29 Ιουνίου 2016

BREXIT: Οι επιπτώσεις στην Άμυνα.

Γράφει ο υποστράτηγος ε.α. Ιπποκράτης Δασκαλάκης*

Το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος για αποχώρηση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη αρχίσει να δημιουργεί αλυσιδωτές αντιδράσεις στους εμπλεκομένους ακόμη και σε φαινομενικά άσχετες δραστηριότητες της καθημερινότητας των πολιτών και των κυβερνήσεων (ιδίως της Μεγάλης Βρετανίας).

Επί του παρόντος οι ερευνητές δεν έχουν κατασταλάξει στις συνέπειες της αποχώρησης στους τομείς που σχετίζονται με την αμυντική πολιτική του Λονδίνου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Η καθυστέρηση αυτή, δικαιολογείται εν μέρει, καθόσον οι εξελίξεις στους ευαίσθητους τομείς που άπτονται σε θέματα άμυνας και ασφάλειας θα εξαρτηθούν από τη μελλοντική μορφή των σχέσεων Λονδίνου και Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και από την πορεία της βρετανικής οικονομίας εκτός φυσικά απρόβλεπτων διεθνών εξελίξεων ή ακόμη και ακραίων εσωτερικών σεναρίων (διάσπαση του Ηνωμένου Βασιλείου). 

Ως μια αρχική εκτίμηση διαφαίνεται η τάση ενίσχυσης των πατροπαράδοτων σχέσεων των ΗΠΑ με τη Μεγάλη Βρετανία και κατά συνέπεια της αμοιβαίας πολιτικής επιλογής για ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. 

Ανέκαθεν ήταν φανερή η αρνητική διάθεση του Λονδίνου (αλλά και άλλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών) στην αυτονόμηση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης από το ΝΑΤΟ.
Μια πολιτική επιλογή που εκτός από το καθαρό οικονομικό παράγοντα της αποφυγής επιπροσθέτων δαπανών και προσπαθειών, υπέκρυπτε και την βρετανική καχυποψία προς μια ανεξάρτητη (και την ενδεχόμενη υπό άλλο κράτος καθοδηγούμενη) ευρωπαϊκή πολιτική άμυνας και ασφάλειας.

Όλα βέβαια τα παραπάνω θέματα απορρέουν από μια μακροχρόνια βρετανική αντίληψη περί του ρόλου της χώρας έναντι των ηπειρωτικών δυνάμεων αλλά και των καταβολών της άλλοτε πανίσχυρης βρετανικής αυτοκρατορίας.

Μπορεί η βρετανική αποχώρηση από την Ένωση να θέτει αυτήν εκτός της ομπρέλας του άρθρου 222 του Συμφώνου της Λισαβόνας (πρόβλεψη για άμεση ενεργοποίηση των αμυντικών δυνατοτήτων των κρατών-μελών για υποστήριξη του απειλούμενου μέλους) αλλά μάλλον ορθώς το Λονδίνο εκτιμά ότι παραπλήσια, ίσως και ισχυρότερη εγγύηση, απορρέει από το άρθρο 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου.

Βέβαια, με την αποχώρηση της η Βρετανία αποποιείται το ρόλο του ισχυρότερου και σημαντικότερου κράτους στο αμυντικό σκέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο εκάστοτε υποδιοικητής των συμμαχικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη (SHAPE) είναι Βρετανός και αναλάμβανε το ρόλο του επιχειρησιακού διοικητού των δυνάμεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε περίπτωση εμπλοκής της τελευταίας μέσα από μια σειρά δαιδαλώδων διαδικασιών αμφοτέρων των οργανισμών.

Η σχεδόν αδιάλειπτη συμμετοχή των βρετανικών δυνάμεων στις επιχειρήσεις της Ένωσης και κυρίως η παρουσία των πολεμικών σκαφών της σε κάθε δραστηριότητα αποτελούσε σημαντικό στοιχείο ενίσχυσης της ευρωπαϊκής στρατιωτικής παρουσίας όχι μόνο σε επίπεδο πολιτικής συνεργασίας αλλά και αμυντικών ικανοτήτων, εμπειρίας και θεμάτων υποστήριξης και πληροφοριών.

Στο πλαίσιο της αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο πλευρών υψηλόβαθμοι Βρετανοί στρατιωτικοί ετάχθησαν υπέρ της παραμονής για να δεχθούν όμως κριτική εκ μέρους άλλων συναδέλφων τους που υποστηρίζουν ότι η έξοδος θα ενισχύσει την παγκόσμια ικανότητα προβολής της βρετανικής ισχύος. Οι υποστηρικτές της παραμονής θεωρούν ότι μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των μηχανισμών της επαυξάνονται οι ικανότητες της Μεγάλης Βρετανίας σε θέματα αντιμετώπισης της παγκόσμιας τρομοκρατίας αλλά και της αυξανόμενης ρωσικής επιθετικότητας.

Τα επιχειρήματα των υποστηρικτών της εξόδου δεν φαίνεται να έχουν βρει απήχηση στην πλειονότητα των αμυντικών αναλυτών (Βρετανών και μη) που με κριτήριο τα θέματα ασφαλείας, τοποθετήθηκαν υπέρ της παραμονής. Παραπλήσια και η προσεκτικά διατυπωμένη θέση του αμερικανού στρατηγού Hodges διοικητού των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη (USAREUR). Εξυπακούεται ότι οι υπέρ της παραμονή Βρετανοί πολιτικοί επανειλημμένα προειδοποίησαν (κατηγορούμενοι και για κινδυνολογία) για τις αρνητικές συνέπειες του Brexit στις αμυντικές ικανότητες της χώρας.

Σε κάθε όμως περίπτωση τα σημερινά δεδομένα θα οδηγήσουν στην αναθεώρηση του πρόσφατα εγκριθέντος Security Defence and Strategic Review (SDSR) του 2015 χωρίς να αναμένονται θεαματικές αλλαγές. Μάλλον θα συνεχιστεί η προσπάθεια σταδιακής επαναφοράς της Μεγάλης Βρετανίας «ανατολικώς του Σουέζ» (ξεκίνησε με το τέλος του ψυχρού πολέμου). Σε τελευταία ανάλυση αυτό επιβάλλεται και από την πολιτική γοήτρου και αντιλήψεις της άλλοτε κραταιάς Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Συγχρόνως αναμένεται ότι θα συνεχιστεί και η κατανομή του 2% του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες της χώρας, ποσοστό που αποτελεί και πάγιο στόχο της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας για τα κράτη-μέλη της. 

Ομοίως αναμένεται να συνεχιστεί και η συμμετοχή της Βρετανίας σε κοινά ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα για τα οποία έχουν ήδη ξοδευθεί σημαντικά κονδύλια (πχ μεταφορικό αεροσκάφος Α400M) αλλά και σε κοινές εκπαιδευτικές δραστηριότητες και συνεργασίας που απορρέουν από διμερείς συμφωνίες με χώρες της Ένωσης (πχ Lancaster House Treaty με Γαλλία). 

Η Μεγάλη Βρετανία, εντός ή εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, παραμένει μέλος του ΝΑΤΟ, η ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη της δυτικής Ευρώπης, μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας με δικαίωμα αρνησικυρίας και πυρηνική δύναμη. Η αναβάθμιση των αμυντικών της ικανοτήτων και φιλοδοξιών, πέραν των προθέσεων της, θα εξαρτηθεί βασικά από την πορεία της οικονομίας της με τις περισσότερες εκτιμήσεις να προβλέπουν μια βραχυπρόθεσμη-μεσοπρόθεσμη περίοδο ύφεσης που αναπόφευκτα θα επηρεάσει αρνητικά και τις αμυντικές δαπάνες.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση από την άλλη μεριά χάνει τον ισχυρότερο αμυντικό πυλώνα της, με δυνατότητες έστω και περιορισμένης παγκόσμιας προβολής ισχύος, ενώ η ίδια αναζητά εναγωνίως τρόπους αντιμετώπισης των φυγόκεντρων δυνάμεων και αναζωογόνησης του ευρωπαϊκού ιδεώδους. Και όλα αυτά συμβαίνουν σε εποχή γενικότερης αστάθειας, τρομοκρατικής έξαρσης και αναζωπύρωσης του αισθήματος της σοβιετικής απειλής. 

Οι συνέπειες της βρετανικής εξόδου σταδιακά θα αρχίσουν να λαμβάνουν τις πραγματικές τους διαστάσεις εξαρτώμενες και από τις θέσεις που θα τηρήσουν οι δύο πλευρές (Ευρωπαϊκή Ένωση και Μεγάλη Βρετανία). Ο χρόνος επίσης θα δείξει αν ο Πρόεδρος Πούτιν λειτουργήσει ως ο συνδετικός κρίκος της Ευρώπης όπως ο «πατερούλης» Στάλιν μερικές δεκαετίες πριν. 

* Ο Ιπποκράτης Δασκαλάκης είναι
Πτυχιούχος τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου
Μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
Συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)
Διαλέκτης και συνεργάτης στη Σχολή Εθνικής Αμύνης (ΣΕΘΑ) 

πηγή



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 8:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.