Μετά τον πόλεμο των 12 ημερών υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία ότι η εκεχειρία θα διαρκέσει για κάποιο διάστημα. Οι πρωταγωνιστές της σύγκρουσης έχουν λόγους αυτοπεριορισμού και αυτοσυγκράτησης. Το Ισραήλ δέχθηκε ισχυρά πλήγματα και η οικονομία του είναι υπό κατάρρευση. Το Ιράν υπέστη και αυτό σημαντικές ζημιές, ενώ ο Τραμπ συνειδητοποίησε ότι δεν μπορεί να εξουδετερώσει εύκολα και γρήγορα το πυρηνικό πρόγραμμα της Περσίας.
Οι εξελίξεις στην Μέση Ανατολή και τον κόσμο θα κριθούν από την στάση που θα κρατήσουν οι εμπλεκόμενοι, από τώρα και στο εξής. Θα επιμείνει άραγε το Ισραήλ στις μαξιμαλιστικές του θέσεις για μηδενικό εμπλουτισμό ουρανίου, για καταστροφή των υπερηχητικών πυραύλων του Ιράν και ανατροπή του καθεστώτος αυτής της χώρας;
Ο Τραμπ θα απορρίψει οριστικά έναν πόλεμο διαρκείας με το Ιράν μένοντας έτσι πιστός στις προεκλογικές του υποσχέσεις για σταμάτημα των «ατέρμονων» πολέμων; Το Ιράν με την σειρά του θα επιμείνει στο πυρηνικό του πρόγραμμα ριψοκινδυνεύοντας να γίνει η τελευταία σύγκρουση ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο με νέους γύρους επιθέσεων εναντίον του;
Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε κυρίως με το τελευταίο ερώτημα, την κατάληξη δηλαδή που μπορούν να έχουν οι διεργασίες και οι ζυμώσεις στο εσωτερικό του Ιράν μετά τον πρόσφατο πόλεμο. Το Ιράν μπορεί καταρχάς να επιλέξει την οδό της διπλωματίας με στόχο την επίτευξη ενός τρόπου συνύπαρξης με την Δύση, ενός modus vivendi διαρκείας που θα προβλέπει και την χαλάρωση ή την κατάργηση των κυρώσεων που του έχουν επιβληθεί.
Μια δεύτερη πιθανότητα είναι να επιδιώξει να αποκτήσει γρήγορα πυρηνικά όπλα με στόχο να παρεμποδίσει νέες επιθέσεις εναντίον του και να διαφυλάξει την εθνική του ανεξαρτησία. Μια τρίτη οδός, τέλος, είναι η μετατροπή των καλών σχέσεων που διατηρεί με την Ρωσία και την Κίνα σε επίσημη και ολόπλευρη συμμαχία.
Ο δρόμος της διπλωματίας θα ενέτασσε το Ιράν στα σχέδια διαμόρφωσης μιας νέας Μέσης Ανατολής που φαίνεται να προωθεί ο Τραμπ, για τον οποίο είναι θελκτική καταρχάς η απόσπαση του Ιράν από την ρωσοκινεζικη επιρροή. Οι αμερικανικοί σχεδιασμοί προβλέπουν επιπλέον πλήρη και ανεπιφύλακτη παροχή προστασίας στο Ισραήλ από τις ΗΠΑ με αντάλλαγμα μια εκεχειρία διαρκείας στην Γάζα. Οι Άραβες θα αναλάβουν τον έλεγχο της πολύπαθης λωρίδας και η Χαμάς θα εξορισθεί. Το παζλ αυτό συμπληρώνεται με την ομαλοποίηση των σχέσεων της Σαουδικής Αραβίας με το Ισραήλ, μια κίνηση δηλαδή διεύρυνσης των συμφωνιών του Αβραάμ. Το σχέδιο αυτό, για μια νέα Μέση Ανατολή, μοιάζει μετέωρο καθώς προσκρούει στις μακροπρόθεσμες βλέψεις και την αδιαλλαξία του Ισραήλ, μεταξύ των άλλων.
Η απόκτηση, τώρα, πυρηνικών όπλων από το Ιράν είναι ελκυστική για μια μερίδα της περσικής ελίτ αλλά και για ένα υπολογίσιμο μέρος του ιρανικού λαού. Και αυτό όχι μόνον για λόγους αποτροπής νέων επιθέσεων αλλά και για λόγους διαφύλαξης της ανεξαρτησίας αυτής της χώρας από όλους τους πόλους του διεθνούς συστήματος. Οι Πέρσες έχουν σε μεγάλη περιωπή την ανεξαρτησία τους. Είναι ένα περήφανο έθνος με μακρά ιστορική διαδρομή, Ίδρυσαν διαδοχικά τρεις αυτοκρατορίες: Των Αχαιμενιδών (550 π.Χ-330 π.Χ),των Σασσανιδών (224 μ.Χ-651 μ.Χ) και των Σαφαβιδών (1501 μ.Χ-1722 μ.Χ).
Παρά την κατάκτησή τους από τους Άραβες και τον εξισλαμισμό τους διατήρησαν την πολιτισμική ιδιαιτερότητά τους με την αναγόρευση της σιϊτικής εκδοχής του Ισλάμ σε κυρίαρχο θρήσκευμά τους. Το Ιράν αποτελεί εξαίρεση στην Μέση Ανατολή, όπου τα σύνορα των κρατών χαράχθηκαν αυθαίρετα μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της οποίας σημειωτέον δεν υπήρξε ποτέ τμήμα η Περσία. Η χώρα αυτή άντεξε την κατάκτηση της από τον Μ. Αλέξανδρο και τις επιδρομές του Τζένγκις Χαν και του Ταμερλάνου. Πρόσφατα σχετικά εξήλθε νικήτρια από τον οκταετή πόλεμο της με το Ιράκ, το οποίο υποστηρίζονταν από τις ΗΠΑ, την Γαλλία και την ΕΣΣΔ.
Ενισχυτική αυτής της δεύτερης επιλογής, της απόκτησης δηλαδή πυρηνικών όπλων από το Ιράν, είναι η έντονη συσπείρωση μεγάλου μέρους του ιρανικού λαού (και αντιφρονούντων) γύρω από την σημαία του έθνους, στην διάρκεια της αναμέτρησης και μετά από αυτήν. Οι νέες γενιές εξάλλου, οι οποίες δεν γνώρισαν την ιρανική επανάσταση του 1979 και τον οκταετή πόλεμο με το Ιράκ, ήρθαν τώρα σε επαφή με μια πραγματικότητα που ξεπερνάει το εγώ τους και τους προσδίδει μια υπερατομική ταυτότητα. Η απόκτηση πυρηνικών όπλων, αν και ιδιαίτερα ελκυστική, προσκρούει στις αντιρρήσεις φιλικών χωρών, όπως η Ρωσία και η Κίνα. Θα αποξενώσει επίσης τους Άραβες, αρκετοί από τους οποίους ομαλοποίησαν τις σχέσεις τους με το Ιράν πρόσφατα, με την μεσολάβηση της Κίνας.
Όσον αφορά, τέλος, την σύναψη επίσημης και ολόπλευρης συμμαχίας μεταξύ Ιράν από την μια μεριά και Κίνας και Ρωσίας από την άλλη, είναι σαφές ότι θα είχε πολλά πλεονεκτήματα για την Τεχεράνη. Η ενίσχυση της ανεπαρκούς αεράμυνας καθώς και της πολεμικής αεροπορίας του Ιράν είναι δύο από αυτά. Όταν όμως μια χώρα συνασπίζεται με σαφώς ισχυρότερα κράτη θα πρέπει να αποδεχθεί έναν υποδεέστερο και εξαρτημένο ρόλο στα πλαίσια της δημιουργούμενης συμμαχίας. Οι ταραγμένες σχέσεις μεταξύ Ιράν και Ρωσίας τους τελευταίους δύο αιώνες είναι ένα πρόσθετο εμπόδιο.
Από τις τρείς επιλογές που μπορούν να κάνουν οι Ιρανοί η πιο συμφέρουσα για την Ελλάδα είναι η πρώτη, αν και όπως ειπώθηκε είναι η λιγότερο πιθανή. Το Ιράν στα πλαίσιά της θα μπορούσε «να πατάει σε δυο βάρκες» ταυτόχρονα, να έχει καλές σχέσεις και με τους Δυτικούς και με τους ρωσοκινεζους. Καθώς η Τουρκία θα έπαυε να μονοπωλεί την θέση του «επιτήδειου ουδέτερου» στην περιοχή, θα απομειώνονταν το διαπραγματευτικό της βάρος. Αν μάλιστα εξομαλύνονταν οριστικά και πλήρως και οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Ρωσία η θέση της Τουρκίας θα αποδυναμώνονταν δραστικά.
Πηγή: Αντίφωνο
Εικόνα από: Pinterest
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου