Τι ήταν το παράξενο σήμα με τις χρωματιστές γραμμές που βλέπαμε στην τηλεόραση πριν αρχίσει το πρόγραμμα;

Πριν αρχίσει το πρόγραμμα, βλέπαμε χρωματιστές γραμμές και ακούγαμε έναν περίεργο ήχο. Ήταν το τεστ που εξασφάλιζε ότι όλα θα μεταδοθούν σωστά.
 

Γράφει ο Γρηγόρης Κεντητός

 

Πριν αρχίσουν τα προγράμματα. Πριν ακουστεί ο Εθνικός Ύμνος. Πριν εμφανιστεί το σήμα της ΕΡΤ ή του MEGA. Υπήρχε ένα παράξενο, απόλυτα χαρακτηριστικό μοτίβο. Ένα γκρι φόντο, με οριζόντιες ή κάθετες λωρίδες σε έντονα χρώματα. Κάποιοι τις λέγαμε «γραμμές». Άλλοι τις λέγανε «το πολύχρωμο πράγμα που παίζει όταν δεν παίζει τίποτα». Στην πραγματικότητα, ήταν μια από τις πιο τεχνικά χρήσιμες εφευρέσεις στην ιστορία της τηλεόρασης. 

 

Αυτές οι γραμμές λέγονται SMPTE color bars. Το όνομα τους έρχεται από το Society of Motion Picture and Television Engineers, και δεν ήταν απλώς μια διακοσμητική εικόνα. Ήταν εργαλείο. Σχεδιάστηκαν για να βοηθούν τεχνικούς και σταθμούς να ελέγχουν αν όλα λειτουργούν σωστά. Εμφανίστηκαν πρώτη φορά το 1951, αλλά καθιερώθηκαν διεθνώς το 1978. 

 

Οι γραμμές αυτές δεν ήταν τυχαίες. Καθεμία είχε συγκεκριμένο χρώμα, ένταση και θέση. Ο συνδυασμός τους δημιουργούσε ένα «τεστ» για την τηλεόραση και το σύστημα μετάδοσης. Με λίγα λόγια, έλεγαν: «αν βλέπεις σωστά αυτές τις γραμμές, η τηλεόρασή σου είναι ρυθμισμένη σωστά». 

 

Μαζί με τις γραμμές, συχνά ακουγόταν και ένας παρατεταμένος, μονότονος ήχος. Αυτός ήταν το 1kHz audio tone – μια καθαρή συχνότητα για τον έλεγχο του ήχου. Αν ο ήχος ήταν θολός ή παραμορφωμένος, ήξερες ότι υπήρχε πρόβλημα. Αν ήταν καθαρός, όλα καλά. Όσο κι αν μας τρόμαζε ή εκνεύριζε αυτός ο ήχος μικροί, στην πραγματικότητα ήταν εργαλείο ακριβείας. 

 

Στην Ελλάδα, οι χρωματιστές γραμμές συνδέθηκαν με τη σιωπή της νύχτας. Ήταν το σήμα ότι η μέρα τέλειωσε και η τηλεόραση κοιμάται. Ήταν η εικόνα που έβλεπες τα ξημερώματα, όταν ήσουν άυπνος, ή άρρωστος, ή απλώς περίεργος. Δεν υπήρχε πρόγραμμα. Μόνο οι γραμμές. Και εκείνο το βουητό που σου θύμιζε ότι όλα είναι σε αναμονή. 

 

Για δεκαετίες, τα SMPTE bars εμφανίζονταν στην αρχή ή στο τέλος των ημερήσιων εκπομπών. Ή σε βίντεο πριν ξεκινήσει η αναπαραγωγή. Ή σε ζωντανές συνδέσεις λίγο πριν πέσει το σήμα. Για τους επαγγελματίες, ήταν δείγμα επαγγελματισμού. Για το κοινό, ήταν σημάδι ότι «σε λίγο ξεκινάει κάτι». Ή ότι δεν θα ξεκινήσει τίποτα για ώρες. 

 

Σήμερα, με την 24ωρη τηλεόραση και τις ψηφιακές πλατφόρμες, οι χρωματιστές γραμμές έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Αλλά για όσους μεγάλωσαν με αυτές, ήταν κάτι παραπάνω από τεχνική εικόνα. Ήταν το σύνορο ανάμεσα στη σιωπή και τον κόσμο της τηλεόρασης.

 

πηγή 

Share