη συγκεκριμένη απάντηση σε αυτήν την ερώτηση. Εάν το επιθυμούσε, η Μόσχα θα μπορούσε να σταματήσει τον πόλεμο στο Καραμπάχ με μία μόνο δήλωση ότι ο στολίσκος της Κασπίας είναι έτοιμος να βοηθήσει την σύμμαχό του στον ΟΣΣΑ (στην Κασπία ο ρωσικός Στόλος είναι ισχυρότερος από αυτούς και των άλλων τεσσάρων χωρών μαζί).
Ωστόσο, αυτό θα μετατρέψει αμέσως το Αζερμπαϊτζάν σε μια δεύτερη Γεωργία. Σίγουρα δεν αξίζει να δημιουργήσουμε ακόμη έναν εχθρό, τουλάχιστον ενώ η Αρμενία χτίζει το δικό της εθνικιστικό κράτος. Υπενθυμίζουμε ότι το Ερεβάν θεωρεί την Κριμαία ουκρανική. Ποιου είναι τότε το Καραμπάχ;
Η Αρμενία πρέπει να σωθεί από την τουρκική επέκταση, αλλά σε καμία περίπτωση με οποιοδήποτε κόστος, αλλά μόνο στο βαθμό που δεν βλάπτει πολύ τα ρωσικά συμφέροντα. Δεν πρέπει να επιτραπεί η πλήρης συγχώνευση Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν.
Αν είναι δύο, δεν θα είναι σε θέση να οικοδομήσουν μια παντουρκική αυτοκρατορία (είναι όπως σαν η Πολωνία και η Τσεχική Δημοκρατία να κηρύξουν τη δημιουργία μιας κοινής πανσλαβικής αυτοκρατορίας), αλλά η ένωσή τους θα ανοίξει τις πύλες για την τουρκική επέκταση σε όλο τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία. Κι αυτό, επίσης, δεν πρέπει να το επιτρέψουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου