25 Αυγούστου 2025

Η Ελλάδα μπροστά σε ένα δημογραφικό αδιέξοδο: Νέα μελέτη δείχνει μείωση του πληθυσμού και γήρανσή του τις επόμενες δεκαετίες

Το Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη δημογραφική πορεία της χώρας. Σύμφωνα με την ανάλυση που υπογράφει η Ιφιγένεια Κοκκάλη, επίκουρη καθηγήτρια και διευθύντρια του Εργαστηρίου, η Ελλάδα αναμένεται να συνεχίσει να χάνει πληθυσμό και να γηράσκει δημογραφικά τις επόμενες τρεις δεκαετίες, με το ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων να παραμένει σταθερά αρνητικό.
 
Η κατάρρευση των γεννήσεων
 
Η ανάλυση με τίτλο «Δημογραφικό και υπογεννητικότητα στην Ελλάδα σήμερα: δημογραφικές αδράνειες και κοινωνικές προκλήσεις» αναδεικνύει μια δραματική εικόνα: το 2023 καταγράφηκαν μόλις 72.300 γεννήσεις, αριθμός που αντιστοιχεί περίπου στο μισό του ετήσιου μέσου όρου γεννήσεων της περιόδου 1951–1970.
 
Η αιτία αυτής της κατάρρευσης δεν εντοπίζεται αποκλειστικά σε δημογραφικούς παράγοντες. Όπως σημειώνεται στην ανάλυση, οι λόγοι είναι βαθιά κοινωνικοί και σχετίζονται με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες.
 
Πληθυσμιακή συρρίκνωση και υπογεννητικότητα
 
Από το 2011 έως το 2024, η Ελλάδα βιώνει συνεχή αρνητικά φυσικά ισοζύγια (γεννήσεις μείον θάνατοι), τα οποία σε συνδυασμό με αρνητικά μεταναστευτικά ισοζύγια οδήγησαν σε μείωση του πληθυσμού κατά περίπου 500.000 άτομα.
 
Η χώρα καταγράφει από τους χαμηλότερους δείκτες γονιμότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη διαγενεακή γονιμότητα να κυμαίνεται στα 1,3–1,4 παιδιά ανά γυναίκα για τις γενεές που γεννήθηκαν γύρω στο 1980. Αυτός ο δείκτης υπολείπεται σημαντικά του ορίου αναπαραγωγής, που είναι 2,07 παιδιά ανά γυναίκα.
 
Η γήρανση του πληθυσμού και η αύξηση της ατεκνίας
 
Η Ελλάδα είναι πλέον μια γερασμένη χώρα, καθώς σχεδόν το 23% των κατοίκων είναι άνω των 65 ετών. Το 2023, ο αριθμός των ατόμων άνω των 65 ήταν σχεδόν 1 εκατομμύριο μεγαλύτερος από τον αριθμό των παιδιών ηλικίας 0–14 ετών.
 
Παράλληλα, παρατηρείται αύξηση των ποσοστών ατεκνίας, με τις γενεές γύρω από το 1980 να εμφανίζουν περίπου 1 στα 5 άτομα χωρίς παιδιά.
 
Πότε ξεκίνησε η μείωση του πληθυσμού
 
Η μείωση του πληθυσμού δεν ξεκίνησε πριν το 2011. Όπως υπενθυμίζει η κ. Κοκκάλη, η μαζική είσοδος αλλοδαπών μεταξύ 1991 και 2010 είχε ως αποτέλεσμα θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο +795.000 άτομα, το οποίο ανέκοψε προσωρινά τη γήρανση, αύξησε τη γεννητικότητα και ενίσχυσε τη δημογραφική δυναμική της χώρας.
 
Ωστόσο, η χρηματοπιστωτική κρίση άλλαξε τη φορά των μεταναστευτικών ροών, και το ισοζύγιο εισόδων-εξόδων έγινε ξανά αρνητικό, όπως πριν το 1990. Κατά τη δεκαετία 2011–2021, οι έξοδοι συνεχίστηκαν, αφορώντας τόσο οικονομικούς μετανάστες που επιστρέφουν στις χώρες τους, όσο και νέους Έλληνες και Ελληνίδες ηλικίας 25–45 ετών που αποδημούν.
 
Οι κοινωνικές διαστάσεις του δημογραφικού ζητήματος
 
Η ανάλυση επιχειρεί να αναδείξει και πτυχές του δημογραφικού ζητήματος που σχετίζονται με την υπογεννητικότητα, αλλά αφορούν περισσότερο τις κοινωνικές πολιτικές και λιγότερο τη δημογραφία. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη φυγή των νέων και στο στεγαστικό πρόβλημα.
 
Φυγή και στεγαστικό: Δύο κρίσιμα εμπόδια
 
Σύμφωνα με την ανάλυση, το πλαίσιο ζωής στην Ελλάδα σήμερα φαίνεται να ωθεί τους νέους είτε στη φυγή είτε στην ατεκνία. Πρόκειται για δύο βασικά διακυβεύματα, εάν η χώρα επιθυμεί να περιορίσει την υπογεννητικότητα και τη μείωση του πληθυσμού.
 
Η φυγή δεν οφείλεται μόνο στην οικονομική κρίση. 
Οι βασικές αιτίες είναι:
  • Η αναζήτηση εργασίας αντίστοιχης του επιπέδου σπουδών, με προοπτικές ανέλιξης και καλές συνθήκες
  • Η έλλειψη αξιοκρατίας
  • Η ανάγκη για ανοιχτή, ασφαλή και ανεκτική κοινωνία, καθώς και η γνωριμία με διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα
Το στεγαστικό πρόβλημα προστίθεται σε αυτές τις αιτίες. Όπως σημειώνεται, η συμβίωση των νέων ζευγαριών αυξάνει τις πιθανότητες για την απόκτηση παιδιού και επιταχύνει τη δημιουργία οικογένειας. Αντίθετα, στην Ελλάδα αυξάνεται η ηλικία αποχώρησης από την οικογενειακή εστία, η μέση ηλικία στον γάμο και η ηλικία τεκνοποίησης.
 
Αυτό έχει σωρευτικές επιπτώσεις όχι μόνο στη δημιουργία οικογένειας, αλλά και στον αριθμό των παιδιών που θα αποκτήσουν οι νεότερες γενεές.
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 2:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.