10 Δεκεμβρίου 2017

O Ελευθέριος Βενιζέλος, το υπόδειγμα του ορθολογικού δρώντος και η Συνθήκη των Σεβρών (μέρος 2ο)

Γράφει ο Αλεξάνδρα Τράγκα

(συνέχεια από το 1ο μέρος) 

Προσπαθώντας να δελεάσει την ουδέτερη -ακόμη- Βουλγαρία, η Βρετανία, ζήτησε από τη Σερβία και την Ελλάδα, να παραχωρήσουν εδάφη. Το ελληνικό μερίδιο περιλάμβανε παραχώρηση έκτασης 2.000 τετραγωνικών χλμ.. Γνωρίζοντας τα όνειρα για τη Μεγάλη Βουλγαρία, ο Βενιζέλος ήταν βέβαιος ότι οι Βούλγαροι δεν θα αποδέχονταν αυτή την προσφορά. Δέχτηκε ζητώντας αντάλλαγμα την Ιωνία, μαζί με τη Σμύρνη. Ούτε ο τσάρος ούτε άλλος κανένας είχαν αντίρρηση. Ο ιστορικός και μετέπειτα πρωθυπουργός, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, έγραψε σχετικά: «Ο Βενιζέλος εγνώριζε πολύ καλά ότι οι Βούλγαροι δεν θα έμεναν ικανοποιημένοι με τέτοιες παραχωρήσεις. Αυτοί ήθελαν την Μεγάλη Βουλγαρία του Αγίου Στεφάνου. Η αποδοχή της συμμαχικής προτάσεως, λοιπόν, ήταν ένας ευφυής διπλωματικός χειρισμός, μία επίδειξις καλών προθέσεων προς τους συμμάχους, χωρίς τον κίνδυνο πραγματοποιήσεώς της»(17).

Τα γεγονότα τον δικαίωσαν. Το Σεπτέμβριο η Βουλγαρία κήρυξε επιστράτευση, προκειμένου να επιτεθεί εναντίον της Σερβίας. Αμέσως, ο Βενιζέλος κήρυξε επιστράτευση και στην Ελλάδα, η οποία από το 1913 είχε υπογράψει αμυντική συμφωνία αμοιβαίας υποστήριξης με τη Σερβία. Πίστευε ότι ο πόλεμος με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Βουλγαρία ήταν αναπόφευκτος(18). Άλλωστε, το κίνημα των Νεοτούρκων, είχε ήδη δείξει τις προθέσεις του απέναντι στους Έλληνες: Στα εδάφη που ακόμα ήλεγχαν, εξόντωναν συστηματικά Έλληνες, Άραβες, Αρμένιους και λαούς με ολιγάριθμο πληθυσμό. Τον ίδιο καιρό, η οικουμένη συγκλονιζόταν από τις αποκαλύψεις για τη γενοκτονία ενάμισι εκατομμυρίου Αρμενίων (του 1915). Και διοικητής στην περιοχή της Σμύρνης ήταν ο Τούρκος αντιστράτηγος, Nuredin, που (το 1916) είχε κακομεταχειριστεί 11.000 Βρετανούς αιχμαλώτους στην περιοχή της Μεσοποταμίας(19).

Στις 15 Ιουνίου 1917, από το ελληνικό κράτος, κηρύχθηκε ταυτόχρονα ο πόλεμος εναντίον της Γερμανίας και της Βουλγαρίας. Η χώρα μπήκε στον πόλεμο με 300.000 στρατιώτες στο πλευρό της Αντάντ και έλαβε μέρος στις τελευταίες επιχειρήσεις του μακεδονικού μετώπου. Ακολούθησαν σημαντικές επιτυχίες του ελληνικού στρατού στη Μακεδονία, που συνετέλεσαν αποφασιστικά στη συνθηκολόγηση, το φθινόπωρο του 1918, των δύο στηριγμάτων της Γερμανίας στο χώρο της Εγγύς Ανατολής, Βουλγαρίας και Τουρκίας(20).

Με την υπογραφή της γενικής ανακωχής στις 11 Νοεμβρίου του 1918 και με τους Τούρκους να έχουν ήδη υπογράψει μία ανακωχή στο Μούδρο στις 30 Οκτωβρίου, ο Βενιζέλος ήταν αποφασισμένος να δρέψει τους καρπούς της υποστήριξής του στους συμμάχους(21). Άλλωστε, η σταθερή πορεία της Ελλάδας στους γεωπολιτικούς της στόχους, η προσήλωσή της στη συμμαχία τόσο της Αγγλίας όσο και της Γαλλίας, θα την οδηγούσαν στην αποδοχή της εκ’ μέρους των Δυτικών της συμμάχων ως της εγγυήτριας δύναμης στην περιοχή(22).
  • Η Συνθήκη των Σεβρών (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920) επισφράγισε το αποτέλεσμα του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και, ουσιαστικά, αποτέλεσε τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της παλιάς Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η Τουρκία περιοριζόταν στην κεντρική και βόρεια Ανατολία. Στην Ελλάδα παραχωρούνταν: 
  • Το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Θράκης, ως τη γραμμή της Τσατάλτζας,  στα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης· η Κωνσταντινούπολη και η περιοχή των Στενών στα Δαρδανέλια τέθηκαν υπό διεθνή έλεγχο· 
  • Η Δυτική Θράκη, που αποσπάστηκε από τη Βουλγαρία, η οποία στο εξής δεν θα είχε διέξοδο στο Αιγαίο· 
  • Προσωρινά η διοίκηση της περιοχής της Σμύρνης· μετά από πέντε χρόνια ο πληθυσμός της θα αποφάσιζε με δημοψήφισμα αν επιθυμούσε την οριστική προσάρτηση της περιοχής στην Ελλάδα· 
  • Η Ίμβρος και η Τένεδος, ενώ επικυρωνόταν οριστικά η κυριαρχία της Ελλάδας σε όλα τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, τα οποία κατείχε από το 1913. 
  • Τα Δωδεκάνησα, εκτός από τη Ρόδο, που παρέμενε υπό ιταλική κατοχή.
Ο Βενιζέλος κατόρθωσε να εκμεταλλευτεί στο Παρίσι την ευνοϊκή διεθνή συγκυρία. Για πρώτη φορά η Ελλάδα έφθασε τόσο κοντά στην ολοκλήρωση του εθνικού οράματος της Μεγάλης Ιδέας, με τη δημιουργία της Ελλάδας «των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Ήταν, αναμφισβήτητα, το αποκορύφωμα της διπλωματικής δραστηριότητάς του(23).

Συνοψίζοντας, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι η πολιτική επιλογή εισόδου της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, στο οποίο το πρότυπο Ι του Graham Allison περί ορθολογικού δρώντος, έχει πλήρη εφαρμογή. Οι αποφάσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου, ήταν ορθολογικές αντιδράσεις στις προκλήσεις του χαώδους τότε διεθνούς περιβάλλοντος. Τα κίνητρα των ενεργειών του, διέπονταν από την επιθυμία να εξυπηρετηθούν οι στόχοι που είχε θέσει, καθώς και η προώθηση του εθνικού συμφέροντος.

Πολλά μπορεί να προσάψει κανείς στον Κρητικό ηγέτη, κανείς όμως δεν μπορεί να τον κατηγορήσει για δουλοπρέπεια και ραγιαδισμό απέναντι στους επονομαζόμενους «προστάτες» της Ελλάδας. Ο Βενιζέλος, επιχείρησε με κάθε τρόπο να απαλλάξει την Ελλάδα από το σύνδρομο της υποτέλειας και της διεθνούς απομόνωσης που την ταλάνιζαν από την ίδρυση του ελληνικού κράτους στις αρχές του 19ου αιώνα. 

Η αρχή της ίσης φιλίας προς τις τρεις Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης, την Αγγλία, τη Γαλλία και την Ιταλία, τερμάτισε τη μονομερή εξάρτηση της Ελλάδας απέναντι στους ισχυρούς παίκτες του διεθνούς συστήματος, εγκαινιάζοντας έστω και για ένα μικρό χρονικό διάστημα την ισότιμη συμμετοχή της χώρας μας στο ευρύτερο σύστημα ισορροπίας της ισχύος, σε ένα γεωστρατηγικό περιβάλλον που κάλυπτε ένα χώρο από τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα ως τον Ατλαντικό(24). Για την Ελλάδα, η Συνθήκη των Σεβρών τής έδινε τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει τη Μεγάλη Ιδέα της και θα συνεχίσει τον πόλεμο έως ότου η Συνθήκη της Λωζάννης να σηματοδοτήσει και γι' αυτήν, με τραγικό τρόπο, το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου(25).

Παραπομπές (του 2ου μέρους)

17. Κάρολος Μπρούσαλης, «Ελευθέριος Βενιζέλος: 80 Χρόνια από το Θάνατό του», Protagon, 18 Μαρτίου 2016, http://www.protagon.gr/themata/flashback/eleftherios-venizelos-80-xronia-1-0-44341083562. 
18. Στα Χρόνια του Βενιζέλου… (Χανιά: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» 2010), 45.
19. Μπρούσαλης, «Ελευθέριος Βενιζέλος». 
20. Στα Χρόνια του Βενιζέλου…, 48.
21. Clogg, Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας, 166-167.
22. Clogg, Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας, 166-167. 
23. Στα Χρόνια του Βενιζέλου…, 50-51. 
24. Μακρής, Πολιτική Ηγεσία και Εξωτερική Πολιτική, 155-156.
25. Κουλούρη, «Εθνικός Διχασμός».



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 8:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , , ,

2 σχόλια:

Demetrios Hadjinicolaou είπε...

Ὁ Ἑλληνικὸς Στρατὸς μὲ ἐπικεφαλὴς τὸν Βασιλέα Κωνσταντῖνον ΙΒ΄ ἀπηλευθέρωσε κατόπιν αἱματηρῶν μαχῶν τὴν ἀνατολικὴν Μακεδονίαν (ἀπὸ Καβάλαν) καὶ τὴν δυτικὴν Θρᾴκην (ἕως Ἀλεξανδρούπολεως, τότε Δεδεαγάτς) κατὰ τὸν Β΄ Βαλκανικὸν Πόλεμον. Ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος παρέδωσε ἀμαχητὶ στοὺς Βουλγάρους τὰς ἀνωτέρω περιοχάς καὶ ἐχρειάσθησαν νέοι ποταμοὶ αἱμάτων κατὰ τὸν Α΄ Παγκόσμιον Πόλεμον, γιὰ νὰ περιέλθουν καὶ πάλιν στὴν μητέρα Ἑλλάδα. Τὸ ἀντάλλαγμα; Μία περιοχὴ περὶ τὴν Σμύρνην ποὺ θὰ ἀπηλευθέρωναν πάλι μὲ ἰδίας δυνάμεις οἱ Ἕλληνες καὶ ἡ ὀποία ΘΑ περιήρχετο ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΩΣ στὴν ἑλληνικὴ ἐπικράτεια κατόπιν δημοψηφίσματος. Ἂν αὐτὸ λέγεται ὀρθολογικὴ δρᾶσις, ἐγὼ εἶμαι ἀστροναύτης._

12 Δεκεμβρίου, 2017 02:20
ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ είπε...

Αγαπητε μου φιλε Δημητρη μπορεί το άρθρο να εκθειάζει τις διπλωματικές ικανοτητες του Βενιζελου και εσυ ως αντιδραση, να επαινείς την στάση του Βασιλια, όμως είναι γενικώς αποδεκτό από τους ιστορικούς ότι την περιοδο εκείνη πέρα από τις μεγάλες επιτυχίες για την πατρίδα έγιναν και ολεθρια λάθη εκατερωθεν και από τους δύο μεγάλους αυτούς άντρες...

Δεν επιθυμω ομως να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες που άλλωστε έχουν καταγραφεί αναλυτικά στα ιστορικά μας βιβλία...

Σε αυτά τα λάθη άλλωστε στηριχθηκε ο εθνικός διχασμός που κρατησε μεχρι την εποχή μας....
Και πλέον αυτός θεωρω οτι έληξε με την πρόσφατη άνοδο στην εξουσία των σύγχρονων προδοτών πολιτικών όλων των παραταξεων, που ξεπουληθηκαν ολοκληρωτικά σε ανθελληνικές ξένες δυνάμεις εκβιαστων τοκογλύφων...

Σε ευχαριστω για το σχολιο σου που καταγραφηκε.

12 Δεκεμβρίου, 2017 09:33

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.