Βιβλία για χαρούμενα Χριστούγεννα

Γράφει ο Χρήστος Μπολώσης 

 

Για να δούμε μερικά ενδιαφέροντα για ξένους συγγραφείς από την Βικιπαίδεια, την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια. Η επιλογή των συγγραφέων έγινε τυχαία.  

 

Μπέρτολτ Μπρεχτ (10 Φεβ. – 14 Αυγ. 1956). Γερμανός δραματουργός, σκηνοθέτης και ποιητής του 20ου Αιώνα. Θεωρείται ο πατέρας ο επικού θεάτρου στη Γερμανία. 

 

Κνουτ Χάμσουν (4 Αυγ. 1859 – 19 Φεβ. 1952). Νορβηγός συγγραφέας. Το έργο του εκτείνεται σε περισσότερα από 70 χρόνια και εμφανίζει ποικιλία όσον αφορά τη συνείδηση, το θέμα, την προοπτική και το περιβάλλον. 

 

Μίλαν Κούντερα (1 Απρ. 1929 – 11 Ιουλ. 2023). Τσέχος συγγραφέας με γαλλική υπηκοότητα. 

 

Σάμιουελ Μπέκετ (13 Απρ. 1906 – 22 Δεκ. 1989). Ιρλανδός λογοτέχνης, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. 

 

Άντον Τσέχωφ (29 Ιαν. 1860 – 15 Ιουλ.1904). Ρώσος θεατρικός συγγραφέας και ένας από τους μεγαλύτερους διηγηματογράφους της παγκόσμιας λογοτεχνίας. 

 

Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (30 Οκτ. 1821 – 9 Φεβ. 1881). Ρώσος μυθιστοριογράφος, φιλόσοφος, διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος και δημοσιογράφος. 

 

Όλοι αυτοί και άρα πολλοί άλλοι είναι παγκοσμίως καταξιωμένοι και δεν περιμένουν από αυτή τη γωνιά τα εύσημα. Τα έχουν πάρει μόνοι τους στα «μαρμαρένια αλώνια» της διανόησης. 

Αλλά… Πάντα υπάρχει και ένα «αλλά» που όλα τα χαλά… 

 

Διαβάζοντας, ας πούμε, τον Χάμσουν θα ταξιδέψετε στην παγωμένη Νορβηγία. Διαβάζοντας τον «Κύκλο με την κιμωλία» του Μπρεχτ, θα βρεθείτε στην ομιχλώδη Γερμανία. Μελετώντας τον Τσέχωφ και τον Ντοστογιέφσκι θα διατρέξετε πάνω σε τρόϊκες τη ρωσική στέππα και πάει λέγοντας. 

 

Τέλος, έχουμε και τον Καζούο Ισιγκούρο. Βρετανός μυθιστοριογράφος, σεναριογράφος και συγγραφέας μικρών ιστοριών. Γεννήθηκε στο Ναγκασάκι της Ιαπωνίας. Η οικογένειά του μετακόμισε στην Αγγλία το 1960, όταν ήταν πέντε ετών. Τον αναφέρω διότι είδα προ ημερών στο μετρό μια κοπελιά να διαβάζει με πάθος ένα βιβλίο του. 

 

Δεν λέω, καλοί όλοι οι παραπάνω, αλλά βρε παιδί μου δεν θα πρέπει πρώτα να έχεις διαβάσει τους Έλληνες λογοτέχνες; Έλληνας είσαι που να πάρει η ευχή. Δεν θα πρέπει να έχεις ταξιδέψει στην παλιά Ζάκυνθο ή την παλιά Αθήνα με τον Γρηγόρη Ξενόπουλο; Ή να ζήσεις τη σκληρή ζωή των θαλασσινών μας με τον Ανδρέα Καρκαβίτσα; Η να «μυρίσεις» Ελληνικό Πάσχα ή εορταστικό δωδεκάμερο παρέα με τον κοσμοκαλόγερο Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη; Ή να ξαναζήσεις την τραγωδία της Μικρασίας διαβάζοντας τον Ηλία Βενέζη ή τον Μεγάλο Πόλεμο παρέα με τον Στρατή Μυριβήλη; 

 

Κι ακόμα δεν θα πρέπει να μάθεις τις ιστορίες της μαγκιάς, κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, από τον Νίκο Τσιφόρο; Δεν πρέπει να έχεις μία εικόνα για τα εύθυμα και σοβαρά του Δημ. Ψαθά; Δεν θεωρείς απαραίτητο να προσεγγίσεις την ελληνική ιστορία με τα μάτια του Ακαδημαϊκού Σπύρου Μελά; 

 

Θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες για τους Έλληνες λογοτέχνες που αν μη τι άλλο μας προσφέρουν Ελλάδα και όχι παγωμένες στέπες ή μουχλιασμένα τοπία. 

 

Μας προσφέρουν Ελληνική ζωή όπως το διήγημα του Ανδρέα Καρκαβίτσα που ακολουθεί: 

 

Θείο όραμα 

 

Ανδρέα Καρκαβίτσα 

 

Δε λέτε, ρε παιδιά, τίποτα να ζεσταθούμε; 

 

Και με το λόγο φάνηκε μαύρο κορμί στην ανοιχτή θυρίδα, κύλησε από τη σκάλα κάτω ο Κώστας ο θερμαστής, βαρυτυλιγμένος στην πατατούκα του. Έκανε κρύο δυνατό. Βοριάς εξύριζε τα πέλαγα, πάγωνε τ’ ακρογιάλια, κρουστάλλιαζε τα στοιβαγμένα χιόνια στα βουνά. Και το πλήρωμα, ναύτες και θερμαστές, συναγμένοι ολόγυρα στη θερμάστρα, φρόντιζαν να ζεσταθούν με τη φασκομηλιά και το ψωμοτύρι. Ο λύχνος, καρφωμένος στη μέση ενός στύλου, φώτιζε και κάπνιζε μαζί τα περίγυρα σωθέματα. Διπλά τριπλά τα κρεβάτια κολλημένα στα πλευρά, με τα μαύρα τους στρωσίδια, θύμιζαν νεκροθήκες στ’ ανήλιαστα βάθη της γης ταφιασμένες. Κοντά η καμαρούλα του ναύκληρου, ανοιχτόπορτη, έδειχνε άλλο κρεβάτι στρωμένο, δυο τρεις φωτογραφίες παλιές, μια χρωμολιθογραφία χανούμισσας, χρυσοφορεμένης και ξαπλωμένης σε πουπουλένια προσκέφαλα. Και ολούθε κρεμασμένα τα ρούχα, στο λάδι και στο κάρβουνο βουτημένα, οι μουσαμάδες ξεσχισμένοι και μυριομπαλωμένοι· τα χοντρά ποδήματα και τα κασκέτα και οι χρωματιστοί σκούφοι έδειχναν το χώρισμα καλογερικό κελί. Αλλά το φλοίφλισμα του νερού, που ακουόταν στα πλευρά, η μυρωδιά του κατραμιού και τα ψημένα πρόσωπα των ανθρώπων έδειχναν πως η ζωή εδώ αγωνίζεται τον τελευταίο αγώνα της. Για τούτο και κανένας δεν πρόσεξε τώρα στο αστείο κατρακύλημα του θερμαστή. 

 

-Δε λέτε, ρε παιδιά, και τίποτα να ζεσταθούμε; ξαναδευτέρωσε εκείνος, αγκαλιάζοντας τη θερμάστρα. 

 

Γέννησε το παιδί, το βύζαξε, το τύλιξε στο σάλι της και τ’ απίθωσε στη φάτνη, πάνω στ’ άχυρα να κοιμηθεί. Σε λίγο ο ανασασμός έβγαινε από το στηθάκι του ήσυχος, σαν ανασασμός βαλσαμόδεντρου. Γύρω το σκοτάδι απλωνόταν πίσσα. Κάτω στο χώμα πλαγιασμένα τα ζωντανά, βόδια και πρόβατα και άλογα μαζί, ένιωθαν κάποια φρίκη να χαμοπετά πάνω τους, σύγκρυο να τα περιγλείφει κι έμεναν άγρυπνα. Μα ούτε βέλασμα, ούτε χλιμίντρισμα, ούτε βούγεμα ηχολογούσε. Η φάκνα έτριζε κάποτε ·αλλά και κείνη έμενε ξερομασημένη στο στόμα τους. Απάνω η σπηλιά με τον ουρανό της νεροστάλαχτο, με τα πλευρά της αυλακωμένα από τις νεροσυρμές, πράσινα από τα πολυτρίχια, σκισμένα από τα νύχια του όρνιου, τρύπια από του σφαλαγγιού το κεντρί, κλεισμένα με τον πλοκό της αράχνης, ξεθεμελιωμένα από τον ποντικό, ψήλωνε βουβή κι ατάραχη. Και κάτω από τη χαμηλή εμπατή, το φως αστροστόλιστης νύχτας χυνόταν στις πλαγιές και τα λακκώματα. Οι κουρμάδες εκεί ψήλωναν λαμπάδες, με τα καμαρωτά κλωνιά καρποφορτωμένα. Εκεί τ’ αμπέλια έδειχναν κλαδιά έτοιμα ν’ ανοίξουν μάτια χλωροπράσινα στο πρώτο φύσημα της άνοιξης. Εκεί ασπραργυρανθισμένες οι ελιές λαγάριζαν από τώρα το χυμό, που θα καεί θυσία στο νεογέννητο. Εκεί και τα σπίτια της Βηθλεέμ μικρά, τετράγωνα, με το δώμα πάνω και την πόρτα στο πλάγι, έλαμπαν στον ασβέστη, λες και στολίστηκαν να καλωσορίσουν Εκείνον που θα τους χαρίσει τη δόξα. Βαθιά ο Ιορδάνης στέναζε μέσα στη χαλκοστρωμένη κοίτη του και πρόσμενε με τρόμο το θεϊκό κορμί, που θ’ άγιαζε τα νερά του. Δεξιά στη χούνη σαν κατάρατο πνεύμα βρουχιόταν η Νεκρή Θάλασσα, λες κι είχε ακόμη μέσα της τα Σόδομα και τα Γόμορα. Αριστερά, απάνω από τους ζυγούς, εκεί που δεν έφτανε το ανθρώπινο μάτι, ήταν όμως ασήκωτος ο λογισμός του Θεού, στη χαρά και στην ακολασία παραδομένα ούρλιαζαν τα Γεροσόλυμα, το άσμα των προφητών κι η λατρεία λαού μεγάλου. 

 

Ο Ιωσήφ, μόλις είδε κοιμισμένο το παιδί, κατέβηκε στο χωριό να φροντίσει για τη λεχώνα. Και κείνη ολομόναχη, αδυνατισμένη, με τη μητρική λαχτάρα στα στήθη, σταύρωσε τα χέρια, ακούμπησε το κορμί σ’ ένα στύλο κι έκλεισε τα ματόφυλλα. Μα στάθηκε αδύνατο να κοιμηθεί. Η τύχη του θεόσταλτου ήρθε να της τυραννήσει την ψυχή. Τι θ’ απογένει στου κόσμου την αντάρα ο τρυφερός της κρίνος, εκείνος που της δόθηκε με το χέρι ασπροντυμένου χερουβείμ; Ποια θα είναι η ζωή και ποιο το τέλος του; Θα περάσει δρόμο πορφυρόστρωτο ή θα βάψει με το αίμα του τ’αγκάθια και τις στουρναρόπετρες; Ο κόσμος παραλυμένος δεν προσέχει πια στα λόγια των προφητών. Ο Ισραήλ στενάζει κάτω από το ψέμα των Φαρισαίων και των Ρωμαίων το ζυγό. Δεν κιθαρίζει ο Δαβίδ ούτε η Δεβόρρα δικάζει το λαό κάτω από τους κουρμάδες. Του Ααρών τα τέκνα ληστεύουν απιστίας σύγνεφο κάθεται στην Ιερή Κιβωτό και στου Μεγάλου Ναού τα άδυτα. Πίνει το αίμα των Μακκαβαίων η γη, χωρίς ν’ αποδώσει ελευθερία και δικαιοσύνη. Ο Γαυλωνίτης Ιούδας χάθηκε χωρίς ν’ ανορθώσει το Νόμο. Η Γη της Επαγγελίας, χωρισμένη σε βασίλεια και τοπαρχίες, φθείρεται από τον εμφύλιο σπαραγμό, σαν να τη βαραίνει ακόμη η απείθεια των προγόνων στην έρημο του Σιν. Κόλαση έγινε ο ποτέ Παράδεισος! Εγωιστής και εκδικητικός και άδοξος ο περιούσιος λαός του Κυρίου! Πώς θα ζήσει σε τέτοιον κόσμο το παιδί της; 

 

-Τι να ειπούμε; Ρώτησε μελαγχολικός ο Κώστας ο Αξιώτης. Νυχτιά σαν την αποψινή δε θέλει παραμύθια όχι δε θέλει παραμύθια! Εδώ στον άγριο κόρφο, που είμαστε κλεισμένοι, τριγυρισμένοι από το μούγκρισμα της Μαύρης Θάλασσας, σαβανωμένοι από τον πουπουλένιο θυμό τ’ ουρανού, ας πούμε κατιτί θεϊκό και παρήγορο. Στα παλιά χρόνια οι γέροντές μας δεν είχαν την καταδίκη, που έχουμε εμείς τώρα. Περνούσαν τις άγιες ημέρες κάτω από τη στέγη τους, κοντά στη φωτιά, ανάμεσα στη φαμίλια τους. Όπως ο αμπελοφυτευτής τ’ αμπέλι του, τρυγούσανε και κείνοι το καλοκαίρι τη θάλασσα και χαίρονταν το χειμώνα τα καλά της άφοβα. Ήξεραν τη γιορτή και την καματερή τους. Είχαν καιρό για τη χαρά και για τη θλίψη τους. Εμείς τίποτ’ απ’ αυτά! Χειμώνα καλοκαίρι τ’ οργώνουμε το κύμα. Βόδια καματερά στη βουκέντρα της ανάγκης, υποταχτικά θ’ αυλακώνουμε τ’ αρμυρό χωράφι, μονάχα τη φάκνα μας έχοντας για πληρωμή. Για τούτο καλά που έτυχε η κακοκαιρία ν’ αφήσουμε λίγο τον κάματο. Δε λέω πως θα μείνουμε τώρα ήσυχοι. Ο αφέντης θέλει δουλειά από το δουλευτή, γιατί φοβάται μην οκνέψει με την ακαμωσιά. Φαντάσου όμως, αν ήταν καλοσύνη, τι δρόμο θα παίρναμε τώρα. 

 

Έτσι τουλάχιστον έχω ελεύθερο το νου να συλλογιστώ το σπίτι μου. Αχ, το σπίτι μου! Άρχισα το παράπονο και κοντεύω να δακρύσω σαν άπραγο παιδί. Μα δε φταίω γω. Φταίει αυτή η νύχτα. Φταίει το αποψινό αποσπέρισμα, τ’ αστέρι το λαμπρό, που έτρεμε βασιλεύοντας πίσω από τα χιονισμένα βουνά και τάραξε το είναι μου. Όπως τους μάγους οδήγησε και μένα πίσω από τα βουνά και τα πέλαγα στη Νάξο, το Γρίτι μου το πρασινοντυμένο, το ταπεινό μα ολόχαρο σπιτάκι μου. Και όχι ως εδώ παραμπρός, παραμπρός ακόμη. Μ’ έφερε στα παιδιάτικα χρόνια μου, πριν αφήσω τη στεριά και πριν ταξιδέψω στη θάλασσα. 

 

Καθόμαστε όλοι στο παραγώνι διπλοπόδι στα μάλλινα στρωσίδια, ντυμένοι με τα ζεστά φορέματά μας, που τα έραψε της μάνας μας η φροντίδα και της αδερφής μας της ομορφούλας τα πιδέξια χέρια. Ο πατέρας μου, θεριακωμένος και νιοφάνταχτος γέροντας, καθότανε στις προσκεφαλάδες ψηλά και ρουφούσε απολαυστικά το τσιμπούκι του. 

 

Όταν μας έβλεπε έτσι συναγμένους, του άρεσε να διηγιέται παραμύθια και ιστορίες της ζωής του. Της θάλασσας οι κίνδυνοι, της στεριάς οι χαρές, ο τρόμος των κουρσάρων, τα ναυτικά κατορθώματα της Επανάστασης διάβαιναν ζωντανά και ολοφώτιστα μπροστά μας. Μα κείνη τη νύχτα δε θέλησε να μιλήσει ούτε για παραμύθια ούτε για ταξίδια του. Μόλις βγάλαμε το λύχνο στο λυχνοστάτη και φάγαμε τη λειψόπιτα, μας άρχισε θρησκευτικές κουβέντες. Ήταν θρήσκος ο αγιοχώματος και τα ιερά βιβλία δεν τ’ άφηνε από κοντά του. Αλήθεια, στα ταξίδια του είχε πρόχειρα τα τροπάρια και τις βλαστήμιες. Μα τώρα, που έπαψε τον αγώνα της ζωής, φρόντιζε για τη σωτηρία της ψυχής του. 

 

– Δε μου λες, είπε στον αδερφό μου το μικρότερο, τι όραμα είδε η Παναγία τη νύχτα που γέννησε τον Κύριο Ημών Ιησού Χριστό; 

Κόκκαλο εκείνος. Ρωτάει εμένα, το ίδιο. 

-Α, δεν το ξέρετε! πρόσθεσε με ήρεμη φωνή. Μα δε φταίτε σεις φταίω γω που δε σας το έμαθ’ ακόμη. Έγινε πέρα στην Ανατολή, στον τόπο τον παράδοξο. Ποιο χρόνο δε σας λέω. Φτάνει να μετρήσετε το φετεινό και το βρίσκετε αμέσως. Εκείνη τη νύχτα μια γυναίκα, συντροφιασμένη από τον τέχτονα τον άντρα της, στάθηκε μισοστρατίς σε μια σπηλιά και γέννησε ένα παιδί. Φτωχά ήταν τα ρούχα της, η όψη της πικραμένη μα είχε κατιτί τόσο λαμπρό στη ματιά, που έλεγες θ’ αναστήσει και την πέτρα. Κάτω από το γαλάζιο φόρεμα και το κόκκινο στηθοπάνι, το κορμί φάνταζε λυγερό, άξιο να θρονιάσει μια πάναγνη ψυχή. Και κάτω από τον άσπρο της κεφαλοδέτη τα μυγδαλωτά μάτια, τα φρύδια τα σμιχτά, το λεφαντένιο μέτωπο, λαμπρότερο κι από τα χρυσά στολίδια του, φανέρωναν την αισθαντική πηγή, που θα σαρκώσει την αγάπη και την καλοσύνη. 

 

Άξαφνα λύχνος ηλιοστάλαχτος κρεμάστηκε μπρος στης μάνας την ψυχή, έτοιμος να δείξει το μέλλον του νιογέννητου, όπως η νεφέλη έδειξε άλλοτε τον άγνωστο δρόμο στη φυλή της. Και τον είδε τριαντάχρονο λεβεντονιό να μαγνητίζει τις ψυχές του λαού. Ψηλός, λυγερός, με σεβαστή μελαγχολία στο ροδοζύμωτο πρόσωπο, με τα καστανά μαλλιά κυματιστά στους ώμους, με το στόμα γλυκοστάλαχτο και τα γαλανά μάτια, μιλούσε στο λαό και τον έπειθε. Εκήρυττε στις συναγωγές και χίλιοι τον άκουαν ανέβαινε στο βουνό και μύριοι τον ακολουθού-σαν. Διαβαίνει ανάλαφρα τη λίμνη της Γενησαρέτ και ρίχνονται λαμνοκοπώντας οι κόσμοι στα βήματά του. Οι προφήτες, που τον προσπερνούσαν, τώρα πισωδρομούν υποταχτικοί του. Ο Νόμος του Μωυσή αναζεί στα λόγια του και συμπληρώνεται. Η έρμη γη αναδροσίζεται· τ’ απελπισμένα στήθη ξαναθαρρεύουν τα πλανημένα πρόβατα γυρίζουν πάλι στη μάντρα τους. Η αγάπη τρέχει αδαπάνητη από τα πλατιά στέρνα του και δροσίζει το καμίνι της κακομοιριάς. Οι άπιστοι πιστεύουν και σηκώνονται οι ταπεινοί· τυφλούς φωτίζει, χωλούς οδηγεί. Τα Γεροσόλυμα στρώνουν τους δρόμους με βάγια να τον δεχτούν. Σύγκαιρα όμως καρφώνουν το σταυρό. Ο φθονερός μαθητής τον παραδίνει με φίλημα. Ο δειλός φίλος τον αρνιέται, πριν λαλήσει ο πετεινός. Μα Εκείνος, ανώτερος από τα τέκνα των ανθρώπων, συγχωρεί την άρνηση και την προδοσία, διαβαίνει πράος μέσα από τις κοροϊδίες και τα φτυσίματα, πίνει το ξίδι και τη χολή, φορεί το αγκαθερό στεφάνι, την περιφρονητική χλαμύδα, κρατεί το καλαμένιο σκήπτρο και ανεβαίνει στο μαρτύριο. 

 

-Γυναίκα, να ο γιος σου · λέει την τελευταία στιγμή. 

Και αποχαιρετά, μ’ ένα βλέμμα μελαγχολικό, τη μάνα που τον γέννησε, τους φίλους που τον πίστεψαν, το λαό που τον τυράννησε, τη γη που είδε τις πίκρες του και τον ουρανό που θα δεχόταν το Σώμα του. 

 

Η μάνα ήταν εκεί και τα έβλεπε όλα. Ήθελε να φωνάξει, να τρέξει, για να τον σώσει από τα χέρια των κακούργων· αλλά δεν μπορούσε να βγάλει φωνή. Το σώμα δεν ακολουθούσε τους πόθους της ψυχής. Μα όταν είδε ένα στρατιώτη αγριοπρόσωπο, έτοιμο να λογχίσει τα πλευρά του: 

-Μη!… εφώναξε με όλη της τη δύναμη. 

 

Και με το μη! ξύπνησε. Δεν είδε ολόγυρά της τίποτα από το φριχτό όραμα. Το βρέφος κοιμότανε ακόμη πλάγι της, μέσα στη φάτνη, απάνω στο άχυρο. Μα δε βασίλευε η σιγή και το σκοτάδι, όπως πριν. Αγγελική αρμονία κατέβαινε από ψηλά και λαμπρομέτωπο αστέρι έχυνε θάλασσα το φως του στη σπηλιά. 

 

Και μπρος στα πόδια της, οι μάγοι γονατιστοί με τα δώρα τους, τη σμύρνα και το μόσχο και το λιβάνι, ονόμαζαν το γιο της βασιλέα και Θεό. Εκείνη την ώρα φάνηκε στην εμπατή χλωμός ο Ιωσήφ. 

 

-Να φύγουμε, λέει τρέμοντας στη γυναίκα του. Ο Ηρώδης θέλει το παιδί κι οι ανθρώποι του ψάχνουν στη χώρα. Γλήγορα να φύγουμε! 

 

Εκείνη άρπαξε αμέσως το βρέφος, το έσφιξε στους κόρφους της και πήραν δρόμο για την Αίγυπτο. Η νύχτα τους έκρυψε. Μα τα αίματα των άλλων παιδιών κι ο θρήνος των μανάδων ανέβαιναν από τα σπίτια της Γαλιλαίας πρωτόλουβη θυσία στον αναμορφωτή του κόσμου. 

 

-Πόσα αίματα θα χυθούν ακόμη! ψιθύρισε προφήτης η γυναίκα. Πόσα αίματα !…». 

 

Τέλειωσε ο Αξιώτης το διήγημά του κι οι σύντροφοι έμειναν ακόμη ακίνητοι σαν ονειροπαρμένοι. Μερικοί σταυροκοπήθηκαν· άλλοι στέναξαν βαθιά σαν να ξύπνησε κάτι παρήγορο μέσα τους. Μα ο Κώστας ο θερμαστής, ίδιος στ’ αστεία και στα σοβαρά, ρώτησε πονηρά το σύντροφό του: 

 

-Δε μου λες, βλάμη ·είδε η Παναγιά στ’ όνειρό της και τον πατριώτη σου το Βαραβά; 

 

Εκείνος χολοταράχτηκε φοβερή βλαστήμια ανέβηκε στα χείλη του. Μα την κατάπιε. Δεν ήταν καιρός τώρα να κολαστεί κανείς! Χαμογέλασε, έκαμε το σταυρό του και ξαπλώθηκε στο έρημο κρεβάτι του. 

 

-Και του χρόνου, παιδιά, στα σπίτια μας! ευχήθηκε. 

-Στα σπίτια μας, μα θα μας θερίζει η πείνα, είπε ο θερμαστής. 

Και γέλασε δυνατά. 

 

Παράγραφοι 

 

§. Προ ημερών άλλο ένα νήπιο βρήκε φρικτό θάνατο μετά από επίθεση σκύλου – φονιά ράτσας πιτ μπουλ. Το σκυλί το είχε μαζέψει ο πατέρας του παιδιού πριν λίγες μέρες και το «φιλοξενούσε» στο σπίτι του. Για άγνωστη αιτία το σκυλί αγρίεψε και δάγκωσε μέχρι θανάτου τον 2χρονο Λίο. Το πρόβλημα με τις επιθέσεις σκύλων τείνει να γίνει μάστιγα. Αλήθεια, πού είναι εκείνες οι φιλοζωικές οργανώσεις που μας προτρέπουν, με τηλεοπτικά μηνύματα, να καταγγέλλουμε στην αστυνομία, στις Ειδικές Δυνάμεις, στο ΝΑΤΟ, τον ΟΗΕ, στον πολεμισταρά Ζελένζσκι, όταν αντιληφθούμε κάποιον που προσπαθεί να διώξει ένα σκυλί που τον απειλεί ή τον έχει γραπώσει με τη φράση «ουστ βρομόσκυλο», ενώ θα έπρεπε να το παρακαλέσει: «Έχετε την καλοσύνη κύριε σκύλε να αφήσετε το μπατζάκι του παντελονιού μου διότι δεν έχω άλλο;» Πού είναι οι συμβουλές που δίνουν για τον χειρισμό αυτών των σκυλιών; Βέβαια υπάρχει περίπτωση να με κατηγορήσουν οι φιλοζωικές συλλογικότητες: «Ντροπή σου φασίστα που δεν λυπάσαι το ζωντανό» και την άλλη μέρα όλα τα κανάλια θα με δείχνουν ως τρομερό εγκληματία. Ε, τότε θα τους απαντήσω: «Συγγνώμη αλλά πιο πολύ λυπάμαι τον άτυχο Λίο και αν θέλετε να έχετε σκύλο, να τον έχετε δεμένο και με φίμωτρο, διότι δεν επιθυμώ ούτε να με μυρίζει ούτε να με μεζεδιάζει». 

 

§. Η ώρα ήταν γύρο στις 3 το απομεσήμερο, όχι στην Καισαριανή, που λέει ο Λευτέρης ο Παπαδόπουλος, αλλά στο σπίτι μου κι εκεί πάνω στο μεσημεριανό γλυκούπνι χτυπάει το κινητό και μία, μάλλον αναιδέστατη φωνή, λέει με ένα τρόπο σαν να ρωτάει «τόσο βλάκας είσαι;» Ρώτησε λοιπόν η φωνή: «Ακόμα στη ΔΕΗ είσαστε; Σας πήρα για το ρεύμα». Κάτι είπα που δεν γράφεται και τώρα, νηφάλιος πλέον, ερωτώ τους συνηθώς βλοσυρούς και εκ του ΠΑΣΟΚ ορμώμενους κ.κ. υπουργούς Δικαιοσύνης και ΠΡΟΠΟ: Πρώτον: Πού βρήκε το αριθμό του κινητού μου η ενοχλητική δεσποινίς; Δεύτερον: Πώς έμαθε τον πάροχό μου η αναιδεστάτη δεσποινίς; Δεν περιμένω απάντηση, αλλά, είμαι πεπεισμένος πλέον, ότι όλες οι διακηρύξεις περί ασφαλείας των πολιτών είναι φληναφήματα. Τα προσωπικά δεδομένα είναι φύλλο και φτερό στη διάθεση του οιουδήποτε το επιθυμεί. Εκείνοι που προφυλάσσονται πλέρια και μπαίνει η μουτζούρα στη μούρη τους στις φωτογραφίες, είναι οι κλέφτες, οι εκβιαστές, οι παιδεραστές, οι δολοφόνοι, οι οδηγοί πρεζομεθύστακες εγκληματίες και γενικώς όλοι εκείνοι που έχουν εξαντλήσει τον Ποινικό Κώδικα. Όλοι οι άλλοι, είμαστε έρμαια των διαθέσεων των εταιριών ηλεκτρισμού, τηλεφωνίας και άλλων δημοκρατικών δυνάμεων, που πασχίζουν για το καλό μας. 

 

§. Ο καθένας φίλος μου στη σωστή δημοκρατία (θα έπρεπε να) μπορεί να πιστεύει ελεύθερα ό,τι θέλει. Μπορεί όμως στ’ αλήθεια; Για βγες να πεις ότι ο Πούτιν καλώς τα κάνει. Έχεις αυτομάτως υπογράψει την καταδίκη σου. Τολμάς να ψελλίσεις ότι σ’ αρέσει ο Τραμπ; Αμ καλύτερα να σε δαγκώσει δεσποζόμενο πιτ μπουλ. Είναι εφικτό να λάβεις μέρος, που μαύρη νάτανε η ώρα, σε συζήτηση και να ισχυριστείς ότι «Εν τάξει ρε παιδιά, ο Πούτιν και η Ρωσία μας κυνηγάνε αιώνες τώρα. Ο Ζελένσκι τι μας έχει προσφέρει;» Οπότε πετάγεται ο… αναλυτής της παρέας και σε κατακεραυνώνει: «Ο Πούτιν επετέθη σε κυρίαρχο κράτος κι εμείς έχοντας την προϊστορία της Κύπρου, είμαστε Ουκρανοί»! Τολμάς να ρωτήσεις: «Ο Ζελένσκι έχει πει ποτέ ότι έχουμε δίκιο στο θέμα της Κύπρου και ότι η Τουρκία βρίσκεται εν αδίκω;» Εκεί την έχεις πατήσει. Οι συνομιλητές σου θα γουρλώσουν δημοκρατικότατα τα μάτια, θα σε κοιτάξουν, στην αρχή υποτιμητικά σαν να βλέπουν μυρμήγκι, μετά επιθετικά, σαν να βλέπουν κάποιον να τους λέει ότι δεν σκοτώθηκε κανείς μέσα στο πολυτεχνείο και στο τέλος θα καταδεχθούν να εκτοξεύσουν εναντίον σου το ακλόνητο επιχείρημα: «Δεν ξέρεις τι σου γίνεται» και σε στέλνει αδιάβαστο, καθόσον κάπως έτσι γράφεται η ιστορία… 

 

Για γέλια και για κλάματα  

 

Κάποτε… 

 

Αγαπημένοι μου φίλοι. Θα τα ξαναπούμε στις 22 Ιανουαρίου.

Να είστε όλοι καλά και να περάσετε υπέροχα τις γιορτές. 

 

πηγή 

Τι συνδέει τους πολέμους σε Ιράκ, Αφγανιστάν και Ουκρανία

Γράφει ο ΒΕΝΕΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ  

 

Από την Πορτοκαλί Επανάσταση στις αρχές της δεκαετίας του 2000 έως την επανάσταση του Μαϊντάν το 2014, οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους στο ΝΑΤΟ παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις της Ουκρανίας σε μια προσπάθεια να χειραγωγήσουν τη χώρα. Το πραξικόπημα του 2014 ήταν συντονισμένο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αμερικανοί γερουσιαστές, συμπεριλαμβανομένων των Τζον Μακέιν και Λίντσεϊ Γκράχαμ, βρίσκονταν στην κεντρική πλατεία του Κιέβου απαιτώντας από τον λαό να ανατρέψει την νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνησή του. 

 

Η Βικτόρια Νούλαντ καταγράφηκε σε τηλεφωνική κλήση να σχεδιάζει το ποιος θα κυβερνούσε την Ουκρανία μετά το πραξικόπημα. Η εξωτερική παρέμβαση οδήγησε στην καταστροφή που βιώνει σήμερα η Ουκρανία. Εν τούτοις, καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της σύγκρουσης, οι πολιτικοί και τα μέσα ενημέρωσης κατηγορούν τη Ρωσία εξ ολοκλήρου για ό,τι έχει συμβεί. Οι Ρώσοι δεν είναι άγγελοι. Αλλά οι πραγματικοί κακοί εδώ είναι οι νεοσυντηρητικοί των ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι ομόλογοί τους, που προκάλεσαν τη ρωσική εισβολή και τις συνέπειες της.

 

Με την αλλαγή ηγεσίας στο Λευκό Οίκο, οι ΗΠΑ προσπαθούν να διαχειριστούν και να λύσουν ένα πρόβλημα που οι ίδιοι δημιούργησαν. Πίστευαν ότι μπορούσαν να προωθήσουν το ΝΑΤΟ στο κατώφλι της Ρωσίας, χωρίς συνέπειες. Υποθετικά, αν η Ρωσία και η Κίνα κατασκεύαζαν στρατιωτικές βάσεις στα νότια σύνορα των ΗΠΑ, ποια θα ήταν η απάντησή τους; 

 

Η Ουκρανία χρησιμοποιήθηκε, είτε για να απομειώσει τη ρωσική στρατιωτική ισχύ, είτε στην καλύτερη περίπτωση για να προκληθεί ήττα της Ρωσίας, με παρεπόμενο την ανατροπή του Πούτιν. Σε κάθε περίπτωση όμως οι δυτικοί ηγέτες γνώριζαν το πόσο αυτοκτονικό ήταν για την Ουκρανία να αντιμετωπίσει τη Ρωσία. Το Κίεβο δεν θα μπορούσε να αντισταθεί στην πολεμική μηχανή της Ρωσίας, ακόμη και με την υποστήριξη του ΝΑΤΟ. Έτσι φθάσαμε στην διεξαγωγή ενός πολέμου δι’ αντιπροσώπων μέχρι και τον τελευταίο Ουκρανό.

 

Οι ΗΠΑ από περιπέτεια σε περιπέτεια 

 

Η ουκρανική σύγκρουση όπως αναμενόταν εξελίχθηκε σε μια ακόμη δυτική “περιπέτεια” καταδικασμένη σε αποτυχία. Η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε ένα τέλμα χωρίς διέξοδο. Με την Γηραιά Ήπειρο να βρίσκεται επί πλέον στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης. Η ΕΕ σε ταύτιση με την πολιτική Μπάιντεν ξεκίνησε μια αντιπαράθεση με τη Ρωσία, εκθέτοντας την οικονομία της σε μια άνευ προηγουμένου κρίση, υπό την επίδραση ψευδαισθήσεων και φαντασιώσεων που δεν είχαν σχέση με την πραγματικότητα. 

 

Να θυμίσουμε ως παράδειγμα τις δηλώσεις του πρώην Γάλλου Υπουργού Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ, ο οποίος υποσχέθηκε να “γονατίσει” τη ρωσική οικονομία, τονίζοντας εμφατικά: «Θα προκαλέσουμε την κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας μέσω των δυτικών οικονομικών κυρώσεων». Αυτή η στάση, υποστηρίζει, αποκαλύπτει, ένα αφελές επίπεδο ανάλυσης της κατάστασης στη Ρωσία. Η Μόσχα και ο Πούτιν, που θεωρούνταν εύθραυστοι, έχουν αποδειχθεί αξιοσημείωτα ανθεκτικοί.

 

Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τους παραλληλισμούς με τις δυτικές περιπέτειες του παρελθόντος στο Ιράκ, και στο Αφγανιστάν. Η εισβολή στο Ιράκ το 2003 είχε σαν αποτέλεσμα, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι να “χαθούν” για το τίποτα…Το αποδεικνύει η κραυγαλέα αποτυχία εγκαθίδρυσης μιας βιώσιμης δημοκρατίας. Οι απώλειες στον πόλεμο του Ιράκ (από το 2003 και μετά) ήταν τεράστιες, με εκατοντάδες χιλιάδες Ιρακινούς πολίτες νεκρούς, (πάνω από 650.000 έως το 2006, σύμφωνα με το περιοδικό The Lancet), και χιλιάδες νεκρούς από την αμερικανική δύναμη, (4.423 νεκροί έως το 2010). Δεν πρέπει να αγνοηθούν και οι μακροπρόθεσμες συνέπειες στην περιοχή, όπως η άνοδος του εξτρεμισμού και η αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής. 

 

Το ίδιο ρεφρέν στο Αφγανιστάν, όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες πέρασαν είκοσι χρόνια πριν αποσυρθούν ντροπιασμένες το 2021. Αυτή η σύγκρουση, μέρος του “Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας”, ήταν η μακρύτερη σύρραξη στην ιστορία των ΗΠΑ και έληξε επίσημα με συμφωνία ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ταλιμπάν στη Ντόχα, με την αποχώρηση να ολοκληρώνεται τον Αύγουστο του 2021. Το ανθρώπινο κόστος, για τους Αφγανούς, για τους εργαζόμενους των ΜΚΟ και τους δημοσιογράφους, για τους στρατιώτες και τις οικογένειές τους, είναι ανυπολόγιστο.

 

Υπάρχουν εκτιμήσεις για τα άμεσα θύματα του πολέμου, αλλά ελάχιστα έχουν ειπωθεί για τις έμμεσες απώλειες της σύγκρουσης: τη φτώχεια, την πείνα, τις ψυχικές ασθένειες και τις δια βίου επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία των Αφγανών. Επιπλέον, υπήρξαν σχεδόν 2,6 εκατομμύρια Αφγανοί πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο το 2020. Όσον αφορά το οικονομικό κόστος, η Ουάσιγκτον ξόδεψε πάνω από 2,6 τρισεκατομμύρια δολάρια για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν.

 

Σήμερα, το ίδιο συμβαίνει στην Ουκρανία, το ίδιο σενάριο καταστροφής επαναλαμβάνεται. Το ΝΑΤΟ και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν διδάσκονται από τα λάθη τους. Στην Ουκρανία, έχουν βαλτώσει σε μια περιπέτεια χωρίς πιθανότητες επιτυχίας, επιδιώκοντας ανέφικτους στόχους. Άσκοπες θυσίες για απατηλά κέρδη: το μοτίβο είναι σαφές και η Δύση φαίνεται καταδικασμένη να το επαναλαμβάνει… 

 

Επιπρόσθετα δεν μπορεί να μην κοστολογηθεί μία άλλη παράμετρος, που είναι οι παράπλευρες συνέπειες της ουκρανικής σύγκρουσης, που επιταχύνουν μια βαθιά γεωπολιτική αναδιάταξη. Μια διεθνής δύναμη έχει σχηματιστεί στον κόσμο, που ονομάζεται «Παγκόσμιος Νότος», που συντίθεται από την ενοποίηση των αναπτυσσόμενων χωρών, που έχουν κουραστεί από τις δυτικές επιταγές και κηδεμονίες. Στην πρώτη γραμμή: και οι BRICS, με την Ρωσία ως αιχμή του δόρατος. που συνθέτουν ένα μπλοκ που αποκτά επιρροή, προσφέροντας, μια εναλλακτική λύση στην αμερικανική και δυτική κυριαρχία. Αυτή η όσμωση, αποδυναμώνει την ατλαντική ηγεμονία.

 

Και ξαφνικά… η Βόρεια Κορέα! 

 

Η ουκρανική κρίση έχει επιταχύνει αυτόν τον γεωπολιτικό μετασχηματισμό στην παγκόσμια σκακιέρα. Νέες αρχιτεκτονικές όπως ο Οργανισμός Συνεργασίας του Σαγκάης, οι χώρες BRICS και η Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) στοχεύουν να αποτελέσουν μια εναλλακτική λύση στην ηγεμονία των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης. Αυτά τα μπλοκ επιτρέπουν τα συλλογική απάντηση σε μονομερείς κυρώσεις, την ανάπτυξη παράλληλων αγορών και χρηματοοικονομικών κυκλωμάτων – και τη στρατηγική μείωση της εξάρτησης από το δολάριο. Η δυναμική που αναπτύσσεται καθιστά δυνατή την εύρεση άλλων αγορών και άλλων διεξόδων, για χώρες που βρίσκονται στο στόχαστρο κυρώσεων. 

 

Η ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας Ρωσίας-Β. Κορέας είναι ακόμη ένα επίχειρο της πρόκλησης της ουκρανικής κρίσης. Η Ρωσία αντιμετώπισε έλλειμμα συμβατικών όπλων, όπως βλήματα πυροβολικού και πυραύλους, με την Βόρεια Κορέα να καλύπτει τις ανάγκες της. Σε ανταπόδοση, πρόθεση της Ρωσίας είναι να βοηθήσει την Βόρεια Κορέα στην παραγωγή UAV τύπου Shahed, των φονικών ιρανικών “καμικάζι” drone που έχουν αλλάξει τη φύση του πολέμου στην Ουκρανία. 

 

Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, η Μόσχα και η Πιονγιάνγκ έχουν ήδη συμφωνήσει να οργανώσουν τη μεταφορά τεχνογνωσίας για την κατασκευή των μοντέλων Garpiya και Geran – το τελευταίο είναι η ρωσική ονομασία του Shahed-136. Η συμφωνία αυτή, αποτελεί και ένα σημαντικό βήμα γεωπολιτικής αναδιάταξης, ενισχύοντας τη στρατιωτική συνεργασία Ρωσίας-Βόρειας Κορέας-Ιράν.

 

Ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έδωσε επίσης στη Βόρεια Κορέα τη δυνατότητα να δοκιμάσει τα όπλα και τα στρατεύματά της και να αποκτήσει πολύτιμες γνώσεις για τον σύγχρονο πόλεμο. Η βιομηχανία συμβατικών όπλων της έχει εισέλθει σε μια εποχή αναγέννησης, χάρη στην ζήτηση από τη Μόσχα, βλημάτων πυροβολικού και πυραύλων και την ρωσική στρατιωτική τεχνολογία που ρέει προς την αντίθετη κατεύθυνση, ανέφεραν Νοτιοκορεάτες αναλυτές. 

 

Αυτή η εξέλιξη θα βοηθήσει σημαντικά στη μείωση του χάσματος με τη Νότια Κορέα στα συμβατικά όπλα. Ο Κιμ έχει πλέον μεγαλύτερη ικανότητα να αποσταθεροποιήσει την περιοχή της Ανατολικής Ασίας και μεγαλύτερη επιρροή σε περίπτωση που καθίσει ξανά να μιλήσει με τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. 

 

Παραμένει άγνωστο για το πόση ευαίσθητη τεχνολογία είναι διατεθειμένη να μοιραστεί η Ρωσία με τη Βόρεια Κορέα, η οποία έχει επανειλημμένα αποτύχει να εκτοξεύσει στρατιωτικούς κατασκοπευτικούς δορυφόρους, ενώ για να κατασκευάσει ένα πυρηνοκίνητο υποβρύχιο, η χώρα θα χρειαζόταν έναν μικρό πυρηνικό αντιδραστήρα. Ένα τέτοιο υποβρύχιο, θα είχε την ικανότητά του να διασχίζει τον Ειρηνικό και να εξαπολύσει πυρηνική επίθεση στην ηπειρωτική χώρα των ΗΠΑ. 

 

Αυτό βέβαια είναι πολιτικά πολύ επικίνδυνο, κάτι που κάνει την Μόσχα πολύ προσεκτική. Αλλά και μόνο η απλή απειλή, ότι θα μπορούσε να συμβεί δίνει στον Κιμ μεγαλύτερη επιρροή. Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Βόρειας Κορέας έχουν δείξει μέρος αυτού που χαρακτήρισαν ως ένα πυρηνοκίνητο υποβρύχιο υπό κατασκευή, που αποτελεί το πιο επικίνδυνο όπλο που έχει αποκαλύψει η Βόρεια Κορέα μέχρι στιγμής. 

 

Συμπερασματικά, η ιστορία επαναλαμβάνεται, με το βαρύ τίμημα να το πληρώνουν οι χώρες που στοχοποιούνται. Οι ξένες επεμβάσεις που γίνονται με επίκληση των “δυτικών” αξιών και για παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, εν τέλει επιδεινώνουν τα προβλήματα που θα έλυναν, προσθέτοντας, ατιμώρητα, πόνο στους πληθυσμούς που υποτίθεται ότι θα ανακούφιζαν. Κάθε φορά τα γεγονότα, όχι μόνον διαψεύδουν τις υποσχέσεις για ένα καλύτερο αύριο αλλά κάθε φορά, η Δύση εξέρχεται ζημιωμένη από τις επεμβάσεις της. Επί πλέον πάσχοντας από αμνησία, πυροδοτεί τον επόμενο πόλεμο… Ποτέ άλλοτε το γνωμικό που θεωρείται ότι προέρχεται, παραφρασμένο, από τον Άγιο Βερνάρδο του Κλαιρβώ (1090-1153): “ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις”(“L’enfer est plein de bonnes volontés ou désirs”), δεν φαίνεται τόσο καίριο…

 

πηγή 

ΤΟ ΠΡΩΤΕΙΟΝ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΚΑΙ Η ΕΝΩΣΙΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

Του Μακαριστού αρχιμανδρίτου Αθανασίου Μυτιληναίου

 

Απόσπασμα από απομαγνητοφωνημένη ομιλία (83η) στις «Πράξεις των Αποστόλων» με θέμα:

 

ΤΟ ΠΡΩΤΕΙΟΝ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΚΑΙ Η ΕΝΩΣΙΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

 

[εκφωνήθηκε στον Ι.Ν. Αγίου Χαραλάμπους Λαρίσης στις 7-02-1988]

Όπως θα ενθυμείσθε, ευρισκόμεθα πάντα βεβαίως στο βιβλίο των «Πράξεων των Αποστόλων», στο 8ο κεφάλαιο εις τους στίχους 14 και 15, όπου εκεί αναφέρεται ένα στοιχείον ιεραποστολής, δηλαδή ότι τα Ιεροσόλυμα ήδη θεωρούνται κέντρον ιεραποστολής.

«Ἀκούσαντες δὲ οἱ ἐν Ἱεροσολύμοις ἀπόστολοι ὅτι δέδεκται ἡ Σαμάρεια τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, ἀπέστειλαν πρὸς αὐτοὺς τὸν Πέτρον καὶ Ἰωάννην· οἵτινες καταβάντες προσηύξαντο περὶ αὐτῶν ὅπως λάβωσι Πνεῦμα Ἅγιον». Βλέπομε ότι απέστειλαν προς αυτούς, δηλαδή τους Σαμαρείτας, εκεί που ο Φίλιππος ο διάκονος είχε ευαγγελιστεί το Ευαγγέλιον, απέστειλαν τώρα, αφού άκουσαν στα Ιεροσόλυμα περί της αποδοχής του Ευαγγελίου, τον Πέτρον και τον Ιωάννην.

Ποιοι απέστειλαν; Το σώμα των Αποστόλων. Θα παρακαλέσω ιδιαιτέρως να προσέξετε, αγαπητοί μου, αυτό το σημείο είναι επίκαιρον όσον ποτέ άλλοτε, όπως θα δείτε στη συνέχεια. Είναι δε πολύτιμο χωρίο αυτό, διότι δείχνει ότι δεν αποστέλλει κανείς ως πρόσωπον, παρά μόνον σαν σώμα. Έτσι, εάν ο Απόστολος Πέτρος ήτο ανώτερος από τους λοιπούς Αποστόλους, δεν θα είχε την ανάγκη βεβαίως να τον αποστείλει κάποιος. Αλλά μόνος του θα επρογραμμάτιζε και θα εκινείτο για μια αποστολή. Όμως λέει σαφώς εδώ το βιβλίο των «Πράξεων» ότι απέστειλαν προς αυτούς τον Πέτρον και τον Ιωάννην. Ποιοι απέστειλαν; Θα λέγαμε, ποιο είναι το υποκείμενον του «ἀπέστειλαν»; Το σώμα των Αποστόλων. Άρα δεν είναι ο Απόστολος Πέτρος ανώτερος από τους άλλους Αποστόλους, αλλά ανωτάτη αρχή είναι το σώμα των Αποστόλων. Δηλαδή ο σύλλογος των Αποστόλων.

Γιατί είναι σπουδαίο το θέμα; Διότι σήμερα έχομε το λεγόμενον «πρωτείον» του επισκόπου Ρώμης, δηλαδή του Πάπα. Αυτός προτείνει το «πρωτείον» του. Βέβαια, το «πρωτείον» αυτό από αιώνες πίσω το επρότεινε, αλλά πια, με συνοδική πράξη καθιερώθηκε το «πρωτείον» και το «αλάθητον» του επισκόπου Ρώμης. Ότι δηλαδή αυτό που θα πει, δεν περιέχει λάθος. Είναι γνωστό ότι όλοι μπορούμε να κάνομε λάθος, αλλά η αλήθεια δεν είναι στα πρόσωπα, αλλά πάλι στο σώμα της Εκκλησίας. Ό,τι εν Συνόδοις η Εκκλησία καθόρισε και διεκήρυξε. Αυτό δεχόμεθα. Δεν έχει, λοιπόν, ένα πρόσωπο α ή β την αλήθεια, αλλά η Εκκλησία έχει την αλήθεια.

Βέβαια τόσο το «πρωτείον», όσο και το «αλάθητον» είναι εκείνα τα οποία έχουν δημιουργήσει ένα χάσμα ανάμεσα εις την Ανατολήν και εις την Δύσιν. Επειδή δε στην εποχή μας υπάρχει μία έντονη δραστηριότητα, όπως είναι γνωστό, για την ένωση των Εκκλησιών, μάλιστα τελευταία είδατε και ο ημέτερος Πατριάρχης [εδώ ο μακαριστός γέροντας αναφέρεται στον τότε πατριάρχη Δημήτριο] επήγε εις την Ρώμην, όπως και ο προκάτοχος [:ο Αθηναγόρας] είχε σχέσεις με το Βατικανόν και οι Χριστιανοί αναρωτιώνται και λέγουν τι πρέπει να γίνει, τι σημαίνει αυτό, μερικά πράγματα δεν αρέσουν, σε άλλους αρέσουν, δεν κατανοούν ίσως μερικά πράγματα. Εγώ τουλάχιστον δέχομαι πάρα πολλές απορίες. Δέον να θεωρηθεί ότι αυτά που θα πούμε, ό,τι θα πούμε, φυσικά δεν εξαντλούμε το θέμα, απλώς ό,τι ερμηνευτικά θα βγάλομε από το ιερόν κείμενον, δέον να θεωρηθεί ότι είναι και μία απάντησις στις αλλεπάλληλες απορίες που δέχομαι, αυτές που απαντούμε την Δευτέρα.

Θα λέγαμε ότι εκτός από τις αιρετικές θέσεις που έχει σωρρεύσει η Δύσις κατά την διάρκεια των αιώνων, καθιστούν όμως την Εκκλησίαν της Δύσεως, δηλαδή την λεγομένη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, μία εκκλησία εκκοσμικευμένη. Εγώ δεν θα ήθελα να μείνω στα θέματα εκείνα που έχει πάρει μία αιρετική θέση. Εννοώ δηλαδή το filioque ή ό,τι άλλο. Δεν θα ‘θελα να μείνω γιατί ούτε ο χρόνος μένει, ούτε έχομε ιδιαιτέρα αρμοδιότητα. Θα ‘θελα να μείνω μόνο σε αυτό το σημείο της εκκοσμικευμένης Δυτικής Εκκλησίας. Αυτό νομίζω ότι είναι κεφαλαιώδους σημασίας∙ διότι εκκοσμικευμένη Εκκλησία θα πει εκκλησία που δεν σώζει πια.

Βέβαια περιττόν να σας πω ότι και η δική μας Εκκλησία δέχεται αρκετήν εκκοσμίκευσιν και πρέπει να αγρυπνούμε πάνω εις το σημείον αυτό. Θα ευχόμουνα και θα ήθελα έτσι να είναι, ο λόγος του Θεού πάντα απερίτμητος, να μην είναι εκκοσμικευμένος, για να μπορεί να σώζει. Δηλαδή δεν θα υπήρχε μεγαλύτερο αμάρτημα από μένα, να σας προσφέρω εκκοσμικευμένο λόγο Θεού. Είναι το βαρύτερο αμάρτημα. Γιατί οποιοδήποτε άλλο αμάρτημα κι αν κάνω ή κάνετε, μπορούμε να συγχωρεθούμε. Αλλά εάν εκκοσμίκευσουμε τον λόγο του Θεού και την Εκκλησία, πώς θα σωθούμε; Διότι τίνι τρόπω σωζόμεθα; Δια του λόγου του Θεού και δια της Εκκλησίας. Εάν αυτά τα εκκοσμικεύσομε πώς θα σωθούμε; Δεν έχομε τον τρόπο να σωθούμε.

Όταν λέμε «εκκοσμίκευση», θα θέλαμε να πούμε ότι είναι το εξής: Όταν βάλομε κοσμικά στοιχεία μέσα στην Εκκλησία και αυτά να διέπουν και να λειτουργούν την Εκκλησία. Τι είναι τώρα αυτά τα κοσμικά στοιχεία; Ένα πάρα πολύ, εξόφθαλμο, θα λέγαμε κοσμικό στοιχείο, εξόφθαλμο, είναι ποιο λέτε; Το ότι η Εκκλησία της Δύσεως, δηλαδή η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, αποτελεί κράτος. Ο δε, θα λέγαμε, αρχηγός αυτής της Εκκλησίας, ο επίσκοπος Ρώμης, αυτός είναι ταυτόχρονα και αρχηγός κράτους. Αν πάει κάπου, σε οποιοδήποτε μέρος της Γης, δεν θα του αποδοθούν τιμές ως αρχηγού της Εκκλησίας, μπορεί να του αποδοθούν, μπορεί και να μην του αποδοθούν, αυτό αναλόγως. Αν υποτεθεί ότι πηγαίνει σε ένα κράτος που δεν είναι χριστιανικόν, γιατί να του αποδοθούν τιμές θρησκευτικού αρχηγού; Πάει στην Κίνα, πάει στην Ιαπωνία. Αλλά επειδή είναι αρχηγός κράτους, του αποδίδονται τιμές αρχηγού κράτους.

Βέβαια ένα κρατίδιο είναι. Είναι ένα κομματάκι της Ρώμης, της πόλεως της Ρώμης· ένα κομματάκι είναι. Θα λέγαμε, ξέρω γω, κάποια τετράγωνα. Ένα πολύ μικρό. Αυτό είναι κράτος. Κι έχει όλα τα χαρακτηριστικά του κράτους. Έχει διπλωματικόν σώμα, έχει υπουργούς κ.ο.κ. Ό,τι έχει ένα κράτος. Έχει διπλωματικές σχέσεις με όλους τους λαούς της γης, έχει υπουργείο Εσωτερικών, έχει υπουργείο Εξωτερικών κ.ο.κ. Αυτό τώρα γίνεται βέβαια μια αφετηρία να εκκοσμικευθεί και ολόκληρη η Εκκλησία. Σημειώσατε δε ότι οι ιεροί κανόνες απαγορεύουν ρητώς ο εκκλησιαστικός άρχων να είναι ταυτόχρονα και πολιτικός ή κοσμικός άρχων. Ρητώς απαγορεύεται! Δεν μπορεί κανείς να έχει αυτές τις δύο εξουσίες. Ή την μία θα έχει ή την άλλη.

Πρέπει μόνο να σας κάνω μία παρατήρηση, ότι άλλο πράγμα είναι ο εθνάρχης, δηλαδή όταν ένας επίσκοπος ή αρχιεπίσκοπος ή Πατριάρχης, σε κάποια στιγμή που μία περιοχή, γεωγραφική περιοχή έχει υποδουλωθεί σε εχθρούς και αυτός ο λαός που είναι υποδουλωμένος, δεν έχει πλέον τον τρόπον να κυβερνηθεί, τότε θρησκευτικός ηγέτης αναλαμβάνει, θα λέγαμε, την διακυβέρνηση, κάτω από κατοχή, εννοείται, πάντοτε, αυτού του λαού. Αυτό είναι, θα λέγαμε, το αξίωμα του εθνάρχου. Δεν είναι όμως πολιτικόν πρόσωπον. Απλώς είναι ένα πρόσωπον που σε μία κατάσταση ανάγκης προστατεύει τον λαό του Θεού. Αυτό το φαινόμενο το είχαμε και θα το έχομε στην Ιστορία, όσο κρατήσει η Ιστορία, σε παλιότερα χρόνια, όταν εδάφη βυζαντινά κατελαμβάνοντο από τους Άραβες, όπως η Δαμασκός, με τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, ο οποίος, ξέρετε πρώτα είχε πολιτικόν αξίωμα, αλλά πριν όμως αφιερωθεί και γίνει μοναχός. Και μάλιστα τον κατηγορούσαν γι'αυτό, επειδή ήτο χριστιανός και ήτο βεβαίως στην εξουσία και τη διακυβέρνηση μωαμεθανού και ούτω καθεξής, έτσι για να διακυβερνάται ο λαός του Θεού. Μόνον αυτό.

Όπως ήσαν οι Πατριάρχαι Κωνσταντινουπόλεως κατά την διάρκεια της τουρκικής κατοχής, όταν δεν είχαμε δηλαδή κράτος ελληνικόν. Και οι Πατριάρχαι έπαιζαν έναν διπλό ρόλο, αλλά ως εθνάρχαι, όχι όμως ότι κινούσαν επαναστάσεις ή ό,τι άλλα. Απλώς ότι επιτηρούν αυτόν τον λαό του Θεού που δεν έχει κυβέρνηση. Γιατί; Αφού είναι κάτω από κάποια κατοχή; Όταν όμως, όπως ήταν ο προκάτοχος της Κύπρου, ο Μακάριος, αναλάβει πολιτικήν εξουσίαν, αυτό είναι απαράδεκτον. Είναι απαράδεκτον. Τώρα τι αυτό μπορεί να κοστίσει από πολιτικής πλευράς ή όχι, αυτό δεν ενδιαφέρει. Ενδιαφέρει μόνο ότι ο θρησκευτικός ηγέτης δεν δύναται να είναι και πολιτικός ή κοσμικός ηγέτης. Αυτό, αγαπητοί μου, πρέπει να το καταλάβομε, είναι ανάγκη. Όπως ένας ιερεύς δεν μπορεί να γίνει πρόεδρος της κοινότητος ή δήμαρχος. Δεν μπορεί να γίνει. Απαγορεύεται από τους Κανόνες της Εκκλησίας μας.

Αυτό βεβαίως αρχίζει να έχει επιπτώσεις. Διότι δεν σταματά το πράγμα εκεί. Εκκοσμίκευσις δε, σημαίνει να αρχίζει να μπαίνει ο κόσμος, δηλαδή η νοοτροπία η κοσμική μέσα στην Εκκλησία. Οπότε, για να μην πολυπραγμονώ, θα πει όχι να χριστιανικοποιείται ο κόσμος, να εκχριστιανίζεται ο κόσμος, αλλά να κοσμικοποιείται η Εκκλησία. Όταν, λοιπόν, κοσμικοποιούμε την Εκκλησία, αυτό λέγεται «εκκοσμίκευση». Ή να το πω ακόμη αλλιώτικα: όχι να διορθώνουμε τη ζωή μας με βάση το Ευαγγέλιο, αλλά να τροποποιούμε το Ευαγγέλιο με βάση αυτά που ζούμε. Είναι αυτό που ακούμε διάχυτο στην εποχή μας, διάχυτο, ότι… «είδες», λέει, «αυτός έκανε ένα ωραίο κήρυγμα». Αυτό το «ωραίο» πού ήταν, ξέρετε πού ήταν; Το ότι μπορούσε να πιάσει στοιχεία, τα οποία θα μπορούσαν απλώς να προσαρμόσουν το Ευαγγέλιο στη σύγχρονη πραγματικότητα. Και όχι τη σύγχρονη πραγματικότητα εις το Ευαγγέλιον.

Έτσι, να, τελευταία, ένα περιοδικό ντόπιο, εδώ, που βγαίνει, ήταν μία παράγραφος, ευτυχώς μίλησε πολύ καλά εκεί ο ημέτερος επίσκοπος, ότι «να αναλάβει», λέει, «η Εκκλησία να κάνει ετούτα, εκείνα». Μα αυτά ανήκουν στην πολιτεία, ανήκουν στην πολιτεία. Μια υπερβολική δραστηριότητα ή ό,τι άλλα. Αυτά ανήκουν στην πολιτεία. Ότι «υπάρχουν», λέει, «κηρύγματα που μιλάνε για τον… - ωραία», λέει, «κηρύγματα, που ανήκαν σε μία εποχή παλιά, αλλά σήμερα δεν είναι σύγχρονα. Μιλάνε για νηστεία, μιλάνε για εγκράτεια. Αυτά», λέει, «σήμερα δεν έχουν την θέση τους». Αυτό είναι, εάν υποτεθεί ότι υπάρχει ένα κήρυγμα, που δεν μιλάει για την νηστεία, δεν μιλάει για την άσκηση, δεν μιλάει για τον σταυρό, δηλαδή το σταυρικό Ευαγγέλιο, αυτό σημαίνει το κήρυγμα αυτό έχει εκκοσμικευθεί. Μα ένα τέτοιο κήρυγμα δεν σώζει ποτέ. Δεν σώζει ποτέ! Γι'αυτό, σας είπα, δεχόμεθα επιθέσεις εκ μέρους του κόσμου.

Μια φορά είχα κάνει μία ομιλία εδώ και 25 χρόνια στην αεροπορία. Από τότε άλλαξαν πολλοί αρχηγοί στο αεροδρόμιο, πολλοί, δηλαδή, διοικηταί. Ε, ζήτησαν από τον Δεσπότη, τον Μητροπολίτη εδώ και με έστειλε εμένα η Μητρόπολις. Έκανα μία ομιλία περί εγκρατείας εις τους οπλίτας, τους σμηνίτας. Όταν τελειώσαμε, έρχεται ο Διοικητής και μου λέει - ήταν εκείνος ο καιρός που είχαμε πάει στο φεγγάρι...

- Ξέρετε, λέει, τώρα ο άνθρωπος επήγε στο φεγγάρι.

- Ναι, λέω.

- Ξέρετε, ο Πάπας Ρώμης λέει ετούτο ή εκείνο.

- Γιατί μου τα λέτε αυτά; του λέγω.

Το’ παιρνε απέξω απέξω το θέμα για να μου πει ότι αυτά που είπα εις τους οπλίτας περί αγνότητος και εγκρατείας, είναι αναχρονισμένα.

(Λέω:) -Κάνετε λάθος, κάνετε λάθος, να με συγχωρείτε πάρα πολύ, αλλά δεν μπορεί να προσαρμόζεται το Ευαγγέλιον εις τα ήθη μιας εποχής, αλλά τα ήθη μιας εποχής θα προσαρμόζονται στο Ευαγγέλιον. Ο δείκτης δεν είναι η εποχή, αλλά είναι το Ευαγγέλιον.

Πιστεύω να έγινα κατανοητός, τι σημαίνει «εκκοσμικευμένη εκκλησία». Αν λοιπόν μία Εκκλησία μπορεί έτσι να κινείται, να προσαρμόζει μερικά πράγματα εφαμάρτως, τότε παύει να είναι Εκκλησία σώζουσα. Είπα: «εφαμάρτως». Διότι βεβαίως υπάρχουνε μερικά πράγματα τα οποία δεν μπορούν να αγνοηθούν σε μία εποχή. Αυτή τη στιγμή έχομε ηλεκτρικόν ρεύμα. Αυτό δεν θα πείραζε, επειδή ίσως στην παλιά Εκκλησία υπήρχαν κεριά, ε, υπήρχαν κεριά, γιατί δεν υπήρχε ηλεκτρικόν ρεύμα. Το ότι υπήρχε ο φωτισμός, δεν είναι στοιχειώδες πράγμα, για να φωτίζονται οι άνθρωποι μέσα να βλέπουν να διαβάζουν, να κινηθούν κ.λπ; Να τελέσουν το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας; Αν τώρα δεν είναι κεριά και είναι ηλεκτρικοί λαμπτήρες, τι θα πείραζε αυτό; Αυτό δεν λέγεται εκκοσμίκευσις. Απλώς είναι ότι η Εκκλησία προσλαμβάνει μέσα στην ιστορική της πορεία στοιχεία εκείνα που μπορούν να την βοηθήσουν. Θα χρησιμοποιήσει το αεροπλάνο, θα χρησιμοποιήσει το τρένο, το αυτοκίνητο. Αυτό δεν είναι εκκοσμίκευσις. Καταλάβατε τι θα πει «εκκοσμίκευσις», σας το είπα.

Αλλά ένας πιστός, όταν ξέρει ότι κι αυτά που είναι ανώδυνα και προσλαμβανόμενα από την Εκκλησία, ότι κάποτε μπορεί να οδηγήσουν, γιατί ο άνθρωπος ξεχνάει, μπορεί να οδηγήσουν σε μίαν εκκοσμίκευση που δεν θα σώζει, υπάρχουν φορές που αρνείται και αυτές τις περιπτώσεις.

Θα μου επιτραπεί να πω το εξής. Μπορεί να συνηθίσει κανένας απ’ αυτά τα ανώδυνα μερικά πράγματα, αυτά τα τεχνικά μέσα. Μερικά πράγματα να τα συνηθίσει σε τέτοιο βαθμό… μήπως οι κασέτες που έχομε, δεν είναι ένα πολιτιστικό στοιχείο, ένα τεχνικό στοιχείο της εποχής; Το χρησιμοποιούμε. Είναι ανώδυνο. Δεν βλάπτει. Πάει ο λόγος του Θεού λίγο πιο κάτω. Κι αν υποτεθεί ότι είχαμε πολύ κόσμο και βάζαμε μεγάφωνα για να ακουγόμαστε και πιο κάτω, είναι αμαρτία αυτό; Αναμφισβήτητα όχι. Αν όμως συνηθίσομε σ’ αυτά και μας αρέσουν, τότε πολλές φορές χωρίς να το καταλάβομε, αρχίζομε να εκκοσμικευόμεθα.

Ένα μικρό παράδειγμα. Πηγαίνει κανείς πάντα με ένα αυτοκίνητο κάπου. Αν κάποια φορά πει: «Δεν θα πάω με αυτοκίνητο», «Πώς θα πας;», «Με τα πόδια», τι κάνομε; Αυτό που καθεαυτό δεν είναι κακό, αλλά μπορεί να γίνει μια ευκαιρία για μένα ανέσεως ανεπιτρέπτου και συνεπώς εκκοσμικεύσεως της ζωής μου, πρέπει να το σπάζω. Κατά καιρούς να το σπάζω. Όπως ακριβώς στον στρατό γίνεται το εξής· θα ‘θελαν να βασανίζουν τους στρατιώτες οι αξιωματικοί με το να τους κάνουνε καψόνια; Εγίνοντο κάποτε, τώρα δεν θα γίνονται, γιατί θα περάσει από στρατοδικείο ο αξιωματικός αν θα κάνει καψόνια. Όχι βεβαίως. Ο σκοπός είναι να σκληραγωγηθεί ο στρατιώτης, να του πέσει ο εγωισμός. Κάποτε φορούσαμε την στολή. Κι αν βγαίναμε χωρίς στολή έξω και μας τσιμπούσε η αστυνομία η στρατιωτική… ε, είχε φυλακή. Γιατί; Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάω ότι είμαι στρατιώτης. Μα, κάνει η στολή τον στρατιώτη; Λέει ο…, ένας ξένος, δεν θυμάμαι πώς τον λένε, ψυχίατρος: «Δεν κάνει, αλλά κάνει». Γι’ αυτό και υπάρχει ειδική στολή στον δικαστικό -υπήρχε- με την τήβενο. Γι'αυτό και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου κάποτε φορούσε τήβενο. Γι'αυτό και ο ιερεύς φοράει τα ράσα. Μα κάνουν τα ράσα τον παπά; Δεν κάνουν βεβαίως τα ράσα τον παπά, αλλά τον κάνουν. Το ίδιο και ο στρατιώτης, και ο αξιωματικός κ.τ.λ. Η στολή σού θυμίζει τι είσαι.

Έτσι, δεν είναι βεβαίως να σταματήσω εκεί. «Μπορώ να βάλω και πολιτικά», θα έλεγε ο στρατιώτης. Αλλά δεν θα πρέπει, εγώ νομίζω ότι οι στρατιώτες πρέπει να φοράνε τη στολή τους άμα βγαίνουν έξω. Θα μου πείτε: «Τι είναι αυτά; Παρωχημένες ιδέες…». Για τους λόγους που σας εξηγώ τώρα. Γιατί πρέπει ο στρατιώτης να θυμάται ότι είναι στρατιώτης. Γιατί να μη βγάλω κι εγώ τα ράσα μου; Στην αρχαία Εκκλησία δεν φορούσανε ράσα. Αλλά μου θυμίζει τι είμαι. Αν το θέλετε και με εμποδίζει να πάω εκεί που δεν πρέπει να πάω.

Ο μαθητής φορούσε το πηλίκιο και η μαθήτρια την ποδιά. Τα βγάλαμε αυτά. Σας ερωτώ, είναι σωστό αυτό; Για μια στιγμή, θα πει κανείς, είναι αδιάφορο. Δεν μπορώ να πηγαίνω σχολείο χωρίς πηλίκιο; Το πηλίκιο θα με κάνει καλό μαθητή; Ή χωρίς ποδιά; Ναι, αλλά… Για το «αλλά» όλη η κουβέντα. Ναι, αλλά … όταν αρχίσω να μαθαίνω και να συνηθίζω, τότε θα ξεχάσω ότι είμαι μαθητής. Και πρέπει να το πούμε αν είμεθα ειλικρινείς, ότι οι σύγχρονοι μαθηταί μας ξέχασαν ότι είναι μαθηταί. Θα τους δείτε σε ανεπίτρεπτους τόπους. Κάποτε να εμφανιστεί κανείς σε καφενείο μαθητής να μπει μέσα να πιει το καφεδάκι του ή να παίζει μπιλιάρδο; Αδιανόητον! Τώρα; Ου! Σε πολύ χειρότερους τόπους βρίσκονται και το πηλίκιον δεν βλάπτουν, όμως στην πραγματικότητα πρέπει να μάθομε να τα κρατάμε αυτά. Γιατί; Γιατί είναι συγκρατητικά στοιχεία.

Με καταλάβατε λοιπόν ότι πολλά πράγματα που δεν έβλαπταν καθεαυτά, αλλά τα κρατούμε. Είναι ανάγκη. Να τα κρατούμε! Γι’ αυτό πρέπει να σπάζομε κάθε εποχή, όχι εμείς οι κληρικοί, κι εσείς οι λαϊκοί, όλοι μας, να σπάζομε μερικά πράγματα και να λέμε: «Όχι, με τα πόδια». «Όχι, θα κινηθώ έτσι, θα κάνω έτσι, για να σπάζω εκείνα τα οποία στο τέλος θα με κάνουν να μη δεχθώ την άνεση». Η νηστεία, η νηστεία είναι σπουδαίο στοιχείο. Μου σπάζει την καλοπέραση. Μου σπάζει την ευμάρεια. Μου σπάζει τον ευδαιμονισμό. Όταν πω: «Αλάδωτο». Μπαίνομε τώρα στη Σαρακοστή, σε δυο εβδομάδες. Αλάδωτο. Βλέπετε; Και δεν εκκοσμικεύεται η Εκκλησία. Αλλά είπα πολλά.

Έτσι λοιπόν ήθελα να σας πω ότι εκτός από αυτές τις αιρετικές θέσεις που έχει η Εκκλησία της Ρώμης, έχει το εκκοσμικευμένο πνεύμα, το έχει, δυστυχώς, το έχει. Όσο για τις προτεσταντικές κοινότητες, εκείνοι πια δεν είναι καν εκκλησία. Δεν είναι καν εκκλησία. Και απορώ και εξίσταμαι γιατί μπορούμε μαζί τους να έχομε διαλόγους. Δεν μπορώ να το καταλάβω. Είναι μερικά πράγματα που μου είναι ανεξήγητα. Ούτε καν εκκλησία, διότι την εκκλησία τι την συνιστά; Το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αυτό δεν υπάρχει. Γιατί δεν υπάρχει; Διότι δεν υπάρχει το μυστήριο της ιερωσύνης. Άπαξ και δεν υπάρχει το μυστήριο της ιερωσύνης, το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, δεν υπάρχει Εκκλησία. Ακούσατε; Δεν υπάρχει Εκκλησία. Καταχρηστικώς μπορούμε να λέμε «προτεσταντική εκκλησία». Δεν είναι Εκκλησία. Τι είδους διάλογο μπορούμε να κάνομε με αυτούς και γιατί κι από πού και πώς και τι.

Αγαπητοί μου, όλα αυτά είναι αλλότρια πράγματα και θέλει πάρα πολλή προσοχή. Γι’ αυτό σας είπα, το χωρίον αυτό είναι πολύτιμο. Θεωρείται δε κλασικόν χωρίον, για να αποδείξει ότι δεν υπάρχουν πρωτεία μέσα εις την Εκκλησία. Διότι ο επίσκοπος Ρώμης δεν θα ήθελε να μείνει απλώς στον χαρακτήρα τον διοικητικό. Είναι μία Εκκλησία. Ας το πούμε. Και να μείνει στον διοικητικό της χαρακτήρα. Όπως μένει η Εκκλησία των Αθηνών, η Εκκλησία της Αλεξανδρείας. Όχι. Αλλά επιθυμεί και το έχει δείξει ανυποχωρήτως ότι θέλει να υποτάξει και να υποδουλώσει όλες τις άλλες Εκκλησίες.

Έτσι, θα λέγαμε, πού στηρίζεται η Ρώμη για να κρατάει το Πρωτείον και το αλάθητον; Εις τον Απόστολον Πέτρον. Βέβαια περιττόν να σας πω ότι υπάρχουν κάποια συγγράμματα τα οποία είναι νόθα, τα λεγόμενα «ψευδοκλημέντια», τα οποία πολύ περίεργα είναι. Πλαστογραφίες είναι, πλαστογραφίες. Και που πάνω σ’ αυτά στηρίζεται η Ρώμη, για να υποστηρίξει το πρωτείον της. Ερωτούμε: Ποιος ίδρυσε την Εκκλησία της Ρώμης; Επικαλούνται τον Απόστολον Πέτρον. Μα ο Απόστολος Πέτρος, όταν πήγε στη Ρώμη, δεν ίδρυσε την Εκκλησίαν της Ρώμης. Η Εκκλησία της Ρώμης προϋπήρχε. Προϋπήρχε. Όταν ο Απόστολος Παύλος έστειλε από την Κόρινθο την προς Ρωμαίους επιστολή του, δεν είχε πάει στη Ρώμη κανείς Απόστολος. Ούτε ο Πέτρος, ούτε ο Παύλος. Διαβάστε, παρακαλώ, με λίγο προσοχή το πρώτο κεφάλαιο στην προς Ρωμαίους επιστολή να δείτε τον Απόστολο Παύλο να λέει ότι πολύ θα επιθυμούσε να γνωρίσει την Εκκλησία της Ρώμης. Και ηύχετο να του δοθεί αυτή η ευκαιρία να πάει. Επήγε. Επήγε όμως…τον πήγανε. Γιατί πήγε δέσμιος ο Παύλος για πρώτη φορά εις την Ρώμην. Ως δέσμιος που έφυγε από την Καισάρεια, από Ιεροσύλυμα κ.τ.λ. κι έφθασε ως δέσμιος εις την Ρώμην. Εν τοιαύτη περιπτώσει ιδρυτής ούτε ο Παύλος είναι, ούτε ο Πέτρος είναι. Απλώς ο Απόστολος Πέτρος εμαρτύρησε εις την Ρώμην. Αλλά θα λέγαμε ότι και ο Απόστολος Παύλος εμαρτύρησε εις την Ρώμην. Δεν είναι αυτό επιχείρημα να πούμε ότι μπορεί ο επίσκοπος μιας πόλεως να έχει το «πρωτείον».

Ακόμη… «πρωτείον», τι «πρωτείον»; Πρωτείον που θα υποτάξει τους πάντας όλους. Για σκεφθείτε αυτό το πράγμα. Να υποτάξει… λέει τώρα τελευταία ο επίσκοπος Ρώμης… τι είπε; Ότι «θα σεβαστούμε», λέγει, «την παράδοση της Ανατολής». Α, «θα σεβαστούμε». Δηλαδή; Σήμερα. Αύριο; Κι αν μας εισαχθεί μία πνευματικότητα δυτικού τύπου; Τι γίνεται τότε; Είναι αμέσου, αγαπητοί μου, πρακτικής, όλα αυτά που σας λέω. Δεν είναι απλές θεωρίες και μαλώνουμε για κάποια πράγματα θεωρητικά. Διότι από την πίστη μας εξαρτάται η πνευματικότητά μας, δηλαδή η πρακτική ζωή. Αν αυτή δεν είναι ορθόδοξη, δεν είναι σωστή, τότε εισάγεται μια άλλου τύπου, άλλου είδους πνευματικότης. Και αυτό είναι πάρα πολύ μεγάλο και σημαντικό.

Ακόμη, αν θέλετε, ο Απόστολος Πέτρος δεν υπήρξε ποτέ επίσκοπος Ρώμης. Όχι ιδρυτής, αλλά ούτε επίσκοπος Ρώμης. Σας είπα ότι ο Απόστολος Πέτρος δεν στάθηκε επίσκοπος Ρώμης. Ούτε πρώτος, ούτε δεύτερος, ούτε τρίτος, αφού είχε ήδη ιδρυθεί η Εκκλησία της Ρώμης. Αλλά διότι το αποστολικόν αξίωμα ήτο ανώτερον του αξιώματος του επισκόπου και ήτο ανεπανάληπτον. Επί παραδείγματι, εγκαθιδρύει επισκόπους ο Απόστολος Παύλος στις εκκλησίες που ιδρύει, αλλά δεν γίνεται ο ίδιος Επίσκοπος. Διότι, σας ξαναλέγω, το αποστολικόν αξίωμα ήταν μοναδικό εις την Ιστορία και ήταν κατώτερο το επισκοπικόν. Δεν μπορούσε λοιπόν ο Απόστολος να γίνει επίσκοπος.

Ακόμη, θα λέγαμε, η Ρώμη δεν προηγείται, δεν μπορεί να προηγείται σε μία διοικητική προτεραιότητα, αν λάβει κανείς υπόψη ότι υπήρξαν Εκκλησίες, οι οποίες ιδρύθηκαν προ της Ρώμης. Η πρώτη Εκκλησία είναι των Ιεροσολύμων, η πρεσβυτέρα Εκκλησία. Θα ‘πρεπε, θα λέγαμε, το Πατριαρχείον της Ιερουσαλήμ να έχει το προβάδισμα. Να είναι εκείνη που θα διοικεί, αλλά πώς θα διοικεί; Όπως το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, χωρίς, όμως, να επιβάλλεται με τον τρόπον που θα ήθελε να επιβληθεί η Ρώμη.

Αν θέλετε, η Εκκλησία της Αντιόχειας προηγείται της Εκκλησίας της Ρώμης. Προηγείται. Άρα, δεν μπορούμε να πούμε ότι η Ρώμη έχει μία προτεραιότητα ιδρύσεως, για να φθάνει να υποδουλώνει τις λοιπές Εκκλησίες. Η Ρώμη, όπως γράφει ο άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας, είναι η «προκαθημένη τῆς ἀγάπης». Είναι εις την προς Ρωμαίους επιστολή του, όταν πήγαινε για να μαρτυρήσει στη Ρώμη και επειδή έμαθε ότι οι Ρωμαίοι Χριστιανοί ετοιμάζονται να βρουν τον τρόπο να τον ελευθερώσουν, να μη μαρτυρήσει, αναγκάζεται να τους στείλει την επιστολή εκείνη, για να τους παρακαλέσει μετά δακρύων να μην αποτρέψουν το μαρτύριό του. Βλέπετε ήταν ένδοξες εκείνες οι εποχές. Όταν κανείς επιζητούσε το μαρτύριον. «Όχι», λέει, «σας παρακαλώ, σας ικετεύω, αν με αγαπάτε, κι όποιος έχει Πνεύμα Θεού», λέγει, «με καταλαβαίνει, μην αποτρέψετε το μαρτύριό μου». Εκεί στο προοίμιον αυτής της επιστολής λέγει ότι η Ρώμη είναι η «προκαθημένη τῆς ἀγάπης». Κι όταν λέει «προκαθημένη τῆς ἀγάπης», εννοεί της αγάπης και όχι της διοικήσεως ή της αυθαιρεσίας ή της επιβολής ή της υποδουλώσεως.

Έτσι, θα λέγαμε, ο επίσκοπος Ρώμης, ο Πάπας Ρώμης, σαν ανωτάτη αρχή που θέλει να λέγεται, από ποιον αποστέλλεται; Για να ξαναγυρίσομε εις το κείμενο των Πράξεων; Από ποιον αποστέλλεται; Από κανέναν. Μόνος του αποφασίζει τι θα κάνει. Ενώ ο Απόστολος Πέτρος, ο υποτιθέμενος ιδρυτής της ρωμαϊκής Εκκλησίας, ο υποτιθέμενος, αποστέλλεται από το σώμα των Αποστόλων. Γι'αυτό σας είπα ότι είναι μεγάλης αξίας το χωρίον αυτό.

Έτσι, μέσα στην Εκκλησία του Χριστού, κανείς δεν αποστέλλει. Αλλά όλοι αποστέλλονται, ως πρόσωπα, σε οποιονδήποτε βαθμόν και αν ανήκουν, και αποστέλλονται πάντοτε από το σώμα της Εκκλησίας.

Στην Αντιόχεια, για να πάρομε ένα δύο παραδειγματάκια, θα το δείτε αυτό, δεν είναι μόνο τούτο το χωρίο στις «Πράξεις», στην Αντιόχεια, σημειώνει ο ευαγγελιστής Λουκάς, στο κεφάλαιο το 13: «Λειτουργούντων αὐτῶν τῷ Κυρίῳ –εννοείται των Χριστιανών και των προϊσταμένων των, δηλαδή η Εκκλησία- καὶ νηστευόντων (:ενώ νήστευαν) εἶπε τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον -Τι είπε το Πνεύμα το Άγιον;-· ἀφορίσατε δή μοι τὸν Βαρνάβαν καὶ τὸν Σαῦλον(: να μου ξεχωρίσετε λοιπόν τον Βαρνάβαν και τον Παύλον) εἰς τὸ ἔργον ὃ προσκέκλημαι αὐτούς(:στο έργο που τους έχω Εγώ καλέσει. -Ποιος; Το Πνεύμα το Άγιον. Τους καλεί σε ένα έργον. Βλέπετε το Πνεύμα το Άγιον; Είναι πρόσωπον. Και καλεί). Τότε νηστεύσαντες –γιατί θα μπορούσαν να πουν και ο Παύλος και ο Βαρνάβας: «Κύριοι, μας κάλεσε προσωπικώς το Πνεύμα το Άγιον. Τι; Θα πρέπει τώρα εσείς να μας δώσετε καμιά ευλογία; Αφού μας καλεί ο ίδιος ο Θεός»- Τότε νηστεύσαντες -Ποιοι; Οι άνθρωποι της Εκκλησίας- καὶ προσευξάμενοι (: και αφού προσευχήθηκαν) καὶ ἐπιθέντες αὐτοῖς τὰς χεῖρας ἀπέλυσαν». Έβαλαν τα χέρια τους επάνω εις τας κεφαλάς των δύο Αποστόλων· Παύλου και Βαρνάβα. Γιατί έβαλαν τα χέρια τους; Για να πάρουν ειδικόν χάρισμα για την ιεραποστολή που το Πνεύμα το Άγιον παρήγγειλε να αποσταλούν.

Βλέπετε, παρακαλώ, εξάρτησιν; Το βλέπετε καθαρά. Θέλετε ακόμη κάτι άλλο; Όταν έγινε η λεγομένη «πρώτη αποστολική Σύνοδος» στα Ιεροσόλυμα, για κάποια θέματα που είχαν προκύψει στην Εκκλησία της Αντιοχείας… αυτά είναι γραμμένα στο 15 κεφάλαιο· έστειλαν επιστολή, εν σώματι, και γράφουν μεταξύ άλλων: «Ἒδοξεν ἡμῖν γενομένοις ὁμοθυμαδόν -Α, «γενομένοις ὁμοθυμαδόν». Δηλαδή αποτελούμε ένα σώμα και εφάνη καλό, «ἔδοξεν», «εφάνη καλό», «ἡμῖν», «σε εμάς». Όχι «ἐμοί». Δεν στέλνει ο Πέτρος κάποια επιστολή και να πει «ἔδοξε ἐμοί» κ.τ.λ. «Εφάνη καλό σε μένα». «Ἒδοξεν ἡμῖν», σε μας, στο σώμα της Εκκλησίας· που ήταν Απόστολοι, ίσως όχι όλοι οι Απόστολοι, γιατί κάποιοι έλειπαν. Ήταν και ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος ως πρώτος επίσκοπος της Εκκλησίας της Ιερουσαλήμ- ἐκλεξαμένους ἄνδρας πέμψαι πρὸς ὑμᾶς(: εφάνη καλό να διαλέξομε -λέει- κάποιους άνδρας και να σας τους στείλομε) σὺν τοῖς ἀγαπητοῖς ἡμῶν Βαρνάβᾳ καὶ Παύλῳ(:μαζί με τους αγαπητούς μας, τον Βαρνάβα και τον Παύλο), ἔδοξε γὰρ τῷ ῾Αγίῳ Πνεύματι καὶ ἡμῖν…». «Διότι εφάνη καλόν εις το Πνεύμα το Άγιον και εις ημάς». Είναι ολόκληρη η διατύπωση αυτής της επιστολής, διατύπωσις που δείχνει ότι δεν μιλάει ένας άνθρωπος. Αλλά μιλάει το σώμα της Εκκλησίας κι αυτό όχι ερήμην του Αγίου Πνεύματος. Βλέπει, λοιπόν, κανείς ποια είναι η σωστή θέσις, το σωστό πολίτευμα της Εκκλησίας, εκείνο που δεν γεννάει ποτέ μάχες. Είναι το συλλογικόν πνεύμα. Είναι, σας είπα, η Σύνοδος, είναι όλα αυτά.

Μας το δίδαξε ο Κύριος αυτό. Όταν ο Χριστός ήρθε στον κόσμον, ποτέ δεν είχε αναφορά εις τον εαυτόν Του, αν και Θεός. «Οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ (:διότι δεν είχε εξ αρπαγμού την Θεότητα)». Δηλαδή ο Χριστός δεν ήταν Θεός γιατί άρπαξε από κάποιον άλλον, απ’ τον Πατέρα, θεότητα, αλλά ήταν Θεός. Εντούτοις, με την ανθρωπίνη Του φύση τι κάνει; Υποτάσσεται εις τον Πατέρα. Και τι κάνει; «Ποιεῖ τὰ ἀρεστὰ Αὐτῷ (:Κάνει εκείνα που αρέσουν εις τον Πατέρα)». Και τι λέγει όταν αποστέλλει τους μαθητάς Του; «Καθὼς ἀπέσταλκέ με ὁ πατήρ, κἀγὼ πέμπω ὑμᾶς(:Όπως εμένα με έστειλε ο Πατήρ…)» -γι'αυτό και ένα από τα ονόματα του Χριστού, από τα πλήθος ονόματά Του, πλήθος, που εκφράζουν, εννοείται, ιδιότητες, είναι και ο τίτλος, το όνομα «Ἀπόστολος». Γιατί αποστέλλεται. Όπως και «ἂγγελος μεγάλης βουλῆς» κ.ο.κ. «Όπως με έστειλε Εμένα ο Πατήρ, έτσι στέλλω Εγώ εσάς». Γιατί; Διότι η πηγή είναι ο Πατήρ. Και όλα έχουν την αναφορά τους εις τον Πατέρα. Εάν, λοιπόν, ο Χριστός αποστέλλεται και αποστέλλει και αποστέλλει γιατί αποστέλλεται, πόσο περισσότερο ένας άνθρωπος, ό,τι υποτεθεί τίτλο μπορεί αυτός να έχει μέσα στην Ιστορία.

Λοιπόν, καταλάβατε, σας παρακαλώ; Δεν ξέρομε αύριο τι θα κάνομε, τι θα γίνει, δεν ξέρω. Βέβαια, δεν πρέπει να είναι μόνο ένας διάλογος ή μία ένωσις, ένωσις αγάπης, αλλά και ένωσις αληθείας. Είναι εκείνο που λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης: «Ἐν ἀγάπῃ καὶ ἀληθείᾳ». Ούτε η αγάπη εις βάρος της αληθείας, ούτε η αλήθεια εις βάρος της αγάπης. Διότι η αλήθεια ποια είναι παρακαλώ; Είναι η Ορθοδοξία. Δεν μπορούμε, λοιπόν, εις βάρος της Ορθοδοξίας να μιλάμε για αγάπη.

Αλλά υπάρχει πάντοτε πονηρία εις τους ανθρώπους. Ξεκινούν με τον διάλογο της αγάπης. Δεν θα υπάρξει ποτέ παρακάτω διάλογος της αληθείας, διότι τα δόγματα θέλομε να τα βάλομε μέσα εις το ψυγείον, δεν μας χρειάζονται. Αυτό ειπώθηκε προ ετών, από δικής μας πλευράς μάλιστα, κατά δυστυχίαν. Όχι. Μας χρειάζονται, γιατί καθορίζουν την αλήθεια. Και θα πρέπει καθετί να είναι «ἐν ἀγάπῃ καὶ ἀληθείᾳ». Αλλιώτικα, δεν συμφέρει.

Αγαπητοί μου, δεν ξέρομε αύριο τι θα γίνει, δεν ξέρομε. Πάντως σας λέγω εγώ, έτσι το πιστεύω, πείτε με ό,τι θέλετε πείτε με, ότι αν υποτεθεί ότι θα μπορούσε να γίνει μία ένωσις των Εκκλησιών, χωρίς κάτι να διορθωθεί, όχι κάτι, να διορθωθούν ό,τι υπάρχει στη Ρώμη, θα ήτανε μία συμφορά. Διότι δεν είναι τίποτε άλλο η Ρώμη παρά μία χοάνη, μέσα στην οποία χοάνη, ό,τι πέσει, χωνεύεται και χάνεται. Αυτό μόνο σας λέγω. […]

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ 

και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο

ψηφιοποίηση και επιμέλεια της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας:

Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

 

ΠΗΓΕΣ:

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

https://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/prajeis/prajeis_083.mp3

Αραβική Ανάλυση: Οι θησαυροί της Ανατολικής Μεσογείου και το τουρκολιβυκό μνημόνιο

Παρά τις ραγδαίες εξελίξεις που εκτυλίσσονται πίσω από τα σύνορά της με τη Λιβύη, το Σουδάν και τη Λωρίδα της Γάζας, η Αίγυπτος συνέχισε να επικεντρώνεται κυρίως στα θαλάσσια σύνορά της.
 

Για τον λόγο αυτό, το ζήτημα των θαλάσσιων συνόρων με τη Λιβύη στη Μεσόγειο Θάλασσα κατείχε εξέχουσα θέση στις συζητήσεις που πραγματοποίησε ο Λίβυος Στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ κατά την επίσκεψή του στο Κάιρο, όπου συναντήθηκε με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι.

 

Η Αίγυπτος, σε επίσημη ανακοίνωσή της, επιβεβαίωσε ότι «στη συνάντηση συζητήθηκαν οι εξελίξεις στην οριοθέτηση των κοινών θαλάσσιων συνόρων μεταξύ των δύο χωρών» και ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν για τη σημασία της συνεχιζόμενης συνεργασίας με τρόπο που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα και των δύο εθνών. 

 

Η επίσκεψη έρχεται μετά τη συνάντηση του Προέδρου του Λιβυκού Κοινοβουλίου, Αγκίλα Σαλέχ, πριν από μέρες στην Αθήνα με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, σε μια συνάντηση που συζητήθηκε η τουρκολιβυκή ναυτιλιακή συμφωνία. 

 

Ο Λίβυος πολιτικός αναλυτής Ιμπραήμ Μπελκασέμ δήλωσε στο Alhurra ότι η επίσκεψη του Σαλέχ στην Ελλάδα έγινε στο πλαίσιο «της προσπάθειας της Αθήνας να επηρεάσει την ανατολική Λιβύη και να εμποδίσει το κοινοβούλιο να επικυρώσει τις δύο συμφωνίες του 2019 μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας». 

 

Ο Μπελκασέμ τονίζει ότι ο πυρήνας της διαμάχης είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων. Υποστηρίζει ότι «όποιος χαράσσει τα όρια είναι αυτός που καθορίζει τη μορφή των νέων συμμαχιών στην Ανατολική Μεσόγειο». 

 

Αδύναμος κρίκος η Ελλάδα 

 

Ο Μπελκασέμ εξηγεί ότι η κοινή θαλάσσια ζώνη έχει γίνει πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ τεσσάρων χωρών: της Αιγύπτου, της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Λιβύης — σημειώνοντας ότι η Λιβύη είναι, γεωγραφικά και νομικά, το ισχυρότερο μέρος, ενώ η Ελλάδα παραμένει ο πιο αδύναμος κρίκος. 

 

Προσθέτει ότι η Λιβύη επιδιώκει από το 2002 να υπογράψει συμφωνία οριοθέτησης συνόρων με την Ελλάδα, αλλά η Αθήνα αρνήθηκε και στη συνέχεια προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την αναταραχή μετά το 2011 για να προσπαθήσει να επιβάλει το δικό της όραμα για τα θαλάσσια σύνορα. 

 

Το Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου σημειώνει ότι, σύμφωνα με παγκόσμιες εκθέσεις, υπάρχουν περίπου 300 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια ανεξερεύνητων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. 

 

Ιστορικό των Θαλάσσιων Συμφωνιών 

 

Το 2019, υπό τον τότε πρωθυπουργό της κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας Φαγιέζ Αλ-Σάρατζ, η Λιβύη υπέγραψε μνημόνιο συμφωνίας με την Τουρκία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων τους στη Μεσόγειο, παρέχοντας και στις δύο πλευρές το δικαίωμα να ορίσουν μια «αποκλειστική οικονομική ζώνη». 

 

Το μνημόνιο αναδιαμόρφωσε τον χάρτη του ανταγωνισμού για τους μεσογειακούς πόρους -ιδίως το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο- και προκάλεσε αντιρρήσεις από γειτονικά κράτη, κυρίως την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αίγυπτο, με το σκεπτικό ότι «αγνοεί τα νησιά που τους ανήκουν και δεν ευθυγραμμίζεται με το διεθνές δίκαιο». 

 

Αυτή η διαμάχη συνεχίστηκε ακόμη και μετά την πλήρη αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας. 

 

Το τουρκολιβυκό μνημείο παραβιάζει χωρικά ύδατα Ελλάδας, Κύπρου και Λιβύης 

 

Ο Μπασίρ Αμπντέλ Φατάχ, συγγραφέας και πολιτικός ερευνητής στο Κέντρο Στρατηγικών Μελετών Al-Ahram, δήλωσε στο Alhurra ότι τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ αντίθετων κρατών, όχι γειτονικών, θα έπρεπε να είχαν οριοθετηθεί συλλογικά από την Αίγυπτο, την Τουρκία και τη Λιβύη. 

 

Υποστηρίζει ότι η κρίση προέκυψε όταν η κυβέρνηση Σάρατζ υπέγραψε συμφωνία με την Τουρκία, η οποία είναι ένα κράτος αντίθετο από τη Λιβύη και, ταυτόχρονα, αντίθετο από την Αίγυπτο. 

 

Ο Αμπντέλ Φατάχ εξηγεί ότι, βάσει του Μνημονίου Συνεργασίας με τη Λιβύη, η Τουρκία έλαβε ευρύτερες εκτάσεις που παραβίαζαν τα χωρικά ύδατα της Αιγύπτου, της Ελλάδας και της Κύπρου — ιδίως επειδή η συμφωνία δεν βασιζόταν στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) του 1982, την οποία χρησιμοποιούν μεσογειακά κράτη όπως η Αίγυπτος, η Ελλάδα, η Κύπρος, ο Λίβανος και το Ισραήλ για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων. 

 

«Αυτό», σημειώνει, «καθιστά τις τρέχουσες συζητήσεις Αιγύπτου-Λιβύης σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων ακόμη πιο σημαντικές». 

 

Χάρτες της Λιβύης 

 

Στις 27 Μαΐου 2025, η Λιβύη κατέθεσε στα Ηνωμένα Έθνη χάρτες που καθορίζουν τα εξωτερικά όρια της αποκλειστικής οικονομικής της ζώνης — ένα βήμα που δημοσιεύθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του ΟΗΕ την 1η Ιουλίου 2025. Η Λιβύη δήλωσε ότι η κίνηση ήταν σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο και το κυριαρχικό της δικαίωμα να διέπει τα παράκτια και ηπειρωτικά ύδατά της. 

 

Στη συνέχεια, στις 25 Ιουνίου, η κρίση αναζωπυρώθηκε όταν η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης υπέγραψε μνημόνιο συμφωνίας με την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (TPAO). Η συμφωνία αναθέτει στην τουρκική εταιρεία τη διεξαγωγή γεωλογικής και γεωφυσικής χαρτογράφησης σε τέσσερις θαλάσσιες ζώνες. 

 

Η Ελλάδα απάντησε με επίσημη διακοίνωση τον περασμένο Σεπτέμβριο, υποστηρίζοντας ότι η θέση της Λιβύης βασίζεται στο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, το οποίο η Αθήνα θεωρεί παράνομο. 

 

Τον ίδιο μήνα, η Αίγυπτος απέστειλε επίσημη διακοίνωση στον ΟΗΕ απορρίπτοντας «όλες τις συμφωνίες και δηλώσεις της Λιβύης». 

 

Καθώς οι εντάσεις εντείνονταν, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε τον Οκτώβριο ότι η Ελλάδα επιδιώκει συνεννόηση με όλους τους γείτονές της σύμφωνα με το κράτος δικαίου – ιδίως το Δίκαιο της Θάλασσας. Πρόσθεσε ότι η Ελλάδα σκοπεύει σύντομα να προσκαλέσει όλα τα παράκτια κράτη σε μια συνάντηση για να συζητήσουν κοινές ανησυχίες. 

 

Νομικές Μάχες 

 

Ο Αμπντέλ Φατάχ πιστεύει ότι η Αίγυπτος έχει κουραστεί από την αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στη Λιβύη και ότι μια τέτοια επιρροή θα μπορούσε να βλάψει τα αιγυπτιακά-λιβυκά θαλάσσια σύνορα. 

 

Το Κάιρο επιμένει να χρησιμοποιεί τη Σύμβαση του 1982 ως νομική αναφορά, λέει, σημειώνοντας ότι «η Τουρκία απορρίπτει το Δίκαιο της Θάλασσας επειδή παραχωρεί στα νησιά τα δικαιώματα ενός κράτους και, δεδομένου του μεγάλου αριθμού ελληνικών νησιών, η Άγκυρα πιστεύει ότι η Ελλάδα θα αποκτήσει θαλάσσια δικαιώματα που η Τουρκία δεν θεωρεί δίκαια». 

 

Ο Χάλεντ αλ-Τουρτζμάν, επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Δράσης της Λιβύης, συμφωνεί με αυτήν την εκτίμηση. 

 

Σημειώνει ότι η κυβέρνηση του Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά εργάζεται για την αναβίωση της συμφωνίας με την Τουρκία σχετικά με την οριοθέτηση των συνόρων — μια κίνηση που, κατά την άποψή του, θέτει σε κίνδυνο τα δικαιώματα όλων των παράκτιων κρατών της Μεσογείου, κυρίως της Αιγύπτου και της Ελλάδας. 

 

Ο Μπελκασέμ, ωστόσο, λέει ότι η Αίγυπτος αποκομίζει άμεσα οφέλη από τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης για τη θάλασσα και ότι η ίδια η οριοθέτηση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που εγείρει φόβους για σύγκρουση για την ενέργεια. 

 

Η Ελλάδα απειλεί να συσπειρώσει την ΕΕ για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς της. Ωστόσο, αυτή η υποστήριξη, εξηγεί, σπάνια υπερβαίνει τις προφορικές δηλώσεις. 

 

Προσθέτει ότι η ίδια η Αθήνα δεν είναι πρόθυμη να παραχωρήσει σε οποιοδήποτε μέρος, είτε στην Αίγυπτο, είτε στην Τουρκία είτε στη Λιβύη, τα πλήρη θαλάσσια δικαιώματά της. 

 

Ο Μπελκασέμ λέει ότι η Ελλάδα δεν θέλει να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο. Αντίθετα, βασίζεται σε εργαλεία πολιτικής πίεσης και επιδιώκει να συγκεντρώσει περιφερειακή υποστήριξη για το όραμά της. 

 

Εν τω μεταξύ, με την ευλογία της Αιγύπτου, οι σχέσεις μεταξύ της ανατολικής Λιβύης και της Τουρκίας βελτιώνονται. Αυτό φάνηκε όταν ο Σαντάμ, γιος του Χαλίφα Χάφταρ, επισκέφθηκε την Άγκυρα και έλαβε υποσχέσεις για στρατιωτική βοήθεια σε περίπτωση επικύρωσης της συμφωνίας. 

 

Ο Μπελκασέμ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η επικύρωση της συμφωνίας από το Λιβυκό Κοινοβούλιο θα ανάγκαζε την Ελλάδα να αντιμετωπίσει μια νέα πραγματικότητα και ότι μια βιώσιμη λύση βρίσκεται σε μια τετραμερή συμφωνία μεταξύ των εμπλεκόμενων κρατών. 

 

Σε αυτό το περίπλοκο περιβάλλον ανταγωνιστικών θέσεων μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, το ζήτημα των θαλάσσιων συνόρων της Ανατολικής Μεσογείου έχει εξελιχθεί από μια καθαρά τεχνική και νομική διαμάχη σε κεντρικό στοιχείο μιας γεωπολιτικής διαμάχης στην οποία τέμνονται οι κρατικοί υπολογισμοί, τα ενεργειακά συμφέροντα και οι περιφερειακές ισορροπίες δυνάμεων. 

 

Εν μέσω ανταγωνιστικών στρατηγικών προτεραιοτήτων, οικονομικών συμφερόντων και ανησυχιών για την κυριαρχία, η τελική επίλυση εξαρτάται από μια συμφωνία που διασφαλίζει τη σταθερότητα της Μεσογείου και εγγυάται το δικαίωμα όλων των παράκτιων κρατών να εκμεταλλεύονται τους πόρους τους. 

 

Αχμέντ Ελίμι- al Hurra 

 

ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ – Echedoros.blog