«Γράφοντας κατά της ιδιοκτησίας εγείρω δίκη για κυριότητα σε ολόκληρη την κοινωνία και συνεπώς όσοι δεν κατέχουν σήμερα τίποτα είναι εξίσου ιδιοκτήτες με εκείνους που κατέχουν. Αντί όμως να συμπεράνω ότι η ιδιοκτησία πρέπει να μοιραστεί σε όλους προτείνω, με μέτρο τη γενική ασφάλεια, να καταργηθεί για όλους».
Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν
Η έννοια της πραγματικής, αντικειμενικής ελευθερίας ορίζεται ως το δικαίωμα των ατόμων και των κοινωνικών συνόλων να μπορούν να κάνουν όλα όσα θεωρούν αναγκαία για την απρόσκοπτη εξέλιξη και ευημερία τους, χωρίς ωστόσο να παραλείπουν την υποχρέωσή τους αυτές οι ενέργειές τους να μην εμποδίζουν, αντίθετα πρέπει να συμβάλλουν για, την απρόσκοπτη εξέλιξη και ευημερία όλων των άλλων. Είναι σαφές ότι η απαίτηση κάποιων ατόμων, κοινωνικών τάξεων ή εθνών να επιδιώκουν με δόλιους, παράνομους και βίαιους τρόπους τη δική τους εξέλιξη και ευημερία σε βάρος άλλων ατόμων, τάξεων και εθνών δεν ορίζεται ως ελευθερία, αλλά ως εχθρική, κατακτητική, εκμεταλλευτική, υποδουλωτική και σε τελική ανάλυση εγκληματική ενέργεια που στερεί την ελευθερία και την ευημερία των άλλων, οπότε μιλάμε για ατομική, ταξική και ιμπεριαλιστική εξουσία που εδράζεται σε συνθήκες βίαιης κοινωνικής ανισότητας. Το λογικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι πραγματική ελευθερία σε συνθήκες ατομικής, ταξικής και εθνικής οικονομικής και κοινωνικής ανισότητας δεν μπορεί να υπάρξει και συνεπώς το ζητούμενο για την πραγματική, την αντικειμενική και την καθολική ελευθερία είναι η κατάργηση κάθε σκοταδιστικού μύθου, εξουσιαστικής ιδεολογίας και θεσμού που δικαιολογεί και στηρίζει την ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής που γεννά και θρέφει την οικονομική και κοινωνική ανισότητα, την ατομική και κοινωνική δουλεία.
*
Σύμφωνα με την νεοκλασική οικονομική αντίληψη και την αστική νεοφιλελεύθερη πολιτική ιδεολογία ως ‘ελεύθερη οικονομία’ ορίζεται το οικονομικό σύστημα που τάχα αυτορυθμίζεται από τους νόμους της ‘ελεύθερης αγοράς’, το λεγόμενο ‘αόρατο χέρι’ και προσφέρει στην κοινωνία αγαθά στην καλύτερη δυνατή ποιότητα και στη χαμηλότερη δυνατή τιμή, μεγιστοποιώντας την κοινωνική ευημερία και την κοινωνική δικαιοσύνη και στηρίζεται:
1. Στην ατομική επιχειρηματικότητα που λογικά σημαίνει επένδυση ίδιων κεφαλαίων και ανάληψη του ρίσκου επιδίωξης και επίτευξης του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος που μετριέται με την μεγιστοποίηση της κερδοφορίας,
2. Στην αυστηρή θεσμική κατοχύρωση της ατομικής ιδιοκτησίας[1] πάνω στα μέσα παραγωγής και χωρίς ποσοτικούς περιορισμούς ιδιωτικής συγκέντρωσης μέσων παραγωγής,
3. Στην μισθωτή εργασία, ανθρώπων που δεν έχουν άλλο τρόπο και πόρο για την επιβίωσή τους,
4. Στην δημιουργία των αναγκαίων υποδομών για την άσκηση επιχειρηματικότητας από το κράτος μέσω της φορολόγησης ολόκληρης της κοινωνίας,
5. Στην ύπαρξη και λειτουργία θεσμών λαϊκής αποταμίευσης και τραπεζικής πίστης για τη χρηματοδότηση νέων ή για την επέκταση παλιών επιχειρηματικών σχεδίων,
6. Στον ‘ελεύθερο ανταγωνισμό’ μεταξύ των επιχειρήσεων, χωρίς κρατική παρεμβατικότητα και κοινωνικό έλεγχο,
7. Στην ατομική-επιχειρηματική ιδιοποίηση του οικονομικού πλεονάσματος, χωρίς ποσοτικούς περιορισμούς στη συσσώρευση πλούτου στα χέρια των επιχειρηματιών.
Σήμερα, στον 21ο αιώνα, μετά από την για τρεις και πλέον αιώνες εφαρμογή και πλήρη λειτουργία του συστήματος της ‘ελεύθερης οικονομίας’ και της ‘ελεύθερης αγοράς’, οι εμπειρίες είναι τόσο πολλές και τόσο έντονες που μπορούμε να κάνουμε μια αξιολόγηση και έναν απολογισμό με τις παρακάτω διαπιστώσεις[2]:
· Ο λεγόμενος ελεύθερος ανταγωνισμός είναι ένας μύθος που ποτέ δεν ίσχυσε, γιατί το κεφάλαιο από τη φύση του συμπεριφέρεται κανιβαλικά, δεν αποδέχεται κανόνες και το μόνο που το απασχολεί είναι να μεγεθύνεται απεριόριστα. Με αυτή την έννοια το μεγάλο κεφάλαιο τρώει το μικρό και το εκτοπίζει είτε μέσω της εξαγοράς-αφομοίωσης είτε μέσω της χρεοκοπίας, με αποτέλεσμα ο ισχυρότερος παίκτης να ορίζει τους όρους παραγωγής και διανομής των αγαθών και του πλούτου, όχι με βάση τω κοινωνικό όφελος, αλλά με το αποκλειστικό όφελος του επιχειρηματία καταλήγοντας στην οικονομική ζούγκλα όπου δεν ισχύει κανένας ‘ελεύθερος ανταγωνισμός’, αλλά ο νόμος του ισχυρότερου.
· Ο κανιβαλισμός του κεφαλαίου οδήγησε στη διαμόρφωση των κολοσσιαίων μονοπωλιακών οικονομικών συγκροτημάτων που με τον πλούτο τους υπέταξαν όλες τις λειτουργίες του κράτους, του υποτιθέμενου εγγυητή του γενικού κοινωνικού συμφέροντος, στις επιδιώξεις τους για επέκταση του ζωτικού τους χώρου πέρα από τα εθνικά τους σύνορα, με κατάληξη τους μεγάλους αιματηρούς πολέμους που εξαφάνισαν ολόκληρους λαούς, ισοπέδωσαν τοπικές-εθνικές οικονομίες και πολιτισμούς, φαινόμενα γνωστά ως αποικιοκρατία και ιμπεριαλισμός. Το χειρότερο αποτέλεσμα του λεγόμενου ‘ελεύθερου ανταγωνισμού’ ήταν η εκτροπή της εξέλιξης της ανθρωπότητας από μια συγκλίνουσα ειρηνική πορεία παγκόσμιας συνάντησης και αλληλέγγυας συνεργασίας όλων των τοπικών κοινωνιών σε ένα θανάσιμο παγκόσμιο εμφύλιο πόλεμο όλων εναντίον όλων. Με κατάληξη τη σημερινή καπιταλιστική βαρβαρότητα της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης του κεφαλαίου, της Νέας Τάξης Πραγμάτων, του παγκόσμιου φασισμού.
· Η δια του δήθεν ‘ελεύθερου ανταγωνισμού’ καθυπόταξη του κράτους στο μεγάλο κεφάλαιο είχε ως αποτέλεσμα την αποκοπή της οικονομίας της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας από τον όποιο έλεγχο της κοινωνίας, πράγμα που κατέστησε το κεφάλαιο αντίπαλη δύναμη, εκμεταλλευτή και εξουσιαστή της Φύσης και της κοινωνίας, φαινόμενο που αποκαλείται οικονομισμός και αποκαλύπτει την βαμπιρική φύση του καπιταλισμού να επιβιώνει απομυζώντας τη ζωή και το αίμα των εργαζόμενων ανθρώπων. Αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης είναι η κοινωνία να βυθίζεται σταθερά στην ανεργία, στη δυστυχία και στην απαξίωση, τη στιγμή μάλιστα που η εξέλιξη των επιστημών και της τεχνολογίας θα μπορούσαν, αν ελέγχονταν από τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού, να έχουν λύσει οριστικά και διαπαντός το πρόβλημα της φτώχειας και της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Αλλά για μια τέτοια πορεία είναι αναγκαίο ο ορθολογικά παραγόμενος πλούτος να μην κινείται από την κοινωνία προς τις τράπεζες και τους λογαριασμούς των μεγαλοκεφαλαιοκρατών, αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση για την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας-ανθρωπότητας.
· Η μη αναστρέψιμη καταστροφική ρύπανση του περιβάλλοντος, η απαξίωση της ζωής, η νόθευση των αγαθών και των τροφίμων, η τεχνητή ακρίβεια, η καθολική φτωχοποίηση του πλανήτη με εξαίρεση κάποιες νησίδες μυθικού πλούτου, η θεοποίηση της αγοράς και του κέρδους σε συνδυασμό με τη δαιμονοποίηση των αγώνων των εργαζόμενων για κοινωνική ισότητα αποδείχνει περίτρανα τον απατηλό χαρακτήρα της ιδεολογίας της ελεύθερης οικονομίας της αγοράς και την ολοσχερή αποτυχία του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Ο καπιταλισμός βρίσκεται στο κορύφωμα της παρακμής του και επειδή αντιλαμβάνεται την πρόθεση των κοινωνιών να τον καταργήσουν συγκεντρώνει όλες τις δυνάμεις του στην αποτροπή του τέλους του και αντί για την παραγωγή των αναγκαίων αγαθών για την ικανοποίηση κοινωνικών αναγκών παράγει όπλα μαζικής καταστροφής, μέσα εξουσίας και στήνει μηχανισμούς καταστολής των κοινωνικών κινημάτων που κατεβαίνουν στους δρόμους και στις πλατείες διεκδικώντας άμεση δημοκρατία και κοινωνική ισότητα.
· Η απόλυτη αποτυχία του συστήματος της λεγόμενης ‘ελεύθερης οικονομίας’ που μόνο ελεύθερη δεν είναι, φαίνεται και από το γεγονός ότι επειδή δεν μπορεί να πείσει την κοινωνία-ανθρωπότητα για το λόγο της ύπαρξής του, την ικανότητα και την πρόθεσή του να την οδηγήσει σε έξοδο από την κρίση και την παρακμή του, επιστρατεύει σκοταδιστικούς μύθους, εξουσιαστικές ιδεολογίες και ακριβοπληρωμένες ψευτοθεωρίες περί ‘υπερπληθυσμού’ και ανεπάρκειας του πλανήτη να θρέψει ολόκληρο τον πληθυσμό του. Όλες οι επιστήμες όμως και περισσότερο η απλή ανθρώπινη λογική γνωρίζουν και αντικρούουν το σκοταδιστικό και εξουσιαστικό ψέμα με την επιστημονικά έγκυρη και κοινωνικά χρήσιμη γνώση, ότι εκείνο που φταίει δεν είναι ο πληθυσμός, γιατί ο πλανήτης μας μπορεί να θρέψει πολλαπλάσιο πληθυσμό, αλλά ο άδικος τρόπος με τον οποίο παράγονται και διανέμονται άνισα τα αγαθά του και ο πλούτος.
Η οικονομική και κοινωνική ανισότητα οδήγησε στο παγκόσμια παράδοξο του καπιταλισμού που παρουσιάζεται ως διεύρυνση και όξυνση της φτώχειας τη στιγμή που οι επιστήμες, η σύγχρονη τεχνολογία και η επαγγελματική μόρφωση του πληθυσμού έχουν συμβάλλει στην τεράστια αύξηση της παραγωγικότητας και του παγκόσμιου πλούτου. Αν οι κοινωνίες και η ανθρωπότητα αποφασίσουν να απαλλαγούν από τον απάνθρωπο και καταστροφικό καπιταλισμό και στη θέση του βάλλουν ένα οικονομικό σύστημα που θα υπόκειται στον κοινωνικό έλεγχο και θα λειτουργεί στη βάση του οικονομικού ορθολογισμού και του σεβασμού της Φύσης με στόχο την εξυπηρέτηση των υλικών και πνευματικών αναγκών των επιμέρους κοινωνιών και της ανθρωπότητας συνολικά, τότε θα αποκαλυφθεί η μεγάλη απάτη του μύθου και της ιδεολογίας της ‘ελεύθερης αγοράς’ και θα ανοίξει ο δρόμος για έναν καλύτερο κόσμο της ελεύθερης κοινωνίας.
*
Μετά από τη σύντομη καταγραφή των διαπιστώσεων για τις αρνητικές επιπτώσεις του οικονομικοκοινωνικού συστήματος του κεφαλαίου πάνω στις κοινωνίες και στην εξέλιξη της ανθρωπότητας που μας οδήγησε στην έννοια της ελεύθερης κοινωνίας, απέναντι στην ψευδή κατασκευή της ‘ελεύθερης οικονομίας της αγοράς’, μπορούμε να προσπαθήσουμε να ορίσουμε αυτή την έννοια και να προσδιορίσουμε τους όρους ανάδειξής της σε υποκείμενο της ιστορίας.
Ελεύθερη κοινωνία είναι προφανώς η αυτοπροσδιοριζόμενη και όχι η άμεσα ή έμμεσα ετεροπροσδιοριζόμενη κοινωνία. Για να είναι μια κοινωνία αυτοπροσδιοριζόμενη, δηλαδή αυτοδιευθυνόμενη δεν αρκεί να έχει χαρακτηριστεί ως ‘δημοκρατική’ κοινωνία με την έννοια της έμμεσης, δηλαδή της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, θεσμός που αναδείχτηκε από την αστική επανάσταση ενάντια στην ‘ελέω θεού’ φεουδαρχική μοναρχία και εκφράζει έκτοτε πολιτικά το σύστημα του κεφαλαίου με την έννοια της δημοκρατίας μεταξύ όλων των αριστοκρατών-ευγενών και των καπιταλιστών που είχαν δικαίωμα ψήφου αρχικά.
Αργότερα και προς τα τέλη του 19ου αιώνα το δικαίωμα ψήφου παραχωρήθηκε σε όλους τους ενήλικες άνδρες[3] ανεξάρτητα από τίτλους ευγενίας και μέγεθος περιουσίας και πολύ αργότερα, κατά τον 20ο αιώνα επεκτάθηκε και στις ενήλικες γυναίκες[4] αφού πρώτα ο καπιταλισμός τις έμπασε στα εργοστάσια ως φτηνή εργατική δύναμη που δεν παράγει μόνο νέους εργάτες αλλά και υπεραξία για το κεφάλαιο.
Αυτόδιευθυνόμενες κοινωνίες μπορεί να χαρακτηριστούν οι κοινωνίες εκείνες στην λήψη των αποφάσεων των οποίων συμμετέχουν όλα τα μέλη τους που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συμβάλλουν στο κοινωνικό τους γίγνεσθαι, συμμετέχουν δηλαδή στην εφαρμογή των αποφάσεων που άμεσα ή έμμεσα τους αφορούν. Για τη διάκριση αυτής της καθολικής κοινωνικής δημοκρατίας από την αστική δημοκρατία επικράτησε ο όρος άμεση δημοκρατία, με αναφορά στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία. Επειδή όμως και γι’ αυτόν τον όρο δημιουργήθηκαν παρεξηγήσεις, σκόπιμες ή αφελείς παρανοήσεις και καταχρηστική χρησιμοποίησή του για καθεστώτα που αναιρούν την κοινωνική ισότητα και την πραγματική καθολική ελευθερία, αντιπροτείνεται ο όρος αταξική δημοκρατία[5] που εκφράζει την απόλυτη συμφωνία μεταξύ μορφής και περιεχομένου της πραγματικής κοινωνικής δημοκρατίας και δεν επιδέχεται παρανοήσεις.
συνεχίζεται
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου