5 Σεπτεμβρίου 2019

Δημογραφικό: Η ωρολογιακή βόμβα που τα κόμματα βάζουν κάτω από το χαλί

Γράφει ο Γιάννης Κυριόπουλος 

Η πολιτική είναι μια δύσκολη υπόθεση. Συχνά η δυσκολία της βρίσκεται στο γεγονός ότι εμπλέκεται με τα "πολιτικά" και την "πολιτικολογία" ως αποτέλεσμα μιας προγραμματικής στειρότητας ,ή εκτεταμένης σύγχυσης ανάμεσα στους σκοπούς και τα μέσα. Όμως, το μείζον ζήτημα με τη πολιτική είναι ο χρόνος, επειδή το ενδιαφέρον της εστιάζεται στην ανάγκη για άμεσες απαντήσεις στα κοινωνικά θέματα που τίθενται, αλλά υπό την οπτική της βελτίωσης των συνθηκών αναπαραγωγής της.

Συνήθως, τα φαινόμενα αυτά αποκτούν τα χαρακτηριστικά μιας κλασικής προχειρότητας και πολιτικής κερδοσκοπίας. Επίσης, επειδή η αντίληψη του χρόνου είναι διαφορετική, οι αποφάσεις της δεν μπορούν να ελεγχθούν παρά μόνον εκ των υστέρων. Συνήθως αργά, έτσι ώστε να μην είναι δυνατή η θεραπευτική ανάταξή τους. Υπό το πρίσμα αυτό, είναι προφανές ότι το δημογραφικό πρόβλημα αποτελεί θύμα αυτών των ιδιαιτεροτήτων. Ειδικότερα της χρονικής διάστασης ανάμεσα στη λήψη αποφάσεων και την αποτίμηση των αποτελεσμάτων.

Για τούτο δεν συμπεριλαμβάνεται στην πολιτική ατζέντα τα τελευταία χρόνια. Ιδίως στη μνημονιακή περίοδο, κατά την οποία το ζήτημα αυτό απέκτησε εκρηκτικό χαρακτήρα. Ως εκ τούτου, δεν συνιστά έκπληξη το γεγονός ότι οι διεθνείς οργανισμοί, καθώς και οι οίκοι αξιολόγησης καταγράφουν αρνητικά τις δημογραφικές τάσεις και τις εξελίξεις στη χώρα μας. Τις καταγράφουν ως μιας συνιστώσας που εμποδίζει --υπό τις υφιστάμενες συνθήκες-- την κοινωνική και αναπτυξιακή ανασυγκρότησή της.

Στην παρούσα συγκυρία τα σχετικά μεγέθη καταμαρτυρούν την αλήθεια των ανησυχητικών τάσεων που διαγράφονται. Ο πληθυσμός της χώρας εκτιμάται ότι είναι 10,8 εκατομμύρια με ισχυρή ροπή μείωσης, επειδή τα τελευταία χρόνια οι γεννήσεις υπολείπονται σημαντικά των θανάτων. Το συνολικό έλλειμμα, σε αριθμούς εκτιμάται ότι υπερβαίνει τις 25.000 ετησίως.
Ταυτόχρονα, ο δείκτης ολικής γονιμότητας κυμαίνεται στο 1,35 περίπου, αντί να υπερβαίνει εμφανώς το 2,10 που είναι το όριο αναπλήρωσης. Ως εκ τούτου, η πληθυσμιακή ισορροπία είναι και πρόκειται να παραμείνει αρνητική, αν δεν ληφθούν δραστικά πολιτικά και οικονομικά μέτρα. Η κατάσταση αυτή επιβαρύνεται ακόμη αν ληφθεί υπόψη ότι το 30% από τις πυρηνικές οικογένειες του πληθυσμού είναι χωρίς παιδιά. Ενώ η μέση ηλικία των μητέρων είναι σχετικά υψηλή και κυμαίνεται στα 31,7 έτη.

Ελάχιστη η επίδραση των μεταναστώνΥπό το πρίσμα αυτό, η "εναλλακτική" προσέγγιση ότι το κύμα μετανάστευσης μπορεί να αναστρέψει τις αρνητικές συνέπειες απεδείχθη ανεπαρκής. Δεδομένου ότι η επίδραση του πληθυσμού των μεταναστών στη βελτίωση της γονιμότητας υπήρξε ελάχιστη. Η συμβολή των αλλοδαπών γυναικών στην γονιμότητα κατά την περίοδο 2009-2017 ήταν μικρότερη από 0,1 παιδιά ανά γυναίκα, όπως έδειξε πρόσφατα ο καθηγητής δημογραφίας Βύρων Κοτζαμάνης.

Οι εξελίξεις αυτές επιταχύνουν τις τάσεις γήρανσης του πληθυσμού, δεδομένου ότι η χώρα έχει ήδη εισέλθει στην ομάδα των πλέον "ηλικιωμένων" χωρών της ευρωπαϊκής περιοχής, ενώ το 1980 ήταν εκτός της πρώτης δεκάδας. Το 2017 ο πληθυσμός άνω των 60 ετών κυμάνθηκε στο 26,5% του συνόλου, ενώ προβλέπεται ότι το 2050 θα ανέλθει στο 41,6%.

Παρά το γεγονός ότι η δημογραφική κατάσταση στη χώρα είναι ευθέως απειλητική για την οικονομία και την ασφάλιση και μακροπρόθεσμα υπονομευτική υπό την οπτική των εθνικών ζητημάτων, δεν έχει αναδειχθεί σε πολιτική προτεραιότητα στη παρούσα συγκυρία. Αν και γενικά η συζήτηση για τη δημογραφική πολιτική είναι υποτυπώδης, εντούτοις διακινείται σε μια λανθάνουσα πόλωση, ανάμεσα σε μια "δεξιά" ρητορική στο όνομα υπεράσπισης των εθνικών διαστάσεων του ζητήματος και μια "αριστερή" επιχειρηματολογία που υποστηρίζει μια διεθνιστική μεταναστευτική προσέγγιση. Είναι προφανές ότι αμφότερες έχουν ιδεολογικό και φορμαλιστικό χαρακτήρα και πάσχουν ως προς την τεκμηρίωση.

Η μείζων δημογραφική ανισορροπία στη φυσική κίνηση του πληθυσμού και ως εκ τούτου η μείωση του πληθυσμού δεν θεραπεύεται με τις υπάρχουσες ροές μετανάστευσης. Σε κάθε περίπτωση μια προσπάθεια για την ανάκτηση της δημογραφικής ισορροπίας δεν μπορεί να βασισθεί σε αυτή τη διάσταση. Κυρίως μπορεί να βασισθεί στην αύξηση της γεννητικότητας του πληθυσμού. Με μια τεκμηριωμένη και ολοκληρωμένη πολιτική ενθάρρυνσης και ώθησης με κίνητρα στην οικογένεια.

Δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς η αιτιολογία της υποβάθμισης του δημογραφικού ζητήματος στον προγραμματικό λόγο των πολιτικών κομμάτων. Η στάση αυτή οδηγεί στην υποβάθμιση της πληθυσμιακής πολιτικής και των πολιτικών για την οικογένεια. Συνεπώς υπολείπεται και η επένδυση στο ανθρώπινο και διανοητικό κεφάλαιο της χώρας με έμφαση στα προγράμματα υγείας και εκπαίδευσης της οικογένειας.

Είναι μετρήσιμη η ευεξία;

Αν και η πρόοδος με την μέτρηση των δεικτών οικονομίας και ανάπτυξης είναι μια υπόθεση του παρελθόντος, η μεθοδολογία εκτίμησης της ανθρώπινης ευημερίας εμπεριέχει, πλην του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, διαστάσεις όπως είναι η εκπαίδευση και το προσδόκιμο επιβίωσης. Πρόσφατα η Νέα Ζηλανδία εισήγαγε τη μέτρηση της "ευεξίας" ως συνιστώσας της προόδου, ενώ πολλοί συζητούν τις έννοιες της "ευημερίας" και της "ευτυχίας". Η προοπτική είναι ότι στο μέλλον πρέπει να μετράται --συνδυαστικά με τους κλασικούς δείκτες-- ως μια υπόθεση της κοινωνίας και της οικογένειας, επειδή ως τέτοια έχει μεγάλη ανθρώπινη προστιθέμενη αξία.

Οι παρατηρήσεις αυτές συνδέονται με την δημογραφική πολιτική, δεδομένου ότι η υψηλή γαμηλιότητα και η οικογένεια προάγουν την "ευεξία" και την "ευτυχία". Η δημογραφική πολιτική είναι επίσης μια υπόθεση της πατρίδας σε μια εποχή που η ευκταία πολυπολιτισμικότητα εκφυλίζεται σε μια υπόθεση κινητικότητας του κεφαλαίου και της εργασίας στο διεθνή καταμερισμό της εργασίας. Αυτή οδηγεί σε μια προϊούσα καταστροφή της πολλαπλότητας και της ποικιλίας των εθνών, των γλωσσών και των πολιτισμών.

Εν κατακλείδι το δημογραφικό ζήτημα και οι πολιτικές για τον πληθυσμό, την κοινωνία και την οικογένεια δεν είναι ένα πρόβλημα περιστασιακής επιδοματικής πολιτικής ή ακόμη και ευκαιριακών κρατικών παρεμβάσεων. Τα εργαλεία αυτά πρέπει να αποκτήσουν συνοχή και σταθερότητα και να ολοκληρωθούν σε μια πολιτική για τον πληθυσμό και την οικογένεια. Μια πολιτική που υπερβαίνει τον προνοιακό χαρακτήρα και ανάγεται σε μια επένδυσης στο ανθρώπινο κεφάλαιο. Είναι πρωτίστως ένα ζήτημα κουλτούρας και πολιτικής διατομεακής προσέγγισης με επίκεντρο την οικογένεια που εξακολουθεί να παραμένει διαχρονικά ισχυρός πυρήνας της κοινωνικής συνοχής. 

slpress.gr 
το είδαμε ΕΔΩ



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 12:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.