Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος Orus Reis. Photo via Twitter, υπουργείο Άμυνας Τουρκίας
«…Και ας μη νομίσει κανένας σας ότι θα πολεμήσουμε για κάτι ασήμαντο, εάν δεν ανακαλέσουμε το ψήφισμα για τους Μεγαρείς, στο οποίο κυρίως επιμένουν οι Λακεδαιμόνιοι ισχυριζόμενοι πως εάν ανακληθεί δε θα γίνει ο πόλεμος, ούτε να έχετε τύψεις ότι αρχίσατε τον πόλεμο για το τίποτα. Γιατί αυτό το τίποτα είναι ο γνώμονας με τον όποιο δοκιμάζεται και επιβεβαιώνεται η αποφασιστικότητά σας. Εάν υποχωρήσετε, θα βρεθείτε αμέσως μπροστά σε κάποια άλλη, μεγαλύτερη, απαίτησή τους, διότι θα νομίσουν ότι από φόβο υποκύψατε, ενώ, αν απορρίψετε αποφασιστικά τις αξιώσεις τους, θα τους δώσετε να καταλάβουν ότι μάλλον οφείλουν να σας συμπεριφέρονται ως ίσοι προς ίσους… Διότι μια απαίτηση, από τη μεγαλύτερη ως την πιο μικρή, όταν επιβάλλεται από άλλους στους ομοίους τους ως διαταγή, χωρίς προηγούμενη προσφυγή σε ένδικα μέσα, ισοδυναμεί με υποδούλωση».
(Περικλής – Μεγαρικό Ψήφισμα – Θουκυδίδη “Ιστορία”, Α, 139-146 [έκδοση “Πόλις”, 2011, μετάφραση καθηγητή Ν. Σκουτερόπουλου, σελίδες 201-213]).
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΙΑΧΙΝΗ
Για όσους παρακολουθούσαν συστηματικά – και όχι μόνο – όταν το “Oruc Reis” έφτασε στα 32 ναυτικά μίλια νότια από το σύμπλεγμα της Μεγίστης στο Καστελόριζο, ήταν αναμενόμενο ότι, μετά από 33 ημέρες ερευνών (όπως κι αν έγιναν ή δεν έγιναν αυτές) στη θάλασσα, με πολλές φορές εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, κάποια στιγμή θα πήγαινε ούτως ή άλλως για έναν ολιγοήμερο ή και πολυήμερο ανεφοδιασμό και επισκευές συντήρησης σε κάποιο λιμάνι είτε στην Αττάλεια, είτε στο Ακσάζ. Έκανε πίσω λοιπόν η Τουρκία και αποκλιμακώνει ή μήπως το αρόδο του “Oruc Reis” εργαλειοποιείται στην τακτική της να φανεί διαλλακτική, να δώσει άλλοθι σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε., στους “φίλους” της, που πάση θυσία θέλουν να αποφύγουν μια συζήτηση για κυρώσεις σε βάρος της; Επί 33 ημέρες “σουλάτσο” σε ελληνικές θάλασσες, οι εταίροι-σύμμαχοί μας ήταν φανερό ότι βαριεστημένα έψαχναν αν και τι πακέτο κυρώσεων θα επέβαλλαν στη Τουρκία. Έφτασε μια “ανάπαυλα” του “Oruc Reis” στην Αττάλεια για να γίνει με φρενήρεις ρυθμούς χαμός, σε τηλέφωνα, μηνύματα, επαφές τεχνικών κλιμακίων και μη, από τον Πομπέο μέχρι τη Μέρκελ, τον Μπορέλ και τον Μισέλ, για να αρχίσει “εδώ και τώρα” διάλογος Ελλάδας-Τουρκίας, με ενδεχόμενο ακόμη και απευθείας τηλεφωνήματος Μητσοτάκη-Ερντογάν και λες και δεν έχει προηγηθεί τίποτα σοβαρό.
Βέβαια, για να μην ξεχνιόμαστε, η Τουρκία όχι μόνο δε δήλωσε ότι υποχωρεί ή ότι αποκλιμακώνει, αλλά, χωρίς να πάρει τίποτα πίσω από όσα έπραξε επί 33 ημέρες, ανακοίνωσε ότι έστειλε το ερευνητικό της για συντήρηση και παράλληλα ζήτησε διάλογο για όλα χωρίς όρους και προϋποθέσεις, περίπου σαν να μιλούσε για την “άνευ όρων παράδοσή μας”. Ακόμη χειρότερα, εξέδωσε την Τρίτη το απόγευμα μια νέα Νavtex για ασκήσεις με πραγματικά πυρά μεταξύ Καστελόριζου και Ρόδου και μια ανανέωση παλιότερης στην κυπριακή ΑΟΖ για τις “πειρατικές” πράξεις του γεωτρύπανου “Yavouz”.
Κατά τα άλλα ενοχλεί το ενδεχόμενο η Κυπριακή Δημοκρατία να θέσει βέτο στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στις 24-25 Σεπτεμβρίου για κυρώσεις στη Λευκορωσία, αν δεν υπάρξουν αντίστοιχα και για την Τουρκία. Όλα καλώς καμωμένα δηλαδή, αρκεί να υπάρχει “κλίμα” διαλόγου, υπό διαρκείς απειλές της Τουρκίας, χωρίς επιπτώσεις όμως και με τακτικές αναδιπλώσεις για να μπορούν οι “φίλοι” της με τις “ιδιαίτερες σχέσεις” σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, στο όνομα της συζήτησης, να αποφεύγουν το ενδεχόμενο μιας “χαλάστρας” με κυρώσεις, που εξακολουθώ να διατηρώ αμφιβολίες ότι, και διαφορετική να ήταν η εικόνα, τελικά θα επιβαλλόταν. Απίστευτοι, έτσι; Άμα αρχίσει όπως-όπως ο όποιος διάλογος, ε τότε θα μας πουν “η Τουρκία έκανε βήματα αποκλιμάκωσης, μην τα θέλετε κι όλα δικά σας, οπότε να μη συζητήσουμε προς το παρόν για κυρώσεις, μην τους σκάσουμε κιόλας”!
Αλλά, δεν υπάρχει και η Κύπρος; Δεν είναι μέλος της Ε.Ε. η Κύπρος; Έχει σταματήσει η πειρατεία της Τουρκίας εκεί; Οπότε, τι θα γίνει με τις κυρώσεις και γιατί να μη βάλει βέτο η Κυπριακή Δημοκρατία για τις αντίστοιχες στη Λευκορωσία; H Κύπρος έχει κάθε δικαίωμα να θέσει βέτο και η Ελλάδα έχει την υποχρέωση να το στηρίξει. Όσοι στην Ελλάδα λανσάρουν ένα νέο δόγμα “η Κύπρος είναι άλλο κράτος κι είναι αποκλειστικά δικό της θέμα το βέτο”, είναι και ανιστόρητοι και αμνήμονες. Τουλάχιστον από το 1974 και μετά, με τα όσα έχουν συμβεί με την κατοχική δύναμη της Τουρκίας. Αυτό δεν είναι δόγμα, αλλά επικίνδυνος στρουθοκαμηλισμός.
Ασφαλώς και η Κυπριακή Δημοκρατία είναι άλλο κράτος, διακριτό σε ΟΗΕ και Ε.Ε. Ούτε είναι δουλειά της Ελλάδας και της Τουρκίας, όμως (που είναι και εισβολέας και κατοχική δύναμη), η εσωτερική διευθέτηση στην Κυπριακή Δημοκρατία. Αλλά, αν το έχουμε ξεχάσει, και η Ελλάδα είναι ακόμη εγγυήτρια δύναμη, και κυρίως ο Ελληνισμός – όχι τα κράτη – είναι ενιαίος και αδιαίρετος.
Το εντυπωσιακό όμως, έστω φραστικά, είναι πως τις τελευταίες ημέρες και στην Αθήνα δεν υπάρχουν πλέον αναφορές για αντίδραση στις ενέργειες του “Oruc Reis” έστω σε μέλλοντα χρόνο. Για την ακρίβεια έχουμε μια μετατόπιση (;) “κόκκινων γραμμών” τού τι θα κάνουμε αν, μετά τα ερευνητικά, βγουν τα πλωτά γεωτρύπανα στην ίδια περιοχή και πώς τότε θα αντιδράσουμε απρόβλεπτα (;). Πόσο σοβαρό ακούγεται από επίσημα χείλη το δήθεν “απαραβίαστο” διατυπωμένο φραστικά «ούτε σκέψη να μην υπάρξει ότι η Τουρκία θα τολμήσει να πάει μέσα από τα 6 ν.μ. γιατί όχι απλά είναι “κόκκινη γραμμή”, αλλά σημαίνει εξαΰλωση…»;
Μα, η Τουρκία σε Νavtex, χάρτες, στίγματα και παράνομες οριοθετήσεις της δεν εμφανίζει κινήσεις μέσα από τα 6 ναυτικά μίλια, αλλά από τα 6 και ένα χιλιοστό και πάνω (της αιγιαλίτιδας και της συνορεύουσας κ.λπ.), δηλαδή και έως τα 12 ν.μ., που είναι δυνητικό και μονομερές μας δικαίωμα να επεκτείνουμε την αιγιαλίτιδα ζώνη μας. Η αιγιαλίτιδα, αν για την ΑΟΖ δεν έχει σημασία γιατί ενσωματώνεται σε αυτή, για τον υπολογισμό της υφαλοκρηπίδας, όμως – άρα και μιας μελλοντικής οριοθέτησής της – είναι καθοριστικής σημασίας “κλειδί”. Ποια είναι λοιπόν η δυνητική έστω χωρική μας θάλασσα;
Έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν ότι τα σοβαρά κράτη στα θέματα του σκληρού πυρήνα, της ενιαίας στην επικράτειά τους, κυριαρχίας, όταν μιλούν για “κόκκινες γραμμές” δρουν συγκεκριμένα: με επίσημα έγγραφα και συντεταγμένες έως το αποθετήριο του ΟΗΕ, με συγκεκριμένους και ορατούς κανόνες εμπλοκής με γνωστοποίηση και στον ελληνικό λαό, εφόσον παραβιαστούν αυτές οι γραμμές.
Τα “αθώα” ερωτήματα που γίνονται “παγίδες”
Εύλογο το ερώτημα αρκετών: «Ποια ελληνική υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ, όταν δεν έχουμε οριοθετήσει; Αν πάμε στη Χάγη, δεν ξέρουμε τι θα αποφασίσει;».
Ναι, αλλά άλλο η οριοθέτηση και άλλο το πού βρέθηκε το “Oruc Reis”. Τα δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα είναι ipso facto, αλλά δεν μπορείς να τα ασκήσεις χωρίς οριοθέτηση – αυτό δε σημαίνει ότι ο άλλος μπορεί να τα κάνει “σουρωτήρι”. Κυρίως να αποφύγουμε τη σύγχυση: η υφαλοκρηπίδα μας στα νησιά του Αιγαίου και την Ανατολική Μεσόγειο γεωλογικά δε σχετίζεται με αυτή της Ανατολίας, δεν επικάθονται τα νησιά μας σε αυτήν όπως σκόπιμα η Τουρκία διατείνεται.Και σου λένε: «Ας οριοθετήσουμε λοιπόν (με ποιον, με την Τουρκία που δε δέχεται θαλάσσιες ζώνες και δικαιώματα σε νησιά και βραχονησίδες μας;), γιατί αν δεν έχω βάλει φράχτη στον κήπο μου και συνορεύει με τον δικό σας, μπορεί να μπείτε στον πειρασμό να μπείτε στον δικό μου…».
Η οριοθέτηση προβλέπει δύο κράτη, όχι μονομερώς. Αλλά εμείς καν δεν έχουμε ανακηρύξει ΑΟΖ, ούτε έχουμε επίσημα καταγράψει στον ΟΗΕ μέχρι πού υποστηρίζουμε ότι είναι τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας μας (και αλήθεια με 6 ή έως 12 ν.μ.;). Κυρίως όμως, με βάση το ερώτημα, εντυπώνεται σε πολλούς η αντίληψη ότι “δε φταίω εγώ που εισβάλλω αλλά αυτός που έχει την ιδιοκτησία του χωρίς φράχτη” (!). Έτσι γίνεται εξ αδιαιρέτου και ας είναι με σαφήνεια καταγεγραμμένη στο διεθνές υποθηκοφυλακείο, εν προκειμένω στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας των Ηνωμένων Εθνών;
Οριοθέτηση με 12 ν.μ. αιγιαλίτιδα, όπως μονομερώς έχουμε δικαίωμα ή με 6 ν.μ. για να μη μας κάνουν πόλεμο, όπως απειλεί ο εισβολέας; Έχουμε μήπως εισβάλει κάπου εμείς και δεν το γνωρίζουμε και χρειάζεται αμοιβαίες υποχωρήσεις και διάλογος;
Οπότε έρχεται το “αφοπλιστικό” ερώτημα αρκετών: «Και τι να κάνουμε; Να το βυθίσουμε;».
Εσείς τι λέτε, έως 12 ν.μ. είναι κυριαρχία. Αλλά για πείτε μας, αν πάτε για έρευνα στην παράνομη ελέω κατοχής στη βόρεια Κύπρο οριοθέτηση της Τουρκίας με το εκεί ψευδοκράτος, έχοντας μια νόμιμη συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία, τη μόνη αναγνωρισμένη διεθνώς κρατική οντότητα, τι λέτε, θα σας καταγγείλουν απλώς ή θα σας βυθίσουν;
Επιμένουν να ρωτούν: «Αν παραβιάσουν κυριαρχία, δεν έχεις επιλογή, έστω το χτυπάς, αλλά εδώ δεν παραβίασε κυριαρχία;». Σύμφωνοι, παραβίασε όμως κυριαρχικά δικαιώματα – δεν το λέω εγώ, αλλά η Διακήρυξη των 7 ευρωμεσογειακών χωρών πριν 5 μέρες.
Και επανέρχονται με νέο ερώτημα: «Κυριαρχικά δικαιώματα παραβίασε, αλλά σε μη οριοθετημένη ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα… Άλλο όμως κυριαρχία και άλλο κυριαρχικά δικαιώματα». Ορθή επισήμανση, αλλά, είπαμε, η υφαλοκρηπίδα είναι ipso facto. Μη οριοθέτησή της σημαίνει ότι έχεις δικαιώματα αλλά δεν μπορείς να τα ασκήσεις, δε σημαίνει ότι τα ασκεί ο εισβολέας. Να μπω δηλαδή στον μη περιφραγμένο κήπο του σπιτιού σας, να σκανάρω αν έχετε θαμμένη περιουσία (λέμε τώρα) επί 33 ημέρες, να σταματήσω για όποτε αποφασίσω να επιστρέψω ξανά, και στο μεταξύ να κάνουμε κι έναν διάλογο για τον κήπο σας.
Και το καταληκτικό ερώτημα τότε από πολλούς είναι: «Φυσικά εσείς φταίτε που εισβάλατε, αλλά, αν έχω αφύλαχτο τον κήπο μου, όλο και κάποιος πονηρός θα επιχειρήσει να κλέψει τους καρπούς του. Οπότε, τον πάω στη δικαιοσύνη ή του ρίχνω στο ψαχνό;».
Απαντάμε: Δεν τον αφήνεις να κλέψει. Ένα τέτοιο δικαστήριο που υπονοείς, ειδικά αυτό, στην καλύτερη περίπτωση θα βεβαιώσει την κλοπή και θα εκδώσει ποινή, που μπορεί να είναι με αναστολή ή και εφέσιμη, στη χειρότερη ενδέχεται να σας πει ότι ο κλέφτης έχει ισχυρότερους μάρτυρες και πως ένα τμήμα του κήπου σας, ελέω χρησικτησίας για χρόνια, είναι δικό του. Άρα, πρέπει να είσαι απρόβλεπτος για όλους.
Επιχείρηση διάσπασης – Πόσο στριμωγμένος είναι ο Ερντογάν;
Εδώ και πέντε μέρες ακούω από τμήμα της επίσημης πολιτικής σκηνής, αναλυτές και κεντρικά ΜΜΕ ότι «ο Ερντογάν πιέστηκε, ζορίστηκε, στριμώχτηκε από τις διπλωματικές κινήσεις Ελλάδας αλλά και φίλων και εταίρων, απέσυρε το “Oruc Reis” και αναγκάζεται, με την πλάτη στο τοίχο, να συρθεί σε αποκλιμάκωση και να ετοιμάζεται για συνομιλίες, με όρους όπως εμείς τους θέτουμε».
Ξεχνάνε φυσικά όλοι αυτοί να μας πουν ότι την ερχομένη εβδομάδα συγκαλείται η Ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής για να αποφασίσει, υποτίθεται, για την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία, τις οποίες η Ευρώπη αποφεύγει να επιβάλλει εδώ και καιρό για να προστατευτούν οι μπίζνες που κάνουν αρκετοί μαζί της, με πρώτη και καλύτερη τη Γερμανία.
Δηλαδή, γιατί αποκλείουμε το προφανές; Ο Ερντογάν το απέσυρε για να διευκολύνει τους Ευρωπαίους και να μην του επιβάλουν κυρώσεις. Επιπλέον, μη θεωρείτε ότι ο Ερντογάν έχει εγκαταλείψει τη στρατηγική του αναφορικά με το σύμπλεγμα του Καστελόριζου… Θα επανέλθει ίσως και συντομότερα από ό,τι υποθέτουν αρκετοί.
Αλλά, μετά τις δύο τελευταίες Νavtex, φαίνεται ότι επιχειρεί και κάτι ακόμη: Να διαχωρίσει Ελλάδα και Κύπρο, ως διαφορετικές υποθέσεις, θέλοντας σε αυτό το αφήγημα να ρυμουλκήσει και την ελληνική πολιτική σκηνή. Μπορεί οι προκλήσεις του να είναι ενιαίες, θεωρώντας και τις δύο χώρες εμπόδιο στις μαξιμαλιστικές του βλέψεις στην Ανατολική Μεσόγειο, όμως δυστυχώς και στην Ελλάδα υπάρχουν φωνές, που, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι ο “στραγγαλισμός” της Κύπρου θα μετατραπεί σε έλλειψη “οξυγόνου” και για την Ελλάδα, υποστηρίζουν ότι και σε αυτά τα θέματα το κάθε κράτος θα πρέπει να πάρει τον δρόμο του! Προσωπικά συνυπογράφω τα όσα αναφέρει μεταξύ άλλων επ’ αυτού ένας από τους κορυφαίους δημοσιογράφους του Ελληνισμού στις ΗΠΑ, ο Μιχάλης Ιγνατίου:
«…Γι’ αυτό, η Αθήνα πρέπει να ηγηθεί αυτού που παλαιότερα χαρακτηρίζαμε “εθνικό χώρο”. Η Ελλάδα και η Κύπρος είναι δύο ανεξάρτητες χώρες, μέλη των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ναι, αυτό είναι το γεγονός. Αλλά ο Ελληνισμός είναι ένας και αδιαίρετος. Στη νέα εποχή που ζούμε, των απειλών και των εκβιασμών, πρέπει το στρατιωτικό και το διπλωματικό μέτωπο να είναι ένα και το αυτό. Τι μας λέει, δηλαδή, η αθηναϊκή ελίτ – όχι ότι πάει πίσω η κυπριακή “αριστοκρατία”; Να προχωρήσει η Ελλάδα σε ένα διάλογο με τον Ερντογάν, και η Κύπρος ας ξαναπάει στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας για να κάνει τι; Να αποδεχτεί ότι το νησί θα μείνει για πάντα υπό την πολιτική και στρατιωτική επιρροή της Τουρκίας; Όχι, ευχαριστούμε, δε θα πάρουμε.
Η τουρκική διπλωματία στοχεύει να “σπάσει” το μέτωπο Αθήνας και Λευκωσίας. Θα είναι τραγικό λάθος εάν επιτραπεί στον Ερντογάν να σπείρει τη διχόνοια μεταξύ της “μητέρας” και της “θυγατέρας”. Δεν πρέπει να επιτύχει ο Ερντογάν τη διάσπαση. Το αντίθετο πρέπει να συμβεί… Ο Ερντογάν έχει προχωρήσει στην έκδοση παράνομων Navtex. Ακολουθούν, πληροφορούμαστε, και άλλες ενέργειες που θα επαναφέρουν το πολεμικό κλίμα στην περιοχή, από το Καστελόριζο μέχρι την κυπριακή ΑΟΖ. Έτσι, ο πρόεδρος της Τουρκίας φτύνει κυριολεκτικά τους “μεσολαβητές”, όποιοι και αν είναι αυτοί, με πρώτη τη Γερμανίδα καγκελάριο, που καλύπτει όλες τις παρανομίες του, και δεύτερο τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος υποστηρίζει τη γερμανική πρωτοβουλία, και πριν λίγο καιρό τηλεφώνησε και ο ίδιος στον “φίλο” του, τον οποίο συμπαθεί επειδή είναι… αυταρχικός.
Ο Αμερικανός πρόεδρος προτιμά τους… σκληρούς, τους δικτάτορες, αυτούς που αποφασίζουν και διατάζουν! Ούτε η Ελλάδα, ούτε η Κύπρος πρέπει να περιμένουν πολλά από την Καγκελαρία και από τον Λευκό Οίκο. Πάντα ξεχωρίζω το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, καθώς ο υπουργός Μάικ Πομπέο σκέφτεται διαφορετικά από τον κ. Τραμπ. Η κ. Μέρκελ και ο Αμερικανός πλανητάρχης ενδιαφέρονται πώς θα εξυπηρετήσουν τον Ερντογάν, και όχι να υπηρετήσουν το Διεθνές Δίκαιο. Η Αθήνα και η Λευκωσία πρέπει να κάνουν τα κουμάντα τους. Οργανισμοί όπως το ΝΑΤΟ, αλλά και η Ε.Ε. είναι “νεκροί”, είναι αρτηριοσκληρωμένοι και καθόλου αποτελεσματικοί. Η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να στηριχτούν στις περιφερειακές συμμαχίες. Και πρέπει να τολμήσουν επιτέλους. Για να περιμένεις πραγματική βοήθεια – και εννοώ στρατιωτική – πρέπει και ο ίδιος να κάνεις θυσίες. Στη νέα εποχή που ζούμε, η προστασία αγοράζεται. Είτε με τις μεγάλες αγορές οπλικών συστημάτων, είτε με την υποστήριξη των σκοπών ισχυρών χωρών…».
Απομονώθηκε λοιπόν διπλωματικά η Τουρκία, είτε εξαιτίας των δικών μας κινήσεων, είτε από τις αφόρητες πιέσεις (γιατί δεν της αντιλήφθηκα;) φίλων-συμμάχων και εταίρων που εντελώς συμπτωματικά είναι και δικοί της φίλοι σύμμαχοι και οικονομικοί εταίροι; Δηλαδή, για να καταλάβουμε όλοι, η Τουρκία όλο αυτό το διάστημα των πολύμηνων προκλήσεων στο διπλωματικό της κεφάλαιο και κινήσεις στηρίζονταν; Στην Ελλάδα δηλαδή πιστεύουμε ότι σε αυτό το πεδίο προσδοκούσε οφέλη και δεν της βγήκαν;
Γιατί εξακολουθώ να έχω την εντύπωση ότι η Τουρκία επιμένει σε μια πολλαπλή, σε μέσα και πεδία, προβολή ισχύος, απευθυνόμενη σε “φίλους” και “αντιπάλους” με αυτή την προβολή ισχύος και μόνο, ποντάροντας στρατηγικά σε μια μεσοπρόθεσμη αλλά και μακρόχρονη εκμετάλλευση, διπλωματικά, αυτής της προβολής ισχύος, επιβάλλοντας ακόμη και νέο πλαίσιο με όρους Διεθνούς Δικαίου, αντιλαμβανόμενη ότι ιδίως αυτό της Θαλάσσης είναι ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο πεδίο, από την αστάθεια ενός διεθνούς συστήματος ισχύος, που έχοντας μεταβληθεί σε πολυπολικό αδυνατεί ή αλληλοεξουδετερώνεται σε διαδικασίες επιβολής του. Με απλά λόγια, η Τουρκία εμφανίζεται πλέον να κινείται ανάμεσα σε μεγάλους παίχτες ισχύος, με τον ίδιο τρόπο που και αυτοί μετέρχονται αλά καρτ το Διεθνές Δίκαιο, και άρα και τη Διπλωματία, ως σύστημα διαχείρισης των προνοιών του, δηλαδή σχεδόν αποκλειστικά με όρους ισχύος.
Το “τρικ” των τεχνικών συνομιλιών
Στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, ήδη, πάντως, διάλογος σε “τεχνικό πεδίο” μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας γίνεται, με τη μεσολάβηση τελικά του γ.γ. του ΝΑΤΟ, που μπορεί αρχικά να το διαψεύδανε στην Ελλάδα και επισήμως, μπορεί να φάνηκε ότι έχουμε και αδιέξοδο στις αρχές του μήνα, όταν η Αθήνα απέρριψε ηχηρά τις προτάσεις του κ. Στόλτενμπεργκ, “στολίζοντάς” τον, αλλά μετά την επιστροφή του “Oruc Reis” στην Αττάλεια το “κλίμα” δείχνει να άλλαξε. Όπως λέγεται αλλά και γράφεται, χωρίς να διαψεύδεται προς το παρόν, αν και τίποτα δεν είναι οριστικό, μπορεί να έχουμε διμερή υπογραφή εντός του ΝΑΤΟ, για ελληνοτουρκικό “τεχνικό σύστημα ειδοποίησης” για την αποτροπή ατυχημάτων στη θαλάσσια επιφάνεια και τον εναέριο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου.
Όπως ανέφερε ένα από τα εξειδικευμένα site του χώρου, το slpress.gr, «…σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, αντί του προτεινόμενου αρχικά – από τον γ.γ. του ΝΑΤΟ – ευρύτερου “μηχανισμού αποτροπής κρίσεων” στη Μεσόγειο με ενεργή ανάμειξη του ΝΑΤΟ, το παρόν σχέδιο συμφωνίας φέρεται να είναι αυστηρά διμερές και με πιο περιορισμένο πεδίο εφαρμογής. Βασίζεται δε στους συμμαχικούς κανονισμούς και κώδικες συμπεριφοράς, που, ούτως ή άλλως, είναι γνωστοί στα Γενικά Επιτελεία, στους κυβερνήτες πλοίων και χειριστές αεροσκαφών επί σειρά ετών».
Η συμφωνία, αν επιτευχθεί, παρομοιάζεται με “πολύ αναβαθμισμένα” ΜΟΕ (Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης) τα οποία είχαν δρομολογηθεί με τη μυστική συμφωνία των διπλωματικών συμβούλων Ελένης Σουρανή και Ιμπραχήμ Καλίν, της 13ης Ιουλίου, στο Βερολίνο. Αντίθετα, μεγάλα ερωτήματα παραμένουν – αυτό είναι και το θέμα για την ελληνική αντιπροσωπία – ως προς ποιες και τι είδους παραπομπές και διατυπώσεις θα υπάρχουν για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Είναι δεδομένο ότι οι διατάξεις του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας αποτελούν μόνιμο πεδίο ελληνοτουρκικών προστριβών στο ΝΑΤΟ από το 1995. Παράδειγμα η απόφαση Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης ότι η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων έως τα 12 ναυτικά μίλια συνιστά casus belli. Επίσης προκαλούνται ακόμα πιο σημαντικά ερωτήματα, κατά πόσο το Δίκαιο της Θάλασσας θα γίνει σεβαστό από την Τουρκία στη διάρκεια εφαρμογής της συμφωνίας, οπότε η Ελλάδα θα τεθεί ενώπιον διλημμάτων για τη συνέχιση ισχύος ή την καταγγελία της.
Παράλληλα, σε συνέχεια των επαφών της Γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ και του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο με την Αθήνα και την Άγκυρα, το κοινό συμπέρασμα Ελλήνων και ξένων διπλωματών είναι ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιθυμούν – στην παρούσα φάση τουλάχιστον – συνέχιση της διαδικασίας της 13ης Ιουλίου. Μιας διαδικασίας, για την οποία στη συνέντευξη Τύπου της ΔΕΘ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κληθείς να απαντήσει σε ερώτηση της “ΚΡΗΤΗ TV”, αν στους όρους που ετέθησαν στην παραλίγο και έγγραφη προκαταρκτική συμφωνία συνομιλιών στο Βερολίνο υπήρχαν και οι όροι «αποστρατιωτικοποίηση κάποιων νησιών μας» και «πάγωμα των ερευνών για υδρογονάνθρακες στα “ελεύθερα” μη αδειοδοτημένα ακόμη θαλασσοτεμάχια νότια της Κρήτης», απάντησε «κατηγορηματικά όχι: απαντώ και για τα δύο, δεν τίθεται τέτοιο θέμα…». Ενώ ταυτόχρονα σε άλλη ερώτησή μας, γιατί μιλάει περί μιας διαφοράς με την Τουρκία της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, αφού θαλάσσιες ζώνες είναι η αιγιαλίτιδα – η συνορεύουσα – η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ, και όχι περί μίας μόνο διαφοράς της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ που διαχρονικά λέμε, έσπευσε να διευκρινίσει ότι για υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ μιλάει όταν αναφέρεται σε μία μόνη διαφορά της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών, κάτι που επανέλαβε εμφατικά και στις κοινές δηλώσεις του προχθές στην Αθήνα με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.
Τακτικές κινήσεις – Διάλογος, αλλά ποιος και με τι όρους;
Με αυτά και όλα τα άλλα που σε κλειστές πόρτες συμβαίνουν, είναι εμφανές ότι, με την “ανάπαυλα” του “Oruc Reis” στο λιμάνι της Αττάλειας, στα περισσότερα ΜΜΕ καλλιεργείται η προετοιμασία έναρξης διερευνητικών επαφών για διάλογο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με πρώτη και καλύτερη αυτή των “τεχνικών” συνομιλιών στα πλαίσια του ΝΑΤΟ.
Όμως, ας καταστεί σαφές… Η “ανάπαυλα” του τουρκικού ερευνητικού σκάφους στο λιμάνι της Αττάλειας δεν είναι προς ερμηνεία, τουλάχιστον για την Άγκυρα, ούτε υποχώρησης, ούτε αλλαγής στάσης, ούτε υπαναχώρησης από τις διεκδικήσεις της έναντι της Ελλάδας.
Ίσα-ίσα που η Τουρκία αποδεικνύει, και με αυτό, ότι προσπαθεί με στρατηγική στόχευση και τακτικές κινήσεις και ελιγμούς να μας σύρει στην έναρξη ενός άνευ προϋποθέσεων και όρων διαλόγου, όπως κι αν αυτός “βαφτιστεί”. Δε χρειάζεται διάλογος; Ασφαλώς, είμαστε οι πρώτοι που το λέμε, αλλά αυτός θέλει και προϋποθέσεις και όρους για να είναι γόνιμος και όχι προσχηματικός. Αλλά για την ώρα η Τουρκία μάλλον διευκολύνεται για διερευνητικές επαφές άνευ όρων με την Ελλάδα και από συγκεκριμένους και ισχυρούς εταίρους μας της Ε.Ε., όπως η Γερμανία, όσο και από την παραδοσιακή και των δύο σύμμαχο, τις ΗΠΑ, οι οποίες (Γερμανία-ΗΠΑ), ειλικρινά, δεν έχουν καμία πρόθεση και διάθεση να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία.
Στη Σύνοδο Κορυφής στις 24-25 Σεπτεμβρίου, στην πραγματικότητα ποτέ δεν υπήρξε πρόθεση να έρθουν για να επιβληθούν ουσιαστικές κυρώσεις. Εξ ου και επί 33 μέρες το “Oruc Reis” έκανε “σουλάτσο” στις ελληνικές θάλασσες, και στην Ε.Ε. δεν μπορούσαν ακόμη και απρόθυμα να καταλήξουν στην ατζέντα των κυρώσεων. Ενώ, αντίθετα, είναι εμφανέστατη η πρεμούρα τους για επίσπευση της έναρξης έστω διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για ένα διάλογο πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε.
Καλές οι διπλωματικές προσπάθειες, θα σκεφτούν οι περισσότεροι, ο διάλογος και η πολιτισμένη διευθέτηση θα έπρεπε να είναι το εμπροσθοβαρές πρόταγμα με έναν “γείτονα” που η γεωγραφία και η ιστορική εξέλιξη μάς υποχρεώνει να είμαστε συνορεύουσες χώρες. Ποιος θα μπορούσε με σοβαρότητα να διαφωνήσει με αυτό;
Αρκεί ειδικά με αυτόν τον γείτονα, τις στρατηγικές του στοχεύσεις αλλά και τα συμφέροντα μικρών και μεγάλων παικτών στην περιοχή μας, σε ένα εξαιρετικά ρευστό περιβάλλον, να μην καλλιεργούμε στον ελληνικό λαό, ως θέσφατο, πως η διπλωματική οδός με τον συγκεκριμένο “γείτονα” είναι μονόδρομος για την επίλυση των προβλημάτων μας. Έτσι “υπνωτίζεις”… σχεδόν αποχαυνώνεις τον λαό σου, την ώρα που η Άγκυρα όλο αυτό το διάστημα το μόνο που δεν έχει σε πρώτο φόντο είναι τη διπλωματία, παρά μόνο ως εργαλείο αποτύπωσης των “θέλω της” και των “λύσεων αλά τούρκα” που διαρκώς και φανερά προωθεί με την προβολή ισχύος.
Νομίζω ότι, με αυτό το σκεπτικό, καλόν είναι να ξαναδιαβάσουμε όλοι την εισαγωγή με τον λόγο του Περικλή για το “Μεγαρικό Ψήφισμα”, όπως το απέδωσε στην “Ιστορία” του ο Θουκυδίδης.
ΠΗΓΗ: https://www.neakriti.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου