Του Παντελή Καρύκα
Η οπλιτική φάλαγγα δεν αποτελούσε έναν απλό τυπικό βαθύ σχηματισμό
μάχης, όπως οι προγενέστερές της φάλαγγες. Ο σχηματισμός και το σύστημα
μάχης που εισήχθη μαζί της, αποτέλεσαν μια άνευ προηγουμένου στρατιωτική
επανάσταση, η οποία έμελλε να καθορίσει και τις τύχες του Ελληνισμού
δύο περίπου αιώνες αργότερα, στα Μηδικά. Η
φάλαγγα σχηματιζόταν κατά ζυγούς. Όσο μεγαλύτερο ήταν το βάθος της σε
ζυγούς, τόσο μεγαλύτερη ήταν και η συνοχή της, αλλά και η δύναμη ωθισμού
της. Η διατήρηση της τάξης ήταν ζήτημα πρωταρχικής σημασίας για τη
φάλαγγα.
Αρχικά οι οπλίτες ήταν εξοπλισμένοι και με ακόντια τα οποία
εξακόντιζαν κατά των αντιπάλων πριν την επαφή των αντιπάλων φαλαγγών.
Σταδιακά όμως τα ακόντια αποσύρθηκαν από το οπλοστάσιο του οπλίτη
ακριβώς γιατί ο εξακοντισμός τους διατάρασσε την συνοχή της φάλαγγας.
Η φάλαγγα αναπτυσσόταν σε βάθος 4, 6, 8, 12, 16 ή και 50, επί
Επαμεινώνδα, ζυγών. Το σύνηθες βάθος της ήταν αυτό των 8 και των 16
ζυγών (διπλή Φάλανξ). Οι Σπαρτιάτες, στους κλασικούς χρόνους, τάσσονταν
σε βάθος 6 (απλή Φάλανξ) και 12 (διπλή Φάλανξ) ζυγών. Το μικρότερο βάθος
της σπαρτιατικής φάλαγγας αντισταθμιζόταν με το παραπάνω από την άριστη
εκπαίδευση των Σπαρτιατών οπλιτών και ήταν απάντηση στην μόνιμη σχεδόν
αριθμητική υπεροχή των αντιπάλων τους.
Αρχικά η φάλαγγα είχε το ίδιο βάθος ζυγών σε όλο το μήκος της παράταξης.
Από την μάχη του Μαραθώνα όμως και κυρίως από την εποχή του
Πελοποννησιακού Πολέμου, το βάθος των ζυγών των διαφόρων τμημάτων της
φάλαγγας ήταν μεταβλητό και εξαρτάτο από τις τακτικές συνθήκες. Η
σύγκρουση μεταξύ δύο αντιπάλων φαλαγγών διακρινόταν σε δύο φάσεις. Η
πρώτη άρχιζε με την προσπέλαση. Συνήθως η φάλαγγα δεν δεχόταν στατικά
την επίθεση της αντιπάλου. Κινούνταν, ψάλλοντας τον παιάνα (πολεμικό
άσμα) με αργό και σταθερό βήμα, το οποίο επιτάχυναν όσο η απόσταση από
τον αντίπαλο μειωνόταν. Οι Σπαρτιάτες ήταν ονομαστοί για τον αργό,
ρυθμικό βηματισμό τους – για να διατηρούν την τάξη και τη συνοχή τους –
συνοδεία αυλού.
Η απόσταση που χώριζε συνήθως τους αντίπαλους στρατούς δεν ξεπερνούσε τα
500 μέτρα. Στον Μαραθώνα όμως η απόσταση μεταξύ Ελλήνων και Περσών ήταν
της τάξης των 1000 μέτρων. Πλησιάζοντας τον εχθρό οι οπλίτες
«συνασπίζονταν» (τα γείσα των ασπίδων τους εφάπτονταν μεταξύ τους) και
έπεφταν, κυριολεκτικά, επί των αντιπάλων τους, αφού πρώτα αλάλαζαν
δυνατά. Οι άνδρες των δύο πρώτων ζυγών, πιεζόμενοι από τους άνδρες των
πίσω ζυγών, έριχναν το βάρος τους επί των πολεμίων. Παράλληλα όμως
δοράτιζαν τους αντιπάλους. Κατά την κρούση πολλά δόρατα καρφώνονταν στις
απέναντι ασπίδες και έσπαζαν. Τότε οι οπλίτες έσερναν τα σπαθιά τους
και, πάντοτε πιεζόμενοι από τους πίσω τους, προσπαθούσαν να πλήξουν τους
εχθρούς. Κατά τη φάση της οπλομαχίας οι απώλειες των αντιπάλων στρατών
ήταν συνήθως ελάχιστες.Καλά προστατευμένοι πίσω από τους θώρακες και τις
ευμεγέθεις ασπίδες τους, οι οπλίτες δεν ήταν εύκολο να πληγούν.
Για καλύτερα αποτελέσματα κρατούσαν το δόρυ σε ψηλή λαβή, επάνω από
το κεφάλι του οπλίτη. Πρωταθλητές στον δορατισμό ήταν φυσικά και πάλι οι
Σπαρτιάτες, οι οποίοι ήταν τόσο καλά εκπαιδευμένοι στο να επιτυγχάνουν
πλήγματα ακριβείας ώστε πολλές φορές δεκάτιζαν τους αντιπάλους πριν καν η
φάλαγγα τους έρθει σε φυσική επαφή με την αντίπαλο. Συνήθως όμως οι
αντίπαλες φάλαγγες έμεναν επί ώρα σε στενή επαφή, με τους άνδρες τους να
σπρώχνουν με τις ασπίδες τους το αντίπαλο τείχος ασπίδων και την κλαγγή
των όπλων να δονεί την ατμόσφαιρα. Ακριβώς σε αυτή τη δεύτερη φάση, τη
φάση του ωθισμού, ήταν που το βάθος, αλλά και η ρώμη, η αντοχή και η
πειθαρχία των ανδρών της φάλαγγας αποφάσιζε το αποτέλεσμα.
Παντελή Καρύκα
Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)
1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.
2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.
3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.
4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.
5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).
6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.
7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.
Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.
1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.
2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.
3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.
Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων.
Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου