Γράφει ο Γεώργιος Αϊβαλιώτης
Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας
Σε κάθε περίπτωση, η ακραιφνώς ηθικοπλαστική πλευρά του εγχειρήματος δεν για να φέρει και να κρατήσει στη ζωή ιδεολογήματα ικανά να στηρίξουν ένα επίσημο κράτος, το οποίο ξεριζωνόταν από τις πρωσικές αρχές του. Το πείραμα απαιτούσε επί πλέον και προ παντός κατάλληλες κοινωνικές συνθήκες, με τις οποίες να μπορεί να ευθυγραμμιστεί η συλλογική ηθική. Αυτό ακριβώς επιτεύχθηκε με τη σύνδεση της ομολογίας της συλλογικής ενοχής και της συλλογικής ευημερίας. Όσοι εκπροσωπούσαν αυτόν τον μηχανισμό, ήταν υποχρεωμένοι να αρνούνται την ύπαρξη του, αφού τέτοιοι μηχανισμοί λειτουργούν μόνον όταν η δράση τους επιβεβαιώνει ακριβώς την ιδεατή αυτοκατανόηση των δρώντων.
Το πείραμα απαιτούσε την ικανοποίηση και διατήρηση ορισμένων βασικών θεωρημάτων της «Αρείας φυλής», χωρίς όμως να χρησιμοποιείται ο εν λόγω τίτλος στον κοινωνικό κομφορμισμό της πρωσικής κοινωνίας. Η ομολογία της συλλογικής ενοχής θα είχε πολύ διαφορετικό αντίκτυπο στη γερμανική εθνική ζωή, αν η Γερμανία δεν κατείχε μία τόσο σημαντική θέση στην παγκόσμια ιεράρχηση των εξαγωγικών αγορών παγκοσμίως. Σε αυτή την περίπτωση η ευημερία των Γερμανών θα γνώριζε ύφεση, η οποία θα οδηγούσε σε ύφεση της προθυμίας ομολογίας της συλλογικής ενοχής, που θα επανατροφοδοτούσε την ύφεση της ευημερίας και ο φαύλος αυτός κύκλος θα έφερνε και την αποτυχία του πειράματος. Είναι κοινός τόπος πως τα συναισθήματα και οι ενοχές είναι προτερήματα της μεσαίας τάξης ή σε μία ευρύτερη έννοια του κοινωνικού συνόλου που ευημερεί, σε αντίθεση με ένα κοινωνικό σύνολο που αγωνίζεται για την επιβίωσή του και κρέμεται για την επιβίωση του από επιδόματα αρωγής, το οποίο νοιώθει ενοχές και συναισθήματα λύπης κατά κύριο λόγο για τον εαυτό του.
Το χρήσιμο, για τη ΝΤΠ, πρόβλημα της πρωσικής κουλτούρας, που ουδέποτε λύθηκε, ήταν πως αυτή διαμορφώθηκε ανάμεσα σε τρεις αυτοκρατορίες. Το μικρό κράτος της Πρωσίας έπρεπε να επιβιώσει ανάμεσα στις συμπληγάδες πέτρες της Ρωσίας, της Γαλλίας και της Αυστροουγγαρίας. Η τυχαία επιβίωσή του στον επταετή πόλεμο (οφείλεται ξεκάθαρα στην αλλαγή ηγεσίας της ρωσικής αυτοκρατορίας) γιγάντωσε αιφνίδια την υπόληψη και την κρατική υπόσταση του πρωσικού κράτους, το οποίο μέσα σε ένα κλίμα μεγαλομανίας, ακριβώς όπως αυτό που το δημιούργησε (αυθαίρετη στέψη βασιλέως του Φρειδερίκου Α΄), επιχείρησε εξίσου αιφνίδια να δημιουργήσει την ανάλογη εθνική συνοχή στους υπηκόους του βασιλιά. Η παραχάραξη της ιστορίας φαίνεται από τις αγωνιώδεις προσπάθειες των Πρώσων να ανακαλύψουν ένα αρχαίο μεγαλείο που θα τους έδινε την ανάλογη αίγλη μίας αυτοκρατορίας, με τα γνωστά αποτελέσματα της ιστορίας του ινδογερμανισμού (αργότερα ινδοευρωπαϊσμού).
Η πρωσική κουλτούρα εξαναγκάστηκε να προχωρήσει σε θεωρητικές συλλήψεις και συνταγές οι οποίες υπερείχαν κατά πολύ της πραγματικότητας. Ανέκαθεν η βαθυστόχαστη τελειότητά τους συγκρουόταν με τη συγκεχυμένη ατέλεια της πραγματικής ζωής. Η θεωρητική εξιδανίκευση της πολιτικά χλιαρής ευημερίας, μέσω της διχοτομίας μεταξύ οικονομίας και πολιτικής αποτελεί μια εξίσου αιθεροβάμονα κατασκευή, απολύτως χρήσιμη όμως για την αμερικανική και σοβιετική πολιτική. Αυτή η διχοτόμηση δημιουργούσε την ηθική δικαίωση της διχοτομίας της πολιτικής και οικονομικής ισχύος ενός κράτους με την στρατιωτική ισχύ. Ουσιαστικά η κοινωνία αδιαφορούσε για το θέσφατο της γεωπολιτικής, κατά το οποίο η πολιτική και η οικονομία συνάδουν με τη στρατιωτική πυγμή, κάτι που εφαρμόστηκε επί ναζισμού και παλαιότερα επί των πρωσικών αυτοκρατοριών και τώρα έπρεπε να ξεχαστεί.
Καθώς οι Γερμανοί έχουν εσωτερικεύσει τη διχοτομία μεταξύ πολιτικής και οικονομίας κατά τρόπο ώστε να συμπίπτει με τις παραστάσεις τους περί ευτυχίας και ηθικής, αδυνατούν να προσαρμοστούν στα γεωπολιτικά δεδομένα της μεταψυχροπολεμικής περιόδου. Η γερμανική κοινωνία αδυνατεί να συλλάβει το ζήτημα της Ε.Ε., το οποίο προσπαθεί μάταια να προσαρμόσει στα δικά της δεδομένα, αντί η ίδια να προσαρμοστεί σε αυτό.
Για την αμερικανική εκδοχή της νέο-πρωσικής κουλτούρας η γερμανική κοινωνία οφείλει να αντισταθεί στην ανησυχητική και οδυνηρή αλλά βαθμηδόν όλο και πιεστικότερη επίγνωση, ότι χωρίς την αμερικανική προστασία και παρεμβατικότητα στα ευρωπαϊκά ζητήματα, μαζί με κάθε κεντρικό οικονομικό πρόβλημα, ανακύπτει συγχρόνως και αναγκαία στον ορίζοντα το ζήτημα της πολιτικής ηγεμονίας.
Τοιούτο τρόπο δημιουργείται ένα κοινωνιολογικό σύμπλεγμα, κατά το οποίο η οποιαδήποτε καλή θέληση επίλυσης των ευρωπαϊκών ζητημάτων συγκρούεται με τη δυναμική του ιστορικού «κεκτημένου», όπως αυτό το αντιλαμβάνεται η γερμανική κοινωνία. Αυτό οδηγεί σε ένα διπλωματικό βραχυκύκλωμα μεταξύ της υποκειμενικότητας της γερμανικής πολιτικής πρόθεσης και της αντικειμενικότητας στην έκβαση των γεγονότων.
Το ευρωπαϊκό πρόβλημα, βάσει των ανωτέρω, έγκειται στο γεγονός πως οι έτερες παραδοσιακές αυτοκρατορικές δυνάμεις Παρισίων και Λονδίνου, διαθέτουν εξίσου ισχυρές ηγεμονικές βλέψεις και ταυτόχρονα απαίτηση χαλιναγώγησης του Βερολίνου. Άλλωστε όπως προείπαμε, κατά τη διάσκεψη της Γιάλτας η αγγλικές θέσεις ήταν γνωστές και αποσκοπούσαν στην εξουδετέρωση ενός παραδοσιακού εχθρού και εμποδίου στα σχέδια της ευρωπαϊκής τους επικράτησης. Στη σύγκρουση που διατείνεται η Γερμανία πως σκοπεύει να εισέλθει οι ευρωπαίοι ανταγωνιστές της κατά πολύ μακροβιότερες παραδόσεις στο πεδίο της παγκόσμιας πολιτικής και αντίστοιχα πλουσιότερες εμπειρίες καθώς και πιο εκλεπτυσμένο διπλωματικό αισθητήριο από τους Γερμανούς.
Αντίθετα στους Γερμανούς, η αδέξια πολιτική ισχύος του παρελθόντος, την οποία οι ΗΠΑ διατήρησαν, έχει δώσει τώρα τη θέση της σε μια αδέξια ηθικολογία, που εξ ανάγκης θα οδηγήσει εξίσου σε αδιέξοδο. Τούτο αποτελεί σαφές δείγμα αναγνώρισης της υστέρησής τους έναντι των γεωπολιτικών αντιπάλων τους, ωστόσο οδηγεί και στη γερμανική γεωπολιτική απομόνωση. Η εξωτερική πολιτική της Γερμανίας έχει επιτύχει τα ίδια σχεδόν αποτελέσματα με αυτή της Τουρκίας του νέο-σουλτάνου Ερντογάν. Απομονωμένη από τον ευρωπαϊκό νότο, ο οποίος ελέω του σχεδίου Μάρσαλ στήριξε καταναλωτικά της βιομηχανική παραγωγή της Γερμανίας, απομονωμένη από Γαλλία και Αγγλία, ελέω ιμπεριαλιστικής ανταγωνιστικότητας, απομονωμένη από τη Μόσχα, προς την οποία το Βερολίνο αποτέλεσε πρωτοστάτη στις ευρωπαϊκές οικονομικές κυρώσεις, απομονωμένη και από τις ΗΠΑ, οι οποίες πλέον εγκατέλειψαν τη Γερμανία στο έλεος της νέο-πρωσικής κουλτούρας που οι ίδιοι δημιούργησαν.
Οι Γερμανοί διαθέτουν μόνο μία επιλογή: την άκρως πολιτική και με αποφυγή συγκρούσεων ατραπό εν αντιθέσει με την παρακαμπτήριο της επιφανειακής πολιτικής προάσπισης της ευημερίας τους. Είναι ικανοί να το πράξουν ελαφρά τη συνείδηση, γιατί εκπαιδεύτηκαν στην νέο-πρωσική κουλτούρα να να συνδέουν άρρηκτα την ευημερία και την οικονομία με την ηθική. Ο κίνδυνος όμως αυτής της επιλογής είναι η κοινωνική αντίδραση της επί μακρόν οικονομικής ύφεσης, την οποία οι Γερμανοί δεν έχουν συνηθίσει, καθώς και τα ταυτόχρονα ζητήματα εσωτερικής ασφαλείας. Αυτός είναι και ο λόγος της διατήρησης του πολιτικού ηθικοπλαστικού λόγου από πολιτικούς που θεωρούν εαυτόν «εθνοπατέρα της Πρωσίας», όπως ο ΥΠΟΙΚ Σόιμπλε.
Αν και πολλές φορές έχουμε ακούσει τη διαφήμιση των ψυχικών προσόντων και προτερημάτων του γερμανικού εθνικού χαρακτήρα, θα τονίσω πως σε αυτά δε συγκαταλέγονται ιδιότητες ικανές να αποτρέψουν μια εξέλιξη ομηρίας των Γερμανών από τις αντίπαλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Σίγουρα η φειδώ, η εγκράτεια, η αγάπη προς τον κρατικό μηχανισμό και η αίσθηση καθήκοντος, η ηθική σοβαρότητα, η μεθοδικότητα, ο προσχεδιασμός και η εργατικότητα φάνηκαν ιδιαίτερα χρήσιμα προτερήματα στο πείραμα του νέο-πρωσσισμού των ΗΠΑ, αλλά αυτά αποτελούν χαρακτηριστικά του «καλού υπαλλήλου». Η Γερμανία, αφαιρώντας την αίγλη των αστών αξιωματικών, αποτελεί ένα καλοεκπαιδευμένο κατοικίδιο και τίποτα περισσότερο. Πρόκειται για τη γνήσια εκπρόσωπο της «γεωπολιτικής υπηρέτριας», που αποτελεί το άκρον άωτον της κισσινγκερικής σκοπιμότητας.
Ωστόσο η λοβοτομημένη ιμπεριαλιστική πολιτική της, η οποία μόνο ασφάλεια προσφέρει στους αντιπάλους της, στερείται βασικών αρχών γεωπολιτικής του ηγέτη. Η ειρωνεία και ο αυτοσαρκασμός φερειπείν που απέχει από τη γερμανική κουλτούρα δεν είναι τυχαίο ότι αποτελεί χαρακτηριστικό ιδίωμα των Άγγλων του μαύρου αστεϊσμού, αλλά και της βασιλικής οικογένειας. Ο κυρίαρχος δεν φοβάται να τσαλακωθεί, διότι γνωρίζει ότι σε οποιαδήποτε εξέλιξη του «σεναρίου», αυτός θα παραμένει κυρίαρχος και οι υπόλοιποι θα διαθέτουν την ανάγκη της προστασίας του. Η Γερμανία αδυνατεί να αντιμετωπίσει τις κρίσεις με απάθεια, ιδιαίτερα όταν οι σχεδιασμοί της ναυαγούν, κάτι που συμβαίνει συχνά πυκνά, λόγω της σύγκρουσης των θεωρητικών της συλλήψεων και της πραγματικότητας.
Ο αμερικανικός κομφορμισμός απλά αφαίρεσε τη δυνατότητα της αποστασιοποιημένης ανωτερότητα απέναντι στους κανόνες, κάτι όμως που οι ΗΠΑ διατήρησαν για τον εαυτό τους. Η επιλογή μίας καλτ φιγούρας για Πρόεδρο των ΗΠΑ μπορεί να γεννά πολλά ανέκδοτα, αλλά όσο και αν γελάσουν οι «πληβείοι» ο γυμνός βασιλιάς, ακόμα και γυμνός παραμένει βασιλιάς. Είναι το σαφέστερο σημερινό δείγμα της αποστασιοποίησης του ισχυρού από τους κανόνες, η πλήρης επιβεβαίωση του λόγου του Αναχάρσεως («Ο νόμος είναι σαν τον ιστό της αράχνης. Οι μικρές μύγες πιάνονται, ενώ οι μεγάλες σχίζουν το δίχτυ και φεύγουν») που δείχνει τη γεωπολιτική διαφορά αυτών που υπηρετούν τους κανόνες και αυτών που ορίζουν τους κανόνες.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου