Το Ιράν βιώνει μια συστημική ενεργειακή κρίση, την ώρα μάλιστα που η επιστροφή του Προέδρου Donald Trump στον Λευκό Οίκο έχει σημάνει και την εξάλειψη της ιρανικής απειλής.
Ενώ πολλές φορές στο παρελθόν, το Ιράν είχε ελλείψεις φυσικού αερίου ή ελλείψεις διυλισμένων προϊόντων, αυτή τη φορά διέρχεται μια ενεργειακή κατάρρευση, με παράλληλες ελλείψεις ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και διυλισμένων προϊόντων.
Η ιρανική ενεργειακή κρίση μπορεί να επηρεάσει τη σταθερότητα του καθεστώτος, καθώς έλλειψη ικανότητας παροχής βασικών ενεργειακών αναγκών στο κοινό αποτελεί ένδειξη σημαντικής αδυναμίας του καθεστώτος.
Το εμπόριο φυσικού αερίου του Ιράν με τους γείτονές του—Τουρκία και Ιράκ—έχει επίσης διακοπεί.
Το παράδοξο
Το παράδοξο είναι ότι το Ιράν κατέχει τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο και είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος κάτοχος αποθεμάτων πετρελαίου παγκοσμίως.
Με 300 ηλιόλουστες ημέρες ετησίως, τεράστιες παράκτιες και ορεινές περιοχές με ανέμους, η χώρα έχει επίσης ισχυρό αιολικό και ηλιακό δυναμικό.
Ωστόσο, το Ιράν αντιμετωπίζει σταθερό έλλειμμα ηλεκτρικής ενέργειας 20%, έλλειμμα φυσικού αερίου 25% και σοβαρές ελλείψεις πετρελαιοειδών, ιδιαίτερα βενζίνης.
Για χρόνια, η Τεχεράνη βλέπει την ενεργειακή κρίση να έρχεται, αλλά δεν έκανε κανένα ουσιαστικό μέτρο για να την αποτρέψει.
Δεν υπάρχει γρήγορη λύση
Ο υπουργός Πετρελαίου του Ιράν Mohsen Paknejad δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι το Ιράν χρειάζεται 45 δισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις για να βγει από την ενεργειακή κρίση.
Το Ιράν θα μπορούσε να μειώσει τον αντίκτυπο της κρίσης μέσω της αύξησης των εισαγωγών φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν.
Ωστόσο, δεν μπόρεσε να διατηρήσει την εισαγωγή φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν όλα αυτά τα χρόνια, λόγω της απουσίας πληρωμών από την Τεχεράνη.
Οι ενεργειακές επιδοτήσεις του καθεστώτος προς το κοινό αποτελούν επίσης τεράστιο οικονομικό βάρος, καθώς σχεδόν το ένα τέταρτο του ΑΕΠ του Ιράν δαπανάται για επιδοτήσεις.
Οι λόγοι
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες στην ενεργειακή κρίση του Ιράν.
Πρώτον, οι εγχώριες τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στο Ιράν είναι πολύ χαμηλές και αυτό οδηγεί σε υψηλή ζήτηση ενέργειας.
Οι χαμηλές τιμές είναι ουσιαστικά μια κρατική επιχορήγηση με στόχο να κρατήσει εφησυχασμένο το κοινό.
Στο παρελθόν, όταν η κυβέρνηση αύξησε τις τιμές της ενέργειας, συχνά προκλήθηκαν διαμαρτυρίες μεγάλης κλίμακας.
Το καθεστώς δεν μπορεί να ρισκάρει νέες αναταραχές.
Με τόσο χαμηλές τιμές, δεν υπάρχει κανένα κίνητρο για ιδιωτικές επενδύσεις στην παροχή φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στο Ιράν και η κυβέρνηση χάνει χρήματα από την ενέργεια που παρέχει στο κοινό.
Δεύτερον, οι διοικητές του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) ελέγχουν τον ενεργειακό τομέα, όπως οι περισσότεροι τομείς υποδομών και επικοινωνιών στο Ιράν.
Τα οικονομικά είναι θολά και υπάρχει εκτεταμένη διαφθορά.
Ακόμη και όταν η κυβέρνηση διαθέσει κονδύλια για τη συντήρηση και την επέκταση των ενεργειακών υποδομών, πολλά ξεσπούν.
Τρίτον, τα επιδοτούμενα ραφιναρισμένα προϊόντα διακινούνται λαθραία στο εξωτερικό, επιδεινώνοντας τις ελλείψεις.
Περίπου το 20% της παραγωγής καυσίμων του Ιράν διακινείται λαθραία και πωλείται στο εξωτερικό.
Υπάρχει τεράστιο χάσμα στις τιμές της βενζίνης και άλλων ραφιναρισμένων προϊόντων μεταξύ του Ιράν και των γειτόνων του, γεγονός που καθιστά το λαθρεμπόριο στο εξωτερικό μια πολύ προσοδοφόρα επιχείρηση.
Τέταρτον, η Τεχεράνη δεν έχει διατηρήσει σταθερά την ενεργειακή υποδομή και την παραγωγή της.
Λόγω της γήρανσης και της αναποτελεσματικής υποδομής, το Ιράν χάνει κατά την παραγωγή και τη μεταφορά το 40% της συνολικής οικιακής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου στο Ιράν.
Επιπλέον, το Ιράν δεν διατηρεί επαρκή χωρητικότητα αποθήκευσης φυσικού αερίου, προκειμένου να εξισορροπήσει την εποχική ζήτηση και τις μεταβολές της παραγωγής και άλλες προκλήσεις.
Τέλος, οι προτεραιότητες πολιτικής προκάλεσαν την ενεργειακή κρίση: για σχεδόν μια δεκαετία, η Τεχεράνη παρείχε στη Συρία 80.000-100.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα χωρίς κόστος (σε μια πιστωτική γραμμή που δεν θα πληρωθεί ποτέ), ενώ δεν παρείχε επαρκή καύσιμα στη Συρία. τους ίδιους τους πολίτες.
Σε ύφεση…
Η ενεργειακή κρίση έχει τεράστιο αντίκτυπο στην οικονομική παραγωγή του Ιράν.
Μεταξύ 30-50% των εργοστασίων του Ιράν είναι επί του παρόντος σε αδράνεια λόγω έλλειψης τακτικής ισχύος.
Η κρίση επηρεάζει επίσης την παραγωγή πετρελαίου του Ιράν, καθώς λείπει αέριο για έγχυση στα κοιτάσματα.
Η παραγωγή χάλυβα του Ιράν μειώθηκε στο μισό τον περασμένο χρόνο λόγω της ενεργειακής κρίσης.
Αρκετά από τα διυλιστήρια του Ιράν δεν λειτουργούν λόγω έλλειψης ενέργειας, γεγονός που προσθέτει στην έλλειψη διυλισμένων καυσίμων.
Αυτό δημιουργεί έλλειψη διυλισμένων προϊόντων για την εγχώρια αγορά καθώς και περικοπές στα έσοδα από τις εξαγωγές.
Λόγω της ενεργειακής κρίσης, περίπου 22 εργοστάσια τσιμέντου βρίσκονται σε αδράνεια και η φαρμακευτική παραγωγή είχε μειωθεί.
Η ενεργειακή κρίση του Ιράν επηρεάζει και την παραγωγή τροφίμων.
Η παραγωγή λιπασμάτων στο Ιράν μειώνεται, λόγω της έλλειψης φυσικού αερίου για ζωοτροφές.
Οι υψηλότερες τιμές των λιπασμάτων δημιουργούν υψηλότερες καλές γεωργικές τιμές.
Τα προηγούμενα καλοκαίρια, η ενεργειακή κρίση έπληξε τις καλλιέργειες, καθώς οι συχνές διακοπές ηλεκτροδότησης κατέστρεψαν τις αντλίες νερού.
Ο ρόλος των κυρώσεων
Σε αντίθεση με τις δηλώσεις του καθεστώτος, οι κυρώσεις δεν είναι η αιτία της ιρανικής ενεργειακής κρίσης.
Το Ιράν δεν χρειάζεται ξένο εξοπλισμό για την παραγωγή φυσικού αερίου και ενέργειας.
Η Ρωσία βρίσκεται υπό κυρώσεις για πάνω από μια δεκαετία και εξακολουθεί να καταφέρνει αρκετά καλά να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια και θερμότητα στον ρωσικό πληθυσμό.
Το Ιράν θα μπορούσε να αγοράσει από τη Ρωσία και την Κίνα οποιονδήποτε εξοπλισμό δεν μπορεί να κατασκευάσει το ίδιο.
Επιπλέον, αυτό δεν είναι έργο του Ισραήλ.
Χωρίς στοιχεία, το καθεστώς ισχυρίζεται ότι πέρυσι το Ισραήλ επιτέθηκε σε δύο αγωγούς φυσικού αερίου και αυτή είναι η αιτία της κρίσης.
Ωστόσο, οι αγωγοί φυσικού αερίου διορθώνονται σχετικά εύκολα, και αυτό δεν εξηγεί τις ολικές ελλείψεις σε ηλεκτρική ενέργεια και καύσιμα.
Οι ελλείψεις φυσικού αερίου επηρεάζουν επίσης τις εξαγωγές φυσικού αερίου της Τεχεράνης.
Η Τεχεράνη εξάγει φυσικό αέριο στην Τουρκία, το Ιράκ και την Αρμενία.
Ο Υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της Τουρκίας, Δρ. Alparslan Bayraktar, δήλωσε ότι οι εξαγωγές του Ιράν προς την Τουρκία βρίσκονται επί του παρόντος στο ήμισυ της συμβατικής του δέσμευσης.
Το Ιράκ ανέφερε επίσης περικοπές στην παραγωγή πετρελαίου λόγω της διακοπής της παροχής ιρανικού φυσικού αερίου.
Τι απαντά ο Khamenei
Ο ισχυρισμός ότι το Ιράν έχει αποδυναμωθεί είναι ψευδαίσθηση, τόνισε ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης της χώρας Ayatollah Khamenei σε συνάντηση με επιχειρηματίες, επενδυτές και οικονομολόγους την Τετάρτη (22/1/2025).
«Ακριβώς όπως ο Saddam Hussein, με την ψευδαίσθηση της αδυναμίας του Ιράν, εισέβαλε στη χώρα μας και ο Reagan με την ίδια παραληρηματική πεποίθηση, του παρείχε σημαντική υποστήριξη, αυτοί και αμέτρητα άλλα παραπλανημένα άτομα γνώρισαν την κατάρρευση τους, ενώ η Ισλαμική Δημοκρατία έχει δυναμώσει μέρα με τη μέρα.
Με τη χάρη του Θεού, αυτή η εμπειρία θα επαναληφθεί», δήλωσε.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Khamenei χαρακτήρισε την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα ως επιβεβλημένη επιβεβαίωση μιας πρόβλεψης ότι η Αντίσταση είναι ζωντανή και διαρκής. Σε αυτό το πλαίσιο, παρατήρησε ότι τα γεγονότα που εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια του κόσμου μοιάζουν με μύθο.
«Μια τεράστια στρατιωτική δύναμη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, αδιάφορη για τις ανθρωπιστικές αξίες, προμηθεύει βόμβες καταστροφής στον καταπιεστικό και αιμοδιψή Σιωνιστή, ο οποίος στη συνέχεια βομβαρδίζει ανελέητα 15.000 παιδιά στα σπίτια και τα νοσοκομεία τους, αλλά δεν καταφέρνει να πετύχει τους στόχους του» σημείωσε.
Τόνισε ότι αν δεν υπήρχε η αμερικανική υποστήριξη, το σιωνιστικό καθεστώς θα είχε γονατίσει τις πρώτες εβδομάδες από την επίθεσή του στη Γάζα.
«Για πάνω από ένα χρόνο, το Σιωνιστικό καθεστώς διέπραξε κάθε έγκλημα που μπορούσε.
Βομβάρδισε σπίτια, νοσοκομεία, τζαμιά και εκκλησίες σε ένα μικρό κομμάτι γης όπως η Γάζα.
Ωστόσο, τελικά, όχι μόνο δεν κατάφερε να πετύχει τον στόχο που είχε θέσει ο άθλιος, ατιμασμένος ηγέτης της –δηλαδή η καταστροφή της Hamas και τη διακυβέρνηση της Γάζας χωρίς την Αντίσταση– αλλά και αναγκάστηκε να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και αποδέχθηκε τους όρους της για κατάπαυση του πυρός», δήλωσε.
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, τόνισε τη σημασία της συμμετοχής σε οργανισμούς όπως οι BRICS.
Υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα των προσπαθειών των διπλωματών της χώρας να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη αυτής της μεγάλης ευκαιρίας, είπε: «Το χρηματοπιστωτικό σύστημα BRICS, το οποίο επιτρέπει τις χρηματοοικονομικές ανταλλαγές χρησιμοποιώντας τα νομίσματα των κρατών μελών, είναι μια σημαντική δυνατότητα».
Ο ηγέτης του Ιράν είπε ότι είναι απαραίτητο να εξαλειφθεί το δολάριο από τις εμπορικές συναλλαγές.
«Αυτή η προσπάθεια, την οποία επιδιώκει και ο αξιότιμος Πρόεδρος, είναι μια σημαντική και σημαντική δουλειά και μια πολύ αποφασιστική και κρίσιμη κίνηση στην οικονομική μάχη», είπε.
www.bankingnews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου