Ναι, μπορεί να σας είναι δύσκολο να το πιστέψετε, αλλά όλοι οι χάρτες μας είναι λάθος. Όχι, οι χάρτες της Google δεν αποτελούν εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα. Οι χάρτες ήταν και θα είναι πάντα λάθος. Είναι απλώς ένα μέρος της ανθρώπινης φύσης – ή τουλάχιστον της αντίληψης.
Το θέμα είναι ότι οι χάρτες είναι δισδιάστατοι, ενώ η Γη είναι τρισδιάστατη. Ο πλανήτης μας είναι μια ατελής σφαίρα, οπότε η ισοπέδωσή του σε ορθογώνιο σχήμα είναι αδύνατη. Τι… δεν με πιστεύετε; Γιατί δεν βλέπετε και μόνοι σας… Δοκιμάστε να χτυπήσετε μια εντελώς άθικτη φλούδα πορτοκαλιού σε ένα επίπεδο ορθογώνιο.
Τώρα, ίσως καταλαβαίνετε. Όλοι οι χάρτες είναι ένα ψέμα, αλλά όλοι λένε ψέματα για διαφορετικές παραμέτρους. Έτσι, τα πράγματα που επιλέγονται να παραποιηθούν σε έναν χάρτη μας παρέχουν σαφή εικόνα της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Ο χάρτης Mercator
Ο χάρτης που χρησιμοποιείται συχνότερα στον κόσμο είναι ο χάρτης Mercator. Αυτός είναι ο χάρτης που βλέπουμε στις αίθουσες διδασκαλίας σε όλο τον κόσμο. Αυτός είναι επίσης ο χάρτης που διαμορφώνει τις βασικές μας ιδέες για το πώς μοιάζει ο πλανήτης μας. Στην πραγματικότητα, ακόμη και οι χάρτες Google Maps χρησιμοποιούν τον χάρτη Mercator.
Για να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς, είναι ένας βολικός χάρτης. Τα γεωγραφικά πλάτη και μήκη είναι ευθείες γραμμές που τέμνονται κάθετα, το ορθογώνιο σχήμα είναι ωραίο και συμπαγές για εκτύπωση και τα σχήματα των χωρών είναι καλά καθορισμένα. Ωστόσο, το μόνο πράγμα που δεν κάνει σωστά αυτός ο χάρτης είναι τα σχετικά μεγέθη των χωρών. Οι χώρες κοντά στους πόλους απεικονίζονται ως πολύ μεγαλύτερες από ό,τι είναι στην πραγματικότητα.
Πηγή φωτογραφίας: Cvijun/ Shutterstock
Ρίξτε μια καλή ματιά στο χάρτη. Εμπρός… Κοιτάξτε τον καλά. Η Βόρεια Αμερική φαίνεται μεγαλύτερη από την Αφρική, οι σκανδιναβικές χώρες είναι μεγαλύτερες από την Ινδία και η Αλάσκα φαίνεται μεγαλύτερη από τη Βραζιλία. Η Γροιλανδία φαίνεται να είναι ένα μεγάλο αραιό νησί αρκετά μεγάλο για να ανταγωνιστεί την Αφρική.
Αυτός είναι ο χάρτης με τον οποίο μεγαλώσατε, οπότε σίγουρα δεν είναι τόσο μεγάλο ψέμα, σωστά; Πόσο άσχημη μπορεί να είναι πραγματικά η διαφορά;
Εξαιρετικά κακή.
Επιτρέψτε μου να σας δείξω τον πραγματικό κόσμο.
Γιατί όλοι οι χάρτες είναι λάθος;
Υπάρχουν πολλαπλά ζητήματα και θα τα εξετάσουμε ένα προς ένα.
Είναι η Αφρική μεγαλύτερη από τη Βόρεια Αμερική;
Ας ασχοληθούμε πρώτα με τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Αφρική. Στην πραγματικότητα, η Αφρική είναι πραγματικά ΤΕΡΑΣΤΙΑ! Είναι 1,23 φορές μεγαλύτερη από τη Βόρεια Αμερική, παρά το γεγονός ότι στο χάρτη Mercator η Βόρεια Αμερική φαίνεται μεγαλύτερη. Μπορείτε να χωρέσετε τις ΗΠΑ, την Ινδία, την Ευρώπη και την Κίνα στην Αφρική και να έχετε ακόμα χώρο για τη Λιβερία και την Ιαπωνία.
Το πρόβλημα της Γροιλανδίας
Στη συνέχεια, υπάρχει το ζήτημα της Γροιλανδίας. Η αναλογία της Γροιλανδίας απέχει κατά πολύ. Στο χάρτη Mercator, φαίνεται τόσο μεγάλη όσο η Αφρική, αλλά στην πραγματικότητα είναι μόνο το 1/14 του μεγέθους της Αφρικής! Η Γροιλανδία δεν έχει ούτε κατά διάνοια τη μαζικότητα της Αφρικής. Είναι μικρότερη από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – ένα μόνο από τα 54 έθνη της Αφρικής. Η Γροιλανδία παρουσιάζεται τόσο λανθασμένα που οι χαρτογράφοι τείνουν να αποκαλούν την παραμόρφωση του μεγέθους του χάρτη Mercator «πρόβλημα Γροιλανδίας».
Στη συνέχεια, υπάρχουν μερικά ακόμη προβλήματα. Όπως αυτό. Όλα φαίνονται ασήμαντα σε σύγκριση με την Αφρική. Για παράδειγμα, μετακινηθείτε προς τα πάνω και συγκρίνετε τη Ρωσία με την Αφρική. Φαίνεται μεγαλύτερη, σωστά; Όχι. Κοιτάξτε ξανά.
(Πηγή φωτό: the true size)
Ακόμη και η Ινδία φαίνεται να είναι πολύ μικρότερη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Στον πραγματικό κόσμο, τυχαίνει να είναι 3 φορές μεγαλύτερη από τις σκανδιναβικές χώρες, γι’ αυτό και μπορεί να φιλοξενήσει τον δεύτερο μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο!
(Πηγή φωτό: the true size)
Η Αλάσκα είναι επίσης ασήμαντη σε σύγκριση με τη Βραζιλία – είναι 5 φορές μικρότερη από τον γίγαντα της Νότιας Αμερικής, ενώ ακόμη και το Μεξικό είναι μεγαλύτερο από την Αλάσκα σε έκταση.
(Πηγή φωτό: the true size)
Η Ανταρκτική απεικονίζεται συνήθως ως μια τεράστια χερσαία μάζα στο κάτω μέρος του χάρτη, αλλά πόσο μεγάλη είναι πραγματικά;
Στην πραγματικότητα η Κίνα είναι λίγο μικρότερη απ’ την Ανταρκτική.
Για να κατανοήσετε ακόμη καλύτερα τον χάρτη μας, θα πρέπει να δοκιμάσετε να χρησιμοποιήσετε το διαδραστικό σχέδιο χάρτη των James Talmage και Damon Maneice με τίτλο The True Size. Σας επιτρέπει να απεικονίσετε πόσο μεγάλες είναι πραγματικά οι χώρες.
ΧΑΡΤΕΣ vs ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Επειδή η παραμόρφωση της Ανταρκτικής είναι τόσο σοβαρή, οι χαρτογράφοι τείνουν απλώς να κόβουν την ήπειρο. Ωστόσο, αυτό οδηγεί σε ένα άλλο νέο πρόβλημα. Το βόρειο ημισφαίριο, σε αυτή την περίπτωση, εμφανίζεται μεγαλύτερο από το αντίστοιχο νότιο.
Η μεγέθυνση των βόρειων περιοχών είναι το πραγματικό πρόβλημα. Ο χάρτης που χρησιμοποιούμε σήμερα φτιάχτηκε την εποχή της αποικιακής επέκτασης. Κυριάρχησε ο δυτικός ιμπεριαλισμός και τα ευρωπαϊκά έθνη αγωνίστηκαν να εξαναγκάσουν όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες σε υποταγή. Κατά τη διάρκεια αυτής της τρελής βιασύνης να κατακτήσουν τον πλούτο του κόσμου, η πολιτική ορθότητα ήταν το τελευταίο πράγμα που είχαν στο μυαλό τους.
Χάρτης προβολής Peters
Η αλήθεια είναι ότι ο χάρτης θα μπορούσε να έχει δημιουργηθεί με οποιονδήποτε αριθμό διαφορετικών παραμορφώσεων. Πάρτε για παράδειγμα την προβολή του χάρτη Galls-Peters (φαίνεται παρακάτω). Αυτή η προβολή χάρτη επιλέγει να παραμορφώσει τις αποστάσεις και όχι τα σχετικά μεγέθη των χωρών.
Όχι, οι χάρτες δεν χρειάζεται να έχουν ορθογώνιο σχήμα!
Ένας χάρτης δεν είναι καν απαραίτητο να έχει ορθογώνιο σχήμα. Για να επιτύχουμε σωστό σχήμα, μέγεθος ΚΑΙ απόσταση, υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να αναπαραστήσουμε έναν χάρτη με πολύ καλύτερο τρόπο, ώστε να έχουμε μια ακριβή εικόνα της πραγματικότητας.
Επίσης, γιατί ο Βορράς πρέπει να είναι βόρειος ούτως ή άλλως; Γιατί η Ευρώπη πρέπει να είναι στην κορυφή του χάρτη; Το διάστημα είναι άπειρο, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει «πάνω» ή «κάτω» στο σύμπαν.
Επιπλέον, γιατί η Δύση πρέπει να είναι η Δύση; Η Βόρεια Αμερική είναι πιο κοντά στην Ιαπωνία από ό,τι στην Ευρώπη, οπότε γιατί η Διεθνής Γραμμή Ημερομηνίας βρίσκεται ανάμεσά τους; Γιατί ο πρώτος μεσημβρινός, η κεντρική γραμμή γεωγραφικού μήκους, περνάει μέσα από τη Δυτική Ευρώπη; Μπορεί να υπάρχει μόνο ένας Ισημερινός, λαμβάνοντας υπόψη τον άξονα της Γης, αλλά ο Πρώτος Μεσημβρινός είναι μια εντελώς αυθαίρετη γραμμή που θα μπορούσε να έχει σχεδιαστεί οπουδήποτε.
Ωστόσο, από όλες τις πιθανές προβολές χαρτών, οι Ευρωπαίοι του 16ου αιώνα αισθάνθηκαν πιο άνετα με την επιλογή μιας προβολής που διόγκωνε τις χώρες τους ώστε να ταιριάζουν με το μέγεθος του εγωισμού τους. Κεντρική θέση, κορυφή του κόσμου και διευρυμένες χώρες – πώς θα μπορούσαν οι Ευρωπαίοι να αντισταθούν στον πειρασμό; Όπως ακούμε τόσο συχνά, οι νικητές γράφουν τα βιβλία της ιστορίας και, προφανώς, σχεδιάζουν και τους χάρτες!
Μην με παρεξηγήσετε. Δεν κατηγορώ αυτούς τους Ευρωπαίους ηγεμόνες και χαρτογράφους. Το 1623, μια κινεζική επίγεια σφαίρα με την ονομασία Hinese Globe κατασκευάστηκε για τον Κινέζο αυτοκράτορα. Οι δημιουργοί υπερβάλλουν στο μέγεθος της Κίνας και την τοποθετούν στη μέση ενός κόσμου που κατά τα άλλα αποτελούνταν από μικρά υπεράκτια νησιά.
Το σημείο που προσπαθώ να καταδείξω είναι ότι όλοι οι χάρτες μας είναι καταδικασμένοι να είναι λανθασμένοι. Δεν υπάρχει ενιαία οπτική γωνία από την οποία να βλέπουμε τη Γη, και ό,τι κι αν κάνουμε, οι κοινωνικές και πολιτικές προκαταλήψεις μας θα διαφαίνονται. Ένας εξωγήινος που σχεδιάζει τον πλανήτη μας μπορεί να καταλήξει να σχεδιάσει κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που χρησιμοποιούμε σήμερα.
Δεν λέω ότι θα πρέπει όλοι να αλλάξουμε τους χάρτες μας εν μία νυκτί, καθώς αυτό θα ήταν άσκοπο μετά από τόσο καιρό. Ωστόσο, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να θυμόμαστε πόσο αυθαίρετοι είναι πραγματικά οι χάρτες. Όλοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν αντικατοπτρίζουν την αλήθεια, αλλά μάλλον την ιστορία του πώς προέκυψαν οι αποδεκτές «αλήθειες» μας.
Τώρα, ίσως καταλαβαίνετε. Όλοι οι χάρτες είναι ένα ψέμα, αλλά όλοι λένε ψέματα για διαφορετικές παραμέτρους. Έτσι, τα πράγματα που επιλέγονται να παραποιηθούν σε έναν χάρτη μας παρέχουν σαφή εικόνα της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Μετάφραση από το πρωτότυπο: Καταχανάς (Γ. Μεταξάς)
Πηγή: Science abc
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου