ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ.

Γράφει η Μαίρη Καρά 

Μια φωτογραφία απ' το παρελθόν… μια "σκηνή" μιας αξέχαστης Πρωτομαγιάς των παιδικών μου χρόνων… μια ολόκληρη ζωή μέσα σε μια μέρα… μια αναλαμπή στις αποθηκευμένες αναμνήσεις του συναισθηματικού μου κόσμου. Οι τελευταίες στιγμές του Απρίλη με έβρισκαν ξάγρυπνη να περιμένω τις πρώτες αχτίδες του Ήλιου… να γράψουν στο ημερολόγιο ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ! Μια μέρα μαγική ξένοιαστης παιδικής ηλικίας. Ερχόταν γελαστός φέρνοντάς μας την ΑΝΟΙΞΗ. Το "φτερούγισμα" της ανυπόμονης παιδικής μας ψυχής, με την λαχτάρα για τον "έξω" κόσμο, τον άγνωστο. Μας άνοιγε ένα αισιόδοξο παράθυρο για να πετάξουμε πέρα απ' τα όρια της μικρής μας πόλης. Να αφουγκραστούμε το μέλλον…

Σ' αυτό το συγκινησιακό παράθυρο στέκομαι κι εγώ τώρα, αναπολώντας εκείνες τις ευτυχισμένες στιγμές, που μας χάριζε η "δική" μας Πρωτομαγιά. Η ανοιξιάτικη ευωδιαστή μέρα που την μοιραζόμασταν τρεις καλές φίλες. Απ' το γλυκοχάραμα  γευόμασταν την πρωτομαγιάτικη αργία και γράφαμε την ξεχωριστή ιστορία μας μέχρι το σούρουπο. Αυτόν τον φανταστικό κόσμο "χτίζαμε" στον "κήπο" του παραδείσου μας, με την λαχτάρα να "αναπαραστήσουμε" σε λίγες ώρες όλα τα οικογενειακά μας βιώματα του χρόνου. Να υποδυθούμε τους παρατηρητές της ζωής του οικογενειακού μας περιβάλλοντος. 

Μια θεατρική παράσταση "στήναμε" όλο το χρόνο μέσα στο μυαλό μας και την παίζαμε μέσα σε μια μέρα. Συγγραφέας η ΖΩΗ, σκηνοθέτης η ΚΑΤΙΝΑ, αίθουσα θεάτρου ο ανθισμένος κήπος του σπιτιού της ΜΑΡΙΝΑΣ για φυσικό ντεκόρ και ηθοποιοί και τα τρία κορίτσια. Οι επίδοξες θεατρίνες υποδύονταν με πολύ μεράκι τους επιλεγμένους ρόλους τους, με την υψηλή εποπτεία του ανοιξιάτικου ήλιου στον ρόλο του ουράνιου κριτή. Κι από… θεατές; Και σ' αυτό πρωτοτυπούσαμε! Μια παράσταση κεκλεισμένων των θυρών κι ανοιχτών κεραιών για τις μελλοντικές αναμνήσεις μας σε αποκλειστική πρόβα τζενεράλε άνευ δημοσιότητος. Στο παιδικό μας θέατρο δεν χωρούσαν θεατές. Τους απέτρεπε άλλωστε ο σκεπασμένος φράχτης με την πυκνή πρασινάδα, που μας προστάτευε απ' τα αδιάκριτα βλέμματα. Εμπρός λοιπόν η παράσταση ΑΡΧΙΖΕΙ!

Ήταν μια μέρα μαγευτική. Την περιμέναμε με λαχτάρα όλη την χρονιά. Ήμασταν τρεις αγαπημένες φίλες στην ίδια γειτονιά, που μοιραζόμασταν κάθε χρόνο την πρώτη μέρα του Μάη. Η Κατίνα και η Μαρίνα ήταν φίλες και δυο χρόνια μεγαλύτερές μου. Όμως με ήθελαν κι εμένα στην παρέα. Ένα "πακέτο" αχώριστης φιλίας. Στο σχολείο με προστάτευαν, σαν μεγαλύτερες. Είχαμε «δέσει» και οι τρεις με σήμα κατατεθέν την Πρωτομαγιά. Τότε είχαμε την τιμητική μας. Δεν πηγαίναμε στην ύπαιθρο να πιάσουμε τον Μάη. Μια αόρατη συμφωνία μας οδηγούσε στον μεγάλο κήπο με τα παρτέρια με λουλούδια κι ένα μεγάλο δέντρο στην μέση, όπου στήναμε την κούνια μας. Αυτή ήταν η δική μου θέση και την απολάμβανα. Σ' ένα πάγκο με λουλουδάτο τραπεζομάντηλο βάζαμε τα φαγητά, που είχαμε ετοιμάσει απ' την προηγούμενη. Δυο σκαμνάκια συμπλήρωναν την διακόσμηση του μικρόκοσμου της φαντασίας μας. 

Η έναρξη της… αναπαράστασης άρχιζε με την καθιερωμένη προσευχή, όπως την ζούσαμε στα σπίτια μας με τις οικογένειές μας. Ο πατέρας - η Κατίνα, η μητέρα - η Μαρίνα και το χαϊδεμένο τους παιδί, η αφεντιά μου. Κάναμε ευλαβικά την προσευχή μας κι αρχίζαμε το φαγοπότι.  Και μετά… μετά η προστατευτική "μαμά" με ρωτούσε τι θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω… κι εγώ έλεγα πάντα "θέλω να γράφω αυτά που κάνουμε" κι ο υπεύθυνος "μπαμπάς" μου θύμιζε πως ένας συγγραφέας δεν βγάζει ποτέ λεφτά και πάντα εξαρτάται από τους άλλους. Κι εγώ τους έλεγα πως δεν με νοιάζει, γιατί εγώ δεν έχω ανάγκη κανέναν! Μα η πρακτική μαμά είχε την γνώμη, πως έπρεπε να γίνω μοδίστρα, για να βγάζω λεφτά και να μην έχω ανάγκη κανέναν. Κι εγώ θύμωνα γιατί πίστευα πως κανένας δεν έχει το δικαίωμα να μου επιβάλει τι θα γίνω…

Φυσικά εκείνα τα ανέμελα χρόνια δεν γνωρίζαμε γιατί γιορταζόταν η πρωτομαγιά και γιατί δεν κάναμε σχολείο. Ούτε μας απασχολούσαν τα εργασιακά και κοινωνικά τεκταινόμενα, που συνέβαιναν έξω απ' τα στενά γειτονικά μας σύνορα. Σε κείνο τον κόσμο που χτίζαμε και οι τρεις μαζί, δεν μπορούσε να εισχωρήσει κανένα πρόβλημα της αληθινής ζωής. Πλέαμε σε πελάγη… αγνοίας της πραγματικότητας κι αδιαφορούσαμε για ό,τι συνέβαινε στους άλλους. Αρκεί που εμείς μπορούσαμε να "βιώνουμε" το όνειρό μας, με την συναίνεση των γονιών μας.

Μέσα στον "εικονικό" κόσμο μας γευόμασταν την απόλυτη ελευθερία στις βασισμένες στην ΑΓΑΠΗ και στον σεβασμό  ανθρώπινες σχέσεις. Μοιραζόμασταν ζεστές ανθρώπινες στιγμές ψυχικής ανάτασης κι αγαλλίασης. Στιγμές ακριβές κι αναντικατάστατες, τις οποίες δεν ξανανταμώσαμε στην ενήλικη ζωή μας. Εκεί μέσα στην πρωτομαγιάτικη ατμόσφαιρα βρήκαν την ευκαιρία να "ξεφυτρώσουν" τα κοριτσίστικα όνειρά μας, που θα μας συνόδευαν στα χρόνια της εφηβείας, απαιτώντας την πραγμάτωσή τους. Μέσα στο "φωτισμένο" κλίμα πνευματικής έμπνευσης ξεπήδησαν οι ΙΔΕΕΣ μας για την ζωή, για την Παιδεία μας, για την κλίση μας προς τα γράμματα και τις τέχνες, για τις σπουδές μας, για τα ενδιαφέροντά μας και για την  προσωπική και κοινωνική μας ολοκλήρωση.

Ωριμάζαμε…

Τρία μικρά μα αγαπημένα κορίτσια με κοινά όνειρα και προσδοκίες για το μέλλον, εκπληρώναμε τις επιθυμίες μας και καλλιεργούσαμε μια παντοτινή φιλία. Οι δυο "μεγάλες" σαν καλοί γονείς με κακομάθαιναν εκπληρώνοντας κάθε μου επιθυμία. Κι εγώ, σαν πιο μικρή, έπαιζα το ρόλο του χαϊδεμένου «παιδιού» που είχε μόνο απαιτήσεις (από τότε νόμιζα πως η «ΖΩΗ ΜΟΥ ΑΝΗΚΕΙ)! Για μια μέρα έστω, μ’ έκαναν να νιώθω σαν «βασιλοπούλα» κι αυτό το απολάμβανα μ’ όλες μου τις αισθήσεις. Η τόσο «γλυκιά Πρωτομαγιά», με αποζημίωνε για όλες τις πίκρες της χρονιάς. Ήταν το καλύτερο δώρο που μου έδινε η ζωή εκείνα τα δύσκολα παιδικά μου χρόνια. 

Η ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ήταν, είναι και θα είναι, η δυνατότερη κι άσβεστη ανάμνησή μου. Είναι οι γλυκές στιγμές που αναπολώ στις αϋπνίες μου, όταν οι δυσκολίες της ζωής, δεν μ’ αφήνουν να κλείσω μάτι. Όταν ξαναζώ νοερά εκείνες τις ευχάριστες παιδικές στιγμές, ο Μορφέας έρχεται χαμογελαστός και μ’ αγκαλιάζει... Δεν χρειαζόμασταν ποτέ ξυπνητήρι για κείνα τα μαγευτικά κι αξέχαστα πρωινά μας. Με το που έσκαζε η πρώτη ακτίνα του ήλιου, ήμασταν στο πόδι με τα καλάθια μας στα χέρια. Η Κατίνα, που έμενε στο πιο «πάνω» σπίτι, ανέβαινε στο ύψωμα και με όση πιο πολύ δύναμη είχε, έβγαζε μια δυνατή φωνή: Μ Α Ρ Ι Ν Α!!! Ο αέρας έπαιρνε τη φωνή της κι ο αντίλαλός της περνούσε πρώτα από μένα, στο μεσαίο σπίτι και την κατηφόριζε μέχρι κάτω, στο σπίτι της Μαρίνας. Παίρναμε το μήνυμα συγχρόνως και σ’ ένα λεπτό βρισκόμασταν τρέχοντας στο πρωτομαγιάτικο καταφύγιό μας.

Η γειτονιά είχε συνηθίσει «το ξυπνητήρι»  μας, που «χτυπούσε» κάθε πρωί για το σχολείο. Αλλά το ξύπνημα της Πρωτομαγιάς ήταν ξεχωριστό. Βγαίναμε τρεις «γειτονοπούλες» με τα καλάθια μας, κάναμε μερικές βόλτες στα πέριξ – η νοερή διαδρομή μας μέχρι τους αγρούς - κι επιλέγοντας τον κήπο, μπαίναμε στο πετσί του ρόλου χωρίς πρόβα. Ήταν η αντίδρασή μας για το σχολείο και το διάβασμα. Αφηνόμασταν στις ονειροπολήσεις και ζούσαμε μια μέρα εκτός πραγματικότητας, αφού μας το επέτρεπαν οι γονείς μας. Τότε δεν υπήρχαν οι σημερινοί πειρασμοί και τα παιδιά ήταν απονήρευτα. Οι καρδιές μας ήταν αγνές και τα βλέπαμε όλα ωραία. Παίζαμε την «οικογένεια» με όλα τα πεπραγμένα σε ημερήσια διάταξη. Κι όλα γύρω από μένα. Πόσο ευτυχισμένη γινόμουν! 

Αισθανόμουν τόσο σπουδαία. Μπορούσα να «κάνω» πως είμαι ένα άλλο παιδί, άτακτο, ανυπάκουο, δύστροπο κι οι τιμωρίες να είναι ψεύτικες. Εγώ που όλο τον χρόνο ήμουν τύπος και υπογραμμός. Μπορούσα να φωνάζω, να πονάω, να χαζεύω, να κλαίω ψεύτικα στον «γιατρό» και να μη με μαλώνει κανείς. Απόλαυση. Οι ώρες κυλούσαν ευχάριστα κι όταν ο ήλιος μας αποχαιρετούσε, με βαριά καρδιά προσγειωνόμασταν στο... παρόν. Συνειδητοποιούσα τότε, ότι όταν περνάς καλά, η ώρα περνάει γρήγορα. Η «μαγική μέρα μας» όμως πήγαινε προς το φυσικό τέλος της, όσο κι αν εμείς παρακαλούσαμε να μην τελειώσει ποτέ. Με μεγάλη μας λύπη συνειδητοποιούσαμε πως μαζί της τελείωνε και το «όνειρό» μας. Δεν μας έκανε καρδιά να αποχωριστούμε. Όμως, όλα τα καλά τελειώνουν γρήγορα...

Έτσι γυρίζαμε σπίτι αναγκαστικά, φέρνοντας μαζί μας το λουλουδένιο μαγιάτικο στεφάνι μας, που φτιάχναμε από τα λουλούδια του κήπου. Εκείνη την ημέρα αδιαφορούσαμε για τις μοσχοβολιές της Άνοιξης στους αγρούς με τα αγριολούλουδα, τις ανεμώνες, τις μαργαρίτες, τα ζουμπούλια…  Μας ενδιέφερε μόνο ο κήπος. Ποτέ άλλοτε στη ζωή μου δεν ξανάνιωσα έτσι. Ήταν μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές. Στα παιδικά μυαλά μας κατείχε εξέχουσα θέση η «μέρα μας». Και κράτησε πολλά χρόνια αυτή η συνήθεια μέχρι που τελειώσαμε το Δημοτικό. Μετά άρχισαν οι δικοί μας να μας πειράζουν. «Τώρα πια μεγαλώσατε. Καιρός ν’ αφήσετε αυτά τα παιδιάστικα καμώματα» μας έλεγαν κι εμείς με παράπονο, έπρεπε να παραδεχτούμε την πως είχαν ΔΙΚΙΟ. Μεγαλώναμε… 

Δεν μας έπαιρνε άλλο. Πώς όμως να καταλάβουμε ότι μεγαλώσαμε, αφού για μας τίποτα δεν είχε αλλάξει; Εξακολουθούσε να μας συγκινεί η Πρωτομαγιά μας, γιατί ήταν κάτι κοινό κι αποκλειστικά δικό μας. Γιατί να το απαρνηθούμε; Οι συνθήκες της ζωής όμως άλλαξαν κι εμείς υποχρεωθήκαμε να στερηθούμε αυτή την συνήθειά μας. Αλλάζοντας σπίτι και γειτονιά και μπαίνοντας στο Γυμνάσιο, ξέχασα το ζωντανό ξυπνητήρι μου κι αρκέστηκα στο... ωρολογιακό. Γνώρισα καινούργιες φίλες, άλλαξα δρομολόγιο κι ενδιαφέροντα... όμως όταν πλησίαζε πάλι η Πρωτομαγιά... αισθανόμουνα ότι κάτι μου έλλειπε. Τότε, καταφέραμε τους γονείς μας να μας επιτρέψουν να κάνουμε ένα αποχαιρετιστήριο πρωτομαγιάτικο πάρτι, στον κήπο «μας». Κι ήταν η τελευταία μας πρωτομαγιά που έληξε άδοξα γιατί μια καταρρακτώδης βροχή μας ανάγκασε να μπούμε στο υπόγειο. Δώσαμε όμως όρκο παντοτινής φιλίας…

Η ίδια η ζωή είναι που μας δένει κατά εποχές με ανθρώπους, αυτή η ίδια μας απομακρύνει. Αλλά σημασία έχει τι μένει μέσα μας από κάθε εμπειρία και τι αποβάλλουμε. Και ποια είναι τα κίνητρα για κάθε νέα μας γνωριμία. Οι γνήσιοι φιλικοί δεσμοί σταθεροποιούνται και διαρκούν χρόνια, μόνον όταν έχουν για βάση κοινές παιδικές αναμνήσεις. Αν όχι, είναι προσωρινές κι εξατμίζονται με ένα φύσημα του αγέρα. Έτσι κι εμείς χαθήκαμε τα επόμενα χρόνια με τις φίλες μου λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων. Όμως δεν ξεχάσαμε όσα μας έδεσαν στα παιδικά μας χρόνια και βέβαια τις Πρωτομαγιές. Κάθε πρώτη του Μάη, ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΚΕΙ! Με το νου… 

Κι εγώ είμαι εδώ τώρα που ξημερώνει μια άλλη πρωτομαγιά… μπροστά στην φωτογραφία της "δικής " μας πρωτομαγιάς, των περασμένων καλών ελληνικών χρόνων. Τότε που οι γειτονιές ήταν το φυτώριο της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης και που το νόημα της ζωής δεν είχε καμιά σχέση με απώλεια ΗΘΙΚΗΣ, ΑΡΧΩΝ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και δικαίωμα στην ΖΩΗ! Τότε που οι γείτονες σου έλεγαν ΚΑΛΗΜΕΡΑ κι άφηναν  την πόρτα της καρδιάς και του σπιτιού τους ορθάνοιχτη. Τότε που Πρωτομαγιά δεν σήμαινε ΑΡΓΙΑ για διαδηλώσεις ενάντια στο καθεστώς και διεκδικήσεις για εργατικά δικαιώματα. Τότε που ο άνθρωπος εργαζόταν για να ζει αξιοπρεπώς και δεν υποτασσόταν στην δουλεία του απάνθρωπου ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ!

Share