10 Ιουνίου 2018
Ντοπαμίνη ή σεροτονίνη; Πώς η ευχαρίστηση αντιστρατεύεται την ευτυχία
Γράφει ο Νίκος Ράπτης
To 1953, σε ένα διάσημο πείραμα, οι ερευνητές Τζέιμς Ολντς (James Olds) και Πίτερ Μίλνερ (Peter Milner) τοποθέτησαν ηλεκτρόδια στους εγκεφάλους ποντικιών. Με το πάτημα ενός μοχλού στο κλουβί των ζώων, διοχετευόταν στους μικρούς τους εγκεφάλους ηλεκτρικό ρεύμα, που τους προκαλούσε ευχαρίστηση. Πολύ σύντομα, τα ποντίκια έμαθαν να ελέγχουν τη ροή του ηλεκτρικού ρεύματος και να προκαλούν έτσι κύματα ικανοποίησης στον εγκέφαλό τους. Τα κακά νέα είναι πως δεν μπορούσαν να σταματήσουν. Πολύ σύντομα βυθίστηκαν στην εξάρτηση. Πατούσαν τον μοχλό αδιάκοπα. Τα σταματούσαν μόνο οι πόνοι από τα άσχημα πληγιασμένα τους πόδια ή ο θάνατος από ασιτία και αϋπνία.
Οι σύγχρονοι δυτικοί μοιάζουμε πολύ με αυτά τα ποντίκια. Ο διαφωτισμός καλλιέργησε την ατομικότητα που με με τη σειρά της οδήγησε στην ηδονοθηρία. Η αναζήτησή της ευχαρίστησης αναδείχθηκε στο απόλυτο νόημα της ζωής μας.
Στο νευροφυσιολογικό επίπεδο, η ευχαρίστηση συνδέεται με την έκκριση ντοπαμίνης. Θα μπορούσε κανείς να περιγράψει την ιστορία του δυτικού πολιτισμού των τελευταίων αιώνων σαν την ανάδυση ενός πολιτισμού της ντοπαμίνης. Η ζάχαρη και τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, η νικοτίνη και τα εξτρίμ σπορτς, η πορνογραφία και τα κοινωνικά δίκτυα, όλα βασίζουν την επιτυχία τους στην έκκριση ντοπαμίνης. Αυτός ο νευροδιαβιβαστής, παράγεται για να διευκολύνει τη δράση και σχετίζεται με την ευχαρίστηση. Αλλά η υπερέκκρισή του δημιουργεί εξάρτηση, που καθορίζει τις συμπεριφορές και στενεύει τις προσωπικές επιλογές. Η οδός της ντοπαμίνης οδηγεί στην κατάθλιψη, στην παχυσαρκία, στην ανικανότητα, στην άνοια και στον θάνατο. Όπως αναφέρει στον Γκάρντιαν ο Ρόμπερτ Λάστιγκ (Robert H. Lustig), ομότιμος καθηγητής παιδιατρικής στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, η ξέφρενη αναζήτησή της ευχαρίστησης οδηγεί ήδη σε μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης στη Δύση και σε πρωτοφανή επίπεδα τις αυτοκτονίες των νέων.
Η νευροφυσιολογία διαφωτίζει γιατί συμβαίνει αυτό. Η ευχαρίστηση (η ντοπαμίνη) όχι μόνο δεν οδηγεί στην ευτυχία, αλλά μας αποκλείει από αυτήν. Η ευτυχία εξαρτάται από την έκκριση ενός άλλου νευροδιαβιβαστή, της σεροτονίνης, που συνδέεται με την ηρεμία, την χαλάρωση, την ασφάλεια, τη συγκέντρωση, την επικοινωνία. Οι δύο νευροδιαβιβαστές είναι ανταγωνιστικοί. Αν εκκρίνεται πολλή ντοπαμίνη, η ευτυχία είναι απροσπέλαστη.
Για εμάς τους χριστιανούς, όλα τούτα τα καινοφανή και επιστημονικά, μοιάζουν πολύ οικεία. Το εκκλησιαστικό ήθος μας επισημαίνει πως τα πάθη υποδουλώνουν τον άνθρωπο. Η «ἡδυπάθεια» είναι πλάνα -δεν μας οδηγεί στην ευτυχία όπως υπόσχεται, αλλά στην αστοχία και το «ὀψώνιον» του θανάτου. Οφείλουμε να διατηρούμε ισορροπία στη ζωή μας -η πνευματικότητα να αντισταθμίζει την κοσμικότητα, η νηστεία τη λαιμαργία, η προσευχή την εργασία, η απομόνωση την κοινωνικότητα, η αγάπη τη λαγνεία, η προσφορά τη φιλαργυρία.
Παραδόξως, η επιδίωξη της ευχαρίστησης οδηγεί στη δυστυχία. Ζωή που αξίζει να τη ζει κανείς είναι αυτή που η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη βρίσκονται σε ισορροπία. Ο οδικός χάρτης της εκκλησίας είναι πολύ πιο κατατοπιστικός από εκείνον του κυρίαρχου καταναλωτισμού για το πώς να φτάσουμε έως εκεί.
πηγή
To 1953, σε ένα διάσημο πείραμα, οι ερευνητές Τζέιμς Ολντς (James Olds) και Πίτερ Μίλνερ (Peter Milner) τοποθέτησαν ηλεκτρόδια στους εγκεφάλους ποντικιών. Με το πάτημα ενός μοχλού στο κλουβί των ζώων, διοχετευόταν στους μικρούς τους εγκεφάλους ηλεκτρικό ρεύμα, που τους προκαλούσε ευχαρίστηση. Πολύ σύντομα, τα ποντίκια έμαθαν να ελέγχουν τη ροή του ηλεκτρικού ρεύματος και να προκαλούν έτσι κύματα ικανοποίησης στον εγκέφαλό τους. Τα κακά νέα είναι πως δεν μπορούσαν να σταματήσουν. Πολύ σύντομα βυθίστηκαν στην εξάρτηση. Πατούσαν τον μοχλό αδιάκοπα. Τα σταματούσαν μόνο οι πόνοι από τα άσχημα πληγιασμένα τους πόδια ή ο θάνατος από ασιτία και αϋπνία.
Οι σύγχρονοι δυτικοί μοιάζουμε πολύ με αυτά τα ποντίκια. Ο διαφωτισμός καλλιέργησε την ατομικότητα που με με τη σειρά της οδήγησε στην ηδονοθηρία. Η αναζήτησή της ευχαρίστησης αναδείχθηκε στο απόλυτο νόημα της ζωής μας.
Στο νευροφυσιολογικό επίπεδο, η ευχαρίστηση συνδέεται με την έκκριση ντοπαμίνης. Θα μπορούσε κανείς να περιγράψει την ιστορία του δυτικού πολιτισμού των τελευταίων αιώνων σαν την ανάδυση ενός πολιτισμού της ντοπαμίνης. Η ζάχαρη και τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, η νικοτίνη και τα εξτρίμ σπορτς, η πορνογραφία και τα κοινωνικά δίκτυα, όλα βασίζουν την επιτυχία τους στην έκκριση ντοπαμίνης. Αυτός ο νευροδιαβιβαστής, παράγεται για να διευκολύνει τη δράση και σχετίζεται με την ευχαρίστηση. Αλλά η υπερέκκρισή του δημιουργεί εξάρτηση, που καθορίζει τις συμπεριφορές και στενεύει τις προσωπικές επιλογές. Η οδός της ντοπαμίνης οδηγεί στην κατάθλιψη, στην παχυσαρκία, στην ανικανότητα, στην άνοια και στον θάνατο. Όπως αναφέρει στον Γκάρντιαν ο Ρόμπερτ Λάστιγκ (Robert H. Lustig), ομότιμος καθηγητής παιδιατρικής στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, η ξέφρενη αναζήτησή της ευχαρίστησης οδηγεί ήδη σε μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης στη Δύση και σε πρωτοφανή επίπεδα τις αυτοκτονίες των νέων.
Η νευροφυσιολογία διαφωτίζει γιατί συμβαίνει αυτό. Η ευχαρίστηση (η ντοπαμίνη) όχι μόνο δεν οδηγεί στην ευτυχία, αλλά μας αποκλείει από αυτήν. Η ευτυχία εξαρτάται από την έκκριση ενός άλλου νευροδιαβιβαστή, της σεροτονίνης, που συνδέεται με την ηρεμία, την χαλάρωση, την ασφάλεια, τη συγκέντρωση, την επικοινωνία. Οι δύο νευροδιαβιβαστές είναι ανταγωνιστικοί. Αν εκκρίνεται πολλή ντοπαμίνη, η ευτυχία είναι απροσπέλαστη.
Για εμάς τους χριστιανούς, όλα τούτα τα καινοφανή και επιστημονικά, μοιάζουν πολύ οικεία. Το εκκλησιαστικό ήθος μας επισημαίνει πως τα πάθη υποδουλώνουν τον άνθρωπο. Η «ἡδυπάθεια» είναι πλάνα -δεν μας οδηγεί στην ευτυχία όπως υπόσχεται, αλλά στην αστοχία και το «ὀψώνιον» του θανάτου. Οφείλουμε να διατηρούμε ισορροπία στη ζωή μας -η πνευματικότητα να αντισταθμίζει την κοσμικότητα, η νηστεία τη λαιμαργία, η προσευχή την εργασία, η απομόνωση την κοινωνικότητα, η αγάπη τη λαγνεία, η προσφορά τη φιλαργυρία.
Παραδόξως, η επιδίωξη της ευχαρίστησης οδηγεί στη δυστυχία. Ζωή που αξίζει να τη ζει κανείς είναι αυτή που η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη βρίσκονται σε ισορροπία. Ο οδικός χάρτης της εκκλησίας είναι πολύ πιο κατατοπιστικός από εκείνον του κυρίαρχου καταναλωτισμού για το πώς να φτάσουμε έως εκεί.
πηγή
Κατηγορία Θέματος
Ειδήσεις-Πολιτική,
Ενημέρωση,
Επιστημονικά θέματα,
Κοινωνικά θέματα,
Παγκοσμιοποίηση
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)
1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.
2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.
3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.
4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.
5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).
6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.
7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.
Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.
3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.
4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.
5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).
6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.
7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.
Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.
1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.
2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.
3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.
Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.
2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.
3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.
Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου