Γράφει ο Νικόδημος Καλλιντέρης, Νομικός
Ενώ στη χώρα μας ο νομικός και πολιτικός κόσμος σιωπά για το ζήτημα, σε πολλά άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ διεξάγεται εδώ και αρκετό διάστημα ζωηρός διάλογος γύρω από τη νέα νομοθεσία της ΕΕ γνωστή στο δημόσιο λόγο ως “Chat Control”.
Πρόκειται για έναν Κανονισμό της ΕΕ με διακηρυγμένο στόχο την αντιμετώπιση της διακίνησης στον κυβερνοχώρο υλικού παιδικής πορνογραφίας (“Child Sexual Abuse Material”). Στην πραγματικότητα όμως το εν λόγω νομοθέτημα εγκαθιδρύει ένα καθεστώς αδιάκριτου και άνευ προϋποθέσεων προληπτικού «σκαναρίσματος»/ελέγχου (εξ ου και το παρατσούκλι “Chat Control”) όλων των ιδιωτικών ψηφιακών συνομιλιών μας σε όλες τις γνωστές μηνυματικές εφαρμογές (viber, signal, telegram, messenger, whatapp, κ.λπ) στο πλαίσιο της πάταξης της διαδικτυακής μετάδοσης παράνομου περιεχομένου.
Μια ομάδα εξακοσίων δέκα επτά (617) ειδικών της πληροφορικής ως επί το πλείστον από τον ακαδημαϊκό χώρο απέστειλαν στις 9 Σεπτεμβρίου 2025 προς τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ΕΕ μια κοινή δήλωση, στην οποία είναι κατηγορηματικοί ότι το “Chat Control” ανοίγει το δρόμο για πρωτοφανείς δυνατότητες παρακολούθησης, ελέγχου και λογοκρισίας.
Η κινητοποίηση τους οφείλεται στο γεγονός ότι στις 12 Σεπτεμβρίου 2025 θα λάβει χώρα σχετική συνεδρίαση του Συμβουλίου της ΕΕ για το θέμα ενώ η ψηφοφορία που θα εγκρίνει οριστικά το νομοθέτημα είναι προγραμματισμένη για τις 14 Οκτωβρίου 2025. Παρεμβάσεις για την ίδια νομοθεσία έχουν κάνει και κατά το παρελθόν από την πρώτη στιγμή που δημοσιεύτηκε το προσχέδιο του Κανονισμού.
Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα οι προτεινόμενες ρυθμίσεις υποχρεώνουν τις εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων, τις πλατφόρμες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τις υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους (cloud) ακόμη και τους παρόχους κρυπτογραφημένων επικοινωνιών από άκρο σε άκρο (end–to–end) να σαρώνουν αυτόματα όλο το περιεχόμενο που αποστέλλουν οι χρήστες. Αυτό ισχύει για κείμενα, εικόνες και βίντεο, ανεξάρτητα από το αν υπάρχει ή όχι υποψία για παράνομη δραστηριότητα.
Συγκεκριμένα αναφέρεται στην επιστολή για το συγκεκριμένο ζήτημα:
«Η νέα πρόταση (Κανονισμού), παρόμοια με τις προηγούμενες, θα δημιουργήσει άνευ προηγουμένου δυνατότητες παρακολούθησης, ελέγχου και λογοκρισίας και ενέχει τον κίνδυνο κατάχρησης και εκτροπής του λειτουργικού σκοπού της από λιγότερο δημοκρατικά καθεστώτα. Η επίτευξη του σημερινού επιπέδου ασφάλειας και ιδιωτικότητας των ψηφιακών επικοινωνιών και συστημάτων απαιτούσε δεκαετίες συντονισμένων προσπαθειών από τους ερευνητές, τη βιομηχανία και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρόταση αυτή υπονομεύει πλήρως την ασφάλεια και την προστασία της ιδιωτικότητας που είναι απαραίτητες για την προστασία της ψηφιακής κοινωνίας».
Σύμφωνα με τους επιστήμονες που υπογράφουν την επιστολή, τέτοια συστήματα ανίχνευσης δεν μπορούν να συνυπάρξουν με μια ασφαλή επικοινωνία. Υποστηρίζουν ότι η ανίχνευση στη συσκευή, ανεξάρτητα από την τεχνική της εφαρμογή, υπονομεύει εγγενώς τις προστασίες που έχει σχεδιαστεί να εγγυάται η κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο (end–to–end).
Επιπλέον, δίνουν έμφαση στο γεγονός ότι ο προληπτικός έλεγχος των μηνυμάτων σε τόσο μεγάλη κλίμακα ακόμα και από τα πιο προηγμένης τεχνολογίας αυτοματοποιημένα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής εκμάθησης θα οδηγήσει αναπόδραστα σε ευρύ αριθμό λαθών (false alarm) δημιουργώντας προβλήματα στους χρήστες των εφαρμογών.
O Καθηγητής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins Matthew Green (Information Security Institute) είχε γράψει παλαιότερα με περισσή ανησυχία για το νέο Κανονισμό τα εξής:
«Ο κόσμος θεωρεί ότι το “Chat Control” αφορά συγκεκριμένα εγκλήματα. Όχι, δεν διακυβεύεται αυτό. Αυτό που συμβαίνει είναι μια απόφαση για την αρχιτεκτονική και τον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων προσωπικών μηνυμάτων. Αν περάσει, νομίμως (πλέον) αυτά τα συστήματα θα είναι καλωδιωμένα για τη μαζική παρακολούθηση. Αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάθε σκοπό».
Αλλά και ο τέως αξιωματούχος της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ (National Security Agency) Edward Snowden, ένας από τους κατ’ εξοχήν υπερασπιστές της ιδιωτικότητας, έχει τοποθετηθεί για το θέμα στον λογαριασμό του στο X (πρώην Twitter):
«Οι αξιωματούχοι της ΕΕ στοχεύουν νομοθετήσουν στα κρυφά ένα τρομακτικό μέτρο μαζικής παρακολούθησης παρά την καθολική δημόσια αντίδραση (κανένας σκεπτόμενος δεν το θέλει αυτό) επινοώντας μια νέα ορολογία γι’ αυτό – “επεξεργασία μεταφόρτωσης” (“upload moderation”) – και ελπίζοντας κανείς να μην μάθει τι σημαίνει μέχρι να είναι πολύ αργά. Ευρώπη, σταμάτησέ τους!»
Εν όψει των συνεδριάσεων του Συμβουλίου της ΕΕ πολύ σύντομα θα υπάρξουν ειδήσεις για την πορεία του νομοθετήματος. Ενώ αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων η Αυστρία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Φινλανδία έχουν ήδη εκφράσει την αντίθεσή τους, το αποτέλεσμα εξαρτάται πλέον από τις επιλογές των κυβερνήσεων που δεν έχουν ακόμη τοποθετηθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου