«Γελά δ’ ο μωρός καν τι μη γελοίον εί»
Πιττακός ο Μυτιληναίος
Γράφει ο Χρίστος Γούδης
Τα ειρωνικά σχόλια των τηλεοπτικών παραθύρων και των κοινωνικών μέσων δικτύωσης (το «τρολάρισμα» των social media, κατά το ιδιόλεκτον της καθ’ ημάς διαδικτυακής βλαχογκλαμουριάς) με αφορμή την κόμμωση του συλληφθέντος Χριστόδουλου Ξηρού, και δι’ αυτών η επιχειρούμενη γενικότερη διακωμώδηση της αναρχίας, με τις πρακτικές της οποίας διαφωνώ κάθετα και απόλυτα, για λόγους που θα εξηγήσω πιο κάτω, πηγάζουν από το γνωστό μικροαστικό «θράσος», το οφειλόμενο κατά τον Αριστοτέλη σε άγνοια ή σε βλακεία, χωρίς να αποκλείεται ο συνδυασμός τους.
Η αναρχία, σε θεωρητικό επίπεδο, ως πολιτική φιλοσοφία, δεν ευαγγελίζεται, όπως ευρέως και λανθασμένα πιστεύεται, μιαν χαώδη κατάσταση των πραγμάτων, αλλά έναν τρόπο οριζόντιας διαδραστικής διαχείρισης των ανθρωπίνων υποθέσεων, απορρίπτοντας την όποια κάθετη και έμμεση αντιπροσωπευτική δομή εξουσίας. Ένα είδος άμεσης δημοκρατίας όπου ο καθένας έχοντας αυξημένη συναίσθηση του πραγματικού εαυτού του, των ικανοτήτων, δυνατοτήτων, ατελειών και ορίων του, αποδέχεται να μπει αυτοβούλως στην θέση του μέσα σε ένα ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Αποτελεί ένα ανθρωπιστικό κατά βάση μοντέλο, το οποίο απορρίπτεται συλλήβδην ως ουτοπικό από μία πλανητική κοινωνία που έχει εθισθεί σε πρακτικές διακυβέρνησης, χειραγώγησης, και ποδηγέτησης μαζών, από ολιγαρχικές εξουσιαστικές μειοψηφίες που εμφανίζονται κατά περίπτωση κάτω από ποικίλα προσωπεία και ψιμύθια (φιλελεύθερες δημοκρατίες, λαϊκές δημοκρατίες, εθνικές κυβερνήσεις, πολυπολιτισμικά και πολυεθνικά σούργελα και το κακό συναπάντημα).
Πιττακός ο Μυτιληναίος
Γράφει ο Χρίστος Γούδης
Τα ειρωνικά σχόλια των τηλεοπτικών παραθύρων και των κοινωνικών μέσων δικτύωσης (το «τρολάρισμα» των social media, κατά το ιδιόλεκτον της καθ’ ημάς διαδικτυακής βλαχογκλαμουριάς) με αφορμή την κόμμωση του συλληφθέντος Χριστόδουλου Ξηρού, και δι’ αυτών η επιχειρούμενη γενικότερη διακωμώδηση της αναρχίας, με τις πρακτικές της οποίας διαφωνώ κάθετα και απόλυτα, για λόγους που θα εξηγήσω πιο κάτω, πηγάζουν από το γνωστό μικροαστικό «θράσος», το οφειλόμενο κατά τον Αριστοτέλη σε άγνοια ή σε βλακεία, χωρίς να αποκλείεται ο συνδυασμός τους.
Η αναρχία, σε θεωρητικό επίπεδο, ως πολιτική φιλοσοφία, δεν ευαγγελίζεται, όπως ευρέως και λανθασμένα πιστεύεται, μιαν χαώδη κατάσταση των πραγμάτων, αλλά έναν τρόπο οριζόντιας διαδραστικής διαχείρισης των ανθρωπίνων υποθέσεων, απορρίπτοντας την όποια κάθετη και έμμεση αντιπροσωπευτική δομή εξουσίας. Ένα είδος άμεσης δημοκρατίας όπου ο καθένας έχοντας αυξημένη συναίσθηση του πραγματικού εαυτού του, των ικανοτήτων, δυνατοτήτων, ατελειών και ορίων του, αποδέχεται να μπει αυτοβούλως στην θέση του μέσα σε ένα ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Αποτελεί ένα ανθρωπιστικό κατά βάση μοντέλο, το οποίο απορρίπτεται συλλήβδην ως ουτοπικό από μία πλανητική κοινωνία που έχει εθισθεί σε πρακτικές διακυβέρνησης, χειραγώγησης, και ποδηγέτησης μαζών, από ολιγαρχικές εξουσιαστικές μειοψηφίες που εμφανίζονται κατά περίπτωση κάτω από ποικίλα προσωπεία και ψιμύθια (φιλελεύθερες δημοκρατίες, λαϊκές δημοκρατίες, εθνικές κυβερνήσεις, πολυπολιτισμικά και πολυεθνικά σούργελα και το κακό συναπάντημα).
Το αναρχικό οριζόντιο μοντέλο διοίκησης, ως επιλογή μεγάλης κλίμακας (σε επίπεδο διοίκησης χώρας για παράδειγμα) εμφανίζει ανυπέρβλητες 2 αδυναμίες οφειλόμενες στην ανθρώπινη απαιδεία στα πολιτικά πράγματα και την ενστικτώδη άπωση των κατά βάση πρωτόγονων πολιτών απέναντι στην ευθύνη των επιλογών τους μπροστά στην διαχείριση μιας ενδεχόμενης απόλυτης ελευθερία τους. Το θέμα έχει με οξυδέρκεια αναλυθεί ήδη από τον 19ο αιώνα, από τον μέγιστο των ψυχαναλυτών Φίοντορ Ντοστογιέφσκι στην κλασική παραβολή του «Μεγάλου Ιεροεξεταστή» την εγκιβωτισμένη στο έργο του «Αδελφοί Καραμαζώφ», όπου ο Χριστός επανερχόμενος στη Γη αποχωρεί και πάλιν προ του κινδύνου να ριφθεί στην πυρά, λόγω της εμμονής του να προσφέρει την πλήρη ελευθερία στους ανθρώπους, με ότι αυτή συνεπάγεται σε θέματα ευθύνης εκ των αποφάσεών τους, οι οποίοι προτιμούν να μην αγχώνονται μπροστά σε συνεχείς επιλογές αλλά να ακολουθούν ένα κάποιον ηγέτη, τον οποιονδήποτε, ο οποίος θα τις κάνει «αντ’ αυτών» για να τους προσφέρει ασφάλεια και ηρεμία, και σε περίπτωση που δεν τα καταφέρει, συνήθως λόγω της αδυναμίας του κοπαδιού του να ανταποκριθεί καταλλήλως, να του φορτώσουν στην πλάτη του την αποτυχία του(ς).
Ιδού το δριμύ κατηγορητήριο του Μεγάλου Ιεροεξεταστή, που σύντομα εξελίσσεται σε ένα κατηγορώ με στόχο την Ελευθερία:
«Την πρώτη φορά που ήρθες στη Γη», λέει στον Χριστό, «κήρυξες ότι ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να αποφασίζει ανάμεσα στο καλό και στο κακό, ελεύθερος να κρίνει, ελεύθερος να επιλέγει. Και σε ρωτώ: Μπορεί ποτέ ένας ελεύθερος άνθρωπος να είναι ευτυχισμένος; Δεν πέρασε ποτέ από τη σκέψη σου ότι ο άνθρωπος δεν έχει ανάγκη την ελευθερία, αλλά το μόνο που χρειάζεται είναι να λατρεύει κάποιον; Κάποιον ισχυρότερο, αυτόν που θα του λύνει τα προβλήματά του, αυτόν που θα του λέει τι να κάνει, αυτόν πάνω στον οποίο θα φορτώνει τις δυσκολίες του, αυτόν που θα σκέφτεται και θα τον καθοδηγεί σε κάθε του βήμα. Δεν καταλαβαίνεις λοιπόν πώς η ελευθερία είναι βάρος για τον άνθρωπο; Τέτοιο ασήκωτο βάρος που όταν το έχει κοιτά πώς να απαλλαγεί απ’ αυτό;
»Και ήρθες εσύ στη θέση του παλιού νόμου, της αυστηρής ιεραρχίας, τη στιγμή που ο καθένας ήξερε τη θέση του, να κηρύξεις την ελευθερία της θελήσεως. Χωρίς να σκεφτείς τη σύγχυση και τη δυστυχία του αδύναμου ανθρώπου όταν του δίνεις την ελευθερία να παίρνει αποφάσεις και να φέρει την ευθύνη γι’ αυτές. Σε ποιους κήρυξες την ελευθερία; Σ’ εμάς τους λίγους; Τους εκλεκτούς; Στους ικανούς να ζήσουν στην έρημο με άγριο μέλι και ακρίδες; Εμείς οι ασκητές είμαστε λίγοι. Μερικές χιλιάδες. Αλλά τι θα γίνει με τους πολλούς; Με τα εκατομμύρια και τις χιλιάδες εκατομμύρια των αδύναμων, αυτών που είναι όσοι οι κόκκοι της άμμου ολόκληρης της θάλασσας; Τι θα γίνει με τους μικρούς ανθρώπους που θέλουν την ησυχία τους και καμία ευθύνη επάνω τους; Αυτούς που θέλουν την απόλυτη τάξη, αυτούς που βλέπουν τον κόσμο σαν μία μεγάλη μυρμηγκοφωλιά, όπου κάθε μυρμήγκι παίζει τον προκαθορισμένο ρόλο του; Αυτούς λοιπόν τους ξέχασες; Ξεχνάς ότι πρέπει να υπακούουν σε κάποιον ισχυρό που θα τους διοικεί, για να νιώσουν ευτυχισμένοι; Εμείς όμως δεν τους ξεχνούμε. Και προσπαθούμε να τους κάνουμε ευτυχισμένους βάζοντάς τους να δουλεύουν και διδάσκοντάς τους τις ώρες της σχόλης παιδικά τραγούδια και αθώους χορούς. Και καίμε κάθε αιρετικό που τολμά να προφέρει τη λέξη Ελευθερία, προσπαθώντας έτσι να καταστρέψει τον επίγειο παράδεισο των μικρών ανθρώπων, που με τόσο κόπο φτιάξαμε γι’ αυτούς».
Δυστυχώς, η ιδιοτελής φύση των ανθρώπων, με την περιορισμένη αίσθηση ευθύνης που τους χαρακτηρίζει, σε συνδυασμό με την ελλιπή ή παντελή έλλειψη ουσιαστικής εκπαίδευσης στην απαιτούμενη συνέργεια πράξεων και δράσεων που προϋποθέτει το αναρχικό μοντέλο, το καθιστά πρακτικά ανεφάρμοστο. Και πάντοτε, όπου έχει επιχειρηθεί να εφαρμοσθεί, στις πρώϊμες φάσεις σε όλες τις μείζονες κοινωνικές επαναστάσεις, εξεγέρσεις και αναταραχές, έχει καταρρεύσει κάτω από τις αναπτυσσόμενες βαρυτικές αστάθειες, όπως λέμε στην φυσική όταν διασπάται ένας ομογενής μαζικός δίσκος ύλης (μεγέθους πλανητικού συστήματος), κάτω δηλαδή από αναπτυσσόμενους μικρούς ιεραρχικούς πυρήνες, κλίκες και φατρίες, που μετά από τις μεταξύ τους αιματηρές αντιπαραθέσεις, καταλήγει στην επιβολή σκληρών δικτατοριών, εντελώς αντίθετων από τις αρχικές προθέσεις και επιδιώξεις του.
Σε αντίστιξη, η εφαρμογή του σε μικρή κλίμακα, στην διοίκηση μικρών αριθμητικά δομών συνιστάμενων από ανθρώπους με υψηλή παιδεία, ολοκληρωμένες προσωπικότητες και αναμφισβήτητες δεξιότητες, είναι ιδιαίτερα επιτυχές, όπως διαπίστωσα εφαρμόζοντάς το ως πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών επί τέσσερα συναπτά έτη, από το 1985 έως το 1989, και ιδιαίτερα ως Διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών επί έντεκα συναπτά έτη, από το 2001 έως το 2012, όπου η οριζόντια συνέργεια του επιστημονικού, τεχνικού και διοικητικού προσωπικού έφερε εις πέρας ένα πολύ δύσκολο έργο (την επίβλεψη της κατασκευής, τον έλεγχο των επιδόσεων και τελικά την εύρυθμη λειτουργία του υπερσύγχρονου τηλεσκοπίου «Αρίσταρχος» στην υψηλότερη κορυφή του Χελμού, σε ύψος 2.340 μέτρα, μετά από επίπονες διεθνείς διαπραγματεύσεις με την κατασκευάστρια εταιρεία και εξίσου επίπονες με το νωχελικό και μικρονοϊκό σε θέματα έρευνας, επιστήμης και τεχνολογίας ελληνικό κράτος).
Εν προκειμένω, στα καθ’ ημάς δρώμενα της μάχιμης αναρχίας του σήμερα. Οι άνθρωποι αυτοί, διακατεχόμενοι από ένα υπερτροφικό αίσθημα δικαίου και αυτοπαγιδευμένοι στις οραματικές εμμονές τους, έχουν κηρύξει τον πόλεμο εναντίον του «κράτους», του όποιου κράτους, πέραν της δεξιάς, του κέντρου, και της αριστεράς. Ολιγάριθμοι και ασυμβίβαστοι με το κοινωνικό γίγνεσθαι και απροσάρμοστοι με τον περιβάλλοντα ζωτικό (αλλά νοσηρό) χώρο του, προσπαθούν να επιβάλουν την ιδεοληψία τους επάνω σε όλους τους άλλους, σκοτώνοντας τους αν χρειασθεί, για το καλό τους (το καλό των άλλων, που όμως δεν τους καταλαβαίνει). Στα πλαίσια των αναγκών τους για την πραγμάτωση των επιδιώξεών τους, ληστεύουν τις «ληστρικές» τράπεζες, οι οποίες όμως μετακυλύουν τις απώλειές τους στους ώμους ημών των μικροκαταθετών (στην πράξη ληστεύουν όλους εμάς) ενώ τα θύματά τους είναι συνήθως αθώοι και εύκολοι στόχοι (φύλακες, αστυφύλακες, οδηγοί ταξί) καθώς τα «μεγάλα ψάρια» φυλάσσονται άγρυπνα, με τελικό αποτέλεσμα να εξαπολύουν έναν ατελέσφορο «πόλεμο ψύλλων» ενάντια στο «σύστημα», το οποίο τελικά τους «μαντρώνει». Δεν νομίζω ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν αντιλαμβάνονται το μάταιο και το αδίκως αιματηρό εγχείρημά τους. Το «σύστημα» για να αλλάξει απαιτείται παιδεία και πάλι παιδεία. Για να αλλάξουμε πρώτα τον εαυτό μας, και μετά τους άλλους. Όπως και να έχει πάντως, οι άνθρωποι αυτοί είναι τραγικές και όχι κωμικές φιγούρες. Και όσοι πίσω από την ασφάλεια που τους προσφέρουν τα αφεντικά τους, την ανωνυμία του διαδικτυακού υπονόμου, και την ζεστασιά της πολυθρόνας τους, τούς λοιδωρούν, λοιδωρούν τον υπόδουλο εαυτό τους.
Και κάτι τελευταίο. Οι «ελευθεριακοί» στους οποίους κάποιοι αναφέρουν ότι αναφέρεται σε διακηρύξεις του ο «σύριζα», είναι, στις ΗΠΑ τουλάχιστον, οι αναρχοδεξιοί τύπου Τίμοθυ Μακ Βέϊ («κύριος είμαι της δικής μου μοίρας και καπετάνιος της δικής μου της ψυχής») και Θήοντορ (Τεντ) Κατζύνσκι (γνωστού ως Unabomber, και συγγραφέα του συμβολικού διηγήματος «Το πλοίο των ηλιθίων» τεχνολογικών νεοβάρβαρων: «η κοινωνία μας για να ακούσει τις απόψεις ενός ατόμου της, το αναγκάζει πρώτα να σκοτώσει ανθρώπους για να μεταδώσει το μήνυμά του στο κοινό, ξεπερνώντας έτσι τον κατακλυσμό της υπερπληροφόρησης στον οποίο εκθέτουν τον καθένα τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας… η φαντασία δεν γεννά την παραφροσύνη, αυτό που γεννά την παραφροσύνη είναι η λογική»). Θιασώτες ενός νατουραλιστικού αναρχισμού της άγριας Δύσης επιδιώκουν την εξάλειψη του κράτους, ένα βήμα πιο δεξιά από τους αναρχικούς νεοφιλελεύθερους τραπεζίτες, που επιζητούν την ελαχιστοποίηση του κράτους για να παίζουν τα δικά τους μαφιόζικα παιχνίδια σε διεθνή κλίμακα. Για να επαληθευθεί ότι η επιδιωκόμενη κατάργηση του κράτους – αντί της προσπάθειας εγκαθίδρυσης ενός «ενάρετου κράτους» – δεν είναι παρά «η δευτέρα πλάνη, χείρων της πρώτης».
Χρίστος Γούδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου