Οι υπεύθυνοι της Εθνικής Πινακοθήκης, με ευθύνη της Κυβέρνησης, επιμένουν να προκαλούν το θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων. Με έωλα, έως απαράδεκτα, επιχειρήματα διατηρούν, υπό νέα μέτρα ασφαλείας, τις καρικατούρες που σκοπό έχουν να διακωμωδήσουν τα πιο ιερά πρόσωπα της Χριστιανοσύνης. Από τις σχετικές δηλώσεις των υπευθύνων της Πινακοθήκης φαίνονται καθαρά οι σκέψεις τους. Αυτές δεν έχουν καμία σχέση με εκείνες του ουσιαστικού ιδρυτή της Εθνικής Πινακοθήκης και πολιτισμικού ευεργέτη του Ελληνισμού Μαρίνου Καλλιγά και της προηγούμενης διευθύντριας, αείμνηστης Μαρίνας Λαμπράκη – Πλάκα. Επίσης για την παράλληλη με τα ανοσιουργήματα έκθεση χαρακτικών του, φυσικά, ουδεμία ευθύνη έχει ο αποθανών το 1828 μεγάλος Ισπανός ζωγράφος Φραγκίσκος Γκόγια.
Παλαιό στέλεχος της Εθνικής Πινακοθήκης μας δήλωσε: «Ο κάθε διευθυντής/ντρια πρέπει να κοσκινίζει τους στόχους του, από τους οποίους φαίνεται και η κουλτούρα του και το τί επιδιώκει με την κάθε έκθεση. Γιατί η συγκεκριμένη έκθεση μόνο φασαρία προκάλεσε, λες και λείπουν σε εμάς, τους Έλληνες, οι αιτίες για να τσακωνόμαστε». Και φίλος ζωγράφος μας είπε: «Η Πινακοθήκη πρέπει να είναι τόπος που να μας διδάσκει και να μας ενώνει, να είναι όπως η Σημαία μας, όχι να προκαλεί το κοινό αίσθημα και να διώχνει κόσμο απ’ αυτήν. Επί πλέον οι επιλογές των σύγχρονων καλλιτεχνών πρέπει να γίνονται στην Πινακοθήκη με μεγάλη προσοχή, γιατί η ποιότητά όσων εκτίθενται καταδεικνύει και την ποιότητα της κρίσης της».
Άλλος φίλος ζωγράφος μας είπε: «Η Πινακοθήκη δεν καταλαβαίνει ότι με την τρέχουσα έκθεση πέραν του Ελληνικού λαού προσβάλλει τον μέγα Ισπανό ζωγράφο Φρανσίσκο Γκόγια;». Αλήθεια, ο Γκόγια τί φταίει να μπερδευτεί σε αυτή την Έκθεση; Το δελτίο Τύπου της Πινακοθήκης αναφέρεται σε «δύο σημαντικές εκθέσεις». Η έκθεση χαρακτικών του Γκόγια είναι πράγματι σημαντική. Αλλά η άλλη, των Ελλήνων, πώς αξιολογήθηκε ως «σημαντική» για να μπει δίπλα σε αυτή του Γκόγια; Αντιθέτως η έκθεση των χαρακτικών του Γκόγια με το προκληθέν σκάνδαλο δεν έλαβε την πρέπουσα δημοσιότητα. Και με ποια λογική οι υπεύθυνοι της Έκθεσης θεώρησαν πως οι Έλληνες καλλιτέχνες, των οποίων τα έργα εκτίθενται στην τρέχουσα Έκθεση, «συνομιλούν» με τον Γκόγια; Για να «συνομιλήσουν» θα έπρεπε να το δεχθεί και ο Ισπανός μέγας ζωγράφος. Μάλλον στηρίζονται στο ότι είναι νεκρός και δεν μπορεί να αντιδράσει…
Για τη «συνομιλία» σημειώνεται ότι τα εκτιθέμενα χαρακτικά του Γκόγια δημιουργήθηκαν το 1797 και τυπώθηκαν το 1803. Επομένως ο διάλογος με τα έργα του θα έπρεπε να τοποθετηθεί στην εποχή και στην κριτική που της ασκεί ο ίδιος ο καλλιτέχνης και δεν χρειαζόταν μια αντίστιξη με κάποιον σύγχρονο καλλιτέχνη, ακόμη δε περισσότερο με εκείνον που παρουσιάζει βλάσφημα έργα…
Στα κείμενα που γράφτηκαν από την Πινακοθήκη για την έκθεση του Γκόγια τονίζεται ότι ο καλλιτέχνης «εμπνεόταν από τα ιδανικά του Διαφωτισμού, της λογικής, της προόδου και της ελευθερίας, μια ιδεολογική σύγκρουση που αντανακλά και στην εποχή μας…» και πως «αρίθμησε τα χαρακτικά του με τρόπο παραπλανητικό, ώστε να μη γίνονται αντιληπτές οι αιχμές του, ιδιαίτερα απέναντι στην Εκκλησία και την παντοδύναμη Ιερά Εξέταση». Δύσκολο είναι να αποδεχθεί κανείς ότι ήταν αφελής ο Γκόγια και θεωρούσε τόσο ανόητα τα στελέχη της Ιεράς Εξέτασης, ώστε να νομίσει ότι με μια αλλαγή των αριθμών στα έργα του θα γλύτωνε από τα νύχια τους. Κάτι άλλο, προφανώς, συνέβαινε…
Ο Γκόγια (1746-1828), πέραν του μεγάλου ταλέντου του, ήταν μια προσωπικότητα με μακρά, για την εποχή του, ζωή, που είχε πολλές διακυμάνσεις. Πράγματι είχε ευαισθησίες περί δικαίου, περί ελευθερίας, περί πολέμου και των συνεπειών από αυτόν. Και πράγματι με τα χαρακτικά του κάνει μιαν έντονη κριτική στην εποχή του και στην παρακμιακή ζωή των συμπατριωτών του. Αυτά τα χαρακτηριστικά όμως καλλιτεχνών και λογοτεχνών δεν συναντώνται μόνο στον άθεο Διαφωτισμό, για τον οποίο – κυρίως τον γαλλικό – δεν θα πρέπει να είχε και τις καλύτερες των εντυπώσεων. Η κατάληψη της Πατρίδας του από τον Ναπολέοντα, το 1807 και η αντίσταση των συμπατριωτών του έπαιξαν τον ρόλο τους. Πάντως ζωγράφισε τον Ιωσήφ Βοναπάρτη, αδελφό του Ναπολέοντα, όταν αυτός τον τοποθέτησε στον θρόνο της Ισπανίας….
Κατά το έτος 1799, που φιλοτέχνησε τη συλλογή «Καπρίτσια», αυτή που εκτίθεται στην Έκθεση της Πινακοθήκης, ο Γκόγια ζωγράφισε τους αισθησιακούς πίνακες Μάγια, σκηνές από τη ζωή στη Μαδρίτη και τη «σκηνή από το σπίτι των τρελλών», που εκφράζει την εσωτερική του αναταραχή και απόγνωση. Την ίδια χρονιά (1799) ονομάζεται «Πρώτος ζωγράφος του Βασιλιά», με ετήσιο μισθό 50.000 ρεάλια. Μέλος της εκλεκτής κοινωνίας της Μαδρίτης, δημιούργησε και θρησκευτικά έργα, από τα οποία διακρίνονται «Ο Εσταυρωμένος Ιησούς» και «Η μετάνοια του Πέτρου». Η Κατερίνα Ανέστη, γράφει στην «Εφημερίδα» (21/03/2021) ότι η προσωπική τραγωδία του Γκόγια, εκφράζεται με το υπ’ αριθμόν 43 χαρακτικό του στον κατάλογο των «Καπρίτσιων» του, που είχε λεζάντα «Ο ύπνος της λογικής ξυπνά τέρατα». Η Ανέστη σημειώνει ότι είναι η έκφραση του εφιάλτη του, βλέποντας την παρακμή της ισπανικής κοινωνίας και πως σε αυτόν τον πίνακα απεικονίζεται ο ίδιος αποκοιμισμένος πλάι στα εργαλεία του και περιστοιχισμένος αλληγορικά από κουκουβάγιες, νυχτερίδες και από μια γάτα με ολάνοιχτα μάτια...
Ο Μαρίνος Καλλιγάς (1906-1985) ήταν ουσιαστικά ο δημιουργός της Εθνικής Πινακοθήκης, αυτός που με τη γνώση και τον πατριωτισμό του πέτυχε να την κάμει ένα πολύ αξιόλογο πνευματικό και πολιτισμικό κέντρο αγοράζοντας σε καλές τιμές χαρακτικά, πλην του Γκόγια, και των Ντύρερ, Ρέμπραντ, Πικάσο, Ματίς κ.α. Σήμερα η αξία των έργων αυτών είναι πολλαπλάσια. Επίσης ανέδειξε το εικαστικό έργο του Νικολάου Γύζη προβάλλοντας και το μέγιστο έργο του «Ιδού ο Νυμφίος». Ακόμη αγόρασε έργα του Χαλεπά και άλλων γλυπτών και ζωγράφων, τα οποία δείχνουν την εξέλιξη της νεοελληνικής γλυπτικής και ζωγραφικής. Φέτος είναι τα σαράντα χρόνια από τον θάνατό του και αντί να προβληθεί το έργο και η προσφορά του, με την τρέχουσα έκθεση, αυτά προσβάλλονται.
Η Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα, ως διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης επί τριάντα χρόνια, αφιερώθηκε πλήρως σε αυτήν, στην Τέχνη γενικότερα και στους σπουδαίους Έλληνες δημιουργούς, από τους παλαιούς έως και τους σύγχρονους (Βρυζάκη, Λύτρα, Ιακωβίδη, Μόραλη, Χατζηκυριάκο – Γκίκα κ.α.). Οργάνωσε μεγάλες εκθέσεις με κορυφαία αυτή του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Ίδρυσε παραρτήματα, πλην της Σπάρτης, στην Κέρκυρα, στο Ναύπλιο, στην Αίγινα και δημιούργησε την Γλυπτοθήκη στο Άλσος του Στρατού. Πέτυχε να επεκτείνει και να υπερδιπλασιάσει τα κτίρια της Πινακοθήκης, την οποία και ανακαίνισε. Πέτυχε ακόμη συνεργασία με το Μουσείο του Λούβρου και μεγάλη επιτυχία είχε και η Έκθεση για το 1821. Ετοίμαζε την έκθεση με έργα του Παρθένη, αλλά την βρήκε ο θάνατος. Οι συγκρίσεις του έργου των δύο προηγούμενων διευθύνσεων με τα έως τώρα έργα της σημερινής είναι περιττές...-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου