19 Ιουλίου 2020

Όλος ο πόλεμος βασίζεται στην παραπλάνηση (Σουν Τζου)

Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς 

Ο ολοένα και πιο εξελιγμένος υβριδικός πόλεμος, οι προηγμένες στρατιωτικές δυνατότητες, τα έξυπνα όπλα και ο διάχυτος ανταγωνισμός ισχύος εκτιμάται ότι θα αναδιαμορφώσουν τις μελλοντικές κρίσεις και συγκρούσεις προκαλώντας τους παραδοσιακούς τρόπους σκέψης για κλιμάκωση αλλά και τις προσπάθειες διατήρησης σταθερότητας. Αυτό το αναδυόμενο περιβάλλον ασφάλειας θα απαιτήσει νέες ιδέες και εργαλεία για τη διαχείριση του κινδύνου ακούσιας κλιμάκωσης για τη μείωση των συγκρουσιακών καταστάσεων στο ζωτικό μας χώρο τόσο στο Αιγαίο, όσο και τη Μεσόγειο.

Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές έννοιες της κλιμάκωσης, οι οποίες υποδήλωναν γραμμικά και κάπως προβλέψιμα πρότυπα από την κρίση χαμηλού επιπέδου έως τον ολοκληρωτικό πόλεμο (στον οποίο μετά τη συνθήκη της Λοζάννης δεν φτάσαμε ποτέ), οι κλιμακωτές αλληλεπιδράσεις σε αυτήν τη νέα εποχή στρατηγικού ανταγωνισμού θα είναι λιγότερο προβλέψιμες. Πράγματι, ολοένα και πιο εξελιγμένες επιχειρησιακές τακτικές σε επίπεδο υβριδικού πολέμου, όπως η παραπληροφόρηση και ο συνεχιζόμενος αναθεωρητισμός σε περιφερειακό, μάλιστα, επίπεδο προσθέτουν νέες προκλήσεις και πρόσθετη πολυπλοκότητα στη διαχείριση των ελληνοτουρκικών κρίσεων με πιο ανταγωνιστικό και αμφισβητούμενο περιβάλλον ασφαλείας πυροδοτώντας μεγαλύτερη ανάληψη κινδύνων μεταξύ των χωρών μας.

Η αυξανόμενη χρήση τακτικών υβριδικών επιχειρήσεων και η συνεχής δημιουργία γκρίζων ζωνών από την Τουρκία αντικατοπτρίζει την άποψη ότι οι στρατηγικοί τους στόχοι επιτυγχάνονται καλύτερα με άλλα μέσα εξαναγκασμού χωρίς τη χρήση της άμεσης συμβατικής στρατιωτικής αλληλεπίδρασης. Φυσικά, αυτές οι μέθοδοι δεν είναι ξένοι στον ανταγωνισμό ισχύος. Η κατασκοπεία, η προπαγάνδα και η εξαπάτηση, ή ακόμη και η χρήση μεσολάβησης του τουρκικού λόμπυ στο εξωτερικό και του ακήρυκτου πολέμου των μυστικών υπηρεσιών ως εργαλεία στρατηγικού ανταγωνισμού είναι αρχέγονες πρακτικές.

Όμως τα τελευταία χρόνια η Τουρκία του Ερντογάν, αισθάνεται υποχρεωμένη να αμφισβητήσει τις θεσμικές δομές και να αποφύγει τον άμεσο παραδοσιακό στρατιωτικό ανταγωνισμό, ακολουθώντας παράλληλα ασύμμετρες προσεγγίσεις σε ένα ανταγωνισμό εκτός της παραδοσιακής μονιμότητας στο συμβατικό στρατιωτικό πεδίο, μέσα από ευρείες, συμβατικές εκστρατείες επιρροής και τη δέσμευση ψηφιακών διακομιστών μεσολάβησης. Έτσι η Τουρκία ελπίζει να προωθήσει τα ενδιαφέροντά της χωρίς σαφή απόδοση ευθυνών ή κίνδυνο στρατιωτικής κλιμάκωσης. 

Αυτές οι στρατηγικές στο συμβατικό τομέα μπορεί να μην είναι εντελώς νέες, αλλά τα σύγχρονα χρησιμοποιούμενα εργαλεία επιτρέπουν στους Τούρκους να έχουν μεταμορφώσει τη στρατηγική σημασία του ασυμβατικού χώρου μάχης και της δύναμης εξαναγκασμού με τον υβριδικό πόλεμο. Τροφοδοτείται από την τεχνολογική καινοτομία και την διαχείριση της ήπιας ισχύος του ισλαμισμού. Ιδίως με την τεχνολογία που βασίζεται στα ψηφιακά μέσα, στον κυβερνοχώρο και την τεχνητή νοημοσύνη (AI) σε ένα ανταγωνιστικό τοπίο πιο περίπλοκο και δυναμικό από πριν.

Η ανοδική εξέλιξη στον διαδικτυακό τομέα, μοιάζει περισσότερο με διαδικτυακούς στρατιώτες που περιπλανιούνται ελεύθερα μέσα στην ψηφιακή πατρίδα του αντιπάλου, με τη βοήθεια προηγμένων εργαλείων του κυβερνοχώρου. Η παραπληροφόρηση και τα οπλισμένα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χρησιμοποιούνται αντί για ένοπλους αντάρτες που πολεμούν στα πεδία των μαχών με όπλα μαύρης αγοράς σε απομακρυσμένες περιοχές.

Επιπλέον, αυτές οι νέες μορφές επιρροής και πληροφοριών δεν είναι ο αποκλειστικός τομέας των σύγχρονων και μεγάλων δυνάμεων. Αντίθετα, η προσβασιμότητα της τεχνολογίας της πληροφορίας υποδηλώνει ισοπέδωση του ανταγωνισμού όχι μόνο για κράτη, αλλά και μη κρατικούς φορείς και μη κυβερνητικές οντότητες. 

Τέτοιες γκρίζες ζώνες ανταγωνισμού μπορούν να υπάρχουν χωρίς να διακινδυνεύονται πολεμικές συγκρούσεις, αρκεί η δυνατότητα αντιμετώπισης κάθε χώρας να παραμένει ασφαλής και οι κίνδυνοι λανθασμένου υπολογισμού να παραμένουν ελεγχόμενοι. Τι θα συμβεί, ωστόσο, αν ο πολιτικός αποκεφαλισμός μπορεί να επιτευχθεί μέσω του οπλισμού των κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης σε συνδυασμό με κυβερνοεπιθέσεις που βασίζονται σε πληροφορίες; Τι θα συμβεί αν, υπονομεύοντας και χειραγωγώντας θεσμούς κυβερνητικών και πολιτικών ηγετών, τα κράτη μπορούν να χρησιμοποιήσουν τακτικές γκρίζας ζώνης για να διαχωρίσουν τους λαούς από τους ηγέτες και τους θεσμούς τους, να προκαλέσουν εσωτερική σύγκρουση και να εμποδίσουν τη λήψη αποφάσεων από τους αρμοδίους;

Η επιτυχής και ανθεκτική αποτροπή σε αυτήν την εποχή απαιτεί να σκεφτούμε με νέο τρόπο την αξιοπιστία και τη συμμόρφωση ενόψει ενός ολοένα και πιο οπλισμένου πληροφοριακού περιβάλλοντος. Η αυξανόμενη προσβασιμότητα, η ωρίμανση και διάδοση διαδικτυακών πλατφορμών και ψηφιακών εργαλείων έχουν αφενός εκδημοκρατίσει τις πληροφορίες αλλά αφετέρου συνέβαλαν επίσης στην εύκολη χειραγώγηση και κατάχρηση, η οποία υπονομεύει αξιόπιστες και έγκυρες πηγές πληροφοριών. Βαθιά ψεύτικα, οπλισμένα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα χρησιμοποιηθούν για να δυσφημίσουν την εφαρμογή και την επαλήθευση της αποτροπής.

Αυτή η νέα εποχή θα απαιτήσει νέα σκέψη για τα εργαλεία και τις έννοιες της αποτροπής και της κλιμάκωσης, μια προσαρμογή παλαιότερων ιδεών και ανάπτυξη νέων. Η γραμμική πορεία κλιμάκωσης μεταξύ κρίσης χαμηλού επιπέδου και ολοκληρωτικής σύγκρουσης, βασίστηκε σε δυνητικά προβληματικές προσδοκίες αναλογικότητας και παγκοσμίως κοινές αντιλήψεις αποτροπής. Το σύγχρονο θολό πεδίο των συγκρούσεων, καθώς και ο πολλαπλασιασμός των παραγόντων σε αυτό το τοπίο αμφισβητούν αυτήν την έννοια της κλιμάκωσης και θέτουν υπό αμφισβήτηση τη χρησιμότητά της. Αντί να προχωρήσει σταδιακά, με σαφή όρια μεταξύ συμπεριφοράς που θα προκαλούσε συμβατική απόκριση, η κρίση ή η σύγκρουση μεταξύ αντιπάλων σε αυτό το νέο περιβάλλον είναι πολύ πιο περίπλοκη και απρόβλεπτη. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν πρέπει να αμφισβητούν την αντιπροσωπευτική αξία αυτής της στρατηγικής θεώρησης της παραπλάνησης και να ενισχύσουν τους μηχανισμούς πληροφοριών-αντιπληροφοριών.

*Ο Υποναύαρχος ε.α. Δημήτριος Τσαϊλάς είναι Senior Researcher of Strategy International και Member of Institute for National and international Security

Geopolitics



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 10:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.