Σε αντίθεση με την πολιτική Μπάιντεν, ο οποίος επέβαλε κυρώσεις απευθείας κατά της Ρωσίας, ο Τραμπ αποφάσισε να πλήξει τους εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας, απειλώντας να επιβάλει προστατευτικούς δασμούς, εφόσον συνεχίσουν να αγοράζουν ρωσικούς ενεργειακούς πόρους. Οι κύριοι αγοραστές του Ρωσικού πετρελαίου και των προϊόντων πετρελαίου θα είναι οι πρώτοι που θα πληγούν, Κίνα, Ινδία, Τουρκία και ακολούθως Βραζιλία κ.α. Οι δύο κύριοι πελάτες της Ρωσίας για πετρέλαιο είναι η Κίνα και η Ινδία, οι οποίες αντιπροσωπεύουν έως και το 90% των εξαγωγών πετρελαίου της Ρωσίας, με την Κίνα να είναι ο ηγέτης στην αγορά ρωσικού πετρελαίου μέσω αγωγών και δια θαλάσσης.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, αν δεν υπάρξει συμφωνία ΗΠΑ–Ρωσίας για το ουκρανικό εντός 50 ημερών, θα επιβάλει δασμούς της τάξης του 100% σε ρωσικά προϊόντα και σε εισαγωγές από χώρες, που συνεργάζονται με τη Μόσχα. Οι πιθανές σοβαρές επιπτώσεις στην αμερικανική οικονομία, στους συμμάχους της Ουάσινγκτον και στις σχέσεις με την Κίνα καθιστούν ένα τέτοιο μέτρο πολιτικά και οικονομικά επισφαλές.
Το 2024 οι εισαγωγές ρωσικών προϊόντων στις Ηνωμένες Πολιτείες έφτασαν τα 3 δισ. δολάρια και περιλάμβαναν κυρίως λιπάσματα, χάλυβα και ουράνιο — κρίσιμα αγαθά για βασικές λειτουργίες της αμερικανικής οικονομίας, όπως η πυρηνική ενέργεια. Αντιθέτως, οι αμερικανικές εξαγωγές προς τη Ρωσία περιορίστηκαν σε μόλις 500 εκατ. δολάρια, ποσό που χαρακτηρίζεται ως ασήμαντο.
Πιθανές επιπτώσεις
Σημαντικοί σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ιαπωνία, διατηρούν ενεργούς εμπορικούς δεσμούς με τη Μόσχα. Συνεπώς, η επιβολή δασμών σε χώρες που συνεργάζονται με τη Ρωσία ενδέχεται να πλήξει και τις δικές τους οικονομίες, προκαλώντας τριγμούς στις διεθνείς σχέσεις της Ουάσινγκτον. Το πιθανότερο είναι, οι προσπάθειες επιβολής γιγάντιων δασμών κατά των εταίρων της Ρωσίας απλά να μη λειτουργήσουν. Η Κίνα δεν θα σταματήσει ξαφνικά να εισάγει ρωσικό πετρέλαιο λόγω των απειλών του Τραμπ.
Η Κίνα και η Ινδία κερδίζουν διυλίζοντας το πετρέλαιο της Ρωσίας, το οποίο είναι φθηνότερο από την τιμή της αγοράς λόγω των κυρώσεων. Το ρωσικό πετρέλαιο Ουραλίων διαπραγματεύεται κάτω από τα 60 δολάρια ανά βαρέλι (δηλαδή, ακόμη και κάτω από το ανώτατο όριο τιμής που έχουν ορίσει οι χώρες της G7). Μια τόσο εξαιρετικά κερδοφόρα επιχείρηση, δεν είναι κάτι που μπορεί να εγκαταλείψει κανείς. Σε αριθμούς, η Ρωσία προμηθεύει την Κίνα με περίπου δύο εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα και την Ινδία με περίπου 1,8 εκατομμύρια βαρέλια.
Το 2025, η Τουρκία έχει μετακινηθεί στην τρίτη θέση, με τις αγορές της να κυμαίνονται στα 400.000 βαρέλια την ημέρα. Η Τουρκία έχει βρει ένα χρυσωρυχείο. Από το 2022 έχει επικεντρωθεί στην μεταπώληση ρωσικών πετρελαϊκών προϊόντων, κυρίως σε Ευρωπαίους, των οποίων οι αρχές έχουν απαγορεύσει τις άμεσες αγορές. Η Τουρκία έχει γίνει ένας σημαντικός ενδιάμεσος μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ, με τις εξαγωγές πετρελαϊκών προϊόντων της να έχουν σχεδόν διπλασιαστεί από το 2022: από 11 εκατομμύρια τόνους το 2021 σε 22,2 εκατομμύρια τόνους το 2024. Οι προμήθειες καυσίμων στην ΕΕ από την Τουρκία έχουν επίσης διπλασιαστεί: από 5,2 εκατομμύρια τόνους το 2021 σε 11,4 εκατομμύρια τόνους το 2024.
Ταυτόχρονα, τα καύσιμα της Ρωσίας αγοράζονται και από άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, κάποιες για τις δικές τους ανάγκες και κάποιες για μεταπώληση. Η έκπτωση κάνει τη δουλειά της. Οι εμπορικές συναλλαγές της Τουρκίας, αποδεικνύουν το ποιος είναι στη σωστή πλευρά της ιστορίας… Η σύγκριση των ηγεσιών Ελλάδας-Τουρκίας φέρνει εθνική κατάθλιψη…
Το πιθανότερο είναι οι εταίροι της Μόσχας να μην υποκύψουν, αναγκάζοντάς τον Τραμπ να υποχωρήσει την τελευταία στιγμή. Όπως φαίνεται, οι δηλώσεις του είναι ένα τέχνασμα, με το οποίο για άλλη μια φορά δίνει την εντύπωση σημαντικής “δράσης” κατά της Ρωσίας, για να φιμώσει τους επικριτές και να κατευνάσει τους νεοσυντηρητικούς, ενώ στην πραγματικότητα δεν κάνει πολλά για να προωθήσει τις πολεμικές προσπάθειες του Κιέβου, εκτός από το να διατηρεί την Ουκρανία σε “μηχανική υποστήριξη”. Ο στόχος του Τραμπ είναι να μειώσει την πίεση που του ασκείται, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τη σχέση του με τον Πούτιν. Ενδεικτικά, όταν ρωτήθηκε τι θα συμβεί μετά από 50 ημέρες, εάν ο Πούτιν αρνηθεί να υποχωρήσει, ο Τραμπ απάντησε σε έναν δημοσιογράφο: « Μην μου κάνετε αυτή την ερώτηση». Όπως φαίνεται ο Τραμπ κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί, για να δείξει “σκληρότητά” στο ακροατήριο απέναντι στον Πούτιν, προσπαθώντας παράλληλα να μην βλάψει υπερβολικά τις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας.
Υποθετικά σενάρια
Υποθετικά, εάν η Κίνα, η Ινδία και οι άλλοι εμπορικοί εταίροι της Ρωσίας, συνεχίσουν να αγοράζουν τους ενεργειακούς πόρους της Ρωσίας, ο Τραμπ θα αναγκαστεί να επιβάλει απαγορευτικούς δασμούς στα προϊόντα τους. Σε απάντηση, θα επιβληθούν δασμοί στα αμερικανικά προϊόντα από Κίνα και Ινδία. Ως αποτέλεσμα, θα ξεκινήσει ένας σκληρός εμπορικός πόλεμος, με συνέπειες για τις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχοντας χάσει κινεζικά και ινδικά προϊόντα, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα μπορέσουν να αποφύγουν ένα εσωτερικό έλλειμμα και μια απότομη αύξηση του πληθωρισμού.
Στη συνέχεια, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η FED θα αναγκαστεί να αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια για να προστατεύσει την οικονομία από την κατάρρευση. Αντί για το εξαιρετικά φθηνό χρήμα, που υπόσχεται ο Τραμπ στην αμερικανική οικονομία, οι ΗΠΑ θα λάβουν πολύ ακριβό χρήμα και αντί για αυξημένες επενδύσεις στην πραγματική οικονομία, θα υπάρξει κατάρρευση της επενδυτικής δραστηριότητας και ύφεση.
Είναι σαφές ότι και οι άλλες χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας) θα υποφέρουν – και αρκετά σοβαρά. Αλλά θα είναι έτοιμος ο Τραμπ να πληρώσει τόσο υψηλό τίμημα για αυτό; Για χάρη της επίλυσης της σύγκρουσης στην Ουκρανία – απίθανο. Γι’ αυτό η αγορά πετρελαίου αντέδρασε πολύ αδύναμα στο τελεσίγραφο του Τραμπ, μη πιστεύοντας ότι θα τολμούσε να βυθίσει τη Ρωσία και την Κίνα, με κόστος την καταστροφή της αμερικανικής οικονομίας.
Να σημειωθεί, ότι το κινεζικό Υπουργείο Εξωτερικών έχει ήδη ταχθεί ανοιχτά κατά των πιέσεων, των μονομερών κυρώσεων και της πολιτικής του “μακριού χεριού”, ζητώντας διάλογο και διαπραγματεύσεις, ως τον μόνο τρόπο εξόδου από την κρίση στην Ουκρανία. Επιπλέον, η Κίνα έχει ένα “όπλο” με τη μορφή σπάνιων γαιών και έχει ήδη μάθει να το χρησιμοποιεί επιδέξια, γεγονός που έχει δώσει στην Κίνα δύναμη στις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε μία δεύτερη υπόθεση που θα είναι καταστροφική, επίσης, για την αμερικανική οικονομία, οι χώρες που αγοράζουν ρωσικούς ενεργειακούς πόρους θα συμμορφωθούν με το τελεσίγραφο Τραμπ, δηλαδή θα αρνηθούν να αγοράσουν πετρέλαιο και καύσιμα από τη Ρωσία. Αυτό θα σημαίνει την απόσυρση πέντε έως επτά εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα από την αγορά – ένας κολοσσιαίος όγκος για την παγκόσμια αγορά. Κανείς δεν είναι σε θέση να αντικαταστήσει άμεσα αυτούς τους όγκους. Φυσικά, τα μέλη του Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (ΟΠΕΚ+) – με ερωτηματικό, μπορούν να αυξήσουν σταδιακά την παραγωγή και τις εξαγωγές και να καλύψουν το έλλειμμα. Αλλά ακόμη και μερικοί μήνες με τις τιμές του πετρελαίου να εκτοξεύονται σε νέα τριψήφια νούμερα θα είναι αρκετοί για να βυθιστεί ο κόσμος σε μια παγκόσμια ενεργειακή κρίση.
Πόσο σοβαρές είναι οι απειλές Τραμπ
Ο Τραμπ έχει στο παρελθόν εξαγγείλει διάφορες προθεσμίες για την εφαρμογή αποφάσεων, οι οποίες τελικά δεν υλοποιήθηκαν, γεγονός που εντείνει τις αμφιβολίες για τη σοβαρότητα των απειλών του. Επιπλέον, δεν υπάρχει καμία εγγύηση, ότι οι κυρώσεις θα μείωναν τα ρωσικά έσοδα, καθώς η Μόσχα έχει γίνει επιδέξια στη χρήση των μεταφορών από τη μαύρη αγορά και τον “σκιώδη στόλο” της, για να παρακάμψει τις οικονομικές πιέσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Αν εμβαθύνουμε λίγο περισσότερο, θα δούμε ότι οι τρομακτικές απειλές του Τραμπ είναι στην πραγματικότητα πιο μετριοπαθείς από ότι νομίζει ο κόσμος.
Το πιο σημαντικό είναι ότι ο Πούτιν και η ρωσική οικονομία έχουν επιδείξει τεράστια ανθεκτικότητα στα οικονομικά όπλα, που έχουν εξαπολύσει μέχρι στιγμής οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους και δεν υπάρχει λόγος να περιμένουμε ότι αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά. Στην πραγματικότητα, η ρωσική χρηματιστηριακή αγορά αυξήθηκε σχεδόν κατά 3%, μετά την ανακοίνωση του Τραμπ, γεγονός που υποδηλώνει ότι Ρώσοι επενδυτές συμμερίζονται αυτήν την εκτίμηση. Ως αποτέλεσμα, ο Πούτιν είναι απίθανο να φοβάται τον οικονομικό εκφοβισμό του Τραμπ ή να είναι ευαίσθητος ακόμη και στο μέτριο κόστος, που μπορεί να επιβάλει ένας πρόσθετος οικονομικός πόλεμος των ΗΠΑ.
Σε κάθε περίπτωση το κόστος του πολέμου στην Ουκρανία το πληρώνει κυρίως ο “παγκόσμιος ασθενής”, η Ευρώπη, με την οικονομική της κόπωση να είναι εμφανής. Η κοινή γνώμη σε πολλές χώρες στρέφεται κατά της μακρόχρονης εμπλοκής. Πολιτικοί φοβούνται διαδηλώσεις, κοινωνική αποσταθεροποίηση και μείωση του βιοτικού επιπέδου, που αναμένεται επιβαρυνθεί περαιτέρω, από τις αγορές αμερικανικών όπλων για λογαριασμό του Κιέβου, σύμφωνα με την τελευταία συμφωνία Τραμπ-Ρούτε. Ακόμα και η υπέρμαχος της Ουκρανίας, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλλας, δήλωσε με δυσφορία: «Αν υποσχεθείς ένα όπλο, αλλά λες ότι θα το πληρώσει κάποιος άλλος, τότε στην ουσία δεν το παρέχεις».
Το πιθανότερο, το τελεσίγραφο να είναι μία προσπάθεια μπλόφας. Η παλιά παγκόσμια τάξη καταρρέει, και οι ΗΠΑ μπορούν να δώσουν εντολές μόνο στην άβουλη Ευρώπη. Οι απειλές δεν έχουν σχεδόν καμία επίδραση σε όλους τους άλλους. Το τελεσίγραφο, ώδίνεν όρος και έτεκεν μυν (Το βουνό γέννησε ένα ποντίκι).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου