Τη Δευτέρα (σήμερα), η περιφερειακή κυβέρνηση στο Ιρακινό Κουρδιστάν σχεδιάζει να προχωρήσει σε δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του. Έξι ημέρες αργότερα, η περιφερειακή κυβέρνηση της Καταλονίας προτίθεται να διεξαγάγει το δημοψήφισμα για την απόσχιση από την Ισπανία. Και στις δύο περιπτώσεις, οι περισσότεροι παρατηρητές θα προτιμούσαν αυτές οι ψηφοφορίες να μην συνέβαιναν καθόλου.
Τον Μάρτιο, ο Κάρλες Πουτζδεμόντ, πρόεδρος της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας, είχε πει ότι οι Καταλανοί απλώς αναζητούσαν την ίδια ευκαιρία με τους Σκωτσέζους για να καθορίσουν οι ίδιοι το μέλλον του. Τον Ιούνιο, ο Μπαγιάν Σάμι Αμπντούλ Ράχμαν, ο κύριος ιρακινός Κουρδικός εκπρόσωπος στην Ουάσινγκτον, δήλωσε ότι το δημοψήφισμα της περιοχής του θα είναι μη δεσμευτικό - και στην πραγματικότητα αφορούσε το να κερδίσει "μια διαπραγματευτική διευθέτηση με την κυβέρνηση του Ιράκ" και όχι την πλήρη ανεξαρτησία.
Αλλά όπως εξελίσσονται και οι δύο ψηφοφορίες τώρα, αυτά που διακυβεύονται είναι πολλά και ανησυχητικά.
Οι ισπανικές αρχές έκαναν έφοδο στα γραφεία της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας την Τετάρτη, κατάσχεσαν εκατομμύρια ψηφοδέλτια και συνέλαβαν τουλάχιστον 14 ανώτερους αξιωματούχους της Καταλονίας. Η κίνηση προκάλεσε διαμαρτυρίες σε διάφορες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Βαρκελώνης, της παραθαλάσσιας καταλανικής πρωτεύουσας, όπου μερικοί κάτοικοι διαμαρτυρήθηκαν κατά τη διάρκεια της νύχτας, χτυπώντας κατσαρόλες. Ακόμη και ο ισπανικός ποδοσφαιρικός σύλλογος της Βαρκελώνης, ένας παγκόσμιος θεσμός και ένας προμαχώνας της καταλανικής πολιτιστικής υπερηφάνειας, πήρε μέρος στη διαμάχη, εκδίδοντας μια δήλωση που υπερασπίζει το δικαίωμα αυτονομίας της Καταλονίας.
Ενώ η ηγεσία της περιοχής είναι ανένδοτη, ότι το δημοψήφισμα θα προχωρήσει -και ότι την επικράτηση του "ναι" θα ακολουθηθεί σύντομα μια διακήρυξη ανεξαρτησίας- η ισπανική κυβέρνηση θεωρεί το δημοψήφισμα, καθώς και τα βήματα των αποσχιστικών πολιτικών της Καταλονίας που ανοίγουν το δρόμο για το δημοψήφισμα, ως παράνομα.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, όταν το κοινοβούλιο της Καταλονίας ενέκρινε νομοθεσία που επιτρέπει το δημοψήφισμα, η Μαδρίτη καταδίκασε την ψηφοφορία ως "συνταγματική και δημοκρατική θηριωδία" και αργότερα ακυρώθηκε από το ισπανικό συνταγματικό δικαστήριο. "Εάν ενδιαφέρεστε για την ηρεμία των περισσότερων Καταλανών, εγκαταλείψτε αυτή την κλιμάκωση του ριζοσπαστισμού και της ανυπακοής", προειδοποίησε ο Πρωθυπουργός της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι την Τετάρτη.
Οι Καταλανοί αξιωματούχοι τον αγνόησαν. "Η Ισπανία έχει de facto αναστείλει την αυτοδιοίκηση της Καταλονίας και έχει εφαρμόσει de facto κατάσταση έκτακτης ανάγκης", δήλωσε ο Πουτζδεμόντ. "Το θέμα που διακυβεύεται σήμερα δεν είναι η ανεξαρτησία -ή όχι- της Καταλονίας", δήλωσε στους δημοσιογράφους στη Μαδρίτη ο Ραούλ Ρομέβα, επικεφαλής των εξωτερικών υποθέσεων της Καταλονίας, "αλλά η δημοκρατία στην Ισπανία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση". Ανώτεροι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν κρατήσει αποστάσεις από τις καταλανικές απαιτήσεις και λένε ότι μια ανεξάρτητη Καταλονία δεν εγγυάται μια θέση στην ΕΕ.
Φυσικά, δεν είναι μόνο η Καταλονία που έχει πολλά να χάσει. Η περιφέρεια αντιπροσωπεύει το 16% του πληθυσμού της Ισπανίας και το ένα πέμπτο της οικονομικής της παραγωγής, το ένα τέταρτο των ισπανικών εξαγωγών και πάνω από το ήμισυ των νέων επενδύσεων σε startup το 2016. Η προοπτική της εγκατάλειψης της οικονομικής δύναμης της Καταλονίας μπορεί να είναι τόσο τρομακτική στη Μαδρίτη, όσο και οι ποινές φυλάκισης στη Βαρκελώνη.
