4 Δεκεμβρίου 2017

Ποια γλώσσα θα μιλάει η ανθρωπότητα το 2115;

O πύργος της Βαβέλ, από τον Πίτερ Μπρέγκελ τον πρεσβύτερο (1563).
Θα μιλιούνται τα ελληνικά το 2115 και, αν ναι, πώς θα είναι τότε η γλώσσα μας; Μήπως ως τότε θα κυριαρχήσει η αγγλική και όλοι θα μιλούν αγγλικά; Ή μήπως, σε μια άλλη εκδοχή, κυρίαρχη θα είναι η κινεζική, μια και τη μιλούν περισσότεροι άνθρωποι στον πλανήτη και εφόσον η Κίνα είναι ανερχόμενη οικονομική δύναμη; Τι θα γίνει με δύσκολες γλώσσες όπως τα ιαπωνικά ή με τις γλώσσες των μικρών χωρών, όπως τα βουλγαρικά, τα δανέζικα, τα ουγγρικά και τα ελληνικά;
 
Από την πολυγλωσσία και την ασυνεννοησία του βιβλικού πύργου της Βαβέλ ως τη μία και μοναδική γλώσσα της ανθρωπότητας των μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας μεσολαβούν πολλά στάδια. Αν πρόκειται όμως να τοποθετηθούμε σε κάποιο σημείο του άξονα που ορίζεται από αυτά τα δύο σημεία, τότε βρισκόμαστε πιο κοντά στην εκδοχή της επιστημονικής φαντασίας. Αυτά υποστηρίζει ο γλωσσολόγος John H. Mcwhorter, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη. Από τις 6.000 γλώσσες που μιλιούνται σήμερα ο αμερικανός καθηγητής προβλέπει ότι σε 100 χρόνια θα επιβιώσουν οι 600, και αυτές σε μια μορφή πολύ απλοποιημένη, συγκριτικά με την τρέχουσα μορφή τους, σε όλα τα επίπεδα της γλώσσας: φωνητικό, φωνολογικό, μορφολογικό, συντακτικό, σημασιολογικό, πραγματολογικό.
 
Πιθανόν η αγγλική θα είναι η κύρια γλώσσα στην οποία θα επικοινωνούν οι άνθρωποι ενώ θα μιλούν παράλληλα και κάποια άλλη τοπική γλώσσα, υποστηρίζει ο Mcwhorter σε πρόσφατο άρθρο του στη Wall Street Journal. Δεν θα κυριαρχήσει η κινεζική, κατά την άποψή του, γιατί οι αγγλοσάξονες πρόλαβαν να εδραιώσουν τη γλώσσα τους στην εκπαίδευση, στις επιστήμες, στα μέσα ενημέρωσης.
 
Οι γλώσσες τις οποίες θα μιλούν οι άνθρωποι το 2115 θα έχουν απλούστερη μορφή, θα μοιάζουν -σε μια πρόχειρη αναλογία για να μπορούμε να αντιληφθούμε τι εννοεί- με τις κρεολές γλώσσες της εποχής μας. Η απλούστευση των γλωσσών σχετίζεται άμεσα με δύο παράγοντες οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους, εξηγεί ο Mcwhorter: τις μετακινήσεις πληθυσμών και τον αριθμό των παιδιών που μαθαίνουν μια γλώσσα.
 
Για παράδειγμα, η διαφορά της σύγχρονης αγγλικής από την παλαιά αγγλική σχετίζεται με την εισβολή των Βίκινγκ στη Βρετανία. Οι Βίκινγκ έμαθαν κάπως να μιλούν τη γλώσσα των ντόπιων για να συνεννοούνται μαζί τους. Τα παιδιά τους με τις ντόπιες άκουγαν κι έμαθαν να μιλούν τα «σπασμένα» αγγλικά των πατεράδων τους, εμπλουτισμένα με στοιχεία της δικής τους νορδικής γλώσσας. Οι ενήλικες δεν μαθαίνουν ποτέ σωστά και πλήρως μια γλώσσα, λέει ο Mcwhorter. Αφενός, επειδή συνήθως υπάρχει κάποια σκοπιμότητα και περιορισμένος χρόνος για την εκμάθησή της, μαθαίνουν κυρίως ό,τι τους χρειάζεται, αφετέρου είναι δύσκολο να μάθουμε σωστά μια ξένη γλώσσα όταν δεν έχουμε πια τον εύπλαστο εγκέφαλο των παιδιών, ειδικά μάλιστα όταν πρόκειται για τονικές γλώσσες όπως τα κινεζικά, όπου η αλλαγή του ύψους του τόνου μιας συλλαβής συνεπάγεται διαφορετική έννοια. 
 
«Κάνουμε επιμελείς προσπάθειες να διατηρήσουμε γλώσσες που κινδυνεύουν με εξάλειψη, αλλά η θλιβερή πραγματικότητα είναι ότι λίγες από αυτές θα χρησιμοποιηθούν τελικά από κοινότητες που θα αναθρέψουν παιδιά με τις γλώσσες αυτές, κι αυτός είναι ο μόνος τρόπος ύπαρξης μιας γλώσσας στην πληρότητά της», σύμφωνα με τον Mcwhorter. Η εκμάθηση μιας γλώσσας μέσα από τους δρόμους της τυπικής μάθησης, με γραμματικές και συντακτικά και λεξικά, μπορεί να συντηρεί τη γλώσσα από την εξαφάνιση, αλλά δεν μπορεί να συντηρήσει την πολυπλοκότητά της, στην οποία οφείλει κάθε γλώσσα τον θαυμάσιο πλούτο της.
 
Το πρώτο κύμα απλοποίησης των γλωσσών συμβαδίζει με το πρώτο κύμα μετακινήσεων, όταν τα πρώτα τεχνολογικά μέσα της ανθρωπότητας (ο τροχός, τα πλοία) επέτρεψαν στους ανθρώπους να αλλάζουν τόπο και να διασχίζουν θάλασσες. Το δεύτερο κύμα απλοποίησης των γλωσσών παρατηρείται στην εποχή της δυτικής αποικιοκρατίας, όταν δημιουργούνται κρεολές γλώσσες, από την επιγαμία της γλώσσας των κυρίαρχων αποίκων με τις τοπικές γλώσσες των κυριαρχούμενων. Το τρίτο κύμα συμβαίνει σήμερα, με τις μαζικές μετακινήσεις και μεταναστεύσεις πληθυσμών.
 
Αυτή η απλοποίηση για τον Mcwhorter δεν σημαίνει πάντως παρακμή - κι ίσως οι παρατηρήσεις του μπορούν να αξιοποιηθούν στη δική μας συζήτηση περί αρχαιολατρίας, περί παρακμής της ελληνικής αφότου απομακρύνθηκε από την αρχαία γλώσσα και διάφορα παρόμοια σοβαρώς και φαιδρώς λεγόμενα. Αφενός έχουμε σήμερα εξελιγμένα τεχνολογικά μέσα ώστε να καταγράψουμε μια γλώσσα για την ιστορία, πράγμα καθησυχαστικό, υποστηρίζει ο Mcwhorter, αφετέρου φαίνεται ότι στο μέλλον περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν τη δυνατότητα να συνεννοηθούν μεταξύ τους μιλώντας την ίδια γλώσσα. Αν το σκεφτεί κανείς διαφορετικά, πλησιάζουμε στην εποχή που, κατά κάποιον τρόπο, θα λυθεί η «κατάρα» της Βαβέλ. 
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 9:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.