22 Ιανουαρίου 2025
Κι άλλη αρχαία ελληνική επιγραφή βρέθηκε στην Γαλιλαία
Γράφει η ΜΑΥΡΟΥ ΟΛΓΑ
Στη βόρεια Γαλιλαία, κοντά στα σύνορα με το Λίβανο, βρέθηκε μια ελληνική επιγραφή που ήταν τρόπον τινά πολεοδομική, φορολογική, αλλά και οδόσημο. Έχει μεγάλη σημασία ως εύρημα λόγω της περιόδου στην οποία ανήκει, καθώς είναι στα ελληνικά, ενώ η περιοχή είχε κατακτηθεί από τους Ρωμαίους 350 χρόνια πριν.
Ειδικότερα οι ανασκαφές περίπου 2 χλμ. νοτίως της πόλης Μετούλα, έφεραν στο φως μια επιγραφή που χρονολογείται στο 300 μ.Χ. και το γεγονός ότι ήταν στα ελληνικά καταρρίπτει (και πάλι) το επιχείρημα περί “ρωμαϊκού Βυζαντίου” αργότερα, ενώ παράλληλα δείχνει και την επίσημη γλώσσα των ντόπιων, τρεις αιώνες μετά τη γέννηση του Ιησού. Επιπλέον, φανερώνει ότι οι Ρωμαίοι ζούσαν και κινούνταν σε κατακτημένες χώρες, οι οποίες όμως ομιλούσαν την ελληνική και στο εμπόριο και στις συναλλαγές με το δημόσιο.
Εν προκειμένω, δημοσιεύθηκε έρευνα για την ανάγνωση μιας σπάνιας “ρωμαϊκής πέτρας οριοθέτησης από την εποχή της Τετραρχίας”, όπως αναφέρεται στη μελέτη. Η πέτρα προσφέρει πληροφορίες σχετικά με την τότε ιδιοκτησία γης, τα περιφερειακά πρότυπα οικισμών και τις αυτοκρατορικές διοικητικές διαδικασίες. Το αξιοσημείωτο εύρημα ρίχνει φως στις διοικητικές πρακτικές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας επί Διοκλητιανού και αποκαλύπτει έμμεσα λεπτομέρειες σχετικά με την οργάνωση των εδαφικών ορίων, την ιδιοκτησία γης και τα πρότυπα οικισμού στην περιοχή, αλλά κατά πάσα πιθανότητα και για τη φορολόγηση των αγροτών.
Επιπλέον, η ανακάλυψη παρέχει νέες γνώσεις για την ιστορική γεωγραφία και το κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον του “Ρωμαϊκού Λεβάντε”, συμπεριλαμβανομένων δύο άγνωστων τοπωνυμίων. Τα τοπωνύμια μπορεί να αντιστοιχούν στις σημερινούς οικισμούς Turritha και Tell Ajul (Τίρθας και Γολγόλ άλλοτε). Η περιοχή την εποχή της συγκεκριμένης επιγραφής ανήκε στη Φοινίκη της Συρίας.
Η σκαλισμένη πέτρα
Η σκαλισμένη πέτρα θεωρείται από τους ερευνητές ότι τοποθετήθηκε αρχικά για τη σήμανση των χερσαίων συνόρων, ως μέρος των φορολογικών μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε ο Διοκλητιανός. Αυτή η αρχαία πέτρα από βασάλτη χρησιμοποιήθηκε αργότερα ως “τούβλο” από τους Μαμελούκους σε τάφο αγνώστου. Οι συγγραφείς πιστεύουν ότι η περιοχή ήταν πιθανώς γεμάτη με χωράφια και αγροκτήματα που ανήκαν σε μικρούς γαιοκτήμονες που πλήρωναν τους φόρους τους με περίπλοκο τρόπο, καθώς δεν φαίνεται να τους απέδιδαν στην πλησιέστερη πόλη.
Βρέθηκε το 2022 σε έρευνες υπό την καθηγήτρια Naama Yahalom-Mack και την επίκουρη καθηγήτρια Nava Panitz-Cohen του Εβραϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Αρχαιολογίας, καθώς και του καθηγητή Robert Mullins του Πανεπιστημίου Azusa Pacific της Καλιφόρνια. Όμως ήταν δύσκολο να διαβαστεί όπως αποδείχθηκε.
Δύο ειδικοί Ισραηλινοί, ο Δρ Avner Ecker και ο καθηγητής Uzi Leibner χρειάστηκαν δυο χρόνια για να διαβάσουν τα ελληνικά γράμματα, επειδή δεν ήταν και πολύ ευκρινή, αλλά και επειδή δεν ήταν οι ίδιοι Έλληνες φιλόλογοι. Η έρευνά τους δημοσιεύεται στο περιοδικό Palestine Exploration Quarterly. Εκτιμούν ότι το κείμενο σχετίζεται με τις δημοσιονομικές και εδαφικές μεταρρυθμίσεις που εφάρμοσε ο Διοκλητιανός στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ., όταν καθιέρωσε την Τετραρχία.
Η αρχική θέση του λίθου είναι άγνωστη, αλλά λόγω του μεγέθους και του βάρους του, ήταν πιθανότατα κοντά στο σημείο εύρεσης, δηλαδή πλησίον του νεκροταφείου. Η πέτρα έχει ύψος ενός μέτρου και πλάτος 48 εκατοστών, το δε πάχος της είναι 20–23 εκατοστά. Οι λέξεις που είναι κάπως αναγνώσιμες από εμάς στη φωτογραφία, είναι ΔΙΟΚΛΗΤΙΑΝΟC, ΜΑΞΙΜΙΑΝΟC, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΟC, ΚΑΙCΑΡΕC, ΛΙΘΟC, ΑΓΡΟΥC ΟΡΙΑ και (Ο)ΡΙΖΟΝΤΑ.
Οι αναφορές των ερευνητών
Όμως οι ερευνητές αναφέρονται και στη λέξη ΒΑCIΛΕΙΚΟC στην δέκατη αράδα και πιστεύουν ότι ήταν το όνομα του “επίσημου πολεοδόμου” ή τοποτηρητή και φοροεισπράκτορα τρόπον τινά των Ρωμαίων. Σύμφωνα με τη δική τους απόδοση, η πέτρα είχε σκαλισμένα τα εξής: ΔΙΟΚΛΗΤΙAΝΟC KAI ΜAΞΙΜΙAΝΟC CEBB (σ.σ. Σεβαστοί) KAI ΚΩΝCTANTIΟC KAI ΜAΞΙΜΙAΝΟC KAICAREC ΛΙΘΟΝ ΔΙΟΡΙΖΟΝΤA ΑΓΡΟΥC ΟΡΙΑ ΤΙΡΘΑC ΓΟΛΓΟΛ/ΜCΤΗΡΙΧΘΗΝΕ ΕΚΕΛΕΥCAΝ ΒΑCΕΙΛΕΙΚΟC ΔΙΑCΗΜΟΤΑΤΟC.
Οι ερευνητές τεκμαίρουν ότι επειδή η λέξη “βασιλεικός” δεν ήταν σε χρήση ως επίθετο, πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για όνομα αξιωματούχου. Καθώς αναγράφονται οι Καίσαρες, πιστεύουν ότι στο κείμενο αναγράφεται και ο τοποτηρητής τους. Θα βοηθούσε πολύ αν η εξέταση των οδοσήμων γινόταν από Έλληνες επιγραφολόγους, όμως δυστυχώς οι Έλληνες ειδικοί δεν ασχολούνται με επιγραφές που βρίσκονται σε άλλες χώρες!
Άλλη μία ελληνική παρόμοιας λειτουργικότητας επιγραφή που έχει βρεθεί στην περιοχή παλαιότερα, τελείωνε με την φράση «φροντίδι Ἐλίου Στατούτου διασημοτάτου». Οι ερευνητές θεωρούν ότι πρόκειται για τον Ρωμαίο κυβερνήτη της Φοινίκης στο διάστημα 289-305 μ.Χ. Aelius Statutus που αναφέρεται και σε άλλες επιγραφές στα όρια αγροκτημάτων στη Φοινίκη της Συρίας. Εν προκειμένω το όνομα Βασειλεικός είναι στην ονομαστική.
Οι μελετητές πιστεύουν ότι ήταν το όνομα του γενικού επόπτη των Ρωμαίων στα φορολογικά και απλώς δεν χρησιμοποιήθηκε γενική, η δε άποψή τους στηρίζεται και στον προσδιορισμό του Βασειλεικού ως “διασημοτάτου”, όπως χαρακτηρίζεται σε άλλες επιγραφές ο Aelius Statutus. Η άλλη ελληνική επιγραφή στην οποία αναφέρονται, είχε βρεθεί το 2003 και γράφει: «λίθον διορίζοντα τὰ μεθορία Βεθ Ἀχὼν στηριχθῆνε ἐκέλευσαν φροντίδι Αἰλίου Στατούτου τοῦ διασημοτάτου». Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τονισμό αν και το κείμενο ήταν στα κεφαλαία όπως όλες οι επιγραφές της εποχής.
Η τοποθεσία
Η τοποθεσία στην οποία βρέθηκε η πέτρα βασάλτη περί ης η πρόσφατη μελέτη, χαρακτηρίζεται από απότομες πλαγιές, και πεδιάδα, που ήταν ίσως αναβαθμισμένη στην αρχαιότητα και μέχρι την οθωμανική εποχή, και γινόταν γεωργική εκμετάλλευση της. Στην περιοχή έχουν βρεθεί σποραδικά μερικά κακοδιατηρημένα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που αποδίδονταν στη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο, με βάση τα σχετικά ευρήματα κεραμικής και γυαλιού.
Όσον αφορά τους ντόπιους στα δύσκολα εκείνα χρόνια του Διοκλητιανού, φέρονται από άλλες πηγές να είχαν ζητήσει φορολογικές ελαφρύνσεις. Απειλούσαν να εγκαταλείψουν τα εδάφη να ερημώσουν αν δεν τις λάμβαναν. Οι μικροί αγρότες της περιοχής δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τη φορολογική μεταρρύθμιση που επέβαλε ο Διοκλητιανός. Τελικά τα χωράφια όντως εγκαταλείφθηκαν και η φορολόγηση ήταν πιθανώς ο βασικός λόγος, όμως ίσως όχι ο μοναδικός σύμφωνα με τους συγγραφείς της σχετικής μελέτης.
Λογικά, στην περιοχή φαίνεται να ζούσαν πάρα πολλοί μικροί “γαιοκτήμονες” που ήταν ιδιαίτερα ευάλωτοι στις μεταρρυθμίσεις. Η θεωρούμενη κλασική μελέτη του Jones (1974, 82–9, 132–5) θεώρησε την υπερφορολόγηση ως την κύρια αιτία για την ερήμωση της γης, η οποία ήταν ένα οξύ πρόβλημα σε όλη την αυτοκρατορία στην ύστερη αρχαιότητα.
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)
1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.
2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.
3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.
4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.
5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).
6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.
7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.
Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.
3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.
4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.
5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).
6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.
7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.
Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.
1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.
2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.
3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.
Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.
2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.
3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.
Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου