25 Μαΐου 2020

Η στρατηγική περικύκλωση της Ελλάδας

Η δημόσια συζήτηση για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε μεγάλο βαθμό επικεντρώνεται στην καθημερινή διαχείριση του προβλήματος που αντιμετωπίζουμε (π.χ. μεταναστευτικές ροές, παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου, υπερπτήσεις). Έτσι όμως βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος.

Με μια σειρά από κινήσεις η Τουρκία πλέον επιδιώκει τη στρατηγική περικύκλωση (strategic encirclement) της Ελλάδας. Ο συγκεκριμένος όρος προέρχεται από την επιστήμη των Διεθνών Σχέσεων και περιγράφει τη στρατηγική που εφαρμόστηκε στο παρελθόν από τις ΗΠΑ εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης, του Ιράν και άλλων εχθρικών χωρών.

Μια προσεκτική ματιά στον χάρτη θα πείσει ακόμα και τον πιο δύσπιστο παρατηρητή. Η Άγκυρα ενισχύει καθημερινά το καθεστώς του Σάρατζ στην Τρίπολη με ξένους μισθοφόρους, στρατιωτικούς συμβούλους και οπλικά συστήματα. Το τουρκικό ναυτικό διατηρεί μια ιδιαίτερα ισχυρή παρουσία στα ανοικτά της Λιβύης που παρέχει ένα πέπλο προστασίας στις φιλοτουρκικές δυνάμεις. Ταυτόχρονα, η Άγκυρα έχει δημιουργήσει μια αεροπορική γέφυρα με την Τρίπολη που τροφοδοτεί συνεχώς την πολεμική προσπάθεια.

Η Τουρκία έχει πετύχει τον βασικό της σκοπό, παίρνοντας μεγάλα ρίσκα. Έχει αποκτήσει ένα στρατηγικό προγεφύρωμα στην κεντρική Μεσόγειο, που αργά ή γρήγορα θα χρησιμοποιήσει εναντίον μας. Η υπογραφή του τουρκο-λιβυκού μνημονίου για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών ήταν μόνο η αρχή.

Παράλληλα, η τουρκική ηγεσία έχει κατορθώσει να ενισχύσει την αμυντική της σχέση με την Αλβανία, εκμεταλλευόμενη τις βαθιά ριζωμένες ανασφάλειες που υπάρχουν στη γειτονική χώρα έναντι της Ελλάδας. Πριν ακριβώς έναν μήνα, το αλβανικό κοινοβούλιο επικύρωσε τη διμερή συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας. Στις 23 Απριλίου, δηλαδή την ίδια μέρα με την επικύρωση, ανακοινώθηκε η συμμετοχή του αλβανικού ναυτικού στη μεγάλη τουρκική ναυτική άσκηση «Ασπίδα της Μεσογείου» (Akdeniz Kalkanı).

Δεν είναι όμως μόνο η Αλβανία που προσελκύει το τουρκικό ενδιαφέρον στα Βαλκάνια. Με αφορμή τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, η τουρκική διπλωματία κατόρθωσε να εκμεταλλευτεί την ψυχρότητα που υπάρχει στις σχέσεις της Αθήνας με τη Σόφια. Αυτή οφείλεται στη Συμφωνία των Πρεσπών που αναγνώρισε (παρά τις έντονες βουλγαρικές αντιρρήσεις) τη μακεδονική ταυτότητα και γλώσσα. Με άλλα λόγια, εξομαλύνθηκε μερικώς η σχέση μας με τα Σκόπια εις βάρος των ελληνοβουλγαρικών σχέσεων. Αυτή είναι μια κρίσιμη παράμετρος που αγνοήθηκε από την τότε κυβέρνηση που διαπραγματεύθηκε τη συμφωνία.

