Ήττες ντροπής των Τούρκων (Α μέρος)

Επιμέλεια κειμένου Αντώνης Αντωνάς 

 

Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θερία πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε τρώνε από ᾿μάς και μένει και μαγιά. Και οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν κι᾿ όταν κάνουν αυτείνη την απόφασιν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν. Η θέση οπού είμαστε σήμερα εδώ είναι τοιούτη και θα ιδούμεν την τύχη μας οι αδύνατοι με τους δυνατούς. Και κατατρόπωναν τους μυρίους Βαρβάρους …..

 

Νέες απειλές Ερντογάν: «Θα πάθετε ό,τι οι πρόγονοί σας» 

 

Μην λησμονείς ανιστόρητε σκόπιμα, τι έπαθαν και οι δικοί σας θρασύδειλοι πρόγονοι. Εμείς αν μη τι άλλο, στην Κωνσταντινούπολη, την Ελληνική Μικρά Ασία, την Κύπρο δεν ηττηθήκαμε, αλλά εγκαταλειφθήκαμε και προδοθήκαμε από δόλιους συμμάχους. Στην Μ. Ασία προ των πυλών της Άγκυρας φτάσαμε και έτοιμοι ήσασταν να οδεύσετε στην Τουρκομογγολία από όπου κατάγεσθαι... 

 

Ελληνική Μικρά Ασία. 

 

Στην υπό Τουρκική κατοχή Ελληνική Μικρά Ασία οι Έλληνες μάχιμοι στρατιώτες έδειξαν αξιοθαύμαστη γενναιότητα και αυτοθυσία, παρά τις ελλείψεις, τις διαλυτικές διακρίσεις και την ελλιπή εκπαίδευση. Αγωνίστηκαν χωρίς τα κατάλληλα εφόδια σε πολύ σκληρές συνθήκες και για μεγάλο διάστημα με απαράμιλλο ηρωισμό. Αρκετοί αξιωματικοί έδειξαν θαυμαστό ηρωισμό και εξαιρετικές ηγετικές ικανότητες ανάμεσα τους και ο *Γεώργιος Γρίβας Διγενής από Ελληνική Κύπρο, ο μετέπειτα Αρχηγός της ΕΟΚΑ που με τα ολίγα εύτολμα παλληκάρια του κατατρόπωσε και ντρόπιασε την τότε κραταιά Βρετανική Αυτοκρατορία και τους πραιτωριανούς τους Τούρκους. Όταν τον κάλεσε η πατρίδα να πολεμήσει στην μικρασιατική εκστρατεία, αυτός έδωσε τα άπαντα των δυνάμεων του.  

 

*Μεταξύ των παρασήμων που του απενεμήθησαν κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του σταδιοδρομίας περιλαμβάνονται: Το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας, ο Μεγαλόσταυρος του Γεωργίου Α΄, το Μετάλλιον Εξαιρέτων Πράξεων, ο Ταξιάρχης του Τάγματος του Φοίνικος. Επίσης, τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο της πόλης των Αθηνών, με τιμητική διάκριση της Ακαδημίας Αθηνών. Επίσης, ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ' τον τίμησε με το ανώτερο παράσημο της Κυπριακής Δημοκρατίας ... (Η Βουλή των Αντιπροσώπων, σε ειδική συνεδρία της στις 31 Ιανουαρίου 1974, ανακήρυξε τον Διγενή «άξιον τέκνον της Κύπρου διά τας εξαιρέτους υπηρεσίας τας οποίας προσέφερε προς την ιδιαιτέραν του Πατρίδα», ενώ η Ακαδημία Αθηνών απέδωσε τις οφειλόμενες τιμές.)  

 

Εν συνεχεία περί Μικρασιατικής εκστρατείας.  

 

Σε άρθρο του στην Toronto Star στις 3.11.1922 o Ernest Hemingway, ως πολεμικός ανταποκριτής, εξαίρει την μαχητική ικανότητα των Ελλήνων στρατιωτών λέγοντας ότι θα μπορούσαν να φθάσουν στην Άγκυρα νικητές αν δεν είχαν προδοθεί. Όμως η αυτοθυσία και ο ηρωισμός δεν ήταν ικανές να αντιστρέψουν τα λάθη και την εγκληματική κακοδιαχείριση της ηγεσίας αλλά και την εγκατάλειψη από συμμάχους, σε σημείο που ο Hemingway στο εν λόγω άρθρο του να σημειώνει στον τίτλο «Η προδοσία προηγήθηκε της ήττας». 

 

Ελληνικό Ιππικό στην Μικρασιατική εκστρατεία

 

Οι Τούρκοι εθνικιστές είχαν περιέλθει σε δεινή θέση, γιατί εκτός από τις ελληνικές επιτυχίες, είχαν ν’ αντιμετωπίσουν και την αντίδραση του λαού. Πολλοί ανέμεναν λαϊκή εξέγερση και πίστευαν ότι θα τους λιντσάρει ο λαός. Κάποιοι μάλιστα είχαν προμηθευτεί δηλητήριο για να αυτοκτονήσουν. Η Χαλιντέ Εντίπ Αντιβάρ (η εβραϊκής καταγωγής "πασιονάρια" του κεμαλισμού), γράφει: "Ποτέ μου δεν είχα δει τόσο κουρασμένο και απελπισμένο τον Μουσταφά Κεμάλ όσο τότε… Όλοι ανεξαιρέτως πιστεύαμε πως πλησιάζουν οι τελευταίες μέρες της ζωής μας". Με κινήσεις απελπισίας ο Κεμάλ, έδωσε διαταγή να μεταφερθεί η πρωτεύουσα από την Άγκυρα στη Σεβάστεια ενώ σε επιστολές του στους Κούρδους φυλάρχους που είχαν πρωτοστατήσει σε σφαγές χριστιανικών πληθυσμών, τους ενημερώνει ότι αν νικήσουν οι Έλληνες, θα δικαστούν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Τους καλεί λοιπόν να συνεχίσουν να μάχονται στο πλευρό των Τούρκων εθνικιστών και τους υπόσχεται αυτονομία….. (ανεκπλήρωτες υποσχέσεις)  

 

Η προέλαση του Ελληνικού στρατού στην Μικρά Ασία μέχρι και τον Σαγγάριο όπου εγκαταλείφθηκε από τους δόλιους συμμάχους (διακοπή επικοινωνιών, εφοδίων και πυρομαχικών προς Έλληνες και ενίσχυση του Αταττούρκ..), ήταν νικηφόρα …. Τα κατορθώματα των Ελλήνων, προκάλεσαν παγκόσμιο θαυμασμό. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Lloyd George δήλωσε στη Βουλή των Κοινοτήτων (25 Ιουλίου 1921), μεταξύ άλλων: "Τοιούτος λαός, οίος ο Ελληνικός, είναι άξιος εκτιμήσεως εκ μέρους πάσης χώρας. Ήγειρε δε κατά τις διεξαγομένας ήδη επιχειρήσεις το μεγαλύτερον μνημείον δόξης της ελληνικής φυλής". ΦΕΥ!!!!! 

 

Παρά τη δυσμενή για τους Έλληνες τελική έκβαση της επιχείρησης, η ανδρεία και η αντοχή του Στρατού μας, προκάλεσαν τον παγκόσμιο θαυμασμό. Ο Γάλλος ιστορικός Ντριό έγραψε: «Οι Έλληνες επιτέθηκαν με μεγαλειώδη ορμή και πραγματοποίησαν πραγματικό άθλο. Παρά τις δυσχέρειες, την ανεπάρκεια του εφοδιασμού και την δίψα, κατόρθωσαν να εισδύσουν τις εχθρικές θέσεις, να περάσουν τον Σαγγάριο και να ανοίξουν τον δρόμο για την Άγκυρα. ΝΙΚΗΜΕΝΟΙ, ΑΗΤΤΗΤΩΣ… 

 

ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ, ΔΕΝ ΝΙΚΗΘΗΚΑΜΕ, «ΠΡΟΔΟΘΗΚΑΜΕ»!
 

Τυχαία επιλογή. Τόμοι χρειάζονται για να καταγραφούν…. 

 

Και μερικές ήττες ντροπής από τις εκατοντάδες, των «μυρίων» Μωαμεθανών, από «ολίγους» Έλληνες επαναστάτες κατά την διάρκεια της ηρωικής Ελληνικής Επανάστασης το 1821….»  

 

Ενδεικτικά:

Μάχη του Μαλανδρινού. Λίγες δεκάδες Έλληνες νικούν χιλιάδες Μωαμεθανούς. 

 

Χάνι της Γραβιάς. 120 άνδρες του Ανδρούτσου, ντροπιάζουν 9.000 άνδρες του Ομέρ Βρυώνη, 6 Έλληνες νεκροί 1030 νεκροί και τραυματίες Τούρκοι.

 

Μάχη στα Δολιανά. Ο Νικηταράς με 200 άνδρες τρέπουν σε φυγή 10.000 Τούρκους. Αφήνουν πίσω τους άνω των 300 νεκρών και εκατοντάδες όπλα. 

 

Μάχη Βαλτετσίου. Μεγάλη νίκη του Κολοκοτρώνη με 3.000 άνδρες έναντι 12.000 Τούρκων. Αφήνουν πίσω τους 3500 όπλα και 4 κανόνια. 

 

Μάχη της Γράνας. Ο Γέρος του Μωριά με ελάχιστους άνδρες εξολοθρεύει τον πολυάριθμο τουρκικό ιππικό. Βασιλικά Ευβοίας. Ο Γκούρας Ιωάννης με 1000 άνδρες κατατροπώνει, με την βοήθεια του Οδυσσέα, Μπούσγου, Λάππα, και Μήτρου τους 8-10000 Μωαμεθανούς του Βεϋφάν Πασά που χάνει και τον γιό του. Ο ίδιος πεθαίνει από ανακοπή ή όπως λέγεται από το σπαθί του Γκούρα. 3000 Μωαμεθανοί νεκροί και 50 Έλληνες. Λάφυρα 800 άλογα, 2 κανόνια και ….18 σημαίες. (Ήταν μεγάλη ντροπή για τους Μωαμεθανούς η κατάληψη Οθωμανικών σημαιών. Οι σημαιοφόροι φυλάσσονταν από εκατοντάδες φανατικούς Μωαμεθανούς. Κάθε σημαία εκπροσωπούσε και ένα «τάγμα», ως εκ τούτου, η υφαρπαγή της σημαίας, σήμαινε και την παράδοση ή εξολόθρευση του Τουρκικού τάγματος. Εκατοντάδες στρατιωτικές Τουρκικές σημαίες κατέλαβαν οι Έλληνες επαναστάτες, τις οποίες μετέφεραν σε κάθε μάχη σαν τρόπαια και προς αποδυνάμωση του ηθικού των Μωαμεθανών). 

 

Μάχη στα Δερβενάκια. Ο Κολοκοτρώνης με 8000 άνδρες διαλύει τον στρατό του Δράμαλη που αποτελείτο από 36.000 άνδρες. Νεκροί Τούρκοι, το μεγαλύτερο μέρος του στρατού τους, κατά τον κληρικό αγωνιστή Αμβρόσιο Φραντζή.. 

 

Μάχη της Ακράτας. Μερικές εκατοντάδες Έλληνες τρέπουν σε φυγή χιλιάδες Τούρκων, εκατοντάδες Τούρκοι νεκροί. Τους υπόλοιπους σώζουν Οθωμανικά πλοία που ναυλοχούσαν στην Πάτρα. 

 

Μάχη Κεφαλόβρυσου. 400 Σουλιώτες υπό τον Μάρκο Μπότσαρη επιτίθενται σε 9.000 Οθωμανούς, που τρέπονται σε φυγή και αφήνουν εκατοντάδες νεκρούς πίσω τους. Ο Μπότσαρης πέφτει ηρωικά μαχόμενος. 

 

Μάχη της Κλείσοβας. 131 Έλληνες αποκρούουν με επιτυχία τον στρατό του Ιμπραήμ και Κιουταχή. 

 

Μάχη της Αράχωβας. Ο Καραϊσκάκης με ελάχιστους άνδρες αποδεκατίζει τον ισχυρό στρατό του Μουσταφά Μπέη…. 

 

1825: Μάχη των Μύλων - Εκεί όπου 480 Έλληνες διέλυσαν 6.200 του Ιμπραήμ Και σημειώστε την επική απάντηση του Μακρυγιάννη στον Φιλέλληνα Ναύαρχο Δερυγνύ, όταν πριν από την νικηφόρα μάχη των Μύλων του επεσήμανε, ότι οι Έλληνες είστε ολίγοι και αδύνατοι… και οι Τούρκοι μύριοι και υπέρτεροι…  

 

«ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΤΕΣ ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΜΑΣ ΚΙ ΕΜΕΙΣ, ΟΜΩΣ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΣ Ο ΘΕΟΣ ΟΠΟΥ ΜΑΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΚΑΙ ΘΑ ΔΕΙΞΩΜΕΝ ΤΗΝ ΤΥΧΗ ΜΑΣ Σ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΙΣ ΑΔΥΝΑΤΕΣ…..» ΟΙ ΟΘΩΜΑΝΟΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΗΤΤΗΘΗΚΑΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΤΡΑΠΗΚΑΝ ΣΕ ΦΥΓΗ… ΗΤΑΝ Η 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 1825 ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΟΘΩΜΑΝΩΝ ΑΝΩ ΤΩΝ 6000 ΚΑΙ 600-700 ΙΠΠΕΙΣ… ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ 600 ΑΝΔΡΕΣ…!!!! 

 

Και άλλες εκατοντάδες νικηφόρες Ελληνικές μάχες. Η Ελληνική ανδρεία πλέον ήταν μια καταιγίδα που σάρωσε τους Οθωμανούς, οι οποίοι πλέον από δειλία κατεχόμενοι ετρέποντο σε φυγή για να διασωθούν… κλπ. 

 

Και οι Ελληνίδες Καπετάνισσες ποτέ δεν υστέρησαν σε τόλμη… Μαντώ Μαυρογένους, Μπουμπουλίνα, Χάιδω Γιαννάκη Σέκου, Σταυριάνα Σάβαινα, Αλιφαντώ Μεσολογγίτισσα, Δόμνα Βασβίζη, Χαρίκλεια Δασκαλάκη, Αντωνούσα Καστανάκη… και άλλες δεκάδες…. Ενδεικτικά … 

 

Η Δέσπω Τζαβέλλα γυναίκα του πολέμαρχου Τζαβέλλα… στις 20 Ιουλίου 1792 στο Σούλι ηγείται 300 γυναικών αρματωλών Σουλιώτισσων και κατατροπώνουν τον υπέρτερο στρατό του Αλή Πασά… Σαν Ελληνίδες αμαζόνες κυνηγούν χιλιάδες Τούρκους και τους εξοντώνουν… Ο Αλή Πασάς διαφεύγει τελευταία στιγμή… Οι τριακόσιες της Μόσχως δεν υστέρησαν σε τόλμη και αυτοθυσία από τους τριακόσιους του Λεωνίδα…. Ποτέ ο Οθωμανικός στρατός δεν τόλμησε να αντιμετωπίσει ισότιμους στρατούς. Βασίσθηκε πάντα στον εκατονταπλάσιο στρατό του, την υπεροπλία του, την μπαμπεσιά και υπουλία για να καταγάγει ντροπιαστικές νίκες …. αλλά και αρκετές φορές ήττες από ολιγάριθμους αμυνομένους …. 

 

Και κάποιες επίσης ολίγες από τις δεκάδες νικηφόρες ναυμαχίες των Ελλήνων καπεταναίων κατά του υπέρτερου Τουρκικού ναυτικού… 

 

Στις 29 Απριλίου 1825 ο Σαχτούρης με την υπό αυτού μοίρα του Ελληνικού στόλου συνοδευόμενος από τον Κολανδρούτζο και τον Αποστόλη ναυμάχησαν στην Άνδρο μαζί με είκοσι πλοία πολεμικά και οκτώ πυρπολικά εναντίον του τουρκικού στόλου τριών φρεγατών, δέκα κορβετών, και τριάντα οκτώ βρικίων και γολετών. Τα δυο πυρπολικά του Ματρόζου και Μοσιού έκαψαν μια φρεγάτα 66 κανονιών. Η φρεγάτα αυτή ήταν ναυαρχίδα, και ο Ναύαρχος αναγκάστηκε να αλλάξει καράβι. Σκοτώθηκαν δε 300 Οθωμανοί, από τους οποίους 150 πυροβολιστές. Παρομοίως ο Μπούτας με το πυρπολικό του έκαψε μια κορβέτα τριάντα τεσσάρων κανονιών. Μετά από αυτό ο Οθωμανικός στόλος διασκορπίστηκε κακήν κακώς και πήγε στη Σούδα για να σωθεί. Καθοδόν μια κορβέτα με 250 εχθρούς πιάστηκε στη Σύρο. Οι Τούρκοι συνελήφθησαν από τους Συριανούς. Συνελήφθησαν και πέντε φορτηγά γεμάτα πολεμικά είδη για την πολιορκία του Μεσολογγίου, Αυστριακής προελεύσεως. 

 

Η Ναυμαχία του Γέροντα ή της Μανδαλιάς ήταν ναυμαχία που έλαβε χώρα στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, στις 29 Αυγούστου 1824, στον κόλπο του Γέροντα (Τσάταλα), απέναντι από τη Λέρο και την Κάλυμνο. Η ναυμαχία έληξε με μεγάλη νίκη των Ελλήνων εναντίον του συνασπισμένου τουρκοαιγυπτιακού στόλου. 

 

Η ναυμαχία της Ερεσού θεωρείται η πρώτη κατά μέτωπο ναυμαχία που έδωσαν οι Έλληνες ναυμάχοι στην ελληνική επανάσταση του 1821 με πλοίο γραμμής, δίκροτο, του τότε αυτοκρατορικού οθωμανικού στόλου, η οποία και διεξήχθη στις 27 Μαΐου του 1821 στον όρμο Ερεσού της Λέσβου. Πρωταγωνιστές της ναυμαχίας αυτής ήταν ο Ιάκωβος Τομπάζης (πρώτος ναύαρχος της επανάστασης του 1821) όπου διηύθυνε την ναυμαχία και ο Δημήτριος Παπανικολής ο οποίος επιχείρησε για πρώτη φορά με απόλυτη επιτυχία την "πυρπόληση" με χρήση "καυστικού" όπως λεγόταν αρχικά το πυρπολικό με αποτέλεσμα την ανατίναξη του εχθρικού πλοίου.

 

Η επιτυχία αυτή υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική τόσο στο ηθικό των Ελλήνων ναυμάχων, για την μελλοντική εξέλιξη στον κατά θάλασσα αγώνα όσο και αντίστροφα στο ηθικό των Τούρκων προ του καινοφανούς αυτού τύπου καταδρομής και δολιοφθοράς. Παράλληλα όμως τραγική συνέπεια αυτής ήταν η καταστροφή των Κυδωνιών (του Αϊβαλί) που ακολούθησε 15 ημέρες αργότερα.

 

Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας στη Χίο, τη νύχτα της 6ης προς 7η Ιουνίου 1822, ήταν πολεμικό ναυτικό γεγονός της επανάστασης του 1821 κατά το οποίο ελληνικό πυρπολικό ανατίναξε τη ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου ο οποίος είχε καταστρέψει τη Χίο. Κατά την επιχείρηση σκοτώθηκε και ο ναύαρχος του τουρκικού στόλου, Καρά Αλής. 

 

Η Ναυμαχία της Μεθώνης ήταν πολεμική εμπλοκή της επανάστασης του 21. Συγκρούστηκε ο ελληνικός στόλος υπό τον ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη με τον αιγυπτιακό του Καπουδάν Μπέη. Το αποτέλεσμα ήταν νικηφόρο για τους Έλληνες. 

 

Μετά την νικηφόρα Ναυμαχία των Σπετσών στις 8 του Σεπτέμβρη του 1822 η τουρκική αρμάδα βρήκε καταφύγιο στη Σούδα της Κρήτης. Στις 8 του Οκτώβρη η αρμάδα έβαλε πλώρη για τα Στενά και στις 16 του Οκτώβρη αγκυροβόλησε ανοιχτά της Τενέδου. Οι Ψαριανοί αποφάσισαν να επαναλάβουν το κατόρθωμα της Χίου. Στείλανε 2 πυρπολικά: το ένα το κυβερνούσε ο Γεώργιος Βρατσάνος και το δεύτερο ο Κωνσταντίνος Κανάρης. Τα πυρπολικά φέραν τουρκική σημαία, τα πληρώματα φορούσαν τουρκικές φορεσιές. Δυο άλλα ψαριανά πλοία παρίσταναν ότι τα κυνηγούσαν. Με αυτό το τέχνασμα τα πυρπολικά βρέθηκαν στο αγκυροβόλιο του τουρκικού στόλου έξω από το λιμάνι της Τενέδου. Την νύχτα, 28 του Οκτώβρη του 1822 ο Κανάρης επιτέθηκε στην υποναυαρχίδα του τουρκικού στόλου, καθώς η ναυαρχίδα κατόρθωσε να μπει στα Στενά. Ο Κανάρης κατάφερε να κάψει την υποναυαρχίδα. Ήταν το δεύτερο κατόρθωμα του. Από τα 800 άτομα του πληρώματος της τουρκικής υποναυαρχίδας ελάχιστοι σώθηκαν. Ο Βρατσάνος απέτυχε. Αλλά ο πανικός πού ξέσπασε στην αρμάδα είχε ως αποτέλεσμα πολλά τουρκικά πλοία, στην προσπάθεια τους να κρυφτούν στα Στενά, να πέσουν σε ξέρες. Κ.ά.π. 

 

Και όταν οι σύμμαχοι αφυπνίσθηκαν ….. 

 

Μόνον όταν φάνηκε ότι η Ελλάς θα γίνει ανεξάρτητο κράτος (µε την υποστήριξη τού Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας), αποφάσισε και η Ρωσία να στείλει στόλο στη ναυμαχία τού Ναυαρίνου, µόνο και µόνο για να µη μείνει απ’ έξω. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα ρωσικά πολεμικά πλοία ήταν λιγότερα από τα βρετανικά και τα γαλλικά, καθώς και ότι μπήκαν τελευταία στον κόλπο. Η Γαλλία ένωσε τις άλλες δύο δυνάμεις προκειμένου να αποκατασταθεί ο ηγετικός ρόλος της στις ευρωπαϊκές υποθέσεις μετά από την ήττα της στους Ναπολεόντειους πολέμους. Οι κυβερνήσεις και των τριών δυνάμεων δέχονταν επίσης υπό την έντονη πίεση της εγχώριας κοινής γνώμη τους να ενισχυθούν οι Έλληνες, ειδικά μετά από την εισβολή της Πελοποννήσου, το 1825, από τον υποτελή στους Οθωμανούς Ιμπραήμ Πασά της Αιγύπτου και τις αγριότητες του στρατού του σε βάρος του γηγενούς πληθυσμού. 

 

Οι δυνάμεις συμφώνησαν με τη Συνθήκη του Λονδίνου (1827), περί τα τέλη Ιουνίου, να αναγκάσουν την οθωμανική κυβέρνηση να παραχωρήσει αυτονομία στους Έλληνες και απέστειλαν ναυτικές μοίρες στην ανατολική Μεσόγειο για να επιβάλουν την πολιτική τους αλλά και να καταστείλουν την πειρατεία που έβλαπτε το βρετανικό εμπόριο στην Αν. Μεσόγειο. Η Ελληνική πλευρά με πράξη της 21 Ιουνίου (παλαιό ημερολόγιο) δέχθηκε αμέσως την συμφωνία αλλά ο Ιμπραήμ, που στο μεταξύ ήλεγχε σχεδόν όλη την Πελοπόννησο, ζήτησε προθεσμία έως ότου λάβει εντολές από την Αίγυπτο και την Κωνσταντινούπολη. Ο ίδιος υποσχέθηκε ότι ο στόλος του δεν θα εξέλθει από την Πύλο πριν έλθουν οι διαταγές που περιμένει. Παρ΄ όλες τις υποσχέσεις τις οποίες οι Οθωμανοί γράφουν στα παλιά κιτάπια του Κορανίου, τούτος αιφνιδιαστικά προσπαθεί να επιτεθεί … 

 

Διοικητής του συμμαχικού στόλου ανέλαβε ο αντιναύαρχος Εδουάρδος Κόδριγκτον (Sir Edward Codrington) ο οποίος από το 1826 είχε τοποθετηθεί ως ανώτατος διοικητής του βρετανικού στόλου της Μεσογείου. 

 

Την 6η Σεπτεμβρίου (παλαιό ημερολόγιο) συνέβη ναυτικό επεισόδιο μεταξύ βρετανικών και τουρκοαιγυπτιακών πλοίων στα παράλια της Παρνασσίδας (εκεί όπου πολλά χρόνια αργότερα δημιουργήθηκε η κωμόπολη της Ιτέας και συγκεκριμένα στην τότε θέση Σκάλα Σαλώνων), όπου το ατμόπλοιο "Καρτερία" με κυβερνήτη το Φρανκ Χέιστινγκς κατέστρεψε 6 μικρά τουρκικά σκάφη και ένα αλγερινό. Μετά από αυτό, την 19 Σεπτεμβρίου, σημαντική μοίρα του τουρκοαιγυπτιακού στόλου παραβίασε την υπόσχεση και απέπλευσε από την Πύλο για να τιμωρήσει τα βρετανικά πλοία. Ο ναύαρχος Κόδριγκτον ορμώμενος από τη Ζάκυνθο με δύο μόνο πλοία (μέρος του στόλου του είχε σταλεί στη Μάλτα για επισκευές) ανάγκασε την τουρκοαιγυπτιακή μοίρα να επιστρέψει στο λιμάνι αλλά ο Ιμπραήμ έστειλε στρατό στην ξηρά όπου προέβη σε εμπρησμούς και καταστροφές των καλλιεργειών ως αντίποινα. Ο καπετάνιος Χάμιλτον που αποβιβάστηκε στη ξηρά μαζί με Ρώσο αξιωματικό, σε αναφορά του προς τον Κόδριγκτον ανέφερε ότι πυκνοί καπνοί αναδύονταν, και γυναίκες και παιδιά πέθαιναν από την πείνα μη έχοντας για τροφή τίποτα περισσότερο από χόρτα. Κάποιοι είχαν βρει καταφύγιο στα βουνά όπου ο Χάμιλτον υποσχέθηκε να στείλει λίγο ψωμί. Κατέληγε με την εκτίμηση ότι "αν ο Ιμπραήμ παραμείνει στην Ελλάδα, περισσότερο από το ένα τρίτο των κατοίκων θα λιμοκτονήσει". Μετά από αυτή την αναφορά οι τρεις ναύαρχοι έστειλαν επιστολή διαμαρτυρίας προς τον Ιμπραήμ, αλλά έλαβαν την απάντηση ότι αυτός ήταν άφαντος. 

 

Οι τρεις επικεφαλής, αντιναύρχος Κόδριγκτον, υποναύαρχος Δεριγνύ (ιππότης De Rigny) και υποναύαρχος Χέιδεν την 18η Οκτωβρίου (νέο ημ/γιο) έκριναν ότι δεν πρέπει να παραμείνουν θεατές των βιαιοπραγιών των Οθωμανών. Προηγουμένως ο Τζώρτζ Κάνιγκ είχε δώσει στον Κόδριγκτον τη δική του ερμηνεία της Συνθήκης του Λονδίνου: "Αν δεν εισακουσθεί ο λόγος σας, μεταχειριστείτε τα πυροβόλα" 

 

Μετά από αυτό οι ναύαρχοι συμφώνησαν ότι ο Ιμπραήμ παραβιάζει τις συμφωνίες και απαίτησαν από αυτόν να αποπλεύσουν τα πλοία του προς Αίγυπτο ή Κωνσταντινούπολη αλλιώς θα του επιτεθούν. Ο συμμαχικός στόλος εισήλθε στην Πύλο την 8/20 Οκτωβρίου και άρχισε να παίρνει θέσεις μάχης. Ο Κόδριγκτον, πάνω στο πλοίο του "Ασία" (84 πυροβόλα), έλαβε μήνυμα ότι "ο Ιμπραήμ δεν είχε δώσει την άδεια για να εισέλθει ο συμμαχικός στόλος στο λιμάνι", στο οποίο απάντησε ότι "δεν ήλθε για να λάβει διαταγές αλλά για να δώσει" και ότι "αν ριχτεί πυροβολισμός κατά του συμμαχικού στόλου θα καταστρέψει τον τουρκικό, και ότι δεν θα λυπηθεί αν του δοθεί αυτή η ευκαιρία.» 

 

Μια βρετανική λέμβος με σημαία κήρυκος προσέγγισε ένα αιγυπτιακό πυρπολικό με σκοπό να του ζητήσει να απομακρυνθεί. Οι Αιγύπτιοι πυροβόλησαν πρώτοι και σκότωσαν αξιωματικό που επέβαινε στη λέμβο. Ακολούθησε ανταλλαγή πυροβολισμών και σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν περισσότεροι ναυτικοί μέσα στη λέμβο. Παρόμοιο επεισόδιο έγινε και σε άλλο σημείο. Από τον οθωμανικό στόλο ρίχτηκαν πυροβολισμοί και προς το πλοίο Sirene του Γάλλου ναυάρχου. Ο Κόδριγκτον έστειλε τον Έλληνα πρωρέα Μιχαήλ να ζητήσει από τον Αιγύπτιο ναύαρχο να παραμείνει ουδέτερος. Αφού ο Μιχαήλ παρέδωσε το μήνυμα, ενώ επέστρεφε στη λέμβο δέχθηκε εν ψυχρώ πυροβολισμό από Τούρκο ναυτικό, ο οποίος διέκρινε ότι ο απεσταλμένος του Άγγλου ναυάρχου ήταν Έλληνας. Ο Δεριγνύ από την πλευρά του ζήτησε επίσης από την πλησίον του Αιγυπτιακή φρεγάτα να μην ανοίξει πυρ. Ωστόσο, η ένταση δεν ήταν δυνατόν πλέον να ελεγχθεί. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, κρίνοντας ότι έχει υπεροχή άνοιξε πυρ κατά συμμαχικών πλοίων και η ναυμαχία άρχισε σε όλη τη διάταξη των πλοίων. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος υπερτερούσε αριθμητικά και ταυτόχρονα υποστηριζόταν από πυροβόλα των γύρω φρουρίων. 

 

Σε κρίσιμη στιγμή της ναυμαχίας μπήκε στο λιμάνι ο Ρωσικός στόλος αποτελούμενος από οκτώ πλοία. Λεπτομερείς περιγραφές της μάχης αναφέρουν ότι τα πλοία ήταν τόσο κοντά μεταξύ τους, ώστε εμπλέκονταν τα ξάρτια τους οι δε ναύτες έβαλαν ακόμα και με πιστόλια. Μέχρι ώρα 5 το απόγευμα τα πλείστα των τουρκοαιγυπτιακών πλοίων είχαν καταστραφεί ή παραδοθεί. Οι απώλειες των Οθωμανών υπολογίζονταν σε 6.000 ενώ μόνο πάνω στην τουρκική και αιγυπτιακή ναυαρχίδα οι νεκροί και οι τραυματίες ήταν περίπου 1.000. Άνω των 70 τουρκικών πλοίων βυθισμένα. Από τη συμμαχική πλευρά οι νεκροί και τραυματίες ήταν 654 άνδρες εκ των οποίων 272 Βρετανοί, 184 Γάλλοι και 198 Ρώσοι. Ο Δεριγνύ ανέφερε ότι "στην ιστορία δεν υπήρξε μεγαλύτερη καταστροφή στόλου". Στη διάρκεια της μάχης το "Ασία" είχε δεχτεί πάνω από 170 βολές και είχε πάθει ζημιές στην εξάρτησή του. Ο Κόδριγκτον δέχτηκε μια βολή μουσκέτου που του τρύπησε το μανίκι στο ύψος του καρπού ενώ το ρολόι και το πανωφόρι του καταστράφηκαν από θραύσματα ξύλου. Επίσης, τραυματίσθηκε και ο γιος του. 

 

Την επομένη ημέρα οι σύμμαχοι απαίτησαν από τον Ιμπραήμ, που στο μεταξύ είχε καταφύγει στα βουνά της Μεσσηνίας, να υψώσει λευκή σημαία σε όλα τα φρούρια με την απειλή ότι αν ριχτεί έστω και ένας πυροβολισμός θα θεωρηθεί ως κήρυξη πολέμου. Οι Οθωμανοί αποδέχτηκαν και υπεγράφη ανακωχή πάνω στη ναυαρχίδα του Κόδριγκτον. 

 

Αυτός την επομένη της ναυμαχίας απέστειλε επιστολή προς το Ναυαρχείο όπου περιέγραφε με λεπτομέρειες τη ναυμαχία και τις απώλειες. Ανέφερε ότι η μάχη ήταν απαραίτητη για να τηρηθούν οι όροι που είχαν προβλεφθεί από τη συνθήκη και για να σταματήσει η άγρια εξολόθρευση που διεξήγαγε ο Ιμπραήμ.  

 

Η κοινή γνώμη στην Ευρώπη, που επί χρόνια παρακολουθούσε την αιματοχυσία του ελληνικού λαού και την απάθεια των ηγετών των μεγάλων κρατών, δέχθηκε με μεγάλη χαρά το αποτέλεσμα της ναυμαχίας και το θεώρησε ως νίκη των λαών σε πείσμα των αποφάσεων των πολιτικών ηγεσιών. Ο Γάλλος ακαδημαϊκός Πιέρ Αντουάν Λεμπρίν (1785-1873) έγραψε: 

 

Η μάχη του Ναυαρίνου ήταν κατόρθωμα των ενωμένων ελεύθερων λαών... Τα πυροβόλα του Ναυαρίνου έγιναν η αρχή νέας περιόδου και ανήγγειλαν θριαμβευτικά την άνοδο της κοινής γνώμης και την ύψωσή της πάνω από τους θρόνους ... 

 

Μεγάλο συμβολισμό είχε τότε η νικηφόρα κατά των βαρβάρων ναυμαχία από τους συμμάχους με συμμετοχή μεγάλου αριθμού έμπειρων Ελλήνων ναυτικών. Επειδή η ιστορία κύκλους κάνει και επειδή πλέον οι σύμμαχοι έχουν στερέψει από υπομονή έναντι της δόλιας και άπιστης Τουρκίας, ευχόμαστε να επαναληφθεί και σήμερα το ίδιο …..  

 

Τέλος Α΄ Μέρους. 

Συνέχεια στο Β΄ Μέρος.
 

Επιμέλεια – Έρευνα από Αντώνη Αντωνά Συγγραφέα – Ερευνητή – Αρθρογράφο.

Share