7 Δεκεμβρίου 2020

Ιωάννης Ε’ Παλαιολόγος: «Ένα άγνωστο ψηφιδωτό της Αγίας Σοφίας»

Η αποκατάσταση των ψηφιδωτών της Αγίας Σοφίας, από το 19ο αιώνα μέχρι σήμερα, έχει φέρει στο φως εξαιρετικά έργα τέχνης. Ορισμένα από αυτά είναι πολύ γνωστά, όπως η απεικόνιση της Δεήσεως ή του Ιωάννη Κομνηνού και της συζύγου του Ειρήνης της Ουγγαρίας. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως ακόμη και σήμερα ένα μεγάλο μέρος του εσωτερικού της εκκλησίας παραμένει καλυμμένο, με νέα στοιχεία να προστίθενται από καιρού εις καιρόν.
 
Ένα από τα λιγότερο γνωστά ψηφιδωτά είναι εκείνο του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγου, στην βόρεια πλευρά της ανατολικής αψίδας. Το ψηφιδωτό ανακαλύφθηκε τυχαία το 1989, καθώς ο σοβάς που το κάλυπτε διαλύθηκε λόγω της υγρασίας που προκάλεσε μία διαρροή στον θόλο (M. Tunay, “Byzantine Archaeological Findings in Istanbul During the Last Decade,” στο N. Necipoğlu (επ.) Byzantine Constantinople: Monuments, Topography, and Everyday Life (Brill: Leiden, 2001), σελ. 226).
 
Οι φωτογραφίες (και τα σχετικά δικαιώματα) είναι από τον λογαριασμό The Byzantine Legacy, του David Hendrix. 
 
Το ψηφιδωτό αποκαταστάθηκε μόλις το Νοέμβριο του 2020, όπως δείχνει η παρακάτω σύγκριση από τον λογαριασμό The Hidden Face of Istanbul. 
 
Η μορφή του αυτοκράτορα είχε για πρώτη φορά αποτυπωθεί σε σχέδιο των αδελφών Φοσσάτι, Ιταλο-Ελβετών αρχιτεκτόνων που ανέλαβαν τη συντήρηση της Αγίας Σοφίας το 1847-49, όταν ήταν ακόμη τζαμί. Όπως και με άλλα ψηφιδωτά, και εκείνο του Ιωάννη Ε’ είχε εκ νέου καλυφθεί, ώστε να προστατευθεί από φθορές. 
 
Βιογραφία  
 
Ο Ιωάννης Ε’ Παλαιολόγος γεννήθηκε το 1332, καρπός του γάμου του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Γ’ Παλαιολόγου και της Ιταλίδας συζύγου του, Άννας της Σαβοΐας. Με τον αναπάντεχο θάνατο του πατέρα του το 1341, βρέθηκε στον θρόνο σε ηλικία μόλις 9 ετών, χωρίς να έχει χρισθεί επίσημα συναυτοκράτορας. Αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσει ένας καταστροφικός εμφύλιος πόλεμος μεταξύ της μητέρας και επιτρόπου του, και του θείου του Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνού. Το 1347 ο Καντακουζηνός νίκησε και επιβλήθηκε ως πρώτος τη τάξει αυτοκράτορας, μέχρι ο νεαρός Παλαιολόγος να τον ανατρέψει το 1354 και να τον αναγκάσει να γίνει μοναχός.  
 
Ως μονοκράτορας, ο Ιωάννης Ε’ Παλαιολόγος είχε να διαχειριστεί την απόλυτη κατάρρευση της βυζαντινής εξουσίας σε Ασία και Ευρώπη, και ειδικότερα την τρομακτική απειλή των Οθωμανών Τούρκων. Εξ αρχής στράφηκε προς την Δύση για βοήθεια, ταξιδεύοντας στην Ουγγαρία το 1366. Στην επιστροφή αποκλείστηκε από τους Βουλγάρους, και χρειάστηκε επέμβαση σταυροφορικού στρατού στη Θράκη για να αφεθεί ελεύθερος. Επισκέφθηκε την Ρώμη το 1368, όπου και ασπάστηκε τον καθολικισμό σε επίσημη τελετή ενώπιον του πάπα. Παρ’ όλα αυτά η αυτοκρατορία δεν έλαβε ποτέ έμπρακτη βοήθεια. Στην επιστροφή από την Ρώμη οι Βενετοί τον συνέλαβαν για χρέη, και επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη μόλις το 1371.  
 
Αντιμετώπισε διαδοχικές στάσεις του γιού του Ανδρονίκου Δ’, ο οποίος κατόρθωσε να τον ανατρέψει και φυλακίσει την περίοδο 1376-79. Το 1390 επίσης εκθρονίστηκε για σύντομο χρονικό διάστημα από τον εγγονό του (γιο του Ανδρονίκου Δ’), Ιωάννη Ζ’. Επανήλθε στην εξουσία και απεβίωσε το 1391, έχοντας αναγκαστεί από τους Οθωμανούς να κατεδαφίσει τα πρόσθετα οχυρωματικά έργα που είχε κάνει στην Κωνσταντινούπολη.  
 
Πηγή: Cognosco Team 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 11:00 π.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.