Στην συζήτηση του Σωκράτους με τον Πλάτωνα περί αρίστης Πολιτείας σημειώνουμε
τα κάτωθι, όπως τα έδωσε ο Πλάτων στον Τίμαιο(17c)
Το έχουμε καλά στο νού μας όλοι, Σωκράτη, όπως τα είπες:
Δεν ξεχωρίσαμε λοιπόν στην πόλη μας πρώτη την τάξη των Γεωργών από την τάξη των Πολεμιστών; Ναι Και αφού ορίσαμε για τον καθένα το έργο που αρμόζει στη φύση του , ένα έργο για τον καθένα , μια τέχνη, είπαμε ότι αυτοί, που προ παντός έπρεπε να πολεμούν , είναι ανάγκη και να αποτελούν τους Φύλακες της πόλεως , και μόνο αυτό, εναντίον των εξωτερικών ή εσωτερικών εχθρών που θα τολμήσουν να βλάψουν την πόλη, να δικάζουν με πραότητα όσους βρίσκονται κάτω από την εξουσία τους και που φύσει είναι φίλοι τους, και να δείχνονται ακαταμάχητοι εναντίον των εχθρών στα πεδία των μαχών; Συμφωνώ απολύτως λέγει ο Σωκράτης.
Και λέγαμε νομίζω ότι ο χαρακτήρας των Φυλάκων πρέπει να είναι αρκετά θυμοειδής (αψείς αυτό που λέμε «ζόρικοι») και ταυτόχρονα φιλόσοφος, για να μπορούν να είναι αντιστοίχως ανυποχώρητοι στους εχθρούς και καλοσυνάτοι στους φίλους; Ναι το είπαμε.
Και για την ανατροφή. Δεν πρέπει να έχουν μορφωθεί με τη Γυμναστική και τη Μουσική και όλα τα άλλα μαθήματα που αρμόζουν; Βεβαιότατα.
Και αφού λοιπόν ανατραφούν κατ’ αυτόν τον τρόπο, λέγαμε σε κάποιο σημείο, ότι δεν πρέπει να έχουν ατομική ιδιοκτησία, ούτε χρυσάφι, ούτε ασήμι, ούτε κανένα οποιοδήποτε κτήμα, αλλά ως υπερασπιστές της πόλεως να λαμβάνουν για την υπηρεσία τους ένα μισθό από τους πολίτες των οποίων εξασφαλίζουν τη σωτηρία, ένα μισθό που να επαρκεί για μια μετρημένη ζωή σώφρονος ανθρώπου και να τον ξοδεύουν από κοινού και να ζουν σε κοινόβιο ασκούμενοι πάντοτε στην αρετή, απαλλαγμένοι από οποιανδήποτε άλλη ασχολία; Και αυτά ειπώθηκαν έτσι ακριβώς.
Επίσης κάναμε λόγο (δεν πάρθηκαν όμως οριστικές αποφάσεις) και για τις γυναίκες , ότι δηλαδή πρέπει να διαμορφώσουμε το χαρακτήρα και αυτών (δηλαδή των γυναικών) παρόμοιον με των ανδρών και όλα τα έργα που θα τους αναθέσουμε να είναι κοινά με τα έργα των ανδρών και στον πόλεμο και γενικότερα στον τρόπο της ζωής; Και αυτά έτσι ειπώθηκαν.
Και τι λέγαμε για την τεκνοποιία; Η αυτά είναι ευκολομνημόνευτα εξ αιτίας της πρωτοτυπίας, ότι δηλαδή ορίσαμε να υπάρχει κοινοκτημοσύνη γυναικών και παιδιών και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα ώστε κανείς ποτέ να μην γνωρίσει το δικό του παιδί αλλά όλοι να τα θεωρούν όλα μέλη της ίδιας οικογένειας, δηλαδή να θεωρούν αδελφές και αδελφούς όλους όσοι βρίσκονται στα ίδια όρια της ίδιας ηλικίας , όλους τους ανιόντες να τους θεωρούν γονείς και γονείς των γονέων τους και τους κατιόντες να τους θεωρούν παιδιά τους και εγγόνια τους; Ναι και αυτά τα ενθυμούμεθα καλά όπως τα λες.
Για να γεννιούνται λοιπόν κατά το δυνατόν άριστοι χαρακτήρες, δεν ενθυμούμεθα που είπαμε, ότι οι άρχοντες και οι αρχόντισσες πρέπει να ζευγαρώνουν, τάχα με κλήρους, που θα μεθοδεύονται κρυφά, ώστε οι κακοί και οι αγαθοί να ζευγαρώνουν χωριστά με τις αντίστοιχες γυναίκες κι’ έτσι να μην προκαλείται καμιά έχθρα ανάμεσα τους απ’ αυτό το γεγονός, μια που θα πιστεύουν, ότι αυτή η γυναίκα τους έτυχε στον κλήρο; Και βέβαια το είπαμε.
Και είπαμε επίσης ότι τα παιδιά, που θα γεννηθούν απ’ τους αγαθούς γονείς, πρέπει να τ’ αναθρέψουμε, ενώ των κακών θα τα κατευθύναμε σε τρόπο να μεγαλώσουν ανάμεσα στους άλλους πολίτες. Και όπως θα μεγαλώνουν πάλι, είπαμε, ότι είναι ανάγκη να τα παρακολουθούμε και να ξεχωρίζουμε τους άξιους, ενώ, όσους δεν έχουν αξία να τους οδηγούμε στο δρόμο της επιστροφής στην πόλη. Ετσι ακριβώς.
Αυτά λοιπόν, που αναπτύξαμε διεξοδικά χθες, τα έχουμε αποσαφηνίσει με την συνοπτική επανάληψη ή θέλουμε καμιά εξήγηση για όλα όσα είπαμε; Καθόλου λέγει ο Σωκράτης.
Σχολίαση
1/ Σκοπός της Παιδείας των Αρχαίων Ελλήνων ήταν να φτιάξουν τον «καλόν κ’αγαθόν» πολίτη.
Καλός γινόταν με την Γυμναστική η οποία διαμόρφωνε σώμα ρωμαλέο, συμμετρικό και ανθεκτικό στις εκστρατείες, στον πόλεμο και στις κακουχίες και Αγαθός γινόταν με τη Μουσική, δηλαδή με όλη την φιλολογική μόρφωση με τα Ελληνικά Γράμματα όπως θα λέγαμε σήμερα, μέρος των οποίων ήταν και η μουσική.
2/Βαρύτητα στην Ευγονία και στην Παιδεία.
Οι πρόγονοι μας έδιναν βαρύτητα στην Ευγονία αλλά και στην Παιδεία. Από «καλούς κ’αγαθούς» γονείς το πιθανότερο είναι να βγούν και καλά κ’αγαθά παιδιά.
3/Ο σεβασμός στον Φυσικό Νόμο
Η φιλοσοφία των προγόνων μας γύρω από τα προβλήματα της Ευγονίας και του νόμου της εξελίξεως και τελειοποιήσεως του ανθρώπου βασίζεται στον Φυσικό Νόμο
4/ Προνόμια και Υποχρεώσεις των Στρατιωτικών Ιδιαίτερη τάξη της πόλεως ήταν οι «Φύλακες» και έθεταν υποχρεώσεις, προνόμια αλλά και προδιαγραφές για την τάξη των στρατιωτικών θα λέγαμε ότι και σήμερα είναι επίκαιρες οι απόψεις των με τις εξής διαφοροποιήσεις: Όσον αφορά στους οπλίτες, όλοι οι Αθηναίοι πολίτες ήταν εν δυνάμει και οπλίτες έτοιμοι και με τον οπλισμό τους οίκοι να αντιμετωπίσουν αιφνίδιο κίνδυνο.
α. Αποστολή των Φυλάκων
Η αντιμετώπιση των εξωτερικών αλλά και των εσωτερικών εχθρών της πόλεως. (Για παράδειγμα αν κάποια-ας την ονομάσουμε υποθετικά «Αριστερά και Μαρξιστική » είχε απειλήσει να υποδουλώσει την πόλη ήταν καθήκον των «Φυλάκων» να αντιμετωπίσουν τον εχθρό αυτεπαγγέλτως και να τον δικάσουν και όχι κατ’ εντολή άλλων οργάνων της Πολιτείας.
β. Η τάξη των Αξιωματικών ήταν σεβαστή λόγω της ευρείας μορφώσεως και του κύρους των. Γι’ αυτό πολλοί στρατηγοί ανεδείχθησαν σαν ηγέτες των πόλεων, αλλά και για το ρόλο τους όχι μόνο στην πολιτική αλλά και στα γράμματα και την φιλοσοφία.
γ. Η ιδιαιτερότητα της ζωής των Αξιωματικών Οι πρόγονοι μας με το διεισδυτικό τους πνεύμα γνώριζαν τις ιδιαίτερες συνθήκες διαβίωσης των στρατιωτικών και γι’ αυτό είχαν φροντίσει και για ικανοποιητικό μισθό και για την αρμονική οικογενειακή τους συμβίωση και για τα τέκνα τους κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα. Από την πικρή εμπειρία του γράφοντος τόσον τα στελέχη των Ε.Δ όσον και οι οικογένειες των και τα παιδιά των υφίστανται αφάνταστες ταλαιπωρίες, χωρίς να έχουν αγωγό την υπηρεσία (οικίες κλπ) ώστε να μετριάσει τον πόνο των. (Αρκεί και μόνον να αναφέρω ότι νυμφευμένος ών υπέστην 14 κύριες μεταθέσει στο εσωτερικό και εξωτερικό-αφαιρώ τις μικρότερες για εκπαιδεύσεις, αποστολές. Και όλα αυτά ήταν οικονομική, ψυχολογική και κοινωνική οδύνη για τον γράφοντα και κυρίως για την σύζυγο και τις σπουδές των ξεριζωμένων παιδιών. Οι συνάδελφοι του Πεζικού ήταν πολύ χειρότερα. Μόνο η Χούντα έδειξε μέριμνα για τα στελέχη των Ε.Δ όταν διπλασίασε τους μισθούς. Ελπίζω τώρα να έχουν διορθωθεί τα πράγματα)
5/ Οι αρχαίοι Έλληνες μίλησαν για κοινοκτημοσύνη γυναικών και παιδιών στην κλειστή και απομονωμένη κοινωνία των στρατιωτικών. Το έθιμο της κοινοκτημοσύνη των γυναικών συνηθίζετο μεταξύ των Σπαρτιατών Οπλιτών.
6/ Κατά την Μεταπολίτευση η τάξη των Αξιωματικών υπό διωγμό
Στην χώρα μας την τάξη των πολεμιστών κατά καιρούς την θεώρησαν σαν άχρηστη και άσκοπο οικονομικό βάρος. Μάλιστα ένας αλήστου μνήμης ΥΠΕΞ είχε πει ότι «καλύτερα να έχω μια μεραρχία διπλωματών παρά μια στρατιά » Έτσι χάσαμε την Κύπρο και φυσικά και εξ αιτίας πάντοτε παρόντα εθνικού διχασμού.
7/Ο Σωκράτης μας λέει μια αλήθεια που ακόμη δεν έχουμε αντιληφθεί οι σύγχρονοι Έλληνες. Δηλαδή ότι οι πολίτες πληρώνουν τους Πολεμιστές όχι για να κάνουν παρελάσεις στις εθνικές γιορτές-και καλώς τις κάνουν -ούτε για να φτιάχνουν συσσίτια και σκηνές στους λαθρομετανάστες , αλλά για να φυλάνε τους πολίτες από τους εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς. Μήπως λοιπόν θα έπρεπε οι Ε.Δ να αναλάβουν εκτός από την φύλαξη των συνόρων αλλά και την εσωτερική ασφάλεια η οποία έχει διασαλευτεί ένεκα της αθρόας εισροής λαθρομεταναστών και της αδυναμίας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη να προστατεύσει αποτελεσματικά το πολίτη;
8/ Το θέμα της Ευγονίας των Πολεμιστών και η ερωτική συνεύρεση μετά των γυναικών χωρίς τον δεσμό του γάμου είναι μια προχωρημένη θέση του Σωκράτους, η οποία είναι απομίμηση του Φυσικού Νόμου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ελευθερώνεται η γυναίκα και δεν είναι κτήμα του ανδρός αλλά ενεργεί ελευθέρα βουλήσει και δεν είναι υποχρεωμένη να συνευρίσκεται πάντα με τον ίδιο άνδρα, αλλά και ο «Φρουρός» ελευθερώνεται από την στέρηση της νενομισμένης γυναίκας-συζύγου και της τεκνοποιίας. Η μέριμνα για τα παιδιά είναι μεγίστη και η αγάπη προς αυτά υπερβολική, ενώ θα τα λατρεύουν όλοι ανεξαιρέτως σαν δικά τους, καθώς ο καθένας θα θεωρεί ότι είναι δικό του σπέρμα.
Εδώ ο Σωκράτης εντοπίζει το θέμα μεταξύ των Πολεμιστών οι οποίοι ζουν κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες σε απομονωμένες φρουρές με απουσία άλλων γυναικών, οι οποίες καταστάσεις οξύνουν την ερωτική επιθυμία στους Πολεμιστές μακρά των πόλεων τους. Το πρόβλημα που θέτει ο φιλόσοφος απασχολούσε όλους εμάς και πριν από εμάς όταν υπηρετούσαμε σε ακραίες φρουρές και μόνον ολίγοι είχαν μαζί τις συζύγους τους.
Στο παρελθόν το θέμα ήταν οξύτερο από ότι σήμερα λόγω των πενιχρών μέσων συγκοινωνίας και επικοινωνίας και των αδειών οι οποίες ήταν φειδωλές στα στελέχη λόγω συνεχών Ελληνο-τουρκικών κρίσεων. Σωστό μαρτύριο που ποτέ δεν απασχόλησε την Υπηρεσία ωσάν οι αξιωματικοί να ήταν από τεχνητή νοημοσύνη. Οι ποινές δε που ίσχυαν σε περιπτώσεις ατυχούς αρραβώνος αξιωματικού ήταν εξοντωτικός για την περαιτέρω εξέλιξη του. Δεν είναι τυχαίο ότι μερικοί συνάδελφοι νυμφεύθηκαν ακατάλληλες χωρικές ή και πόρνες και άλλοι οι οποίοι προέβαιναν σε μοιχεία μεταξύ των συζύγων συναδέλφων ή δεσμών μετά των θυγατέρων αυτών.
Μόνο το Ιαπωνικό Γενικό Επιτελείο είχε δώσει λύση-μη συμβατή με την ηθική- στο πρόβλημα, με την βιαία στρατολόγηση Κορεατισσών γυναικών τις οποίες εγκατέστησε σε οίκους ανοχής για την εξυπηρέτηση των στρατιωτικών. Όμως ο τόσο ένθερμος οπαδός του φυσικού νόμου φιλόσοφος ποτέ δεν μίλησε για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Αυτά ήταν στον ιδιωτικό τους βίο ελεύθερα και εξασφαλισμένα, αλλά αυστηρώς απαγορευμένα στον δημόσιο βίο επί ποινή θανάτου. Όμως οι παραχαράκτες της Σωκρατικής ηθικής θεώρησαν την «φιλία» των Ελλήνων σαν ομοφυλοφιλική πράξη. Γνωρίζω ότι θα γίνω στόχος των θρησκόληπτων και των ανθρώπων της Χριστιανικής ηθικής αλλά οι απόψεις –ακόμη και οι ακραίες- πρέπει να είναι ελεύθερες.
(6/7/23)
Αμφικτύων
* Αμφικτύων είναι ο Υποστράτηγος ε.α Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης
Συγγραφεύς, Μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
amphiktyon@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου