23 Δεκεμβρίου 2020

Τηλε: Πέρα από όρια της ανθρώπινης επαφής

Γράφει ο δρ Δημήτρης Γκίκας
 
Το «τηλε-» είναι ένα αρχαίο ελληνικό πρόθεμα. Το συναντάμε ήδη στον Όμηρο, όμως η χρήση του δεν ήταν και τόσο συχνή. Ο Τηλέ-μαχος, ο γιος του Οδυσσέα του πολυμήχανου, παρουσιάζεται σα φοβισμένο κουτάβι μπροστά στους μνηστήρες που του τρώνε την περιουσία και κυνηγάνε να παντρευτούν τη μάνα του, ώσπου εμφανίζεται ο πατέρας του να του διδάξει ότι όταν πολεμάς για τη ζωή και την αξιοπρέπειά σου το κάνεις κοιτώντας το φόβο (και τους εχθρούς σου) στα μάτια, ακόμα κι όταν πολεμάς με τηλέμαχα όπλα, όπως ένα τόξο ή ένα ακόντιο.
 
Το πρόθεμα «τηλε-» στη σύγχρονη εποχή ήρθε για να μείνει. Από την τηλε-όραση και το τηλέ-φωνο έως και την τηλ-εκπαίδευση, η γενιά μας χαρακτηρίζεται πια από την επιβολή μιας εξ αποστάσεως καθημερινότητας, όπου η επαφή είτε απαγορεύεται (για υγειονομικούς ή/και πολιτικούς λόγους), είτε υποβαθμίζεται απέναντι σε τρόπους επικοινωνίας όπου το «στυλ» και τα «εφέ» κυριαρχούν κι εντυπωσιάζουν.  
 
Οι κοινωνιολόγοι και οι ψυχολόγοι θα πρέπει να αρχίσουν να ψάχνουν νέους όρους για τα καινά φαινόμενα που αρχίζουν να διακρίνονται. Η ζωή εξ αποστάσεως, οι κοινωνικές σχέσεις δίχως επαφές, η απομακρυσμένη εργασία και εκπαίδευση προωθούνται ως «λύσεις», ως «η επόμενη μέρα της ανθρωπότητας». Εκεί που είχαμε αρχίσει να αναφερόμαστε στη σπουδαιότητα της συναισθηματικής νοημοσύνης, όπου σημαίνοντα ρόλο παίζουν οι λεκτικές και μη λεκτικές φόρμες επικοινωνίας, η διαχείριση καταστάσεων εντός ομάδων, οι νέες ηγετικές δεξιότητες και ικανότητες των ανθρώπων να μεταφέρουν το μήνυμά τους δημιουργώντας κατάλληλες συναισθηματικές υποδοχές – όλα προϋποθέτουν μια «δια ζώσης» συνάντηση μεταξύ ανθρώπων – ξαφνικά επιβλήθηκε μια ασυναίσθητη κατάσταση, μια συνάντηση δια μέσου μηχανών, όπου ούτε η βλεμματική επαφή έχουν αξία, ούτε οι χειρονομίες. Η μη λεκτική διάσταση της επικοινωνίας καταργείται, ακόμα και το λεκτικό (προφορικό ή γραπτό) τείνει να αντικατασταθεί από α-λεκτικά σύμβολα, ενώ η παραγωγή πρωτότυπου λόγου αρχίζει να αποτελεί μια δεξιότητα που, πλέον αφορά όλο και λιγότερους ανθρώπους.  
 
Θλίβομαι που βλέπω ότι οι πολιτικές ηγεσίες σε παγκόσμιο επίπεδο, με αφορμή μια υγειονομική κρίση, επιχαίρουν που παίρνουν μέτρα κοινωνικού αποκλεισμού. Θλίβομαι που βλέπω ανθρώπους που υιοθέτησαν τόσο εύκολα το μότο της «μη-επαφής», αυτή την ολέθρια κοινωνική αποστασιοποίηση, σαν να ήταν εκεί ως δεύτερη φύση τους και περίμενε να βγει. Θλίβομαι που βλέπω εργαζόμενους να επικοινωνούν μονάχα μ’ ένα μηχάνημα, παιδιά να μην έρχονται σε επαφή με τους συμμαθητές τους ή τους δασκάλους τους. Θλίβομαι που η ανθρωπότητα περνά σε μια νέα βαρβαρότητα, χωρίς να το καταλαβαίνει καν.  
 
Ειλικρινά, δεν γνωρίζω τι μέλλον έχει αυτός ο κόσμος, στον οποίο το «τηλε» έχει γίνει συνώνυμο του «μόνος», τείνει δε να αντικαταστήσει το «κοινόν» και, τελικά, να περιθωριοποιήσει την ίδια την ανθρώπινη επαφή.  
 
Στην περίφημη τοιχογραφία του Μικελάντζελο «Η δημιουργία του Αδάμ», ο Αδάμ τείνει να αγγίξει τον Θεό. Αυτή η τάση είναι βασική ανθρωπική αρχή: η κοινωνία και η επικοινωνία είναι έμφυτα σε όλα τα όντα, πολύ περισσότερο στον άνθρωπο. Πέρα από τα όρια της ανθρώπινης επαφής δεν υπάρχει επι-κοινωνία, αλλά μια μοναξιά, τόσο απάνθρωπη, όσο και α-θεϊκή. Ούτε καν ο θεός δεν είναι μονήρης… 
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 9:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.