Το βαθύ αδιέξοδο είναι αποτέλεσμα πολύμηνων πολιτικών ανταγωνισμών και ριψοκίνδυνης διπλωματίας. Οι επικριτές των Καταλανών που υποστηρίζουν την ανεξαρτησία λένε ότι έχουν ισοπεδώσει τους αντιπάλους τους στο εσωτερικό για να σχεδιάσουν μια δραματική αντιπαράθεση με τη Μαδρίτη. Οι επικριτές της Μαδρίτης λένε ότι η ισπανική κυβέρνηση επέτρεψε την κατάσταση αυτή, αρνούμενη να ασχοληθεί με τους αποσχιστές, οι οποίοι ήρθαν στην εξουσία στις τοπικές εκλογές, διεκδικούν μια δημοφιλή εντολή και φωνάζουν για χρόνια στη Μαδρίτη να εξετάσει τις μακρόχρονες εθνικιστικές φιλοδοξίες της περιοχής. Η μία πλευρά κατηγορεί την άλλη ως "αντιδημοκρατική".
Οι εντάσεις αυξάνονται επίσης στο σχεδιαζόμενο δημοψήφισμα της Δευτέρας στο Ιρακινό Κουρδιστάν. Όπως έγραψαν και οι αναλυτές Ταμέρ Ελ-Γκομπάσι και Μουσταφά Σαλίμ, η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν, η οποία χαίρει του θαυμασμού της Δύσης, βρίσκεται όλο και πιο μόνη στην προσπάθεια ανεξαρτησίας της. Όπως και το αντίστοιχο στη Μαδρίτη, το Ανώτατο Δικαστήριο του Ιράκ τη Δευτέρα διέταξε τη διακοπή του δημοψηφίσματος, αφού το ιρακινό κοινοβούλιο το είχε κηρύξει αντισυνταγματικό. Αυτό είναι αναμενόμενο, αλλά ούτε και οι Ιρακινοί Κούρδοι έχουν κερδίσει πολλή συμπάθεια μεταξύ των άλλων γειτόνων τους. Τόσο η Τουρκία όσο και το Ιράν, που φιλοξενούν σημαντικές κουρδικές μειονότητες, επιτέθηκαν σκληρά κατά του δημοψηφίσματος τις τελευταίες εβδομάδες. Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ ζήτησαν από την KRG να το επανεξετάσει, υποστηρίζοντας ότι τώρα δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή να εξεταστεί η ανεξαρτησία, καθώς ο πόλεμος ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος δεν έχει ακόμη κερδηθεί. Ο Λευκός Οίκος εξέδωσε δήλωση την περασμένη εβδομάδα που χαρακτηρίζει το δημοψήφισμα "προκλητικό και αποσταθεροποιητικό".
Κούρδοι αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα τονίσει ότι θέλουν να μην θεωρηθεί η ψηφοφορία ως πρόκληση, αλλά μάλλον ως συμβολική επιβεβαίωση του τι θέλει η μεγάλη πλειοψηφία των Ιρακινών Κούρδων. "Δεν θα ξεκινήσουμε εμείς μια σύγκρουση ή μια μάχη", δήλωσε ο Ρος Σαγουέις, πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός του Ιράκ και επικεφαλής της κουρδικής αντιπροσωπείας που διαπραγματεύεται με τη Βαγδάτη.
"Υποσχόμαστε διάλογο και ειρηνική λύση".
Αλλά τα γεγονότα στο έδαφος δείχνουν πιθανή σύγκρουση. Στο αμφισβητούμενο καθεστώς του Κιρκούκ, μιας πλούσιας σε πετρέλαιο επαρχίας με μικτό κουρδικό, αραβικό και τουρκμενικό πληθυσμό που η KRG έχει συμπεριλάβει στο δημοψήφισμα, έχει ήδη ξεσπάσει βία. Η κυβέρνηση στη Βαγδάτη διέταξε την εκδίωξη του Κουρδικού κυβερνήτη του Κιρκούκ και υπάρχουν φόβοι μελλοντικών συγκρούσεων μεταξύ του ιρακινού στρατού και των κούρδων μαχητών Πεσμεργκά που κρατούν σήμερα την επαρχιακή πρωτεύουσα.
"Αυτές οι ενέργειες ενθάρρυναν τον κουρδικό εθνικισμό, γεγονός που με τη σειρά του έχει αυξήσει τις ανησυχίες των Αράβων ηγετών στη Βαγδάτη", σημειώνουν οι ακαδημαϊκοί Μόργκαν Κάπλαν και Ραμζί Μαρντίνι. "Με τα έπαθλα της ψηφοφορίας να θεωρούνται πλέον μεγαλύτερα από πριν, οι δύο πλευρές πιστεύουν ότι δεν έχουν τα περιθώρια να υποχωρήσουν. Η δυναμική είναι παρόμοια με ένα επικίνδυνο παιχνίδι, χωρίς καμία βεβαιότητα για το ποιος θα κάνει πρώτος το λάθος".
Η Καταλονία μπορεί να απέχει χιλιάδες μίλια από το Κιρκούκ -και μάλιστα σε ένα πολύ διαφορετικό πολιτικό πλαίσιο- αλλά η ίδια δυναμική φαίνεται να υπάρχει κι εκεί. Και ενώ πολλοί και στις δύο περιοχές μπορεί να γιορτάζουν το δικαίωμά τους να ψηφίσουν, είναι πολύ αβέβαιο το πόσο ευχάριστο μπορεί να είναι το αποτέλεσμα.
washingtonpost.com
Αntinews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου