4 Ιανουαρίου 2019

Από τη γλαύκα στο ευρώ – Τα μετεπαναστατικά νομίσματα

Γράφει ο Κωνσταντίνος Κόλμερ
Επί Τουρκοκρατίας, το επικρατούν νόμισμα στην Ελλάδα ήταν το οθωμανικό ακτσέ και το αργυρούν μονγκίρ. Το χαλκούν ήταν το γρόσι. Το κύριο χρυσό νόμισμα ήταν το ασράφι, βασισμένο στο βενετικό δουκάτο και εν συνεχεία το κουρούς έως το 1850, όταν ο σουλτάνος κυκλοφόρησε χαρτονόμισμα. Το 1876 η Κωνσταντινούπολη κατελήφθη υπό του βρετανικού στόλου, καθώς ο σουλτάνος δεν πλήρωσε το εξωτερικό χρέος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Την εποχή αυτή έδρασε στην Κωνσταντινούπολη ο Ανδρέας Συγγρός ως «σορτάκιας» των οθωμανικών ομολόγων (παίζων «με τα κάτω» την αξία των).
Η ελληνική επαναστατική κυβέρνηση εξέδωσε το 1822 ομόλογα, που αν και ήταν το πρώτο εθνικό «χαρτί», δεν έτυχαν της εμπιστοσύνης των Ελλήνων. Τα δάνεια της Ανεξαρτησίας εξανεμίσθησαν, προτού φθάσουν στην επαναστατημένη Ελλάδα. Το 1828, ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας, αντιλαμβανόμενος την ανάγκη αποκαταστάσεως της εθνικής οικονομικής κυριαρχίας, «έκοψε» το νέο νόμισμα, τον φοίνικα (=1/6 του ισπανικού δίστηλου τάλιρου ή 8 ρεάλ). Το πρώτο ελληνικό νόμισμα κυκλοφόρησε το 1829 (1 λεπτό=1 τούρκικος «παράς»). Η δολοφονία του Καποδίστρια ανέκοψε την οικονομική απεξάρτηση της Ελλάδος από τις ξένες προστάτιδες δυνάμεις.

Στις 8 Φεβρουαρίου 1833, η αντιβασιλεία του Όθωνος αντικατέστησε τον φοίνικα με την ασημένια δραχμή (κράμα 9/10). Κόπηκαν επίσης χρυσά νομίσματα, με την ονομασία Οθώνεια, 20 δρχ. και το 1852, 8 χρυσά των 40 δρχ. από τα οποία σώζονται μόνο δύο στο Νομισματικό Μουσείο. Τον Απρίλιο 1841 ιδρύθη η Εθνική Τράπεζα, με βασικούς μετόχους τον Γεώργιο Σταύρου και τον Ελβετό Εϋνάρδο και με κεφάλαιο 3.402.000 δρχ., η οποία εξέδωσε τα πρώτα δραχμικά χαρτονομίσματα (τραπεζογραμμάτια) το 1847.

Με την πανευρωπαϊκή αναταραχή του 1848, επεβλήθη στην Ελλάδα αναγκαστική κυκλοφορία της δραχμής και η Εθνική Τράπεζα απέκτησε το προνόμιο να εκδίδει χαρτονόμισμα που διήρκεσε μέχρι το 1929, οπότε το εκδοτικό προνόμιο ανέλαβε η Τράπεζα της Ελλάδος, ιδρυθείσα από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Το 1868 η Ελλάς προσεχώρησε στη Λατινική Νομισματική Ένωση της Γαλλίας, Ιταλίας, Βελγίου και Ελβετίας (ίδρυση το 1860), με την υποχρέωση να συνδέσει τη δραχμή με την τιμή του αργύρου και χρυσού (διμεταλλισμός). Όμως, η Κρητική επανάσταση του 1869 ανάγκασε την ελληνική κυβέρνηση να επαναφέρει την αναγκαστική κυκλοφορία (δηλ τη μη εξαργύρωση σε χρυσό ή άργυρο) που διήρκεσε για σύντομο χρονικό διάστημα (1870). Ο Χαρίλαος Τρικούπης προσπάθησε να επαναφέρει τη δραχμή στη Λατινική Νομισματική Ένωση εις μάτην. Πολύ σύντομα επανήλθε η μικρή τότε Ελλάδα στην αναγκαστική κυκλοφορία.

«Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» 

Με την έκρηξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1876), οι ελληνικές πολεμικές προετοιμασίες χρειάστηκαν να επαναφέρουν την αναγκαστική κυκλοφορία το 1877. Με την κρίση του «Ανατολικού ζητήματος», η δραχμή υπετιμήθη αισθητά, που επέτρεψε προσωρινά την άρση της αναγκαστικής κυκλοφορίας. Ωστόσο, ο υπερβολικός κρατικός δανεισμός για δημόσια έργα (διώρυγα Κορίνθου, σιδηρόδρομοι, ολυμπιακά έργα του Χαριλάου Τρικούπη) δεν απέτρεψε τελικώς τη χρεοκοπία το 1893. Τότε ο Τρικούπης είπε το διαβόητο «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν». 

Η εν συνεχεία ήττα της Ελλάδος από την Τουρκία το 1897 επέβαλε τον διεθνή οικονομικό έλεγχο για την αποπληρωμή δυσβάστακτων πολεμικών αποζημιώσεων (4 εκατ. τουρκικών λιρών). Με το γύρισμα του 20ου αιώνος, η ιδιωτική αστική πρωτοβουλία και η στρατιωτική Επανάσταση του 1909 επέτρεψαν όχι μόνο την ανασυγκρότηση της οικονομίας, αλλά και την έξοδο του ελληνικού στρατού στους δύο νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους (κατά της Τουρκίας και Βουλγαρίας το 1912-13). Επιπλέον, η συμμετοχή της Ελλάδος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-18) με τους δυτικούς συμμάχους διπλασίασε τα όριά της. Το 1918 άλλαξε ριζικά το φορολογικό σύστημα και επεβλήθη για πρώτη φορά στην Ελλάδα ο φόρος εισοδήματος («καθαράς προσόδου»). 

Η Μικρασιατική εκστρατεία (1919-22) και η αθέτηση των δανειακών υποχρεώσεων Αγγλίας και Γαλλίας προς την ελληνική κυβέρνηση επέφεραν την καταστροφή και τον διχασμό. Για πρώτη φορά η Ελλάς έκοψε τη δραχμή στη μέση το 1926 και με τον εσωτερικό δανεισμό προσπάθησε να στεγάσει και να θρέψει 1,5 εκατομμύριο Έλληνες πρόσφυγες από την Ιωνία και Ανατολική Θράκη. Ο πληθωρισμός έκαμε την πρώτη εμφάνισή του στην ελληνική αγορά και οι τιμές δεκαοκταπλασιάσθησαν έναντι του 1914. Στη Γερμανία της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, ο πληθωρισμός ήταν πολλαπλάσιος και έσπειρε τον σπόρο της ανόδου του Ναζισμού στην εξουσία και τελικώς την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. 

*Μέρος 2/3 από την προδημοσίευση του νέου βιβλίου του Κωνσταντίνου Κόλμερ, Η γεωπολιτική υπεραξία της Ελλάδος, εκδ.Λιβάνη, σελ.217.

πηγή 

Δείτε το 1ο μέρος ΕΔΩ 
Δείτε το 3ο μέρος ΕΔΩ



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 1:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.