11 Μαΐου 2019

Μια νάρκη εντός του ευρώ – Ο θανάσιμος κίνδυνος για Ελλάδα

Γράφει ο Αναστάσιος Λαυρέντζος
Μια δεκαετία έχει περάσει από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008. Στο διάστημα αυτό συνέβησαν πολλές ανακατατάξεις έως ότου επέλθει κάποια ισορροπία. Στην παρούσα φάση, οι οικονομίες των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών έχουν περιπέσει σε στασιμότητα, μολονότι το κόστος χρήματος εδώ και αρκετό καιρό είναι σχεδόν μηδενικό.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η επεκτατική νομισματική πολιτική της Federal Reserve (FED) ώθησε την οικονομία να αναπτυχθεί. Έτσι η FED προχώρησε την τελευταία διετία σε έναν κύκλο αύξησης των επιτοκίων δολαρίου, ο οποίος όπως φαίνεται έχει ήδη ολοκληρωθεί.
Οι ενέργειες της FED είναι συνεπείς με τον προγραμματισμό που είχε εξαγγείλει τo 2010 ο πρώην πρόεδρός της, Μπεν Μπερνάνκε, ο οποίος είχε δηλώσει ότι επιδίωξή του ήταν η πρόκληση ενός «πληθωρισμού αξιών» (asset reflation). Η δημιουργία ενός τέτοιου πληθωρισμού είχε διπλό στόχο: αφενός στο να μην εγκλωβιστεί η οικονομία σε ένα σπιράλ αποπληθωριστικών προσδοκιών και αφετέρου στο να «πληθωριστούν» τα υφιστάμενα χρέη.

Επί του παρόντος φαίνεται ότι η ρευστότητα που διοχετεύτηκε από τις Κεντρικές Τράπεζες έχει αποτρέψει τον αποπληθωρισμό. Ωστόσο, οι οικονομίες δεν μπορούν να βρουν τον βηματισμό που θα τις οδηγήσει σε έναν νέο κύκλο ανάπτυξης. Ο λόγος είναι ότι τα δομικά προβλήματα και ο υπερδανεισμός που προκάλεσαν την κρίση του 2008 δεν έχουν εξαλειφθεί.

Πολύ μεγάλη για να χρεοκοπήσει

Μια τέτοια περίπτωση συσσωρευμένων διαρθρωτικών προβλημάτων αποτελεί η ιταλική οικονομία. Η Ιταλία διαθέτει την 9η οικονομία παγκοσμίως η οποία εδώ και αρκετά χρόνια βρίσκεται σε στασιμότητα. Συγκεκριμένα, μετά από μια σημαντική πτώση του ΑΕΠ της κατά 5,5% στην κρίση του 2009, στα επόμενα χρόνια δεν παρουσίασε κάποια αξιόλογη ανάκαμψη. Ειδικότερα, παρουσίασε μείωση του ΑΕΠ στο 2012 (-2,4%) και στο 2013 (-1,8%), ενώ στις υπόλοιπες χρονιές η αύξηση του ΑΕΠ περιορίστηκε σε χαμηλές θετικές τιμές.

Η άλλη όψη των παραπάνω εξελίξεων είναι η σχετικά υψηλή ανεργία, η οποία την τελευταία 10ετία υπερβαίνει το 10%. Τα ποσοστά ανεργίας δεν είναι παντού τα ίδια. Είναι χαμηλότερα στον «βιομηχανικό» Βορρά και υψηλότερα στον «αγροτικό» Νότο, γεγονός το οποίο δημιουργεί πολιτική πόλωση.

Για τη χρονιά που διανύουμε, ήδη η αρχική πρόβλεψη για δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξεως του 2% έχει αναθεωρηθεί στο 2,4%, ενώ ο επικεφαλής οικονομολόγος της Κεντρικής Τράπεζας της Ιταλίας, εκτιμά ότι το έλλειμμα ίσως τελικά φτάσει στο 3,4%. Για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, προτείνεται η λήψη δημοσιονομικών μέτρων, όπως π.χ. η αύξηση του ΦΠΑ.

Το πρόβλημα της Ιταλίας είναι ότι τα δημοσιονομικά της μεγέθη και κυρίως το υψηλό της χρέος δεν της επιτρέπουν να παραμείνει σε οικονομική στασιμότητα ή πολύ περισσότερο να εισέλθει σε ύφεση. Πράγματι, με το χρέος της να ανέρχεται στο 132% του ΑΕΠ, η Ιταλία είναι αναλογικά η δεύτερη πιο χρεωμένη ευρωπαϊκή χώρα μετά την Ελλάδα. Επίσης, λόγω του οικονομικού της μεγέθους, το χρέος της είναι τεράστιο σε απόλυτες τιμές: φτάνει το 1,6 τρισ. ευρώ! Η Ιταλία συνεπώς «είναι πολύ μεγάλη για να χρεοκοπήσει». Παράλληλα όμως δεν είναι εύκολο να τεθεί και υπό την κηδεμονία του ευρωδιευθυντηρίου, το οποίο επιβάλλει ως συνταγή «εξυγίανσης» περιοριστικές πολιτικές λιτότητας. 

Το πιθανό ατύχημα

Εκεί ακριβώς αρχίζουν και τα προβλήματα. Η Ιταλία, έχοντας αρνηθεί πρόσφατα να προχωρήσει σε ένα πρόγραμμα λιτότητας και μεταρρυθμίσεων, βρίσκεται σε μια κατάσταση στην οποία έχει περιορισμένες ανοχές σε μια ενδεχόμενη χειροτέρευση του οικονομικού κλίματος. Από την άλλη μεριά δεν διαθέτει το εργαλείο της νομισματικής πολιτικής που θα της επέτρεπε να διαχειριστεί με μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας ζητήματα ρευστότητας, ανταγωνιστικότητας και κυρίως δημόσιου χρέους.

Όλα αυτά, όπως έγραψε πρόσφατα ο αναλυτής του Bloomberg M. Ashworth, καθιστούν την Ιταλία «ένα ατύχημα που περιμένει να συμβεί». Το γεγονός αυτό δεν έχει διαφύγει της προσοχής των αγορών, καθώς τους τελευταίους μήνες τα επιτόκια των ιταλικών ομολόγων έχουν αρχίσει να «σκαρφαλώνουν». Σε πολιτικό επίπεδο τηρείται βεβαίως σιγή, εν όψει ευρωεκλογών και Brexit. Ωστόσο, αν οι προβλέψεις για διεύρυνση του δημοσιονομικού ελλείμματος επαληθευτούν, είναι βέβαιο ότι το ζήτημα της Ιταλίας θα έλθει δυναμικά στο προσκήνιο.

Τα παραπάνω μας προϊδεάζουν ότι μεσοπρόθεσμα είναι πιθανό να εκδηλωθεί μια σοβαρή κρίση στο ευρώ. Μια κρίση που φυσικά δεν θα ενοχλήσει τις ΗΠΑ, αφού θα ενισχύσει τη σταθερότητα του δολαρίου. Η κρίση αυτή ούτε λίγο ούτε πολύ θα θέσει την Ιταλία προ του διλήμματος παραμονής ή όχι στο κοινό νόμισμα. Μια ενδεχόμενη αποχώρησή της θα σημάνει πρακτικά το τέλος του ευρώ, και μετά το Brexit, ίσως να απειλήσει και την ύπαρξη της ΕΕ. Τι θα κάνει άραγε τότε η Ελλάδα; 

Τι θα κάνει η Ελλάδα; 

Διευκρινίζεται ότι τα παραπάνω δεν αναφέρονται ως προβλέψεις ή έστω ως πιθανές εξελίξεις. Αναφέρονται όμως ως ενδεχόμενα που δεν μπορούν να αποκλειστούν. Και ως τέτοια θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν από τον στρατηγικό σχεδιασμό μιας χώρας. Το ερώτημα συνεπώς είναι: το ελληνικό πολιτικό προσωπικό έχει κάποιο σχεδιασμό για ένα ενδεχόμενο σοβαρής κρίσης στην Ευρωζώνη; 

Έως σήμερα το εγχώριο πολιτικό σύστημα ισχυρίζεται ότι ενέδωσε σε όλες τις απαιτήσεις των δανειστών, για να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ. Τι γίνεται όμως αν το ίδιο το ευρώ τεθεί σε κίνδυνο; Μήπως βρεθούμε μπροστά στην κωμικοτραγική κατάσταση να αναζητούμε διακαώς να παραμείνουμε στο ευρώ, εν απουσία εναλλακτικού σχεδιασμού; 

Σε μια τέτοια περίπτωση θα φανεί σε όλη της την έκταση η ανεπάρκεια του ελληνικού πολιτικού προσωπικού, το οποίο επί δέκα χρόνια ορθώς δεν τόλμησε να βγάλει τη χώρα από το ευρώ, αλλά επί της ουσίας δεν έκανε τίποτε για την παραγωγική της ανασύνταξη και για τον θεσμικό της εκσυγχρονισμό. Το αποκορύφωμα ήλθε βεβαίως με τη σημερινή κυβέρνηση, η οποία ανακύκλωσε τις πρακτικές που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία και με μια διαπραγμάτευση-παρωδία με τους δανειστές, ζημίωσε ακόμη περισσότερο κοινωνία και οικονομία. 

Με όλα αυτά, οι εγχώριες πολιτικές «ελίτ» – στη «συστημική» και στην «αντισυστημική» τους εκδοχή – σπατάλησαν δέκα χρόνια, τα οποία «αγόρασαν» πανάκριβα, υποθηκεύοντας τη χώρα και βυθίζοντάς την σε μια άνευ προηγουμένου κοινωνική κρίση. Σήμερα η Ελλάδα έχει σταθεροποιηθεί πρόσκαιρα μέσα από τον σχεδιασμό λιτότητας των δανειστών, αλλά με το χρέος της να έχει αυξηθεί και τις αντοχές της εξαντλημένες. Από αυτή την άποψη είναι πιο ευάλωτη από ποτέ σε μια αναζωπύρωση της διεθνούς κρίσης – που αυτή τη φορά ίσως να μην είναι μόνο οικονομική. Έχει άραγε αναλογισθεί το πολιτικό προσωπικό της χώρας τι μπορεί να σημαίνει αυτό; 

πηγή



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 10:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.