Περί Σφαγής της Τριπολιτσάς (Ελλάδα και Τουρκία στη ζυγαριά της Ιστορίας του Ανθρωπισμού)

Γράφει ο Γιάννης Δασκαρόλης

 

Στην τελευταία βιογραφία που έγραψα για τον Γενναίο Κολοκοτρώνη αναφέρομαι στα δραματικά γεγονότα των σφαγών της Τριπολιτσάς, τα οποία είχαν ήδη περιγραφεί από πολλούς άλλους ιστορικούς, ως ακολούθως:

 

«Εν τω μεταξύ, η Τριπολιτσά είχε αλωθεί από τους Έλληνες στις 23 Σεπτεμβρίου 1821 που εξόντωσαν πάνω από 8.000 Τούρκους[1] που βρήκαν εντός της πόλης, αδιακρίτως ηλικίας και φύλου,[2] εκδικούμενοι χωρίς έλεος τα εγκλήματα εις βάρους τους,[3] σύγχρονα[4] και παλαιότερα.[5] Οι στρατιώτες του Πάνου και του Γενναίου που βρέθηκαν στην πόλη εκ των υστέρων, επιτέθηκαν σε Τριπολιτσιώτες προσπαθώντας να τους αποσπάσουν λάφυρα και ακολούθησαν συμπλοκές ακόμη και μεταξύ Ελλήνων εντός της πόλης,[6] που είχαν 100 νεκρούς. Όλα τα λάφυρα και οι θησαυροί της πόλης λεηλατήθηκαν από τους Έλληνες ατάκτους οι οποίοι τα μετέφεραν στις επαρχίες τους, ενώ το δημόσιο ταμείο δεν έλαβε καμία ενίσχυση για τη δύσκολη συνέχεια.[7] Ένα ισχυρό τμήμα 2.000 ενόπλων Τουρκαλβανών αποχώρησε από την πόλη ανέπαφο και οδηγήθηκε από τον Πλαπούτα στον Ισθμό, λόγω της χωριστής συμφωνίας που είχαν κάνει οι ηγέτες του με τον Κολοκοτρώνη.«  

 

Και δεν ήταν η μόνη σφαγή που έγινε κατά το 1821, αλλά έγιναν και μερικές άλλες πολύ μικρότερες σε κλίμακα, είτε ως αντίποινα είτε όχι, για τις οποίες μας έδωσε ένα λεπτομερές περίγραμμα ο ανθέλληνας Σκώτος ιστορικός Γεώργιος Φίνλεϋ Αλλά και στη σύγχρονη ιστορία μας έχουμε πολλές περιπτώσεις μεμονομένων ακροτήτων Ελλήνων στρατιωτών εις βάρος μουσουλμάνων αμάχων τόσο στους Βαλκανικούς πολέμους όσο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία που έχουν αναδείξει με επιστημονική ακρίβεια οι παντώς είδους «ιοι», αλλά και το επισημονικό προσωπικό πολλών πανεπιστημίων μας που με κάτι τέτοια ασχολούνται κατά κόρον καθώς συμπτωματικά εμπίπτουν με τα επιστημονικά ενδιαφέροντά τους.  

 

Μια πρώτη γρήγορη σκέψη θα ήταν να ζυγίζουμε τις εκατέρωθεν ακρότητες να ανακαλύψουμε σχετικά εύκολα ότι η αναλογία είναι υπέρ μας σε κλίμακα 1.000.000 προς 1 και να νιώσουμε καλά με τους εαυτούς μας. Αλλά και σε αυτό μας πρόλαβε η ντόπια πανεπιστημιακή κοινότητα που μας είπε γεμάτη ανθρωπισμό ότι οι νεκροί δεν ζυγίζονται. Εν τάξει, ίσως είναι και αυτό σωστό ειδικά στους καιρούς που ζούμε.  

 

Προσωπικά πιστεύω ότι η βασική ειδοποιός διαφορά μεταξύ των ιστορικών μητρώων Ελλάδας και Τουρκίας είναι ότι οι ελληνικές ακρότητες σχεδόν ποτέ δεν διατάχθηκαν ή υποκινήθηκαν από την ηγεσία τους, ούτε αποτέλεσαν επίσημη κρατική πολιτική, ούτε καν κρυφή. Αντίθετα η Τουρκία και η Οθωμανική Αυτοκρατορία παλαιότερα, είχαν ως μόνιμη επίσημη κρατική πολιτική την συνολική εξόντωση των εθνικών τους μειονοτήτων, κάτι που έχει αποδειχθεί από έρευνες στα επίσημα κρατικά τουρκικά αρχεία, αλλά έχουν αποδεχθεί και πολλοί Τούρκοι ανώτατοι αξιωματούχοι, όπως ο Ταλαάτ Πασάς που όταν κατέφυγε στην Γερμανία είχε δηλώσει δημοσίως ότι ως μέγας Βεζύρης είχε οργανώσει την γενοκτονία των Αρμενίων.  

 

Και αυτή η διάθεση της Τουρκίας, λαού και ηγεσίας, δεν άλλαξε ούτε στην σύγχρονη εποχή, όχι μόνο έναντι της Ελλάδας, αλλά έναντι των λαών με τους οποίους σχετίζεται και δεν είναι μουσουλμάνοι. Δεν θα μείνω στην εξόντωση των αγνοουμένων κατά την κυπριακή εισβολή, στους βιασμούς και τις δηώσεις του Τουρκικού στρατού. Θα υπογραμμίσω την συστηματική εξόντωση, με νόμους του τουρκικού κράτους, της ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη, ένα άγος που ποτέ δεν βρήκε την δικαίωσή του.  

 

Την Παιδεία και την βούληση ενός λαού δεν την φανερώνει η μεμονωμένη προσωπική συμπεριφορά κάθε κάφρου, αλλά η ηγεσία του. Και όχι μόνο οι ελληνικές ηγεσίες διαχρονικά δεν διέταξαν ακρότητες εις βάρος μουσουλμανικών πληθυσμών, αλλά σε πολλές περιπτώσεις τις τιμώρησαν παραδειγματικά. Ο Κωνσταντίνος τιμώρησε τους στρατιώτες που βιαιοπράγησαν στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, το ίδιο ζήτησε ο Βενιζέλος τηλεγραφικά για τα γεγονότα κατά την απόβαση στη Σμύρνη.  

 

Είμαι υπερήφανος για τους παλαιότερους και σύγχρονους προγόνους μου γιατί σε κορυφαίες δύσκολες στιγμές της ιστορίας τους, όταν πολέμησαν για να υπάρξουν ως ελεύθεροι άνθρωποι, επέδειξαν ανθρωπισμό και αλτρουισμό τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και έναντι των αντιπάλων τους. Και μόνο η αντιμετώπιση των αιχμαλώτων την περίοδο 1919-1922 από τις δύο πλευρές φτάνει και περισσεύει για να καταδειχτεί η διαφορά Παιδείας και Ήθους που χαρακτηρίζει διαχρονικά τους δύο λαούς.  

 

Πηγές  

 

Ιωάννης Β. Δασκαρόλης, Γενναίος Κολοκοτρώνης – ο έφηβος οπλαρχηγός του 1821, εκδόσεις Παπαζήση Αθήνα 2021.
Γιάννης Γκλαβίνας, Οι αιχμάλωτοι πολέμου στη Μικρά Ασία πριν από την κατάρρευση του μετώπου, Καθημερινή φύλλο 12.4.2021.
 

Σημειώσεις  

 

[1] Οι εκτιμήσεις για τους Τούρκους που σκοτώθηκαν κατά την άλωση της Τριπολιτσάς ποικίλουν. Ο Gordon αναφέρει τουλάχιστον 8.000, ο Π. Παπατσώνης αναφέρει 30.000, ο Φίνλεϋ αναφέρει 10-15.000. Πλουμίδης Σπυρίδων, Η έννοια του «θανάτου» στην Ελληνική επανάσταση (1821-1832), περιοδικό Μνήμων, τεύχος 32, Αθήνα 2012, σελ. 80.
[2] «Το άλογό μου από τα τείχη έως τα σαράγια δεν επάτησε τη γη», Κολοκοτρώνης Θεόδωρος, Διήγησις, σελ. 82.
[3] Κρεμμυδάς Βασίλης, Η επανάσταση του 1821, σελ. 99.
[4] Στην Κωνσταντινούπολη μετά τον απαγχονισμό του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ στις 10 Απριλίου 1821, είχαν προγραφεί και εξοντωθεί πάνω από 10.000 χριστιανοί. Σύμφωνα με τον Gordon, το θλιβερό αυτό άγγελμα είχε μαθευτεί στις τάξεις των επαναστατών και είχε εξάψει τη θέλησή τους για εκδίκηση. Παπακωνσταντίνου Ιωάννης, Ελληνικό έπος (1821-1824), (βιβλίο Α΄), σελ. 73.
[5] «Όταν εμβήκα εις την Τριπολιτζά με έδειξαν εις το παζάρι τον Πλάτανο όπου εκρέμαγαν τους ‘Ελληνας, αναστέναξα και είπα: άϊτε πόσοι από το σόγι μου και από το έθνος μου εκρεμάσθησαν εκεί, και εδιέταξα και το έκοψαν. Επαρηγορήθηκα και δια το σκοτομόν των Τούρκων…», Κολοκοτρώνης Θεόδωρος, Διήγησις, σελ. 83.
[6] Κόκκινος Διονύσιος, Η Ελληνική Επανάστασις (τόμος Α΄), σελ. 236.
[7] Σπηλιάδης Νικόλαος, Απομνημονεύματα (τόμος Α΄), σελ. 249-250. Γερμανός Παλαιών Πατρών, Απομνημονεύματα, σελ. 83.

 

Θέματα Ελληνικής Ιστορίας

Share