Την ίδια στιγμή, η Άγκυρα ενισχύει διαρκώς τη ναυτική της παρουσία στην κυπριακή ΑΟΖ για να ασκήσει πίεση στην Κυπριακή Δημοκρατία και κατά επέκταση στην Ελλάδα. Επίσης, η τουρκική διπλωματία κάνει διπλωματικά ανοίγματα σε χώρες που νιώθουν αποκλεισμένες από τα ενεργειακά τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως είναι ο Λίβανος, η Ιορδανία και η Παλαιστινιακή Αρχή. Στη Συρία, παρά τις ήττες που έχει υποστεί, η Άγκυρα έχει πετύχει τον έλεγχο των βορειοδυτικών περιοχών. Δεν πρέπει να διαφεύγει τις προσοχής μας ότι δεν έχει γίνει ακόμα οριοθέτηση της κυπριακής ΑΟΖ με τη Συρία.

Το συμπέρασμα είναι ότι η τουρκική ηγεσία έχει υιοθετήσει μια στρατηγική περικύκλωσης της Ελλάδας και της Κύπρου. Η τουρκική ηγεσία οικοδομεί ένα πλέγμα συμμαχιών για να αυξήσει την πίεση στην Αθήνα και τη Λευκωσία. Ακόμα και να υποθέσει κανείς ότι τίποτα με όλα αυτά δεν μας αφορούν (με εξαίρεση την τουρκική παρουσία στην κυπριακή ΑΟΖ), οι κινήσεις της Άγκυρας εκ των πραγμάτων επηρεάζουν την ελληνική ασφάλεια.

Η δημιουργία των τριμερών σχημάτων συνεργασιών με την Αίγυπτο και Ισραήλ δεν μπορεί από μόνη της να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του τουρκικού αναθεωρητισμού. Πρέπει να ληφθούν μεγάλες πρωτοβουλίες από την ελληνική πλευρά για τη στρατηγική ανάσχεση της τουρκικής επιθετικότητας. Οι διμερείς μας σχέσεις με τη Μόσχα βρίσκονται σε απελπιστικά χαμηλό επίπεδο, με ευθύνη και των δύο πλευρών.

Η Ρωσία δεν είναι ούτε «εταίρος», ούτε «σύμμαχος» είναι μια μεγάλη δύναμη που η Αθήνα δεν έχει σοβαρό λόγο να αποξενώσει. Τη στιγμή μάλιστα που πολλές σοβαρές φωνές στην Αμερική και την Ευρώπη ζητούν εξομάλυνση των σχέσεων με το Κρεμλίνο. Εξάλλου, η μεγάλη βελτίωση των ρωσοτουρκικών σχέσεων επέτρεψε στην Άγκυρα να στρέψει την προσοχή της στην Ανατολική και Κεντρική Μεσόγειο.

Το διπλωματικό άνοιγμα στη Σαουδική Αραβία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι μια σημαντική εξέλιξη που πιστώνεται η σημερινή ηγεσία του ΥΠΕΞ. Δεν φτάνει όμως αυτό. Η Ελλάδα πρέπει να εκπονήσει μια νέα ολιστική πολιτική για τη Μέση Ανατολή. Να δώσει έμφαση στην ανάπτυξη των σχέσεων της με τον Λίβανο, τη Συρία (ο πόλεμος τελειώνει!), την Ιορδανία και τη Τυνησία. Η Αθήνα πρέπει επίσης να οικοδομήσει μια νέα σχέση με τον κουρδικό παράγοντα εκτός Τουρκίας, έστω με τη συνδρομή μη κρατικών δρώντων (ΜΚΟ, επιχειρηματικός κόσμος).

Η σχέση μας με την Τουρκία έχει περάσει σε μια νέα φάση αντιπαράθεσης με άγνωστη κατάληξη. ΄Όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε, τόσο το καλύτερο για εμάς.

Μάνος Καραγιάννης
Αναπληρωτής Καθηγητής στο King's College London και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Liberal
το είδαμε ΕΔΩ



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 10:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.