22 Νοεμβρίου 2018
Τα τουρκικά ήθη όπως καταγράφονται στα έργα των Χρονογράφων της Άλωσης
Γράφει η Σοφία Καυκοπούλου, υπ. δρ Θεολογίας-Μουσικός
Οι τέσσερις χρονογράφοι τής Άλωσης, όπως είναι διαδεδομένο να λέγονται, ήτοι οι Δούκας, Κριτόβουλος, Σφραντζής και Χαλκοκονδύλης, έχουν μελετηθεί από πολλούς ερευνητές. Τα έργα τους είναι οι κυριότερες πηγές μας για το πρώτο μισό τού 15ου αι. Δεν είναι οι μόνοι που έγραψαν σχετικά την Άλωση, αλλά οι μαρτυρίες τους είναι οι πιο κοντινές στα τεκταινόμενα.
Τί είναι όμως τα Χρονικά; Πρόκειται για έργα που αφηγούνται γεγονότα με αυστηρή γραμμική χρονολόγηση, από μία αρχή, έως κάποιο τέλος. Μπορεί να είναι έμμετρα ή πεζά, ενώ δεν είναι εξακριβωμένη η ιστορική τους αξία, πέραν των στοιχείων που συνεπάγονται από όσα αφήνει ο συγγραφέας να διαφανούν. Πολλές φορές, ερχόμενα στα χέρια κάποιου άλλου, η αφήγηση προχωρά, ενώ μπορεί να υποστούν και κάποια περεταίρω επεξεργασία όσον αφορά την γλώσσα, την μορφή, ενδεχομένως κάποιες προσθήκες κ.λπ. Η συγγραφή Χρονικών, υπήρξε πάντοτε προσφιλής συνήθεια των ανθρώπων, για να διασώσουν πληροφορίες για γεγονότα που έζησαν ή για τα οποία άκουσαν από άλλους. Ιδιαιτέρως στον Μεσαίωνα, ήσαν δημοφιλή και έχουν σωθεί αρκετά, στα οποία μπορούμε να βρούμε πρότυπα από αρχαιοελληνικά Χρονικά. Πολλάκις, η συγγραφή Χρονικών ανατίθετο ως εργασία σε κάποιους λογίους, με σκοπό την απαθανάτιση κατορθωμάτων βασιλέων, ηρώων κ.ά.
Αν και η Βυζαντινή αυτοκρατορία είχε συρρικνωθεί πολύ νωρίτερα, ήδη από το 1204, έτος κατά το οποίο οι Λατίνοι άλωσαν την Πόλη και η αυτοκρατορία είχε κατακερματιστεί στα γνωστά μας κρατίδια, Νίκαιας, Τραπεζούντας, Ηπείρου και Μυστρά, το ελληνικό στοιχείο, σε αυτούς τούς ύστερους αιώνες, είχε γίνει πλέον παραπάνω από εμφανές. Η Παλαιολόγεια Αναγέννηση βρισκόταν σε έξαρση και η ελληνικότητα είχε αρχίσει να γίνεται συνείδηση, αποκομμένη πλήρως από την παλαιότερη ταύτιση με την ειδωλολατρία.
Η οθωμανική κατάκτηση, η οριστική Άλωση τής Ορθοδόξου Ανατολής, βρήκε την Δύση σε θέση θεατή, μη δυνάμενου να κατανοήσει την ρότα των γεγονότων, και την ίδια την Ανατολή σε θέση αμυνόμενου πολεμιστή με συναίσθηση τής αδυναμίας του. Φυσικά, στα ταραγμένα γεγονότα που προηγήθησαν τού 1453, αλλά και στα μετέπειτα, πολλές ήσαν οι γνώμες που διατυπώθησαν από τις σημαίνουσες προσωπικότητες τού καιρού, γνώμες που πολλάκις συγκρούοντο μεταξύ τους, καθώς ο καθένας εξέφραζε το κατά το δοκούν ωφέλιμο για την σωτηρία τού έθνους, τού κράτους, τής παιδείας, τής πίστεως και τού εν γένει πολιτισμού που χαρακτήριζε το χωροχρονικό πλαίσιο των γεγονότων.
Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ
πηγή
Οι τέσσερις χρονογράφοι τής Άλωσης, όπως είναι διαδεδομένο να λέγονται, ήτοι οι Δούκας, Κριτόβουλος, Σφραντζής και Χαλκοκονδύλης, έχουν μελετηθεί από πολλούς ερευνητές. Τα έργα τους είναι οι κυριότερες πηγές μας για το πρώτο μισό τού 15ου αι. Δεν είναι οι μόνοι που έγραψαν σχετικά την Άλωση, αλλά οι μαρτυρίες τους είναι οι πιο κοντινές στα τεκταινόμενα.
Τί είναι όμως τα Χρονικά; Πρόκειται για έργα που αφηγούνται γεγονότα με αυστηρή γραμμική χρονολόγηση, από μία αρχή, έως κάποιο τέλος. Μπορεί να είναι έμμετρα ή πεζά, ενώ δεν είναι εξακριβωμένη η ιστορική τους αξία, πέραν των στοιχείων που συνεπάγονται από όσα αφήνει ο συγγραφέας να διαφανούν. Πολλές φορές, ερχόμενα στα χέρια κάποιου άλλου, η αφήγηση προχωρά, ενώ μπορεί να υποστούν και κάποια περεταίρω επεξεργασία όσον αφορά την γλώσσα, την μορφή, ενδεχομένως κάποιες προσθήκες κ.λπ. Η συγγραφή Χρονικών, υπήρξε πάντοτε προσφιλής συνήθεια των ανθρώπων, για να διασώσουν πληροφορίες για γεγονότα που έζησαν ή για τα οποία άκουσαν από άλλους. Ιδιαιτέρως στον Μεσαίωνα, ήσαν δημοφιλή και έχουν σωθεί αρκετά, στα οποία μπορούμε να βρούμε πρότυπα από αρχαιοελληνικά Χρονικά. Πολλάκις, η συγγραφή Χρονικών ανατίθετο ως εργασία σε κάποιους λογίους, με σκοπό την απαθανάτιση κατορθωμάτων βασιλέων, ηρώων κ.ά.
Αν και η Βυζαντινή αυτοκρατορία είχε συρρικνωθεί πολύ νωρίτερα, ήδη από το 1204, έτος κατά το οποίο οι Λατίνοι άλωσαν την Πόλη και η αυτοκρατορία είχε κατακερματιστεί στα γνωστά μας κρατίδια, Νίκαιας, Τραπεζούντας, Ηπείρου και Μυστρά, το ελληνικό στοιχείο, σε αυτούς τούς ύστερους αιώνες, είχε γίνει πλέον παραπάνω από εμφανές. Η Παλαιολόγεια Αναγέννηση βρισκόταν σε έξαρση και η ελληνικότητα είχε αρχίσει να γίνεται συνείδηση, αποκομμένη πλήρως από την παλαιότερη ταύτιση με την ειδωλολατρία.
Η οθωμανική κατάκτηση, η οριστική Άλωση τής Ορθοδόξου Ανατολής, βρήκε την Δύση σε θέση θεατή, μη δυνάμενου να κατανοήσει την ρότα των γεγονότων, και την ίδια την Ανατολή σε θέση αμυνόμενου πολεμιστή με συναίσθηση τής αδυναμίας του. Φυσικά, στα ταραγμένα γεγονότα που προηγήθησαν τού 1453, αλλά και στα μετέπειτα, πολλές ήσαν οι γνώμες που διατυπώθησαν από τις σημαίνουσες προσωπικότητες τού καιρού, γνώμες που πολλάκις συγκρούοντο μεταξύ τους, καθώς ο καθένας εξέφραζε το κατά το δοκούν ωφέλιμο για την σωτηρία τού έθνους, τού κράτους, τής παιδείας, τής πίστεως και τού εν γένει πολιτισμού που χαρακτήριζε το χωροχρονικό πλαίσιο των γεγονότων.
Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ
πηγή
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)
1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.
2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.
3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.
4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.
5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).
6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.
7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.
Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.
3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.
4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.
5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).
6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.
7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.
Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.
1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.
2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.
3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.
Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.
2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.
3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.
Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου